ICQ'S IliifTOETïïl
J*o 18
Zaterdag 21 October 1922
37e Jaargain
EERSTE BLAD.
Steten-Generasl.
Bnitenlani
Oit nummer bestaat uit twee bladen
tegen Zenuwkoorts, Zenuw in de
tanden, zware Zenuwhoofdpijn.
tegen Examenvrees, Slapeloosheid,
Gejaagdheid.
H.V. v h, 3CHÜLTE Co.,
Drukkers-Exploitanten
OOSTEKBAAN LE COINTRE
GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 68—70, Goes
Tel.: RciiactiB no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
i ii"rTrnewfUKr*»-mwvmm iruw.jtxztmtiMVi
Stervend Rusland.
Met hartelijken dank ontvangen, inge
zameld door den heer C. de Jonge Cz.
te Ierseke, van: E. de J. f5; Js. van O.
f5- Jacs, W. f2.50; Wm. v. d. V. f 1
M v. S. Fzn. i' 1; Ms. de K. f 0.25
A. v. d. J. Mzn. i 0.25; Leerlingen en
personeel der Ned. Herv. School f 15.
Allen te Ierseke. Totaal f30. Voorts mej.
U. te Breskens f 10. Totaal met 't vorige
f 136,70, welk bedrag heden is overge
maakt. Nog ontv. f2.50 van W. S., Goes.
Sprekende cijfers.
Al is ons land voor den :grooien
oorlog bewaard geworden, de gevolgen
ervan doen zich dagelijks klemmen
der gevoelen. Aanvankelijk zagen ve
len eten toestand na do onderteekening
van het verdrag van Versailles minder
ernstig in. Hel hoog blijven van den
koers van den gulden heeft daartoe
niet onbelangrijk bijgedragen.
Nederland kon ih tal van landen
daarom goedkoop fcoopen. Begin 1919
begon zich een beduidenden invoer,
in ons land, van vreemde waren af
te teékenen, doch omstreeks Maart
1920 liep die invoer sterk terug. Even
wijdig hiermede liep het nagenoeg met
de uiivoercijfers. De aandacht werd
onweerstaanbaar getrokken hij de pu
blicatie van in-, uit- en doorvoercij-
ferstatistiek, door het ver achterblijven
van de uiivoercijfers bij die van, den
invoer. Waren deze voor December
1919 (inv.) f290000.000 en. (uitv.)
f 154.000.000; de invoer over 1919
overtrof den uitvoer met een bedrag
van f 1.415.000.000. Toen reeds was
de waarde van den uitvoer niet de
helft van die van den invoer. {Goud
en zilver blijft, hier uiteraard buiten
beschouwing).
De bedragen voor in- en uitvoer
over September 1922 waren resp. 164
en 116 millioen de meeste maanden
van dit jaar geven een nog ongunstiger
beeld; zoo is bet invoersaldo over de
verstreken maanden van 1922 geklom
men tot 598 millioen gulden.
Eigenaardig is het we], dat nog tij
dens den oorlog allerlei maatregel is
bedacht om te waken tegen liet „leeg
pompen" van Nederland na den oor
log. Het omgekeerde bijkans beeft
plaats gehad!
Voorraden zijn bier opgeslagen en
tengevolge v,an de daling der valuta's,
zoowel -van leveranciers als van con
currenten, vastgelegd. Vanzelf is het,
dat zulk een toestand niet immer ka n
duren. De zwakkeren bleken reeds het
hoofd niet boven water te kunnen
honden.
Een zorgelijk beeld vertoont menig
handels-, fabrieks- en landbouwbedrijf.
Men zit met onverkoopbare voorraden
en bezwaren van productie-afzet, voor
al als men daarbij in aanmerking
neemt, dat bet verloop van de crisis,
waarin wij ons bevinden, gunstig is.
Het gedwongen stopzetten van be
paalde takken van bedrijf grijpt steeds
verder om zich heen dan dé kringen
die rechtstreeks met het bedrijf ver
bonden zijn. De onderlinge afhanke
lijkheid is in de huidige samenleving
zoo beduidend, dat geen enkele talc
kan schade lijden, zonder dat aan
verwante bedrijven er door worden
gedrukt.
Zoo moet dus een crisis in de uit-
voerbedrijven een omstandigheid van
zorgelijken aard met zich brengen.
Hieruit volgt, dat niet alleen uitvoer-
bedrijven, industrie, scheepvaart, vis-
scherij, land- en tuinbouw schade zul
len lijden, doch ook, dat de arbei
dersbevolking groote schade zal be-
loopen.
Hoe groot ook de kapitaaluitbrei
dingen zijn geweest, de banken zul
len dit bleek reeds overtuigend
de bedreigde debiteuren en het ge
drukte zakenleven niet redden.
Zouden onze handelaars en boeren
jU. ■00r ^tenilmeringen in den han
del inzonderheid tengevolge van den
stand der wisselkoersen genoodzaakt
zijn hun waren niet naar het bui
tenland te vervoeren, 'doch hier te
lande verkoopen, dit zou een verla
ging van prijzen Voor tal van artikelen
beteekenen, die echter en dit is
het jammerlijke uitvloeisel zijn van
onnoembare geleden verliezen. In dat
geval zou een prijsdaling zonder twij
fel op den duur door prijsverhoogirig
moeten worden gevolgd. Immers er
zal een achterstand ontstaan in den
afzet op de internationale markt.
Bovendien zouden tal van verkoo-
ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAOL v<
pers tegen zooveel lageren prijs sneu
velen, die bij hoogeren prijs zouden
staande kunnen blijven. Het sneuvelen
van producenten, van aanbieders van
waren, vermindert hel aanbod en de
prijzen stijgen.
Een goed georganiseerde credietver-
leening voor de landen, welke thans
feitelijk als koopers de wereldmarkt
verlaten hebben, waardoor zij grond
stoffen en levensmiddelen kunnen op
doen blijft helaas nog beboeren tót
een vromen wenstih. van de economi
sche wegbereiders, paar wier stem
schijnbaar niet voldoende wordt ge
luisterd. De wisselkoersen op die lan
den zou daardoor verbetering erlan
gen, de credietverleenende naties zul
len daardoor de uitvoerkansen zien
verhoogen. Geschiedt dit niet, dan
hebben bovengenoemde cijfers een be
nauwende beteekenis.
Het Italiaansche socialisme.
Jos Loopuit schrijft in „Het ,Volk".
dat de socialistische beweging in Ita
lië in geen' besten toestand verkeert.
De „Eenheid" is daar onder de roode
broeders niet bewaard „gebleven".
Daaraan moet. schuldig zijn „de groote
crisis in het socialistisch denken, na
afloop van den jotoriog onder Bolsjewis
tische leiding tot scherpe uitingen ge
komen"!
Men is daar overgegaan tot het so
cialisme van de daad. Vooral de jon
geren schijnen in groeten getale het
demooratisch-socialisme den rug toe
te hebben gekeerd. De eene bevol
kingsgroep heeft liet eenvoudig in bru
taliteit van de andere gewonnen; tot
daden gebracht zijn vooral de jon
geren, „de romantisch zoo overprik
kelde jeugd".
De geweld-politiek staat mede na
deze ervaring den (heer Loopuit slechts
matig aan. Hij erkent het bestaan van
een crisis, maar meent,, dat bet voor
de socialistische beweging goed zal
zijn om een crisis op andere wijze
té overwinnen dan door de voorbe
reiding eener geweldige wereldreactie.
't Is in Italië anders geloop en dan
de roode leiders zich hadden voor
gesteld. Nauw zijn de geesten losge
laten of zij zijn niet meer te bezweren.
De hooggeroemde deiriocratie heeft
aanvankelijk het heil niet gébracht,
dat er vari verwacht werd. Nu is het
fascisme, bet socialisme van de daad,
op weg naar 'Rome. Het wil de regeer
macht.
Deze gebeurtenissen zijn den socia-
listiscben leiders ten onzent niet wel
gevallig. De marschrichting dezer be
weging wordt dan ook puntig veroor
deeld.'
Wij echter vragen of jde sociaal
democraten ten onzent meer houvast
hebben, dan hun partijgen ooten in
Italië. Slingeren ook niét bij hen de
gedachten heen en weer tussc'hen de
uitersten van een staatsgreep en het
afwijzen van alle geweld? Heeft niet
Mr Troelstra met zijn berucht ge
worden woord, dat' de stemmen
moeten worden gewogen en niet ge
teld, gronden aangevoerd, die ontleend
zijn aan de redèneeringon van hen,
die de democratie heftig hadden be
streden? Ts het reeds uitgemaakt of
men in ons land in November 1918
te doen had openlijk is nog niet
vérklaard dien weg niet op te willen
met een buitengewoon slechte grap,
met effectbejag en geurmaker jj, dan
wel met bitteren ernst had te doen?
Bewezen hebben de roode hëeren al
lerminst, dat het toen ging om zede
lijke onafwijsbare eiscnen, die niet
konden worden teruggenomen.
Ook toen was het kansberekening,
opportunisme, ijdelbeid hij de sociaal
democraten zooi goed als 'thans hij de
veroordeelde fascisten in Italië. Men
legde het erop aan de staatsgreep te
doen en daarna zou de minder goed
georganiseerde, ongewapende, meer
derheid wel in bedwang te houden
zijn.
De gebeurtenissen in Italië en de
herinnering aan November '18 in Ne
derland loeren ons, dat de democratie
het minst veilig is bij de partij, aan
wier hoofd, in ons land, Mr Troel-
stra staat.
In naam der democratie is jaren
gestreden en komt het erop aam in
tijden van zedelijk verval, als welke
wij beleven, de wacht erbij te houden,
dan vinden anti-democratische stroo
mingen woordvoerders, daar, waar
niemand hen tevoren zou verwachten.
Tweede Kamer.
Eerst deed de Kamer een flinke hoeveel
heid kleingoed (adressen, etc.) af, o.a. een
adres van P. C. J. Tissot van Patot, le
luitenant dei' administratie bij het 21e ba
taljon 14c reg. inf. te Middelburg, hou
dende verzoek door hem in verband met
zijne verhuizing toekomende vaste ver
goeding van V-j pcf. van zijn jaarwedde
pit te koeren.
Daarna worden de beraadslagingen
voortgezet over de spoorwegkwestie, waar
bij o.a. de heeren Hermans (R.-K.) en
Snoeck Henkemans (C.-H.) en mej. v.
Dorp (Lib.) vóór een beziuinigingscommis
sie bicken te zijn, doch tegen de motie-
v. Braambeek.
Wij willen nog kort melding maken van
hetgeen de minister omtrent de looben zei.
Het aangewezen middel tot verbetering
is, aldus de minister, op het oogenblik
vermindering van de lasten en wel door
verlaging der exploitatiekosten. Men heeft
in dit verband de stelling verkondigd,
dat men daarvóór nog niet aan de loo-
nen behoeft te tornen. De onhoudbaar
heid van die stelling wilde hij echter
met cijfers aantoonen. De exploitatie-
Uitgaven bedroegen in 1921 f 194 mil
lioen, waarvan f 129 millioen aan perso-
neeluitgaven. Indien aan die personeel-
uitgaven niet mag worden getornd, dan
blijft er dus f 65millioen over om op
te bezuinigen. Doch in dit bedrag zit
ccn kolenrckening van f31 millioen, zoo
dat er slechts f34 millioen overblijft. Op
zulk een bedrag kan men toch waar
lijk niet, f33 millioen bezuinigen! Het is
dan ook duidelijk, dat de groote post
personeeluitgaven niet onaangetast kan
blijven
Dhr. Dresselhuijs legde nog den na
druk op een puntje, dat de roode in-
terpellant (vermoedelijk opzettelijk) ver
zwegen had, n.l. de vraag of in de toe-,
kojpst de rekening niet kan worden slui
tend gemaakt, mede door vermindering
van het personeel zelf, waarop dhr. Van
Braambeek interrumpeerde: Zorgt gij voor
een behoorlijke wachtgeld-regeling Ah,
zei dhr. Dresselhuijs: Nu komt de aap
luit de mouw! De interpellant heeft dit
blijkbaar niet aangedurfd, omdat hij dan
zijn vakvereeniging tegen zich zou krij
gen. Hij is groepsvertegenwoordiger en
geen vertegenwoordiger van het Neder-
landsche volk.
Korte berichten.
Naar aanleiding van de verschillende
werkstakingen bij de Zweedsche ijzer
fabrieken heeft de bond van Zweedsche
werkgevers een uitsluiting tegen 30 Oc
tober aangekondigd voor alle ijzerfabrie
ken, die bij den bond van ijzerfabrikan
ten zijn aangesloten, indien bedoelde sta
kingen voor dien datum niet zijn afge-
loopen
Het is thans zoo goed als zeker, dat
do Oostersche vredesconferentie, waaraan
de groote mogendheden en de Balkan-
stalen zullen deelnemen, te Lugano zal
worden gehouden, waarschijnlijk op 6 No
vember, zooals door Frankrijk is voorge
steld.
Het stadsbestuur van Weenen maakt
bekend, dat wegens het dalen van den
index het tramtarief verlaagd zal. wor
den. De Oos|^nrijkscbe regeering maakt
bekend, dat in November de salarissen
der ambtenaren met 8 procent verminderd
zullen wolken.
Uit Rome wordt gemeld, dat van
wege de hevige regens de Tiber en bij
rivieren sterk gestegen zijn. Vele kelders
te Rome, ook die van de electrische cen
trale, zijn ondergeloopen en een gedeelte
van de stad heeft geen licht. De spoor
wegverbinding Rome-Pisa is onderbroken
door een overstrooming bij Palo. De snel
treinen gaan nu over Florence.
Een aantal stedelijke ambtenaren te
Berlijn zijn gearresteerd, omdat zij een
hoeveelheid .van 100U ton meel onbruik
baar hadden verklaard, terwijl het in uit
stekenden toestand verkeerde, waarna zij
het tegen geringe prijzen in bezit hadden
genomen, hetgeen de gemeente een ver
lies van vele millioenen mark had ver
oorzaakt.
Gemeld wordt de arrestatie van een
voormalig adjudant van den communisti
sche» leider Max Hölz te Bochum, waar
hij een actie op touw wilde zetten tegen
de overwerkovereenkomst in de mijndis-
tricben, waarbij hij tot plunderingen op
ruide en een opstand voorbereidde.
Be arbeiders aan de Krupp -fabriek
te Maagdenburg hadden van de directie
g-eëischt, dat zij haar standpunt zou uit
eenzetten ten aanzien van de onlangs ge-
Ee|n moskee te Parijs.
Donderdag is te Parijs van een moskee
een eerste steen gelegd. Bij die plechtig
heid heeft maarschalk Leyautey een rede
voering uitgesproken, terwijl deze beant-
'woord werd door Z.Exc. Si Kaddour Ben
Chadriet, president van de sociëteit der
Habous van de H. Plaatsen.
Moet het bouwen van dezen Mohamme
daan scben tempel in Frankrijks hoofdstad
misschien symbool zijn van de Fransch-
Turkscbe vriendschap?
Rifat Paciha's intocht in Constantinopel.
De intocht van den nieuw benoemden
Turkschen gouverneur voor Thracië, Rifat
Pacha, in de Turksche hoofdstad, is een
ware triomftocht geworden, niettegen
staande de stad nog geheel in handien
van de buitenlandsche militairen is.
Begeleid door Chekir Bey, den nieuwen
gouverneur van Adrianopel, en gevolgd
door ©en staf van meer dan honderd man,
®eed Rifat Pacha over de Galat-brug de
hoofdstad binnen, waar overal eerepoor-
ten, portretten van Khemal Pacha en an
dere teekenen der overwinning prijkten.
Overal prijkte met de halve maan de
groene vlag van den profeet. Turksche
troepen vormden een eerewacht langs den
wieg van de brug naar de moskee van
Omar.
Alles is zonder ongeregeldheden afge-
loopen, vooral omdat de vrees voor de
Khemalisten er zoo diep in zit, dat de
tegenstanders, die toch zeer zeker talrijk
zijn, geen kik durfden geven. Nergens was
iemand te zien, die door kleeding of
uiterlijk Griek of Armeniër leek te zijn.
Ieder droeg de gewone Mahomedaansche
■kleedij met de fez.
velde scheidsrechterlijke uitspraak. De
directie weigerde dit, daar zij thans óver
leg pleegde met het rijksministerie van
arbeid. De arbeiders legden daarop Don
derdagmiddag het werk neer, waarop de
directie de uitsluiting van het gansche
personeel afkondigde.
In Oost-Galicië worden binnenkort
ernstige onlusten verwacht.
De toestand in het Wladiwostok-
gebied is zeer ernstig. Alle burgers moeten
de stad verlaten. De Chineesche regee
ring heeft versterkingen naar de grens
gezonden.
De Italiaansche politie heeft een
bende valsche munters ontdekt, die in
een kelder in de omgeving van Napels
>een heele installatie had voor het ver
vaardigen van Italiaansch en Ameri-
kaansch bankpapier.
Detr af. t. e m, e n t e n der Kamer
lede n.
Door de anti-rev. kiesvereen. te Lop-
pers'um is aan de Eerste Kamer der Sta-
ten-Generaal bet volgende adres gezon
den:
„De Anti-Rev. Kiesvereen. „Nederland
(en Oranje" te Loppers'um, overwegende:
ten le, dat de tegenwoordige, geweldige
oeconomische .crisis voor bijna iedereen,
die in particuliere zaken, hetzij als werk
gever, hetzij als werknemer, werkzaam
is, vermindering dikwerf groote vermin
dering van inkomsten ten gevolge heeft;
ten 2de, dat de reeds ingetreden en
voor de toekomst nog veel meer te wach
ten daling der inkomsten van Staat, Pro
vincie en Gemeente een zóó zorgwek
kend karakter draagt, dat de Regeering
Aboimmentsprljt:
Per 3 maaide», franca per poat f 3.
Losse nummert V 01
Prijs dar Advertentitn:
1—4 regels f 1.20, slks regel meer 30 cL
Bij abonnement belangrijke korting.
lil
pes- poelier 8 cent,
Per doos a SS stuks f 1.70.
per kofeer 60 cent,
Herferijgbaar voor engros
SWföaELSUIRG.
groote bezuiniging onvermijdelijk nood
zakelijk heeft verklaard;
ten 3de, dat bij gevolg ook allen, dia
in publieke diensten werkzaam zijn, be
langrijke verlaging der salarissen wacht;
van oordeel
ten le, verhooging van het honorarium
der Leden van de Tweede Kamer der Sta-
ten-Generaal afgedacht van de vraag of
zij in normale tijden billijk en wensche-
lijk zou geweest zijn, in de tegenwoor
dige omstandigheden uit financieel, maar
vooral uit zielkundig oogpunt op het
meest ongeschikte oogenblik zo'u plaats
vinden en dus ongewenscht is;
ten 2de, dat zij onder het volk in zijne
verschillende geledingen zoo goed als al-
gemeene en sterke afkeuring vindt;
ten 3de, dat doorvoering der voorge
stelde verbooging bij den één ontstem
ming, bij een ander wrevel, bij' een derde
bitterheid wekt, bijna algemeen het zoo
gewenschte vertrouwen in en de achting
voor de volksvertegenwoordiging ernstig
schaadt en bij schier allen een gemoeds
toestand kweekt, als in onzen critieken
tijd wel allerminst door een Regeering
gewenscht kan worden;
verzoekt daarom vriendelijk maar ook
zeer dringend uwe Hooge Vergadering de
voorgestelde wijziging van Hoofdstuk III
der Grondwet niet aan te nemen.
Generaal J. G. II. Schoch.
Het Chr. militair blad, orgaan der Nat.
Chr. Officieren-vereeniging, geeft een over
zicht van het leven van den in Zwit
serland overleden generaal J. G. U.
Schoch, waaraan wij een en ander ont-
leenen.
De familie Schoch is van Ziwitsersche
afkomst en wel uit het kanton Appe*-
scll. In de vaderstad Herisan vond me*
de Schoch's eertijds in de stedelijke ma
gistratuur. De eerste relatiën tusschen hen
en de Nederlanden ontstonden in het mid
den der 18e ee'uw, wijl zij als officier
dienden in de hier te lande aanwezige
Zwitsersche regimenten. Deze betrekking
werd sedert traditioneel in het geslacht
der Schoch's en ging van vader op zoo*
over, terwijl de keten gebroken werd ten
gevolge van de Fransche Revolutie. Toea
de Zwitsersche regimenten werden opge
heven ging de kolonel Schoch over in het
Nederlandsche leger en den lOen Maart
1840 werd hem te Bergen op Zoom eea
zoon geboren, onze generaal Schoch.
Reeds 25 December d.a.v. stierf zijn va
der de kolonel en liet zijn vrouw achter
(met vijf zoons. Deze moeder, wier vroom
heid geprezen wordt, keerde terug naar
Zwitserland, waar de jongste zoon tot
.zijn 13e jaar verblijf hield. Te Schaff-
hausen ontving hij zijn opvoeding e*
steeds sprak hij' met opgewektheid e*
liefde over de jaren zijner jeugd. Op
den genoemden leeftijd naar Holland ge
zonden om te worden opgeleid tot offi
cier, bezocht hij eerst de kostschool va*
Jansen te Breda en vervolgens de K. M. A.
aldaar, pm in 1861 als tweede-luitenant
zijn intrede te doen in het Nederland
sche leger, bij het wapen der artillerie.
Generaal Schoch huwde in 1865 met
de dochter van zijn chef, Jkvr. Gevers
Deynoot. 54 jaar was hij met haar ver-
eenigd in het huwelijk, dat gezegend werd
,met vier zoons en vijf dochters. Gene
raal Schoch diende in verschillende gai-
nizoens. In 1900 verliet hij den militai
ren dienst en verkreeg den rang va*
Generaal-Majoor. Hij vestigde zich te
Apeldoorn, waar hij sedert bleef wonen.
Reeds als luitenant te Leiden kwam hij
zelfstandig op voor zijn godsdienstige be
ginselen, aanvaardde het diakenambt in
de Waalsche gemeente en deed zijn be
langstelling blijken voor de zedelijke en
geestelijke verzorging der militairen door
persoonlijke bemoeienis en oprichting van
het eerste Militaire Tehuis. Ondanks de
tegenwerking van collega's en chefs ging
de luitenant Schoch door en mocht de
vrucht van zijn arbeid beleven. Gene
raal Schoch bleef zich met groote toe
wijding geven aan de geestelijke .belangen,
der militairen en het werk der inwendige
