\o ft
Woensdag 11 October 192% 37e Jaargang
Buitenland.
Drukkers-Exploitanten
OOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 68—70, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeK no. 259
Stervend Rusland.
Weer iets ontvangen, n.l. va.n „Een
veldaTbeider" te Rilland-Bath f 2; Je W.
te W. fl; L. G. te G. f2; J. A. D. te W.
f 10: Fam. S. te Heinkenszand f2, en van
"T. K. f 5. Totaal niet de vorige lijst f 37.50-
ONS STANDPUNT INZAKE DE FEEST
VIERING.
Er schijnt in de laatste 'walsen over Goes
en zeker ook wel in gelijke of mindere
mate over andere steden en dorpen van
ons gewest ©en ware feeststemming ge
komen te zijn. Er gaat geen dag voorbij
of er is weer een nieuwe buurtcommissie
gevormd, die de voorbereidende maatre
gelen zal treffen voor de Oranjefeesten
van 31 Augustus 1923. De. opkomst ter
vergadering is beter dan we de laatste
jaren op welke bijeenkomst ook gewoon
waren en de gezindheid tot het brengen
van financieel© offers moet boven allo
verwachting zijn.
Als we dan ook ons standpunt in deza
kwestie uiteenzetten, gevoelen we, dat we
tegen stroom óp moeten. Niet en dat
kunnen we met niet genoeg nadruk voor
op zetten alsof bij ons de oranjeliefde
minder zou zijn, alsof we zulke droogstop
pels zouden zijn, dat we geen blij1, opge
wekt feest zouden kunnen zien en mee
maken. O, neen. Waren de omstandigheden
normaal, we zouden het feestvuurtje lus
tig mee helpen aanblazen, want een Oranje
dag is een van die weinige, gelegenheden,
waarbij geheel de bevolking, op enkele
uitzonderingen na, gezamenlijk en veree-
nigd kan feestvieren. Het verleden van
„De Zeeuw" spreekt in dezen geen on
duidelijke taal.
Maar ieder, die zijn tijd leent en mee
leeft-, weiet nu toch werkelijk wel, dat de
ernstige toestand van nu elke beschrijving
tart en dat het perspectief voor het vol
gend jaar zoo onheilspellend mogelijk is.
Voor eiken stand en voor iedere groep
der bevolking dreigen donkere wolken.
Allerwegen jammert en klaagt men over
schier niet op te brengen lasten, over
zorgbarende uitgaven en toch doet men,
alsof we nog in dien goeden, omen tijd van
b.v. '1918 leven en beraamt feestplannen,
welker uitvoering schatten zullen kosten.
Willen we een klein beeld geven van
Onzen donkeren tijd? Laten wc van onderen
pp beginnen. D© arbeiders worden bedreigd
met werkloosheid, zóó erg, dat we ontstel
len, als we het aantal der leegloopenden
hoeren. En waarlijk, hun aantal zal in den
a.s- winter en het volgend jaar nog ver
ontrustend aangroeien, want onze industrie
geraakt door allerlei oorzaken hoe langer
zoo meer in de khel en de ©ene tak van
nijverheid sleept de ander© mee. Economen
van groote bekwaamheid en staatslieden
van groote wijsheid waarschuwen ons als
om strijd. De werkloozen-ondersteuning
kost schatten gelds, maai- toch zijn de ult-
keeringen slechts zóó, dat op den duur
een kommervol bestaan geleid wordt.
Dan komt daarbij, dat den arbeiders
in het particulier bedrijf in den land
bouw zoowel als in de industrie loons
verlaging dreigt. Geraden is dus de uit
gaven zooveel mogelijk te besnoeien.
Ook ambtenaren in rijks- en gemeente
dienst, onderwijzers, enz. Zullen straks zoo
,'goed als zeker in den een of anderen vorm
.met salarisvermindering bedacht worden,
't Is niet prettig, maar 't moet.
Die middenstand klaagt nietminder.
Soms misschien ten onrechte, maar toch
vaak met reden. Zegt het toenemend aan
tal faillissementen niet veel? En konden
de financieel© instellingen maai* eens spre
ken, wat een sombere voorspellingen "ten
aanzien van vele zakenmenschen zouden we
hooren. In alle branches is letterlijk slapte
en malaise. Wie zich niet opsluit, maar
het dagelijksche leven ingaat, hoort h©t
wel.
Maar er is meer. De regeering moet niet
alken op de salarissen bezuinigen, maar
ook tal van subsidies zijn beduidend ver
minderd. Op zichzelf nuttige, ja noodige
zaken zullen het in 't volgend jaar met
heel wat minder rijkssteun moeten stellen,
gelijk we reeds vernamen. Met dit gtevolg
natuurlijk, dat bestuurders van tal v,an
vereen! gingen en instellingen met de han
den in 't haar zullen zitten, hoe de balans
in evenwicht te bi'engen en maar weer
een beroep zullen doen op onze mild
dadigheid. De schreiende nood van tal
van Christelijke vereenigingen en instel
lingen zal ons straks dan ook tot grooter
offervaardigheid moeten bewegen.
En in plaats van met dezen hoogst ern-
strgen toestand terdege te rekenen, een
appeltje voor den dorst te bewaren, en
te zorgen, dat men straks een klein
stootje verdragen en zijn Christenplicht
tegenover al wat noodlijdend is, vervullen
kan, beeft het er alles van, dat men geen
Ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAQ.
Abo»nementspr|t:
Per 3 maanden, franco per post f 3.—
Losse nummers 10.05
wolkje aan de lucht ziet, gaat men nu
reeds beginnen met wekelijks bij te dra
gen voor iets, dattoch per saldo
niemand tot de noodzakelijke dingen zal
durven rekenen.
O neen, wé willen niet persoonlijk wor
den. Maar verneemt ge zoo nu en dan
niet van finkelen, die nu vooraan in de
feestbeweging willen staan, maar bij wie
ge in den regel vergeefs aankloptet, als het
ging om ©enigen tak van arbeid in Gods
Koninkrijk te steunen? Zouden al die
menschen, die nu zoo van ganscher harte
bereid zijn voor de feestviering Ipj te
dragen, dit even zoo gaarne doen, als het
ging om te steunen hen, die nu of straks
lijden onder de gevolgen der malaise, de
slachtoffers van ziekte en hongersnood,
in binnen- en buitenland, de in nood ver
keer,ende Zending, enz.? Wij vreezen.
Ook schijnt men in Goes van sommige
zijden aan te sturen op "een subsidie uit
de gemeentekas voor de feesten. 'Wij ho
pen van ganscher harte, dat het zoover
niet komt. De gemeentebelasting is reeds
ondragelijk zwaar en waarschijnlijk zal het
volgend jaar een nog grooter bedrag aan
Hoofdelijke» Omslag betaald moeten wor
den bij een misschien geringer totaal be
lastbaar inkomen. Dit zij tot waarschu
wing
Maar moet dan het 25-jarig regerings
jubileum van onze geliefde Vorstin onop
gemerkt voorbij worden gegaan? vraagt
misschien iemand. Wij willen een weder
vraag doen. Is de herdenking van de
bevrijding van Bergen op Zoom op 3 de
zer minder waardig geweest, toen men
een plechtigen dienst in de Groote Kerk
hield, dan wanneer men met medewerking
va'n de Room sell-Katholieken straatfees
ten, etc. had georganiseerd? Komt het op
de luidruchtigheid aan? Afgedacht nog van
de ontaarding van de meeste openbare
feesten en de helaas niet te keeren uit
spattingen achten wij het in onzen tijd
geld wegsmijten, indien men nu duizenden
besteedt aan straatversiering, eerepoorten,
vuurwerk, enz.
Is het dan zondig, om aan de feest
beweging in zoo ernstigen tijd mee te
doen?, vraagt misschien ten slotte deze
o-f gene. Och, laat ieder lezer zich de vraag,
stellen: heb ik aan kerk, school, zending
en aan allen arbeid in Gods Koninkrijk'
en aan de leniging der ellende onzer da
gen naar* plicht en consciëntie bijgedra-
igien? Laaf dan ieder na beantwoording
van deze vraag en na rustige overwe
ging van dit artikel weten, wat hij doet.
Bezuiniging.
Nu het mode-woord. En eens niet in de
kringen van de socialisten.
De klacht over hoogfa lasten wordt alge
meen. Het ooi-deel over dc wenschelijkheid
van versobering' dei* o'penhare diensten heb
ben velen gemieen.
Er moet bezuinigd worden. D-w.z. on-
noodige uitgaven nagelaten.
Dioch nauwelijks heeft de Regeering in
de troonrede werkelijk bezuiniging aange
kondigd, of daar breekt de stormi los.
De een wil geen kortingen voor eigen
pensioen.
De ander verzet zich teglen afvloeiïngs-
maatregelen van den minister van oorlog,
met betrekking tot het overcomplete
dus voor oorlog onnutte personeel.
Een derde acht toevoeging van-Land
bouw hij binnenlandsche Zaken en Nijver
heid en Handel tot Arbeid uit den booze.
Dal departement moet behouden blijven.
Wel bezuinigen, zoo roept een vierde,
maar ,aie;t met het ontwerp herziening!
Lager onderwijswet '20.
Het spoorwegpersoneel beweert bij mon
de van de leiders, dat het tekort bij de
spoorwegen niet is toe te schrijven aan
het personeel, ergo: dat op andere wijze
dan verhaal op 't inkomen van personeel
maar gepoogd moet worden het groote gat
te stoppen.
Er zijn er ook, die niets zeggen. Üi6
wenden hun schreden niet om'. Die blijven
op dezelfde wijze door werken piet beide
oogen open en een wat minder brutalen
'mond. Zij waren zuinig. Zij' zijn zluinig.
Doch omdat zij aan' het goddeloozle markt
getier van en naar bezuiniging niet mee
doen, schijnen hunne voorbeelden niet op
te vallen.
Bezuinigen ,mooi woord, doch inzicht
Is noodig 'tte doen en een .helder door
zicht om 't vol te houden.
Wat men leest en ziet en hoort is niet
moedgevend ten dezen.
Internationals eenheid.
Met ernst wil men ons in het socialis
tisch kamp doen gielooven, dat het gaat
naar de internationale eenheid van het
proletariaat.
Is het waar?
Gaat het nu voor het eerst in die rich
ting, de richting waarheen jaren gewezen
is?
Nu: Siteet met de heraeniging van het
Duitsche Socialisme het laatste beletsel
voor de internationale eenheid weggeno
men. Daarom streve de arbeidersklasse
naar zoo groot mogelijke eensgezindheid.
De oorlog is, met een schijnvrede, Nov.
1918 geëindigd; voordien stonden milli-
oenen soeiaal-deniocraten tot de tanden
gewapend tegenover elkaar. Dat is nu
voorbij.
De Fransche sociaal-democraten en die
in België verzetten zich en mass© blijk
baar weinig tegen den toeleg om de Duit
sche broeders het minimum-bestaan zelfs
maar onmogelijk te maken. 'En wat buiten
djte landen in geestverwante kringen wordt
waargenomen schijnt niet bemoedigend voor
het wezenlijke groeien dier internationale
eenheid.
Daar is voorts de verhouding tot de
communisten, die nu wel socialisten heeteu
doch geen democraten. Ook niet schitte
rend. Dat 'bewees onlangs het beruchte
proces der scciaal-revolutionaircn.
En in ons eigien land? Mag men daar
van eenheid s preken-?
Staat niet in menig opzicht de econo
mische macht, de vakorganisatie tegen
over de politieke arbeiderspartij?
Het js er waarlijk ver van en het zal
werkelijk altijd zoo blijven, wanneer uit
sluitend economisch welzijn het doel is
waarheen de internationale heer en hun
schreden richten. Dan blijkt de hebzucht
en als gevolg daarvan de verdeeldheid
niet klein te zijn.
Terecht kan nog niets ook niet het
socialisme overnemen de lunctiën dooir
het Christendom ook in internationaal
opzicht, zelfs tijdens den oorloig reek
sen van eeuwen bekleed. s
Het proces-Rathenau.
De na het eten van pralines ongesteld
geworden beklaagden schenen gisteren
weder geheel hersteld te zijn, behalve
Wamecke, die er nog steeds bleek en
betrokken uitziet.
De verschrikkelijke aanslag, op Rathe-
nau gepleegd, herleefde gister bij het ver
hoor der getuigen nog eenmaal in al zijn
gruwelijkheid. Diep in de rouw verscheen
de ziekenverpleegster Helene Kaiser, die,
toen de daad gepleegd werd, in de nabij
heid op een bank zat. Bleek en met be
vende stem vertelt zij wat zij gezien heeft.
Toen de eerste drie of vier schoten ge
tost waren, wist zij nog niet, wat dit te
beduiden had. .Eerst toen uit de auto
van Rathenau de rook der ontplofte hand
granaat opsteeg, liep zij er heen om haar
hulp aan te bieden. Zij drukte haar zak
doek op de wonden van den stervende
en Rathenau keek haar niet groote oogen
aan.
Bij het verdere verhoor werd getracht
opheldering te brengen omtrent de vraag,
of de auto der moordenaars bij het inhalen
vaar Rathenau's wagen haar vaart ver
traagde. De chauffeur beantwoordt deze
vi'aag bevestigend. Techow wordt nu eens
vuurrood, dan weer doodsbleek. Hij weet,
dat het bij deze vraag om zijn leven gaat.
Daarop wordt de chauffeur omtrent de
bizonderheden igehoord. Hij spreekt moei
lijk en bezit niet de gave des woords.
Met gebroken stem vertelt hij, hoe hij
op dien ongelukkigen dag, evenals de
moordenaars, zijn vaart verminderde en
zoo was de aanslag pnogelijk geweest.
Daarop verscheen voor de ge tuigen tafel
de 18-jarige gymnasiast Stubenrauch, zoon
van een generaal en vriend van Günther.
Hij is zelfbewust in zijn optreden, spreekt
Die conferentie te Moeidiania.
Het pijnlijke incident te Moedania, waar
de geallieerde generaals Zondag j.l. be
merkten, dat hun resp. instructies onder
ling in tekst verschilden, zoodat zij ge
dwongen waren naar Constantinopel terug
te keeren, om verder te overleggen, wordt
door de Daily Telegraph" toegeschreven
aan een .onnauwkeurige en slordige ver
taling van de bepalingen der overeenkomst
welke Zaterdag j.l- te Parijs tusschen lord
Curzon, .Peincaré en den Italiaanschen af
gevaardigde was aangegaan.
Het incident is nu weer uit den weg
geruimd en de geallieerde generaals zijn
na hun bijeenkomst van Maandagmiddag op
de Britsche ambassade te Constantinopel
waar zij nieuwe instructies hebben afge
wacht, naai* Moedania teruggekeerd.
Ook deelt het Engelsche departement
van buitenlandsche zaken mede, dat het
oprukken der Turken in de neutrale zone
van Ismidt blijkbaar aan een vergissing
te wijten was en dat de Turken zich terug
trokken, toen zij daarop wenfen gewezen,
waarmede ook dit incident gesloten is.
Gisteren zou het dan op de conferentie
te Moedania de belangrijke dag worden.
En inderdaad werd hedenmorgen het korte
bericht zonder ©enig commentaar
bekend, dat de overeenkomst is geteekend.
Naar wordt vernomen, behelst de nieuwe
conventie, door de drie geallieerde gene
raals te Moedania aan Ismed Pasja over
handigd, het volgende:
De neutrale zones op Europeesch ge
bied zullen aan de zee van Marmora niet
worden gewijzigd, terwijl de neutrale zone
op het schiereiland Gallipoli een kleine
verandering zal ondergaan.
De tijd voor de Grieksche ontruiming
van Oost-Thracië is gesteld op 15 dagen
na de onderteekening van den wapenstil
stand. De geallieerde troiepen, die Thracië
voorloopig zullen bezetten zullen bestaan
uit ten hoogste zeven bataljons. De regee
ring van Angora moet zich verbinden,
tot aan de ratificatie van bet vredesver
drag geen troepen naar Oost-Thracië te
zullen zenden, noch aldaar een leger op
de been te zullen brengen. De wapenstil
stands-conventie dient door de Kemalisten
te worden aanvaard of verworpen. Zij! zal
drie dagen na onderteekening in werking
treden.
met „schneidige" officiei'sstem en buldert
door de zaal, dat hij Rathenau voor een
schadelijk persoon heeft gehouden. Diens
hcele buitenlandsche politiek, van het ak
koord van Wiesbaden af tot het verdrag
van Rapallo toe, had hij totaal verkeerd
geacht en met name het laatstgenoemde
verdrag had hem zoo 'boos gemaakt, dat
hij had uitgeroepen: „Als ik een revolver
had, zou ik Rathenau doodschieten". Een
tegenstander van Rathenau was hij gewor
den door de lectuur van het testament
van Frederik den Groote, dat hij steeds
bij zich droeg en dat hij ook maar meteen
in de zaal wilde voorlezen, hetgeen de
voorzitter echter voorkwam, doch wat in
de zaal groote hilariteit veroorzaakte.
De volgende getuige was een typisch
criminalist, Seinemeyer genaamd, een le
vendig, intelligent persoon, met, neigingen
van een detective. Hij legt een bezwarende
getuigenis af omtrent de garagehouders
Schutz en Diestel.
De voornaamste gebeurtenis der hui
dige zitting was, dat de chef der Mecklen-
burgsche politie den koffer der moorde
naars op een stoel plaatste en mededeel
de, dat hij dien te Rostock in de garderobe
in beslag had genomen.
De beklaagden Ilsemann en Techow en
de getuige Erich Bade verklaarden, dat dit
niet de goede koffer was. Het publiek in
de zaal was opgestaan. Op dit oogenblik
kwam de advocaat van Ilsemann naar vo
ren en verklaarde, dat dit inderdaad de
verkeerde koffer was. Hij had reeds Don
derdag na' bet verhoor van Ilsemann stap
pen gedaan om den goeden koffer naai'
Leipzig te doen brengen. Deze was nu
hedenmorgen aangekomen en bevond zich
op het oogenblik in het bureau van het
Staatsgerechtshof. Het Staatsgerechtshof
was ©enigszins onthutst. Onder groote op
gewondenheid werd iemand gezonden om
den koffer te halen.
De viering van Amerika's ontdekking.
Donderdag worden in alle deelen van
Amerika, en in Spanje feesten gehouden
ter herdenking' van de ontdekking 'van
Amerika. Londen, Liverpool, Manchester,
Brussel, alsmede Rome en tien andere
Italiaansche steden organiseeren manifes
taties ter eere van Columbus, In Frankrijk'
nemen ongeveer honderd steden aan de
herdenking deel. De openbare gebouwen
te Parijs zijn met vlaggen getooid.
Prijs der Ad verten 11 n:
1—4 Iregels f 1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting.
Teg'ein verstopping
gebruike men Foster's Maagpille.n, een
uitstekend, geen gewoonte vormend laxeer
middel. Prijs f .065 per flacon, alom ver
krijgbaar.
Incidenten in de Belgische bezettings-zone.
Uit Düsseldorf worden nieuwe inciden
ten met Belgische militairen gemeld. In
den nacht van Zaterdag op Zondag waren
6 Belgische marinesoldaten een zaal bin
nen. gedrongen, waar een turnvereeniging
haar stichtingsfeest vierde, ofschoon aan
den ingang van de zaal een kennisgeving
was bevestigd, waarin gezegd werd, dat
militairen de zaal niet mochten betreden.
Eerst geraakten de soldaten met elkaar
in strijd en sloegen met bierglazen op
elkander los. Toen de Duitsche turners
hen wilden scheiden, wendden zij zich al
len tegen de Duitschers. De Belgen werden
tenslotte uit de zaal verwijderd, doch /.ij-
losten, toen van den ingang dei' zaal af
een aantal schoten, waardoor een der tur
ners doodelijk werd gewond.
Hot gelukte de door de politie gealar
meerde militaire wacht een der daders te
arresteeren.
Een tweede 'geval heeft zich den volgen
den nacht voorgedaan te Obercassel nabij
Diisseklorf. Een Belgisch artillerie-sergeant
trok in beschonken toestand op straat zijn
sabel en wilde voorbijgaande personen
dood steken. Een Duitschen politiebeambte
gelukte het hem te ontwapenen, waartoe
deze volgens de verordening van de Rijn
landcommissie het recht heeft, daar de
Duitsche politie tegen militaire personen
mag optreden, wanneer het er om gaat,
teen misdaad te voorkomen.
Een nieuwe Protestantsehe Kerk te Rome.
Eindelijk zal de Duitsche 'gemeente te
Ronre 'haar nieuwe kerkgebouw in gebruik
kunnen nemen. Het heeft moeite gekost en
de oorlog vertraagde natuurlijk het werk.
Maar thans zal 5 November tegelijk met
dc herdenking der Kerkhervorming de in
wijding plaats hebben.
De Opper-kerkei'aad van Duitschland wil
aan de plechtigheid een bijzonder karakter-
geven en hij heeft vertegenwoordigers van
Protestants che kerkgenootschappen uit
alle Eui'opeesche landen uitgenoodigd de
inwijding fe willen bijwonen en een enkel
woord te spreken.
Naar wij vernemen heeft voor Nederland
d>' F. van Gheel Gildemeester, predikant
bij de Ned. Herv. Gemeente te De.n Haag,
de vei'eerende uitnoodiging ontvangen.
(Vad.)
Korte berichten.
Oj) 1 November zullen t,e Londen de
verkiezingen voor den gemeenteraad plaats
hebben, evenals voor de raden der voor
steden. De verkiezingsstrijd belooft hef
tig te zullen worden.
Uit Athene wordt gemeld, dat zich
thans ongeveer 500.000 vluchtelingen in
Griekenland bevinden. De autoriteiten
staan voor de moeilijke taak, hen onder
dak te breingen en van levensmiddelen te
voorzien,
In den Pyraeus zijn 25.000 vluchte
lingen onder dak gebracht. Er hebben1
zich onder hen gevallen van cholera en
typhus voorgedaan. 30.000 vluchtelingen
bevinden zich te Samos in de grootste
ellende.
Tusschen Pi'uecerda en Ripoll is een
automobiel, waarin Joau Vilardo Vila met
zijn vrouw en twee vrienden gezeten was,
in een ravijn gestort. Het echtpaar Vi
lardo Vila wierd op slag gedood; de twee
andere menschen zijn 'zwaar gekwetst.
Te Saint-Brieuc is Huquet, ee<n land
bouwer uit een plaatsje in de buurt, ont
hoofd. Misschien herinnert men zich, dat
'de ma© in den afgeloopen winter zijn vier
kinderen in een poel verdronken heeft
om zich te wreken op zijn vrouw, die hem
verlaten had omdat hij haar slecht behan
delde.
- Volgens een bericht uit Parijs is
daar een. bericht ontvangen volgens het
welk de sowjet-antoriteiten de arrestatie!
gelast zouden hebben van geneesheeten,
die te St. Petersburg aangekomen waren
om deel te nemen a.an het congres voor
chirurgie.
Omstreeks middernacht van 9 op 10
dezer zijn te Ancona (Italië) aardschok
ken gevoeld. De menschen vluchtten ver
schrikt hun huizen uit. Er is geen schade
aangericht.
Naar de Lokal Anzeiger verneemt,
zijn in de Duitsche rechtsche kringen
onderhandelingen gaande over het stellen
van ieen gemeenschappelijken candidaat
voor de a.s. presidentsverkiezing.
Te Marseille lag gisterochtend op
alle kaden de arbeid zoo goed als geheel
stil. De bootwerkers en andere arbeiders
