BATO «o 266 Woensdag 16 Augustus 1622 36e Jaargang fi Hit de Pers. RIJWIELEN Buitenland. A A Drukkers-Exploitanten: OOSTERBAAN LE COINTRE GOES Bureaux: Lange Varststraat 68—70, Goes Tel,: Redactie no. 11; Administratie no. 58 Postrekening No. 36000. Bijkantoor te Middelburg: Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel', no. 259 Om de vrijheid der School. Onder bovenstaanden titel wijdt „De Standaard" een serie hoogst belangrijke artikelen aan het Schoolvraagstuk. fn 'het eerste artikel werd betoogd, dat het niet moet gaan in de richting der „Staats school". In het tweede en dei'de artikel voerde het blad het pleit voor reëele Schoolbe sturen, bij' de openbare en bij de bij zondere scholen, als één der beste én meest voor de hand liggende middelen omi 't beginsel der „vrije" school voor heel de natie te kunnen doorzetten. In het vierde artikel wordt het finan- cieele vraagstuk onder de oogen gezien, waarbij' ons hoofdorgaan de volgende be schouwingen geeft We willen dat doen in nauw verband met de door ons voorgestane versterkte positie der Schoolbesturen, en zeggen dan, dat de Schoolbesturen zelve financieele zeggenschap moeten verwerven, en dit bij' alle soorten scholen, ongeacht de richting. Onzes inziens moet het zóó, dat de Overheid aan de Besturen der Scholen alleen betale het minimum van wat een voudig ingerichte scholen geacht worden te mogen kosten en geen cent méér. Dit minimum zal landelijk bij algemee- nen maatregel van bestuur Moeten worden vastgesteld (of er nog stadsscholen, dorps scholen, enz. moeten onderhouden wor den, is een ondergeschikte kwestie) en zal in overeenstemming moeten zijh met het Minimum-peil van volksontwik keling, waarvoor de school geacht kan worden te moeten zorgen. Stellen we ons b.v. een dorp voor, waar redelijkerwijs drie scholen kunnen be staan, een neutrale, een Roomsche en een Christelijke school. Dan dienen daar dus eerst drie School besturen te zijn, die zich bij de Over heid hebben te legitimeeren met naar vaste regelen goed te keuren statuten. Nu bouwe de Overheid niet zelf, noch voor de neutrale, noch voor de Room sche, noch voor de Christelijke School. Maar ze stelle aan het behoorlijk gelegiti meerde bestuur onder vaste en algemeen geldende waarborgen de minimum-bouw som ter beschikking, welke de eenvoudig ingerichte zes-klassige volksschool kost. Deze bouwsom worde naar vaste regelen voor 'tgeheele land bepaald. Wil nu één der genoemde besturen méér geld aan 'dé te bouwen school span- deeren, wil het mooier bouwen dan 't strikt eenvoudige, ruimer bouwen, ze ven- of achtklassig' bouwen, enz., het sta- zulk een bestuur volmaakt vrij, ja meer dan dat, het worde luide toegejuicht. Maar zulk een bestuur betale het zelf. De O' verheid beperke zich strikt t q t het 1 a n d e 1 ij k over eengekomen minimu m en late v er der de besturen zelve hun krachten ontplooien. Eén opmerking voegen we hier als tus- schen haakjes bij. We spraken over „zes- klassige" en „zevenklassige" en dat niet zonder opzet. Niet om daarmee positie te kiezen te-gen (een inrichting in 12 half- jaarlijksche of 9 achtmaandelijksche klas sen. Dat niet. Die kwestie is volmaakt ondergeschikt. Maar we doelen opi de kwestie.-! 6 of 7 of 8. leerjaren. En dienaangaande willen we z eggendat onzes inziens het minimu m-p ei 1 van yolksontwikk e 1 ing; waarvoor de O v er he i d _r e r ht stre e ks zorg Geslaagd voor staatsexamen toela ting) Universiteit dhr. D'. J. Galle, voor Hoogduitsch M.O., akte A mejl Ct E. M. enbaas te Amsterdam!. Negatieve bezuiniging. In afwachting van de positieve bezuini- "ittg schrijft E(mous) in „De School met den Bijbel", gaat de negatieve bezuiniging ongestoord baar gang. Te Leiden staan elf onderwijzers op de voordracht tot benoeming van even zoo vele hoofden, wegens de splitsing van even groot aantal twaalfklassige open bare scholen in het dubbel aantal zesklas- sige scholen. Voor e]ke school,- die' gesplitst wordt, komen nu. twee hoofden in plaats van een. Noodzakelijk gevolg: zeer verhoogde jaar wedden voor elf nieuwe hoofden. Ander gevolg: 'een twaalfklassige school Waarin de nadoelen van het klassikaal onderwijs veel geringer zijn dan in een zesklassign, verdwijnt, om door twee duur dere, doch minder deugdelijke zesklassige Hechtingen vervangen te worden. Verdere gevolgen: voor elf nieuwe scho en nieuwe stellen klassikale leermiddelen voorts min of meer kostbare' verbou- ngen. VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. draagt thans niet hooger reikt dan 6 leerjaren. Dii ent enge vo 1- g e moet naar onze opinie de wettel ij k e verplichting van een zevende leerjaar worden opgeheven, of althans opge schort. En dit niet uitsluitend, op fi nancieele gronden, hoe zwaar die thans ook wegen. 't Zevende leerjaar is thans ietwat „van boven af" opgelegd. En daarmee komt men er nooit. Dal drukt veeleer, dan dat het opheft, 't Worde dus als wette lijke verplichting ingetrokken ol opgeschort. Wil echter eenigerlei schoolbestuur eigener beweging een .zevende leerjaar stichten en instandhouden het zij uit stekend. Het zal edel en voortreffelijk pionierswerk zijn, indien vele besturen op die manier probeeren het peil der volks ontwikkeling te verheffen. Maar de bestu ren en dus de betrokken ouders moeten 't dan zelf betalen. Stijgt op den duur het minimum-peil der volksontwikkeling in die mate, dat vrij algemeen komt vast te staan, dat „zeven of acht leerjaren" regel moet zijn en treedt een voldoende verbetering van den financiëelen toestand in, dan volge de Overheid en verhooge dientengevolge cn daarna haar minimum-zorg met een desbetreffende som. 't Zal ons een groote vreugde zijn als ons volk zóóver komt. Een stijgen van het algemeen peil der ontwikkeling moet elk rechtgeaard mensch verblijden. Maar voorshands zijn we onzes inziens zoover nog niet. En dwingen alleen „van boven af" mislukt altijd. Wat de bezoldiging der leerkrachten betreft we hebben geen bezwaar, dat van Staatswege tractementen worden vast gesteld en aan de besturen mits onder vaste waarborgen, dat z,e de trac tementen goed en regelmatig üitkeeren worden uitbetaald. Maar we willen met nadruk zeggen, dat de Overheid haar wet telijke tractementen moet aandienen als de minimum- tractementen, als die tractementen, die de onderwijzers min stens behooren te hebben. Het blad besluit aldus: Wordt de financieele band tusschen Overheid en schoolbestuur gelijk als bo ven geschetst, dan krijgen de besturen die positie, die ze onzes inziens behoo ren te hebben, geestelijk, .zedelijk en ook financieel. Mede wordt op bovenstaande wijize een zeer belangrijk stuk „b e z u i n i gi n g s- werk" gedaan. De publieke kas zal aan merkelijk worden ontlast. En dat is drin gend noodiig. En nu doet .zich 't blijde geval voor, dat we dit deel van de bezuinigingstaak der naaste toekomst kunnen aanvatten met de ware blijdschap van onze prin- cipieele liefde voor 't ideaal van de vrije school. Het „Friesch Dagblad" acht deze artike lenserie in „Die Standaard" van zóó groot b'elang, dat het uitgave in brochure-vorm 'wenschelijfc oordeelt, opdat er algemleene bespreking in pers en vergadering op volge. Wij1 ondersteunen gaarne dit ver zoek en hoorden reeds van verschillende zijden, dat de artikelen zeer groote belangL stelling wekken. Zoo moet het. Met ingenomenheidmochten we waar nemen, hoe men thans ook te Kapelle d« zaken flink gaat aanpakken op ge meentelijk -p oliiiek gebied in flink aantal zijn aangevoerd, elders te plaatsen en dat 2ij over het geheele land zullen worden verzonden. Zoodra iets na der bekend is, zullen direct mededeeling'en worden verspreid. Het eenige afdoende bestrijdingsmiddel tegen het uitbreken van hoenderebolera is, bet sluiten der grenzen voor dieren van een bepaalde en bekende herkomst, die gevaar voor besmetting opleveren. Twee jongens vermist. Na mens de ouders verzoekt de Commissaris in de 7de Sectie (Bureau Muiderpoort) te Amsterdam, te worden bekend gemaakt met het verblijf van Gerard Groeneyelö, oud 16 jaren, geboren te Herksen (België) van beroep mecanicien, wonend© te Am sterdam, Simon Stevinkstraat 6, huis, en van Jan Gros, oud 16 jaar, geboren te Watergraafsmeer, 12 Januari 1906, tim merman, wonende te Amsterdam, Ringdijk no. 12, huis. Ze zijn Maandag 9 A:uig. j.l. met een motorrijwiel, gemerkt „Indian Scout", voor zien van duo-zitting en carbidlamp. Motor no. 52 R. 259, kent-eeken G 12553, ver trokken en hebben niets meer van zich doen hooren. Indien ziij mochten worden aangetroffen Toezegging werd gedaan van invoering van bel: tapverbod. Zoo werd hierin de roeping erkend der gemeentelijke overheid, om beteugelend en remmend op te treden tegen de eebt,- Niederlandsche drankzoo.de. Juist de drankduivel openbaarde het dik wijls zoo aangrijpend, hoezeer de schen ding van bet, beeld Gods in den méosch doorwerkte. Verblijdend mag het daarom heeten dat de gemeentelijke overheid hier haar taak ziet aangewezen. Ook Kapélle zal haar vloekverbod krij gen, waarmee het aantal gemeenten, dat schennis van 's Heeren Naam buiten haar veste tracht.te weren, met één vermeer derd wordt. Zoo wint bet, streven naar invoering leaner vloekverordening gaandeweg terrein in ons gewest. Ten slotte zal de gemeenteraad ook erkennen, dat zij als plaatselijke Overheid Gods zegen over haar werkzaamheden' heeft af te smeeken en haar afhankelijk heid van God Almachtig ook als Overheid ootmoedig heeft te belijden. We vermoeden, dat het teleurstellend gebeuren bij de behandeling der kwestie van schoólbouw voor onze mannen in den Baad yan Kapelle een heilzame prikkel is geweest, om krachtiger te voeren een Anti-Revohitionnaire gemeentepolitiek. De Cbristelijk-Historiscbe leden van den Raad krijgen nu een kans om zich van dien smet dien zij zich in deze vergadering nog leens aanwreven, te ontdoen. Aan den voorsteller en hen, die zich erbij aansloten, onze welgemeende bijval. Zij voerden anti-revolutionnaire gemeen tepolitiek. En zoo moet het. Ainti-Revolutionnaire .gemeentepolitiek. Steeds meer dient onder de A.-R. ge meenteraadsleden in ons gewest de over tuiging veld te winnen, dat het voeren eener A.-R. gemeentepolitiek is eisch van ons beginsel. Laat u nimmer misleiden door wié u tegenvoeren, dat voor het toepassen eener principieele politiek het gemeentelijk erf geien ruimte biedt. Van dezelfde drogredenen bediende men zich immers ook steeds, wanneer bef gold het veel wijdere terrein onzer larvis- politiek. Trouwens, tegen dit alles getuigt de practisebe doorvoering onzer politieke be ginselen in zoo tal van gemeenten. Welnu, op 'gemeentelijk terrein ligt in onzie provincie nog een ruim arbeidsveld braak, waar tot heden ons beginsel nog' weinig of niet vermocht door t© werken. Een becijfering in ons blad toonde aan, hoe van de 109 gemeenten in Zeeland er niet minder dan 82 op 5 Juli in meerder heid rechts stemden. Wat dus. zéggen wil, dat in alle gemeen ten, waar ook maar één anti-revolutionnair zitting beeft in den Raad, A.-R. begin sél- politiek dient gevoerd. F.n wat tevens zegt, dat in 82 gemeen ten een goede grond bestaat Voor bijval Voor en doorwerking van de A.-R. be ginselen. Weg dan alle lauwheid. Overal krachtig aangepakt. Ons heerlijk A.-R. beginsel is het waard fe igjli'^ësthkein Lie daders zijn nog; niet opgespoord. Een pri es te r als „verkeers agent". Te Tolentino bij Flushing gaf het verkeer op Zondagen, vooral bij. het eindigen der kerkdiensten, aanleiding tot ernstige klachten. Van een behoorlijke verkeersregeling scheen daar tot nu toe geen sprake te zijn en van een moderne uitvinding als den verkeersagent had men daar nog nimmer gehoord. Een priester aldaar, Father Murtagh, die pas de vorige week getuige was geweeSjt van een ern stig auto-ongeluk, nabij zijn kerk, waar twee wegen elkaar kruisen, heeft besloten 's Zondags .zelf het verkeer te leiden, tot dat er een behoorlijke verkeersagent ter plaatse geposteerd is. Zondag vatte hij .zelf op. het gevaarlijke kruispunt post. Zijn forsche gestalte had een imponeerend effect op alle automo bilisten, motorrijders, fietsers en andere belagers van een rustig en vreedzaam verkeer. Gewillig volgden allen zijn aan wijzingen op, die door middel van een omhoog gestoken opgevouwen courant ge- gegeven werden. Het verkeer ging zoo ordelijk en gere geld als het maar mogelijk was. dat we, trots tegenstand en verzet, trots verguizing en verachting, voeren A.-R. ge meentepolitiek. Wat nu? De conferentie te Londen mislukt. Totaal mislukt. De diepgaande «menings verschillen onopgelost gebleven. Zóó is men van elkaar gegaan. [Wat nu, ,zal men allicht vragen. En niemand is er, die 'tweet. Zelfs de groote staatslieden vermoedelijk niet. Daar staat men hulpeloos, misschien ook moe deloos En intusschen .zakt de mark steeds la ger en komt zachtjensaan terecht in den hoek van de waardelooze roebel en kroon. Hij', die in de laatste jaren troUw den loop der gebeurtenissen heeft gevolgd, verwondert ,zich daarover niet. 't Was te voorzien. Een Frankrijk, dat het Pruisisch mi litairisme in erger graad heeft overgeno men, vergt van het uitgeputte, op sterven liggende Duitschland, betaling en nog eens betaling. De eene termijn is niet voldaan of er komt voor de volgende een aan maning. Engeland en Italië willen cle mentie betrachten en hebben althans oog voor den ernst van den toestand. Alleen Frankrijk schijnt met blindheid geslagen en lioopt nog eens een motief te vinden, om het Vurig begeerde Rijnland in. te palmen. En nu is de kans op overeenstemming weer verkeken en is de toekomst don kerder dan ooit. In Duitsche handels-en nijverheidskrin gen is men radeloos. Men vreest dat deze nieuwe daling, der mark niet alleen de allertreurigste oeconomische gtevolgén zal hebben, maar ook onvermijdelijk politieke onregelmatigheden na zich zal slepen. De Duitsche rijksregéering heeft intus schen gisteren 500.000 pond sterling' of wel 10 millioen goud-mark als maande- lijksche afbetaling voor de vergoeding van de ^particuliere schulden afgedragen. D'e Duitsche regeering heeft, naar de bladen 'beweren, heel wat moeite gehad om leze voor Duitschland enorme bedragen bijeen te brengén. In Engeland zal de werkloosheid, die toch reeds ernstig was, nog meer zorg wekkend worden. En wat zullen de ge volgen voor ons land zijln Ontstemming tegen Lloyd George. In Frankrijk kan men het Lloyd George niet vergeven, dat hij Zaterdag j.l. Londen voor de week-end heeft verlaten omi in Chequers golf te gaan spelen. Men acht dit niet slechts een -gebrek aan hof felijkheid jegens de buitenlandsche gasten, maar tevens een roekeloosheid ten op zichte van de werkzaamheden der con ferentie, die juist op dat moim'ent in een kritiek stadium wareln igekomen. De correspondent van het „Journal" is al heel scherp. Hij' zegt: „Ik vraag mij se dert hedenavond af of er geen grens bestaat voor de offers, welke sommdg;e Engelschen bereid zijn aan hun liefde voor het golfspel en hun eerbied voor'de week-end tè brengen. 'Zoo zien wij thans op een uiterst kritiek oogenblik van zeer dringende besprekingen de beer Lloyd George naar buiten vertrekken, twee minister-presidenten, een half dozijn geal lieerde ministers en een vijftigtal deskun digen in den steek latend." t ïu. jjUvtjTT Abonnementsprijs: Per 3 maanden, franco per post f 3.— Losse nummers 1 0.05 Prijs der A d v ert en t i n: 1—4 iregels f 1.20, elke regel meer 30 ct. Bij abonnement belangrijke korting1. "Hét, water te brengén. Van een matroos en twee apen. De volgende vermakelijke geschie denis van een matroos wordt uit Soerabaja aan de „Indische Courant" gtemield: Dwalend door Soerabaja's stoffige, ver- keersvolle straten in de benedenstad, kwam een Engelsche miatroos terecht op Passer Rong, waar hij zich een koelie aanmat, om (zich den weg te laten wijken. De marirt voor pluimvee als anderszins wekte zijn belangstelling op en weldra werd zijn aandacht levendig geboeid door een kooi, waarin twee aapjes met schuw bewegen den vreemdeling gadesloegen. Johnny moest en ziau de aapjes hebben, maar de koopman was in velden noch wegen te zien en dies nam hij Zijn nikke len horloge met doublé-ketting, overhan digde dit den koelie en wilde de aapjes meenemen. De koelie bracht hem aan het verstand, dat dit niet giiïg, da passer mandoer kwam er bij; er ontstond een heibeltje, maar Janmaat nam de kooi met de - apen, liet het horloge achter en klom in een dogcar. Een inlandsche politie belette echter den verderen tocht, de matroos kwam uit de Tegen leverkwalen. galzucht, hartwater, verstopping en alle voedingsstoornissen gebruike men de zeer zacht werkende Foster's Maagpillen, welke geen krampen veroorzaken en geen ver. stoppende reactie hebbzn. Prijs f 0.65 per flacon, alom verkrijgbaar. (7) De ontstemming, welke 'zich bij' de ach tergebleven gedelegeerden, deed gelden, schijnt Lloyd Gorge ter oore te zijn ge komen. Hij heeft'althans Maandag bij het begin van de eindzitting der conferentie een verklaring afgelegd, waarin hij1 zeide dat 'hij naar buiten is gegaan met vol ledige instemming zijner collega's in den ministerraad, terwijl hij er bovendien den nadruk op legde, dat de openbare meening in Engeland ongaarne zou hebben gezien indien de conferentie op Zondag ware bijeengekomen. Putschpoging te Weenen? Het parlementaire correspondentieblad deelt mede, dat de politie den president der Oostenrijksche staatspartij1, 'Kuno Hey- drigg, heeft gearresteerd op grond van geruchten, volgens welke Heydrigg voor Dinsdag of Woensdag' een monarchisti sch en Putsch in Weenen op touw had gezet en een 'b'ezetting van de gewichtig ste regeeringsgebouwen, benevens inter- neering der republikeinsche leiders, voor nemens was. Daar evenwel geen positief belastend materiaal werd gevonden, moest hij weder op' vrije voeten worden ge laten, nadat hijl in verhoor was genomen. De „Adriatic". Men gelooft dat de ontploffing op de Adriatic" het gevolg was van kortslui ting1, veroorzaakt door den electricien bij het inschakelen van het licht in een ruim! dat juist geopend was. Hiji kreeg zulke ernstige brandwonden, dat hij schier on middellijk overleed. Het .machinekamerper- soneel was geheel alleen in staat den toestand het hoofd te bieden. Teg'elijk met den doffen slag der ontploffing, door welke kracht stalen balken verwrongen werden en luiken orfihoog werden ge worpen, werd de voormast door een ge weldige vlam omgeven. Ofschoon verzekerd was, dat niemand zich in het ruim bevond, daalde de twee de machinist, hierdoor hiet overtuigd, te midden van het verstikkende kolengas af en vond hij drie stervende mannen. Toen er vrijwilligers werden opgeroepen, snelden alle nog, in leven gebleven mannen naar de machinekamer, zij hielpen de ge wonde mannen naar buiten brengen en daarop werden de brandslangen gp: de vlammen gericht, die snel bedwongen werden. Intusschen hadden de matrozen de reddingsbooten naar buiten gedraaid en stonden de stewards opi hun pjosten om de passagiers zoo noodig te helpien. Nog geen vijftig passagiers werden door het gelnid der ontploffing gewekt. Er heerschte geen oogenblik „paniek. 's Keizers dank. Staatshoofden, die bij' elkaar op bezoek geweest zijn, hebben de gewoonte om vóór ze het grondgebied van den gastheer verlaten, dezen een telegram te zenden, waarin zie nog eens bedanken voor "de vriendelijke ontvangst schrijft de „N. R. Ct." De Ikeizer van Annam;, die eenige weken in Frankrijk vertoefd heeft, is van deze goede gewoonte niet afgeweken, te vens heeft -hij de Europeesche staatshoof den, wier telegrafische bedankjes gemeen lijk in den afgezaagden conventioneelen officieelen toon zijn gesteld, het voor- veiigwnoitunae maatscnapprj. uit nei jaar verslag bleek, dat nog steeds op de onder neming de gevolgen van de Kloet-eriiptie in Mei 1919 worden gevoeld; de nalee- lige invloed op de koffieplantsoenen is goed waar te nemen. De oogst was dan ook nog minder dan de reeds lage raming. De financieele uitkomsten over 192.1 zijn niet „gunstig, doch de directie wil niet nalaten er op te wijzen, dat, als alle voor- teefcenen zich niet bedriegen, de slechte jaren achter den rug zijn en reeds in 1922 met winst zal kunnen worden gewerkt. De exploitatierekening sluit over 1921 met een tekort van f 31.928,37. waarbij nog ge voegd moet worden het Saldo-verlies over 1920 ad f59.877,27, totaal dus f 91.805,61. Daar de onderneming door afschrijvingen veel te laag geboekt staat, stelde de di rectie voor de boekwaarde le verhoogen met dit verlies, verminderd met f'2535, zijnde de reserve. De onderneming komt hierdoor op de balans voor op f 198.186.06V2, welk bedrag nog yerre 'be neden de werkelijke waarde kan worden geacht. Rubbermaatschappij „Tjibanfjet". Ten slotte werd ook een jaarlijkse):© vergadering van deze maatschappij gehou-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1922 | | pagina 1