Dinsdag 12 September 1922
96e Jattrgan?
$0 292
Briefwisseling.
Wetenschap en Kmist.
Rechtszaken.
Buitenland.
Drukkers-Exploitanten:
OOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 68—70, Goes
Tel.: Redactie no. II; Administratis no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel', no. 259
DE ISLAM EN DE ZENDING.
Aan cle Zending is jaien lang, laat
-ons aannemen le '"-edér trouw, gioole
schade toegebracht toen in de vorige
eeuw de liberale politiek in lndië de
neutraliteit jegens de „godsdiensten"
voorstond.
JNu heeft een mohammedaan van
neutraliteit geen verstand, blij be
schouwt deze steeds als een hulde
aan zijn „godsdienstIIn hij werd
hiertoe te eerder gebracht, dewijl de
neutraliteit van overheidswege veel
had van een koketteeren met den
Islam en een bedekt of openlijk
itegenwerk.cn van den Zendingsarbeid.
Den Christenen werd verdraagzaam
heid voorgehouden jegens den Islam,
den islam niet jegens het Christen
dom.
Zoo- werd de natuurlijke trots ge
voed van den Islamiet, die deze
houding der Christenen toeschreef
aan vrees voor zijn macht.
Angstvallig werd door de koloniale
regeering ppwjraRi, dat de Islamiet
in zijn geloot en zeden ontzien werd.
De hadji ging haar voor den zen
deling. Den niohammedaanschen Vrij
dag eerde zij als rustdag en op den
Christelijker). Zondag liet ze werken.
Drank 'en opiumhandel bevorderde
zij, ja zij genoot van de efio-rme
pachtsommen.
Hierbij kwam wij wezen er reeds
op de angstvalligheid der zooge
naamde Christenen; het slordige Jeven
van velen deed het kwaad voort
woekeren; zedenbederf trad in. waar
door de Indische maatschappij" door
en door bedorven werdhet materia
lisme vierde er den boventoon; het
was, zooals een onzer Chr. schrijvers
het uitsprak: „men ging er menigmaal
.arm en berooid heen en had zich
door gewetenlooze knevelarijen en
afpersingen ten koste van den inlan
der, letterlijk rijk gestolen, en daarbij
inlusschen een leven geleid, dat naar
den maatstaf eter Christelijke zedeleer
een schrikkelijk tekort, aanwees. D'e
zedelijke atmosfeer der Inclisch-Eurfi-
peesciie samenleving was niet alleen
duf, maar verstikkend voor alle hoo-
gere inspiraties".
Dit sterkte den invloed van den
Islam ongemeen.
Allengs gingen ook van liberale
zijde voor dit. gevaar de oogen open.
Een liberaal blad'schreef wil men
den Inlander kerstenengoed, maar
laat. men het ongemerkt doen. En
laat men zijn Christelijk gel ooi tooneh
meer door daden dan door woorden.
'Goed, zoo werd onzerzijds hierbij
■aangemerkt, maar dan is het ook
noci-dig, dat het Christendom de vrij
heid eriange, in zijn volle kracht zich
te tonnen, ook waar de Islam heerscht.
En dan behoort er vrijheid te zijn
voor cle eerste daad des geloofs, die
bestaat in liet belijden van den Chris
tus.
Vandaar net onzerzijds, in Kamer
en Pers sieeds herhaalde pleidooi,
dat het Evangelie in Indiö zijn vrijen
loep moge hebben.
In deze richting zijn de opvolgende
„regeeringen" tot nog toe werkzaam
geweest; en er mag vertrouwd wor
den, dat zulks zoo'zal blijven.
Steeds meer behoort van 'regeerings-
wege te werden aangemoedigd de
studie van Christelijke jongelieden,
dip naar lndië willen, en bevordering
O n g e iu' kovbno- Elke gezonde
van K te Ti-el is op weg naar'zyii g±W»
moeder in een sloot geraakt ©n verdron
ken. Zondagmiddag is het 3-jarig zoon
tje van B., liggende met een woonschuit
te Ov-erschie, verdronken. Zaterdag reed
te 's-Gravenhage een auto door verkeerd
uitwijken tegen een motor met zijspan
aan. De bestuurder van de motorfiets werd
gewond, doch Zijn schoonvader, die in het
zijspan zat werd gedood. De zoon van
den landbouwer V. V., Lexmond, die aan
het baggeren was, had het ongeluk in de
sloot te vallen, met het noodlottig gtevolg,
dat hij in de modder stikte. De 29-jari-
tge W., metselaar, is aan de zuivelfabriek
te Stiens door een draaiende as gegrepen
en aan de gevolgen overleden. Zondag
namiddag was te Roosendaal het 6-jarig
dochtertje van B. aan het spelen aan ©en
stelling van een boomenzagerij. Door het
slingeren aan een ketting is de stelling
Omgevallen. Het kind kwam er onder en
was direct dood.
V|an je f amii 1 i Eöh' meisje
te Amsterdam; dat op een kantoor in be-
^e^™g was kreeg opdracht een brief
met f 250 aan- bankpapier en een cheque
van f150 naar Eet postkantoor te bren
gen. Daar het te Iaat daarvoor was ge
worden nam zij' den brief met Tiet geld
voorloopig mee naar huis. De vader kwam
Ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
worde krachtig d-o-or haar aangemoe
digd.
Wel zouden wij het afkeuren,
wanneer rechtstreeks door haar ten
behoeve van de zending werd inge
grepen. waardoor de Zending al heel
spoedig haar vrijheid zou verliezen;
ot wanneer de Overheid op het terrein
der Kerk trad, door zelve de uitbrei
ding van Gods iKoninkrijk ter hand
te nemen. Maar toejuichen zouden
wij het wanneer de Regeering alles
zich ten taak koos, wat tot haar
roeping behoort.. Hiertoe behoort onder
meer het verleenen van volle vrijheid
en volledige bescherming aan de zen
delingen. het verstrekken van grond
en bouwmateriaal, milde subsidiëering
der Christelijke school, financiëele
gelijkstelling van het gouvernements-
ondervvijs en dat van particulieren en
Zending, royale inrichting van den
medischen inventaris in de Zendings
hospitalen.
Dit komt, de Zending en haar scho
len en hospitalen ten goede, doch,
wat nog -meer van beteekenis is, het
sterkt haar zedelijk o-vervvicht; wijl
het, 't beset wekt bij den inlander,
dat hel Christendom een macht is
en het Evangelie een kracht, waar
mede ook hij rekenen moet, omdat
zelfs de Regeering het. doet. Z.o-o
wo-rdx" dan ook tevens het overwicht,
de trots van het mohammedanisme
gebroken, dat het Christendom gram
is, maar ook de vijand is van elke
Christelijke regeering.
Want elke geloo-vi'ge Mohammedaan
richt niet het aangezicht naar Bata
via, den zetel van den Toean Besaar,
maar naar Konstantinopel, waar nog
steeds de khalil troont. En de Mekka-
■gangers zien met verachting neer op
de Christenhonden en zouden niets
liever beaeeren dan in overeenstem
ming met den Klhoran, Mohammeds
leer, in wild fanatisme roet bet
zwaard, ook in den Archipel, te ver
breiden.
De kerstening van lndië biedt be
halve geestelijk, ook politiek voordeel
aan Land en Volk en Regeering. De
Zending komt door hare resultaten
cle regeering te hulp in haar zorg voor
de stoitelijke welvaart van eten in
lander. De Zendingsschool verheft
"t, peil van diens ontwikkelingde
medische dienst bevordert den Strijd
tegen zijn besmettelijke volksziekten
en lest niet minst zij, die door
de Zending gewonnen zijii, worden
cle trouwste dienaren van de K,om-
panie. De Amhoneezen, de bewoners
van de Minahassa en die van andere
streken, waai1 het Evangelie door
drong, zijn de trouwste onderdanen
en leveren de betrouwbaarste Inland -
scjie soldaten.
JJoch bovenal van een regeering
verwachte men niet alles.
Het komt in de eerste plaats aan
op een Chris te] ij ken wandel van allen,
die geroepen worden in lndië hun
brood le verdienen. Hunner is de taak
eener volledige ontplooiing van het,
Christelijk geloof in woord en wandel.
Alleen een Christelijk geloofsleven
der Christenen vermag den inlander,
die trouwens, dank zij zijn onkunde,
slechts een oppervlakkig aanhanger
van den Islam is, gunstig voor het
Christendom te stemmen.Deze leert
dan zien, dat de Christenen beter zijn,
dan ze hem zijn voorgeteekend. Ziet
hij in hen üe werking van dat geloof,
ook in hun sterven, dan gaat hij vra-
neo notei
'telde M., dat hij werkmeester was. Dat
trof bijzonder, vond Van S., want hij was
machinist in lndië geweest en kon dus
ook over het vak meepraten. Even later"
informeerde de pseudo-machinist, hoe laat
het was; zonder eenig kwaad vermoeden
haalde M. zijn horloge voor den dag. K-oirt
daarna kwam v. S. dichter naast M. -en
voelde de laatste, dat zijn metgez'el zijn
portemonnaie wilde grijpen, die zich in
zijn achterzak bevond. De Limburger wist
echter diefstal te verijdelen, doch de ma
chinist ontrukte hem daarop zijn gouden
horloge. M. kon den ketting, die afbrak,
nog grijpen; de straatroover nam terstond
de vlucht, achtervolgd door den bestolene.
Iets verder stonden twee agenten, die voor
een berucht huis postten in de W-este
Wagenstraat. Zij hadden het boven ver
haalde zien gebeuren en namen hun maat
regelen. Elk van hen ging een zijstraatje
in en het mocht hun gelukken, in de Zand
straat den dief te vatten, die, toen hij zag,
dat ontkomen niet mogelijk was, iets weg
wierp. Die agenten namen hem mede naar
het bureau, waar het gestolen hotrioge
niet op hem. bevonden werd. Later werd
dit echter in de straat, waar van S. was
gearresteerd teruggevonden. Intusschen
gen: wie is dan tocb die Jezus, die
aldus zijn volgelingen sterkt. Ziet hij
de belangelooze oefening der barm
hartigheid, die zelts zijn vuilste zwe
ren reinigt, hem in zijn krankheid ver
troost; dan gaat hij trachten die
liefde van Christus te verstaan, welke
de Christenen tot dergelijk werk van
zelfverloochening bekwaamt, En er
komt Toenadering.
Eet wel: toenadering, geen b-ekee-
ring. Bekeering toch is 'Gods werk
en Gods werk alleen.
Doch wanneer, dank zij Hods werk,
een inlander tot liet Christendom
'k-o-mt, dan wake de Regeering vo-or
diens rechtspositie.
Wal ontbreekt er nog veel aan de
rechtspositie van den Christen- In
lander.
Dit juist maakt den Islam zoo sterk,
dat elke bekeerling tot het. Christen
dom in dc oiovon aer Moslims als een
verrader woedt aangemerkt, als een
wezcr dal voortaan dood is voor
zijn omgeving.
Een islamiet, die Christen wordt,
geraakt daardoor buiten het rechts
leven. Vroeger liep hij gevaar te ver
liezen al wat hij had. Voor benoeming
ot promotie, zelfs van gouverne-
nicntsziide. kwam hij niet mleer in
aanmerking. Helulckig kwam o-o-k hier
in verbetering. Doch de regeling der
rechtspositie van den inlander moet
volledig worden.
De Rederlandsche Regeering versta
dit. Het kan haar toch niet onversc'hil-
ig zijn ot Lndië gleïslamiseerd of ge-
chris'tianiseerd wordt. Liberale ken
ners v.;m lndië - wij noemen slechts
de namen van Cremer en dr Snoeek
Hurgronje - hebben getuigd, dat het
van de grootste beteekenis is lndië
voor algeheele overbeersclhing dooi
den Islam te behoeden. In lndië werkt
tweeërlei macht, die van den Islam
(voorat o-p Java) en die van het Ani
misme, een natuurgodsdienst, die
vooral in de Buitenbezittingen- zich
openbaart. De ervaring heeft bewezen,
dat Animistische streken ontvankelij
ker zijn voor. het Evangelie, dan die
waar de Muzelmannen den toon aan
geven. In 'sHeeren kracht daarom de
hand aan den ploeg. Overheid en volk
spanne samen om in ons schooue
lustilinde den zegen te brengen van
het Christendom.
De val van Smyrna.
In den morgen van 9 September
verschenen Turksche afdeelingen in
de voorsteden van Smyrna. Door
vliegtuigen werd een proclamatie
over cle st.au uitgeworpen, waarin de
bewoners werden opgewekt, zich aan
Turksche zijde te scharen, In den
namiddag rukte de tweede divisie
rJ urksche cavallerie de stad binnen
onder de toejuichingen der bevolking.
Dadelijk na de bezetting werden cle
buitenwijken der stad overstroomd
door vluchtelingen, die geen onder
dak en geen voedsel konden krijgen.
Daarop werd naar verschillende lan
den geseind om onmiddellijk levens
middelen, geneesheeren en ziekenver
plegers te sturen. De stad is verklaard
te zijn een haard voor een typhus- en
pestepidemie.
't Is geen wonder, dal men m An
gora en Constantino-pel vanwege de
Aboanementsprift:
Per 3 maanden, franco per post f 3.—
Losse nummers f 0.05
Prijs der A d ve rt e n t i n:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 cL
Bij abonnement belangrijke korting1.
.opnieuw tot handtastelijkheden tusschen de
supporters van beide clubs, waaraaan een
sterke politiemacht echter spoedig- een ein
de maakte.
'nAvontuurlijke arrest at ie.
Twee politieagenten te Rothwell (Enge
land) overrompelden Zaterdag in. den vroe
gen ochtend twee inbrekers, die in een
huis bezig waren. Als eenig wapen hadden
de agenten hun wapenstokken, en toen
Zij de inbrekers in hechtenis wilden nemen
werd hun -een automatisch pistool onder
Hen neus gehouden -en kregen zij' last die
stokken over te geven. Zij deden dit.
Daarna bevalen de inbrekers hun, zichzelf
de handboeien aan te doen. Ook nu ge
hoorzaamden zij, maar slechts in schijn.
Toen een van de inbrekers naderbij kwam
om te zien, of de boeien goed bevestigd
waren, grepen zij hem en kreeg hij1 de
boeien aan. Ook de andere man was snel
geknipt. ,Bet automatisch pistool bleek bij
een vroegere inbraak te zijn gestolen.
S. te K. Het bedoelde is door
ons besteld bij -een boekhandelaar. Hoort
bezetting van Smyrna en het enorme
succes der 'lurken feest viert. Ja, zelts
uit vele plaatsen in Eng-elsch-Indië
komen berichten van dien aard. Dat
ziel er voor Engeland niet zoo prettig
uit!
In een te Delhi gehouden hijeen-
komst. heeft de geheeie Musehnan'sclhe
bevolking besloten gelukwenschen te
richten aan de Turksche strijders in
Anatoiië die een beslissende over
winning o-p het Griekscihë leger heb
ben behaald; haar verontwaardiging
te uiten jegens hel ministerie van bui-
tenlandsclje zaken te Londen wegens
zijn anti-'l urksche politiek; en te ver
klaren dat cte gisting, welke zich, over
de g beele wereld doet gelden, de
meest ernstige gevolgen ten opzichte
can het huidige Britsche kabinet zou
kunnen hebben in geval deze jiolitiek
zou voortduren.
De hongersnood in Rusland.
Le Efeönq-mitsjeskaja Sjsin schrijft,
dat hij een gelijkmatige verdeeling van
den oogst van dit jaar onder cie be
volking der zuidelijke gouvernementen
van 'de Oekraine, deze bevolking
slechts voor 4 maanden van voedsel
voorzien zijn zal. 't Is waar, de rijkste
boeren nebben voorraden om den
winter mee door Le komen, myar daar
tegenover staat, dat vele boeren, die
niet oi maar zeer weinig gezaaid
hebben, reeds voor den winter weer
aa.ii den honger toe zullen zijn. In
verhand met dezen toestand heelt de
centraal (Russische) commissie voor
hulp aan de hongerlijdenden, besloten,
de Oekraine als hongerlijdend g-ebiect
te blijven beschouwen 'en heeft zij
cle noodzakelijkheid ingezien, de
Oekrainsone bevolking nog gedurende
een genecl jaar van levensmiddelen
te voorzien.
Geklaagd wordt over het, groote
gebrek aan paarden in de Oekraine,
waardoor de landbouwwerkzaa-mhe-
den ten zeerste bemoeilijkt worden.
Men beweert, dat er in geheel Oekrai
ne geen boerenbedrijf te vinden is,
dat over meer dan twee paarden
beschikt, het grootste gedeelte dei-
boeren heelt zelts geen enket paard
meer.
Het Zweedsche Roode Kruis heeft
besloten het steun-werk in het Russi
sche h ongërsnoo-dclistriet: Samara nog
tot hex eind van dit jaar voort te
zetten.
De scheepsramp.
Onder telegrammen meldden wij
gisteren reeds, dat het groote Duit-
sche stoomschip „Ham-mo-nia" van cle
Hamburg-Am-erikalijn, is gezonken, op
ongeveer 8 mijlen van cle Rortugee-
sche kust. Het was in de huurt van
kaap Kimsterre overvallen cl-oor een
storm, toen het op weg was naar
Porto Bioo-. Verschillende schepen,
w.o. de Kinfauns Castle van de Union
Castle lijn. en cie Darro, van de Ro-yal
Mail, hoorden de noodsignalen, en
haastien zich. hulp te verleenen.
Er hadden vele buitengewoon moe
dige reddingen plaats te midden van
het. noodweer, en er wordt gemeld,
dat alle 8G'ü passagiers en cle beman
ning van de Hammonia gered zijn.
De 'Kinfauns Castle nam 34(1 over
levenden op, die te Southampton
zuilen aankomen, en -ook de Darro en
vier andere schepen, hebben passa
giers en bemanning, aan boord.
De kapitein van cle Kinfauns Castle
is kapitein Day, die reeds vele levens
guuuuu en velen zwaar gewend.
LONDEN. Den eersten October wordt
een luchtdienst LondenBrusselKeulen
geopend, welke dienst later over Frank
furt a/m Main, Mjünchen, Praag, Weenen
en Konstantinopel tot in lndië -zal worden
doorgetrokken.
BERLIJN. Naar verluidt, zond het ge
allieerde commissariaat in Konstantinopel
een nota aan Kemal Pascha, waarin het
waarschuwt tegen een optrekken naar
Konstantinopel, daar het dan door de
geallieerde troepen zal worden verdedigd.
LONDEN. Volgens de „Daily Express"
hebben de geallieerden van de gedachte
aan een Venetiaansche conferentie afge
zien.
MADRID V.D. In tegenstelling met tot
dusver gepubliceerde berichten wordt uit
Vigo gemeld, dat 100 opvarenden van de
„Hammonia", het bij de Spaansche kust
gestrande Duitsche schip, niet gered zijn.
CHICAGO V.D. De anthraciet-kolenvel-
den van Ilkesbaere waren heden het too-
neel van koortsachtige bedrijvigheid, toen
de meeste der 1.355.000 mijnwerkers, die
het werk 5 maanden geleden neerlegden,
naar de mijnen terugkeerden.
heeft gererl. Hij voerde ook het bevel
over het hospitaalschip Glenart Castle
toen dit in 1017 op een mijn liep, 12
mijlen van Portomonths, en bracht
het, veilig de haven binnen, met. meer
dan 500 gewonden en het personeel
van den geneeskundigen dienst aan
boord.
De oorlogsverliezen.
In het „Annuaire statistique", dat
juist verschenen is, treffen wij een
opsomming aan van de verliezen, door
het Belgische leger gedurende den
oorlog gcieaen:
Ülïicierengesneuveld, tengevolge
van hun verwondingen bezweken of
verongelukt 10.165. Verdwenen of
tengevolge van ziekte gestorven 407.
Manschappen: gesneuveld of tenge
volge van verwondingen ol' ongevallen
overleden 25.174; verdwenenof ten
gevolge van ziekte overleden 13.622.
üori'Ogsinvalieden 36.000.
Het koloniale leger verloor ongeveer
2620 soldaten en 15.650 dragers.
De verliezen onder de burgerlijke
bevolking mj de invallen der Dnit-
schers 6000. Gestorven in de gevan
genissen of tengevolge van deportatie
17.700, totaal 23.700. Er werden
120.655 burgers gedeporteerd, vau
wie er 2614 stierven.
Ernstige toestand in Oostenrijk.
De toestand in het zwaar beproefde
Oostenrijk is op alle gebied zóó
ernstig, dat beschrijving schier on
mogelijk is. li-,,.
De crisis onder de dagbladen is
door de staking1 nog verergerd, liet
Christelijke Deutsche Volksblatt, dat
30 jaar heeft bestaan, is opgeheven.
Men verwacht nog deze week be
langrijke parlementaire beslissingen.
Te VVeenen heerscht groote geld-
schaarste. Verscheidene banken, waar
onder ook de postspaarbank, stellen
hun betalingen uit. Het blad van de
vakvereenigingen roept de beele ar
beidersklasse op om de stakende
typografen te steunen.
Korte berichten.
In frankrijk is een conflict ont
slaan tusschen de regeering en de
zeelieden over afwijkingen van cle wet
op eten 8-urigen werkdag. De zeelieden
hebben t'.ot een stalking- van 23 uur
besloten.
De Fransche ex-premier Ciem.cn-
ceau heelt stelling genomen tegen
Amerika's houding inzake de schul
denkwestie. In telegrammen aftn Ame-
rikaanscho bladen maakt hij 't plan
kenbaar om op eigen verantwoorde
lijkheid in Amerika zijn meening over
dit vraagstuk uiteen'te zetten.'
De echtgenoote van president
Harding is sinds eenige dagen gevaar
lijk ziek. Zij was sinds eenigen tijd
lijdende aan een nierziekte, welke nu
echter plotseling een ernstig karakter
heelt aangenomen.
Zondag is te Manx de achtste
verjaardag gevierd van den slag aan.
ae Marne. Poincaré hield hij die ge
legenheid een redevoering, waarin hii
er o.a. nadruk op legde', dat Frank
rijk geen imperialistische oogmerken
had.
Men vreest, dat binnen eenige
dagen een alg-emeene transportstaking
in geheel Canada zal uitbreken. Ook
in het graanbedrijt verwacht men
moeilijkheden,
Oude en Nieuwe Zangen, bijeen
gebracht door mej. Van Woensel
Kooy. Rotterdam, J. M. Bredee's
Boekh. en Uitg. Mij!.
Van dezen bekenden bundel met zijn
pracht-zettingen is thans de vierde, eenigs-
zins vermeerderde druk verschenen. De
liederen zijn bewerkt voor vierstemmig
gemengd koor, ook voor een zangstem met
begeleiding van piano of harmonium. Ziji
worden in tal van gezinnen, gezelschap
pen en vereenigingen gaarne gezongen, en
brengen daar stichting en ontspanning.
Onnoodig te zeggen dat wij ook dezen
druk, den vierden in nog geen elf. jaar
tijds, met belangstelling begroeten.
Kantongerecht te Middelburg.
Door het Kantongerecht te Middelbrug
zijn veroordeeld wegens: overtr. der Wa-
I renwet: A. W„ Koudekerke, tot f 10 b. s.
I 10 d. h.; overtr. art. 426 Swb.J. M„
