!N» %W4 llonderdag 14 September 13)23 Mie Jaargang
Buitenland.
BATO RIJWIELEN
Flnaaoiëele Berichten.
Drukkers-Exploitanten
OOSTERBAAN LE COiNTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 68—70, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Het ministerie.
Welk ministerie hebben we nu? Een
oud? Een nieuw? Een oud-nieuw?
Een achttal van de elf zijn gebleven,
twee zijn heengegaan, van welke een een
plaatsvervanger kreegen een gaf de
helft zijner taak aan een ander, eveneens
een nieuweling, over. Een derde ging
heen, en wordt tijdelijk door een mede
lid uit het oude kabinet vervangen. Zoo
dat een heengegaan lid geheel, en een
gebleven lid voor een ideel door een
nieuw lid, en een ander heengjegaan lid
door een gebleven lid vervangen werd.
Met andere woorden: Van Swaaij ver
vangt König, Westerveld Van Dijk die
Marine schieten liet en Oorlog 'behield;
en Ruijs tijdelijk Van IJsselsteij[n.
Of het nu een oud of een nieuw
of een oud-nieuw ministerie is, dat wij
rijk werden, 'tis ons om het even. Wij
zijn er mee ingenomen, dat is de hoofd
zaak.
Nu wij weten, dat er overeenstemming,
voorloopig voor 1923, kwam tusschen
Kabinet en Rechterzijde, grijpen wij moed
althans voor de allernaaste toekomst.
Moge straks de openingsrede van het
kabinet deze hoop niet beschamen.
Werkelijke nieuwelingen als Westerveld
en Van Swaay komen zonder anteceden
ten naar voren, zij hebben derhalve aan
spraak op vol vertrouwen; eveneens de
betrekkelijke nieuwelingen de Geer en
de Graaf, en de driekwart nieuweling
Van Dijk.
Nog grooter vertrouwen stellen wij in
den premier, die in 1918 zcjp de rechte
man op de rechte plaats- bleek, en zijn
ambtgenoot Van Karnebeek, die zich
reeds teen buitenlandschen naam verwierf.
De chefs der duurste departementen,
de ministers Aalberse en de Visser, toon
den door hun aanblijven dat zij' er niet
tegen op zien hun werk van de vorige
periode voor een deel ongedaan te ma
ken. Wij zijn wel benieuwd hoe zij dit
zullen klaar spelen; ook hun komt het
vertrouwen der natie toe.
En aan allen .zij de kracht toe ge-
wenscht om, roeiende 'miet de riemen die
2e hebben, nu zelfs tegen stroom, het
staatshulkje te brengen ver van de bran
ding, die dreigt, naar kalmer vaarwater.
De natie hoopt en verwacht, dat dit
elftal, 'de ouden en de nieuw aangekome-
nen, de gtewenschte bezuiniging zullen
brengen, en daarbij den steun genieten
zullen van de volksvertegenwoordiging in
haar beide uitingen, en van de Natie.
Wij hopen dat de tijdelijke vervanging
van den minister van landbouw niet
inhoudt dat dezie stam onder de overige
stam'mten zal worden verdeeld. De Land
bouw is nu eenmaal de kurk waarop
het economische en nationale leven groo-
tendeels drijft, gansch anders dan in Bel
gië, terwijl toch dat land een ministerie
van land- en tuinbouw heeft. Hierbij!
zou Nederland met zijn ondergeschoven
departement, van landbouw een wel wat
al ie poover figluur maken.
Wij meenen trouwens uit het officieele
benoemingbbericht te mogen opmaken,
dat slechts aan een tijdelijke vacature
aan Landbouw moet worden gedacht.
De Grieksch-Turksche oorlog1.
Een bericht uit Athene meldt, dat op
dit ooigenblik 40.000 man Grieksche troe
pen reeds uit Smyrna zijn teruggekeerd,
33.000 uit het Noordelijk gedeelte van
aan den boerensteiger en pas ©en kwar
tier nadat de man hetf 'huis verlaten had,
merkte hij de berooving-.
De politie stelde onmiddellijk een onder
zoek in, maar' het vertrek aan den Bue-
rensteiger was natuurlijk verlaten en niets
wees op een berooving. Natuurlijk was
ipok de huurder van het huis, de bekend©
0. G. niet te aien. Die politie constateerde
dat de geheime deuropening weer intact
was gemaald en dus de berooving op de
zelfde wij'zie heeft plaatsgevonden als de
vorige week.
Het vermoeden ligt voor de hand, dat
J. G., die het pand niet zielf bewoont,
verschillende publieke vrouwen van sleu
tels voorzien heeft. Welke vrouw dan op
een zeker oogenblik van het huis gebruik
maakt en de gereedstaande handlangers
gelegenheid geeft hun slag ,te slaan, te
nimmer na te gaan. („Volk)
Om klanten te winnen. Een
caféhouder te Amsterdam heeft een klant
met een bijl zioo' ernstig toegetakeld, dat
deae aan de gevolgen is overleden. De
kastelein is aangehouden.
Een filmaanslag op keizer
Wilhelm mislukt. Twee jeugdige
'Amsterdamsche filmoperateurs hebben een
poging gedaan om keizer Wilhelm in den
Klein-Azië en 30.000 uit Ohesne. Er blij
ven nog ongeveer 60.000 man Grieken
over, die nog verscheept moeten worden.
Het landen van de Grieksche troepen in
den Pyraeus gaat ordelijk zijn gang.
Te iOonstantinopel is de rust tamelijk
hersteld na de heftige demonstratie van
Zondag, waarbij! de Europeesche winke
liers in de Perawijk zoozeer werden ge
schaad. (Door de interg|eallieerde bevelheb
bers werden de noodige maatregelen ge
nomen, om elke bolsjewistische agitatie
den kop in te drukken.
Engeland en de Turksche overwinning.
Lord Islington, die in de laatste jaren
verschillende malen lid was van het kabi
net of belangrijke posten bekleedde in
de koloniën, schrijft in de Evening; Stan
dard als volgt over den nieuwen toestand
in Klein-Azië
Voor het Eng'elsche rijk is de val
van Smyrna de ernstigste gebeurtenis,
welke zich sinds Augustus 1914 heeft
voorgedaan: al onze Aziatische bezittin
gen zijn bij1 die kwestie betrokken.
Het is nog niet mogelijk zich een
oordeel over den volledigen toestand te
vormen, miaar m!en mag voor waarschijn
lijk houden, dat de Turken thans heel
wat meer zullen eischen dan onmid
dellijk na den wapenstilstand van 1918.
Er is gemeld, dat zij in ieder geval
Adrianopel en Smyrna willen.
Die laatste stad is overigens een inte
greerend deel van Turkije. Wij kunnen de
Turken daar niet buiten houden. Het is
een groote fout geweest, dat wij de
Grieken ooit verlof gegeven hebben naar
Klein-Azië te gaan.
Het ergste in de tegenwoordige situatie
is, dat Frankrijk het niet eens is met
Engeland. In verband met het steeds ver
der uitstellen v.an het sluiten van den
vrede en met het feit, dat wij' de Griek
sche oorlogsplannen hebben aangemoe
digd, 'zijn de Franschen er in geslaagd als
beschermers der Turken op1 te treden.
Toch moeten wij één politiek volgten Wet
Franschen en Italianen. De Turken zijn
vroeger steeds bereid geweest met Enge
land samen te werken. Daar het Turksche
rijk en de Mohamwedaansche wereld niet
kunnen gescheiden worden, is het voor
.ons, Engelscben, volstrekt noodzakelijk,
dat wij tot die politieke traditie terug-
keeren.
Ei' is (echter één eisch, dien de Tur
ken misschien ook zullen stellen en die
wij in ieder geval moeten van de hand,
wijzen. Bij de Dardanellen kan het status
quo ante (toestand van vóór den oor
log) nooit hersteld worden. Dieze water
weg moet een voor iedereen vrijte door
gang blijven.
Anders staat het met de kwestie van
Thracië. Dit land is voor een deel al
thans hoofdzakelijk Turksch en moet dus
teruggegeven worden aan de Turken. Ook
Adrianopel is- een Turksche stad.
De Duiisch-Belgische besprekingen.
De „Vossische Zeitung" schrijft om
trent den nieuwen eisch van België
„Alle mogelijkheden va,n èen bevredi
gende oplossing der garantiekwestie zijn
door het onverwachte besluit van. het
Belgische kabinet vernietigd. Men moet
dit met groote teleurstelling en diep leed
wezen vaststellen. De Duitsche reg;eering
zal zich bulten staat moeten verklaren
aan de Belgische eischen te voldoen.
Die Belgische regeering zal daarvan mede-
deeling doen aan de herstelcomimassie
en voor rierstelcöwmiissie zal zich
binnenkort de strijd om het moratorium'
opnieuw ontspinnen. Het had er gillen
schijn van, alsof door de beslissing van
.''KJ ivnwuq/ -"X v
maar verloor hem uit het gezicht. De ion-
'gen stelde de politie van het geval in
kennis.
Weer een bom' in de „Mtr o".
In de gangen van de Parijsche „Metro"
is dezer dagen wederom ©en bom gevon
den. Een dame zag n.l. een in grijs papier
gewikkeld ..pakje op een bank liggen. Zii
maakte het open ©n vond er ©en bom in.
Gelukkig had zij de tegenwoordigheid van
geest om de helsche machine weer zachtjes
op de bank neer te leggen. Later zijn man
nen van de brandweer haar komen weg
halen.
De Fransche bladen dringen op ener
gieke maatregelen tegen het te vondeling
leggen van bommen aan. Sinds, het begin
van dit jaar heeft het gemeentelijk labo
ratorium, naar het schijnt, <er meer dan
5000 onschadelijk gemaakt. Het waren
bommen van allerlei kaliber. In de eerste
dagen van September zijn er ©en 500 a
600 door het laboratorium ongevaarlijk
gemaakt.
Gisteren bedroeg de „oogst ©en obus
wan het kaliber 75, drie granaten en ver
scheidene „fusées", zoowel Fransche als
Duitsche.
.Treurig. Een Engelsch blad ver
telt het geval van een Engelsch generaal,
31 Augustus het nroratoriumprofoleemi
voor de eerstvolgende maanden in een
eenigszins gunstiger vaarwater was ge
bracht, 'tot de voorwaarden zouden zijn
geschapen om het in zijn geheel op een
nieuwe basis te behandelen. Het besluit
van de Belgische regeering heeft de si
tuatie noodeloos, verscherpt. De Belgische
relgeering heeft hierdoor de Europeesche
zaak gpen goeden dienst bewezen."
Helden van de zee.
Wij hebben reeds een aantal bijzonder
heden meegedeeld, over het vergaan van
het Duitsche stoomschip „Hammonia",
waarvan, volgens de eerste berichten,
alle opvarenden gered zouden zijn ge
weest. Uit latere nieuwstijdingen is ech
ter gebleken, dat de catastrofe wel een
aantal slachtoffers heeft gqëischt.
De Engelsche bladen brengen nu tal
van bijzonderheden over de tooneelen
die zich bij de ramp hebben afgespeeld
en waarbij een 32-jarige Engelschman,
.Tubb geheeten, en afkomstig uit 'Gra-
vesend, groote heldhaftigheid aan den
dag moet hebben gelegd.
De man wïst temidden van de aan
boord heerschende paniek al zijn kalmte
te bewaren en belette de ontstelde pas
sagiers in verwarring naar de reddings
booten te ijlen en zoodoende de gevolgen
van de ramp nog "te vergrooten. Ook
sprong hij in de woeste golven om een
klein kind te redden en daalde herhaalde
lijk benedendeks af om' kleedinggtukken
voor passagiers te halen. Toen hij, zoo
wat het laatste van allen, gered werd,
had hij van al zij'n bezittingen alleen
de kleeren, die hij aan had, nog! over.
Ook de bemanningen van -de op het
draadloos noodsignaal van de „Hammo
nia" ter hulp geijlde schepten „Kinfauns
Castle", „Valencia" „Euclid" en „Tudor
Prince" hebben grooten moed betoond
bij het redden der opvarenden van het
schip.
Maar al de gieredden zijn eenparig
in hun lof over het gedrag van den
dapperen Engelschman, die, toen het
schip zoo zeer overhelde, dat het haast
onmogelijk was, op' het dek te blij'ven
staan, nog een zestal vrouwen en kin
deren redde en tot twaalf maal toe in
de hutten doordrong om voor vrouwen
ten kinderen bovenkteeren te halen. Ook
bij' bet plaats nem'en in de reddings
booten verleende hij! waardevolle hulp.
Een ontzettenden angfet maakten de
passagiers tijdens den storm door. Eeni-
ge sprongen overboord, waaronder vrou
wen met kinderen. Een der vrouwen,
een Spaansche, bond haar vier kinde
ren bij elkaa.r, iti de hoop ze aldus
gemakkelijk te behouden, m'aar men
vreest, dat zij alle vier zijn omg,ekonren.
Een aantal Spanjaarden lie'pten als wan
hopig rond, handenwringend en schreeu
wend. Eenige Spanjaarden drongen bij
het neerladen der booten naar voren om
zich het eerst in veiligheid te stellen.
Een Duitsch scheepsofficier 'schreeuwde
echter: „Vrouwen en kinderen eerst!"
maar de Spanjaarden luisterden er niet
naar en moesten met geweld worden
teruggedreven. Een tweetal reddingsboo
ten sloeg om'.
Toen het s.s, „Kinfauns Castle" in het
zicht kwam om redding; te brengen, was
Jubb zoo verheugd, dat hij de „Tipp'e-
rary" begon te zingen. Jubb verklaarde
tlTp'
W. D'huij, H. J. de Graaf, mr A. Meer
kamp van Bmbden, dr H. J. Vemhout
en ds J. 'de Visser, wilde 'aan de dames de
vraag voorleggen of er ook te Middel
burg niet voor d©zte zaak moet worden
gewerkt.
Die heer ds de Visser, die 'de vergade
ring leidde, wilde eenige misverstanden
wegnemen. Zoo wees spr. er op) dat het
niet de praalgraven zelf zijn, die geres
taureerd moeten worden, noch de graf
kelders, maar het koor, d.i. het gedeelte
van de kerk, waarin die graven geplaatst
zijn. De staat, die jaarlijks geld beschik
baar stelt 'voor het onderhoud van monu
menten en gebouwen kan in dezen tijd
van noodzakelijke bezuiniging niet zulk
een belangrijke som toestaan om! deze
groote restauratie in korten tijd te doen
geschieden. En inmiddels verkeert het
koor in zulk een droevigen, armoedigen
toestand, dat zelfs vanuit het buitenland
zich stemmen hebben doen hooren, die
hierover schande riepen. Moeten wij, Ne
derlanders, ons hierover niet schamen,
vroeg spr. Een volk eert zich zelf «van
neer het zijn geschiedenis eert. Laten
wij ons dan vereenigien en trachten aan
dezen noodtoestand zoo spoedig mogelijk
een einde te maken.
vast overtuigd te zij'n geweest, dat hij' bij!
de ramp het leven zou moeten laten,
maar hij' zeide tot zichzelf: „Ik zal mij!
gedragen als een Engelschman".
Toen het schip steeds meer overhelde
en de golven het vaartuig geweldig beuk
ten, waren de tooneelen op> het dek hart
roerend om aan te zien. Een vrouw
die het lijk va.n haai' dooden echtgenoot
omklemd hield, werd uit het water ge
red. In een ander geval werden een man
en tweet kinderen 'g|ered, terwijl zijn vrouw
met drie andere kinderen den dood in de
golven vonden.
Een flinke vent.
De VI. „Stand." vertelt, wat onlangs te
Komen, op de taalgrens in West-Vlaan
deren gebeurd is. Daar heeft het gemeen
tebestuur de scholen verfranscht, waar
door het .zich navolgende beschamende
afstraffing vanwege een onderwijzer op
den hals gehaald heeft:
Mijnhecren,
Ik heb de eer u bij dit schrijven mijn
ontslag aan te bieden als onderwijzer van
uw gemeenteschool en verzoek u het wel
te willen aanvaarden en mij te ontslaan
van de verplichting nog een maand mijne
functie waar te nemen.
Om de volgende reden:
In mijn klas izitten 45 leerlingen, onder
wie 36 van Vlaamsche afkomst. De voer
taal van het onderwijs is uitsluitend
Fransch.
Onder zulke voorwaarde is mijn .zen
ding van opvoeder tot mislukking verwe
zen. Ik begeer niet langer van 's lands
centen te leven, zonder ervoor nuttig
werk te verrichten. Ik verkies liever mijn
ontslag te nemen.
Aardschokken.
In de streek van Saint Paul en Ma'ury
is eergisteren voor de vierde maal sinds
twintig dagen een hevige aardschok waai'-
genomen, die van onderaardsch gerommel
vergezeld ging. Ook in het arrondisse
ment Sisteron is een sterke aardschok
gevoeld. Kort daarop brak een hevig on
weer met hagelbuien uit, waardoor aan
den oogst zeer aanzienlijke schade is toe
gebracht.
Korte berichten.
Inzake de kwestie der credietverlee-
ning aan Oostenrijk, zou thans een com
promis bereikt zijn tusschen dit 'land
en eenig;e andere staten. Er bestaan plan
nen voor een financieele en g;ewapende
buitenlandsche controle.
Bij de plechtige afkondiging van
het Engelsche mandaat over Palestina te
Jeruzalem hebben de Arabieren daar
ernstige opgewondenheid aan den dag
gelegd, waarschijnlijk teen gevolg van de
Turksche overwinning in Klein-Azië.
.Die poststaking is nu in heel Zuid
en West-lerland algemeen. Dte regeering
tracht een 'beperkten dienst te handhaven,t
maar D'ublin krijgt vrijwel geen brieven'
of telegrammenen cfe telefoon werkt
niet. Op het platteland is de toestand
nog erger, doordat de opstandelingen de
verbindingen vernieten. De handel lijdt
ernstig.
Weg'ens, de stijg'ende geldschaarschte
hebben de groote fabrieken in Duitsch-
land geen bankpapier genoeg om' de loo-
nen uit te betalen. Die Badensche aniline
en sodafabriek te Ludwigihafen geeft
(evenals Ivruppi) daarom bons van 1000
mark uit, welke door de banken worden
gehonoreerd. (N. R. Ct.)
De financieele comhndssie van den
Volkenbond meent dat het bedrag, noodig
voor de opbeuring van Oostenrijk, de
15 m'illioeri pd. st. nog zal overschrijden.
Aboanementsprlja:
Per 3 maanden, franco per po*t f 3.—
Losse nummersf 0.05
Prijs der Advertentien:
1 —4 regels f 1.20, elke regel meer 30 cL
Bij abonnement belangrijke korting.
Diuitschland zal de op 15 dezer ver
vallende termijn van 30 miillioen goud
mark voor de compensatiebetalingen op(
tijd voldoen.
In Engeland neemt mlen zijn toe
vlucht tot de nreest merkwaardige hulp
middelen ofinjte voorzien in het tekort aan
woningruimte. Zoo is te SouttyHarrow
een huis gebouwd in een spoorwegvia
duct. Het huis bevat vier kamers en'heeft
ook een tuintje.
De corn'missie voor de posterijen in
Duitschland heeft ook de verhooging der
telefoontarieven met 340 pet. goedge
keurd. Minister Giesberts deelde mede,
dat 15 a 16 duizend ambtenaren hij de
posterijen geleidelijk naar andere rijks
diensten zullen worden overgebracht.
Men verneemt dat een bejaard Ne-
derlandsch echtpaar, D© Jung "de Jong?),
Zondagmiddag in de voorstad van Smyr
na, Roeja, bij vergissing door Turksche
ruiterij Ijs gedood.
Een hevige storm, gepaard met slag
regens, woedde in den nacht van Dins
dag op Woensdag boven het Zuiden van
Engeland en het Kanaal. De mailbooten
van het Continent kwamen veel te laat
te Folkestone aan. Voor zoover bekend,
kwamen nergens ongelukken voor.
gemeld, mededeelend, medeplichtig ,te zijn
aan den moord op Rlathenau. Hij Zou de
auto hebben gebaald, uit welke de moord
is gepleegd en 'waarmee de moordenaars
zijn gevlucht. Prinz was te' Hamburg aan
boord geslopen.
OLD EERDEK. V. D. Hedenmorgen 10
uur werd in de woning van de wed. J. K.
een begin yan brand ontdekt. Toen de
zoon van de weduwe naar binnen ging,
vond hij' daar zijn 74-jarige moeder gedeel
telijk verbrand. Toen men haar naar buiten
bracht, bleken de levensgeesten reeds ge
weken.
BERLUN. V. D. De Belgische nota in
zake de garantie-kwestie kwam eerst
Woensdagavond hier aan. D© inhoud koimt
vrijwel ov'ereen met hetgeen hierover reeds
is gepubliceerd en draagt niet het karakter
van een ultimatum.
HAMBURG. V. Du De vereischte meer
derheid van voor da staking werd on
der de havenarbeiders niet gevonden.
WEIMAR- V. D'. Bij de verkiezingen
voor de Districtsraden behaalden de recht-
sche partijen 200.000 stemmen meer" dan
de linksche.
Het ministerie.
Bij K. B. is met ingang van 18 Septem
ber op verzoek eervol ontslag verleend
aan de negen ministers, die nog in func
tie zijn met dankbetuiging voor de vele
en gewichtige diensten door hen aan H. M.
de Koningin en aan den Lande bewezen;
en zijn tot ministers benoemd de ,heeren
wier namen reeds zijn gepubliceerd.
Sluiting der S t a ten-Ge a e r aa 1.
Bij Kon. Besluit is bepaald, dat de te
genwoordige buitengewone zitting der
Staten-Generaal zal worden gesloten op.
Zaterdag 16 September a.s., des namid
dags te 3 uren.
Die Minister van Binnenlandsche Zaken
zal, volgens machtiging, in naam der Ko
ningin de vergadering der Staten-Generaal,
in vereenigde zitting bijeen, sluiten.
Officieele- D r a a d 1 ooze in
dienst van de speculatie ter
'b eurze,
Naar wij vernemen, wordt de sergeant
St., gewezen radio-telegrafist aan het Dep.
van Oorlog, verdacht van het bankiers
huis G. en Co. g;eld te hebben aangeno
men voor bet onder code doorseinen
van koersen der Koninklijke ter Amster
damsche 'beurze, naar de Londensche
beurs, opdat de firma CL en Co., die
inmiddels surcéance van betaling heeft
verkregen, daarmede haar voordeel kon
doen. Deze handeling! is in art, 363 W. v.
St. gequalificecrd als het aannemen van
een gift of belofte door een ambtenaar,
wetende dat zij hem' gtedaan wordt ten
einde hem te bewegen, om), in strijd met
zijn plicht, in zijn bediening iets te doen
of na te laten; en worclt in dat art.
strafbaar gesteld met gevangenisstraf van
ten hoogste 4 jaar.
De sergeant zal voor den krijgsraad
verschijnen. Op het oogenblik is de zaak
nog in vooronderzoek. Wanneer de be
slissing van den Krijgsraad is gevallen,
zal de heer P. J. M. CL, lid van voor
noemde fir'rna voor den burgerlijken rech
ter ter verantwoording worden geroepen.
iyad.)
a jviupictcll, I 211Ö 6TI l<ü3^èD,x
£4359; P. J. v. d. Sande, Breskens, samen
f4175: J. Brugs©Sehoondijke, resp. f1945
en f 1950, samen f 3895I. Vergouwe, Bres
kens, resp. f 1940 en f 1932, samen f 3872.
Een biljet was te laat ingekomen en wercl
daarom ongeopend terzijde gelegd.
Wisselkoersen.
Amsterdam, 14 Sept., 1.45 uur.
Berlijn cheque 0.160.17
Brussel 18.4018.50
Parijs 19.45—19.52i/3
Londen "11.421/211.43
Dollar 2.581/2—2.591/2
Wetenen 0.30—0.35
Financieele Kroniek.
Langzaam, al te langzaam voor hen die
ongeduldig zijn, komt h©t economisch her
stel der wereld. Men moet als het ware
op ieen uitzichttoren klimmen _en in de
ronde spieuren om lichtpunten in de eco
nomische duisternis te ontdekken. Pes
simisten zullen beweren, dat de duister
nis dichter is dan ooit, dit is echter vol
komen in strijd met de werkelijkheid. Wij
zullen ©enige gebeurtenissen der laatste
