5
BATO
$o 334
Zaterdag 34 Juni 1933
36e Jaargang
BANK» ASSOCIATIE
EERSTE BLAD.
1£L
KANTOOR GOES GR00TE "ARKT24
CREDIETEN - EffECTEN - COUPONS
DEPOSITO - REKENING-COURANT
EXAMENVREES
IA
Buitenland.
Binnenland.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
Hotel Café Rest. fiSETROPOLE
BRAND- EH INSRAAKyRIJE KLUISINRICHTING
R1JWIELE?
Drukkers-Exploitanten
OOSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 6870, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
Ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnem entsprtys:
Per 3 maanden, franco per port, f 3.—
Losse nummertf 0.05
Prijs der Advertentlën:
I4 regels f 1.20, elke regel meer 30 et
Bij abonnement belangrijke korting.
Zij, die zich met 1 Juli a.s. op „de
Zeeuw" abonneeren, ontvangen de tot dien
datum verschijnende nummers gratis.
Dit nummer prente de kiezer zich in
't (geheugen. Hij herhale het, bij zich zelf,
eiken dag, minstens 5 maal 5 maal, opdat
hij zich op 5 Juli niet kunne vergissen.
Hij moet namelijk 5 Juli stemmen op
(no. 1 der lijst, waar een 5 boven staat.
DÉ A.-R. CANDIDATÉNLIJST.
(no. 5 van de Stemkaart)
1. Mr J. A. de Wilde, Den Haag.
2. C. v. d. Voort v. Zijp, Den Haag.
3. A. Colijn, Nieuwer-Amstel.
4. J. v. d. Molen, Renkum.
5. j. F. Heemskerk, Middelburg.
6. Mr G. v. Baren. Delft.
7. Chr. v. d. Heuvel, Haarlemmermeer.
8. J. A. J. Jansen Maneschijn, Dordrecht.
9. J. Schouten, Rotterdam.
10. C. Warnaar. Dirksland.
Kiest hiervan op 5 Juli no. 1Mr J. A.
de Wilde.
DE DERDE PLAATS.
De lijst 5, waarvan Mr J. A. de Wilde
no. 1 is, is de derde van het stembiljet.
E'en ufo;. 1 is 'er ni©t: 'sen no. 2 ook niet;
en no. 3 ook niet. De stemkaart begint
dus met No. 4 C. Dan volgt No. 4 D en
dan komt de a.-r. lijst no. 5. Dat is dus
DE DERDE.
ZIEKENHUISBOUW TE GOES.
In ons nummer van Vrijdagavond komt
een mededeeling voor van het Gasthuis-
bestuur te Goes over zijn plannen tot
bouw van een ziekenhuis. Wij voelen
ons gedrongen naar aanleiding van deze
miededeeling eenige opmerkingen temaken.
Voornoemd bestuur heeft ervaren dat
het. bezit van een eigen, modern ingericht
ziekenhuis door de bewoners van Noord
en Zuid-Beveland als een zaak van
groote urgentie wordt beschouwd. Daarom
is het bereid de geldmiddelen, waarover
bet beschikt, voor het tot stand brengen
van ieen dergelijke inrichting, beschikbaar
te stellen. Echter zijn die middelen niet
geheel voldoende en zijn nog subsidiën
noodig van gemeenten en armbesturen,
maar deze subsidiën behoeven slechts
■gering te zijn.
Dit .alles is op het eerste gezicht won
dermooi. Maar bij ©enig nadenken .rijzen
toch bezwaren. Bezwaren van technischen,
van financieelen en ook van principieelen
aard.
Om met deze laatste te beginnen. Dat
er 'groote "behoefte aan een goed zieken
huis te Goes bestaat, is blijkbaar eens tot
het gasthuisbestuur doorgedrongen nu
blijkt dat het streven der Katholieken
naar een ziekenhuis niet zonder goed ge
volg zal blijven en nu bekend is, dat in
Gereformeerde kringen ook de hand aan
den ploeg is geslagen. De indruk van velen
is, dat aan de nu plotseling blijkende ge
zindheid van het gasthuisbestuur om de
onder zijn beheer zijnde gelden voor dit
doel te besteden, de politiek niet vreemd
is. ,Nu van kerkelijke zijde de zaak is
aangepakt, moet worden beproefd om dat
te verijdelen. Nu wordt het naar liberale
opvatting neutrale Overheidsziek-enhuis,
drijvende op de ter beschikking der Over
heid staande kapitalen en de openbare
kassen, naar voren gebracht. Daartegen
hebben wij ernstig bezwaar. Na lange
worsteling is aan den voorrang der uit "de
belastingpenningen der burgerij in stand
gehouden openbare school een einde ge
maakt. Men make nu in Zuid-Beveland,
niet weer een strijdpunt van bet neutrale
openbare ziekenhuis.
Het neutrale ziekenhuis behoort ineen
tijdvak thuis, dat wij gelukkig achter ons
hebben. Ook op het terrein der zieken
verzorging hebben zij, die Christenen zijn
willen in leven en sterven, behoeften en
rechten, waaraan dergelijke inrichting niet
kan voldoen. Omdat de atmospheer daar
moet zijn de neutrale en niet mag zijn de
Christelijke. Omdat het werk niet ge
schiedt in den naam van den Christus
en niet doordrongen is van den geest van
Hem, Die heeft gezegd dat het meeste van
alles ide liefde is. Wat wij behoeven is
ziekenverpleging uit roeping en niet als
beroep.
Rembrandtp! 22, Amsterdam. Tel. Int. 8541 N.
Pension vanaf f5.— p. d. p. p. (minst. 2 pers.)
Diners vanaf f 1.50.
Logies met ontbijt vanaf f2.50.
Prima Keukrn. Frissche Kamers. Badkamers.
G. Ch. D0ON.
Ook op dit terrein des levens late de
Overheid in de eerste plaats ruimte aan
bet particulier initiatief en beperke zij
zich tot steun, toezicht en aanvulling. Het
Armbestuur van Goes kan met de hem
ten dienste staande middelen meer nut
■doen als het goed opgezette en goed ge
leide instellingen van particulieren steunt,
die zijn zooals de bevolking ze behoeft,
dan wanneer het zelf ©en ziekenhuis zou
bouwen, dat nimmer kan geven wat meer
noodig is dan in materieelen zin goede
verpleging.
Trouwens, dat bet Gasthuisbestuur in
zijn inrichting zelfs die, ?ij het alleen,
maar in materieelen zin, goede verpleging
kan geven, staat ook nog geenszins vast.
Wij stippen slechts even de vraag aan of
bet mogelijk zal zijn, zooals het, Gasthuis
bestuur wenscht, om op de plaats van het
tegenwoordige gasthuis een ziekenhuis te
bouwen, dat aan de heden ten dage voor
dergelijke gestichten gestelde eischen van
ruimte en licht en lucht kan voldoen.
Vooral als men een deel der thans reeds
bestaande '.gebouwen wil blijven benutten,
en als men dat niet doet, is tot zelfs het
laatste geldelijke voordeel, dat nu nog
wordt verwacht, in rook vervlogen. Zullen
er tuinen kunnen zijn met lighallen, enz.?
Wie thans wel eens ieder kan het zien
onder de waranda langs den Oostwal
lijders, vermoedelijk tuberculoselijders, ziet
liggen in den stank van den singel, gevoelt
medelijden en beseft dat dat toch nog
niet het ware is.
Van meer belang nog dan het gebouw
is voor de mogelijkheid van goede ver
pleging, is de 'Inat-e waarin beschikbaar
zijn goed onderlegde en met toewijding
hun arbeid verrichtende verpleegsters en
verplegers. Hier ligt het allerzwakste punt
der ziekenhuizen in kleine plaatsen, waar
ander personeel dan diaconessen of Room-
scbe kloosterzusters werkzaam zijn. Ook
het Gasthuisbestuur te Goes zal dit wel
reeds vaak hebben ondervonden. Ieder
heeft in Goes al wel eens gehoord van de
moeilijkheden, die het Gasthuisbestuur
telkens ondervindt op dit punt. De loon-
eisc.hen, de eischen omtrent beperkten ar
beidsduur, vrijheid om uit te gaan, vacan-
tie (met vacantietoelagen natuurlijk), zijn
zóó boog, dat zij, als men een groote in
richting maakt, niet te vervullen zijn. Al
de besparingen aan rente en aflossing, van
welke het Gasthuisbestuur droomt, omdat
de kosten van verbouwing zijner inrich
ting geringer zullen zijn dan de stichtings-
kosten van een geheel nieuw ziekenhuis,
zullen niet opwegen tegen de meerdere uit
gaven, die h®t Gasthuisbestuur zal moeten
doen om een dragelijk stel zusters bijeen
te houden. Gezwegen nog van de groote
waarschijnlijkheid, dat het ook dan nog
niet zal slagen in het aan de inrichting
verbonden houden van een voldoend aan
tal gediplomeerde zusters. Voor haar biedt
de groote stad of de vrije verpleging al
te veel aanlokkelijks boven het stille
Goes. Jn dit opzicht staan de met diaco
nessen werkende inrichtingen veel sterker
en. Iaat ons eerlijk zeggen, de Katholieken
met hun liefdezusters het allersterkst.
Wij schilderen niet met te donkere- kleu
ren. Teekenend voor den aard der wen-
scben van het verplegend personeel is de
klacht van -een geneesheer-directeur van
©en ons bekend ziekenhuis, d-at gesticht
is in een kleine stad uit een groot legaat.
De directeur verklaarde, dat hij de moei
lijkheden om personeel te krijgen (en geen
personeel hebbende kon hij'geen zieken
opnemen), alleen te boven zou kunnen ko
men als er een tea-room en een tennis
baan werd aangelegd. Teekenend is ook het
in den nawint-er in de dagbladen vermelde,
dat in het Binnengasthuis te Amsterdam,
waar hoogstens 795 zieken opgenomen
kunnen worden, het personeel meer dan
800 hoofden sterk was. Meer personeel
dus dan zieken! Zijn dat goede toestanden,
die -ook in Goies in het leven moetien
worden geroepen? Verwacht men daarvan
een goede ziekenverpleging, die het op
nemen van zware lasten waard is?
Ernstig moeten wij alle gemeentebestu
ren, armbesturen en verdere instellingen,
wier taak het is om den zieken en ge-
brekkigen hulp te geven, aanraden om zich
terdege te bedenken alvorens met de plan
nen van het Goesche armbestuur mede te
gaan. Dit armbestuur zelf zette zich ook
nog ,eens tot overweging zijner plannen.
Het .gaat om groote belangen; het gaat
om beginselen.
Er is trouwens nog een andere reden
om niet dadelijk op de plannen van het
Goesche armbestuur in te gaan. Wij zei-
WERTHEIM GOW5PERTZ 1834 EN CREDIETVEREENIGING 1853.
TEL. INTERC. No. 41 en 227
overspanning, onrust, slapeloosheid
Gebruik MIJfSHARDT'S
Zenuw- ia hlett en.
Per koker 75d bij Apolh en drogisten
t over
E Gebrt
J
den reeds, behalve de Katholieken, heb
ben ook de Gereformeerden de hand aan
dien ploeg geslagen. Er is reden om aan
te némen, dat van overheidswege steun
aan deze pogingen zal worden gebod-en.
Er is ook reden om aan te nemen, dat die
stieun evenzoo zal worden gegeven als in
de Ned. Harv. Kerk mannen zouden op
staan, -die hun schouders wilden zetten
onder ©en dergelijke taak. Dan kunnen
©en of meer inrichtingen tot stand wor
den gebracht, waai' de geest beerscht,
die 'heerschen moet aan het ziekbed, dat
wellicht het sterfbed wordt: waar Christe
nen de sterkt© vinden voor de .groote
reize naar de eeuwigheid. Zou dat -niet.
verre 't-e verkiezen zijn?
(Wij herinneren er aan, dat wii. dezer
dagen gepleit, hebben voor de stichting
van leen Chr. Pvotes-tantsch Ziekenhuis,
en -daarbij onder Prot-estantsch niet het
allegaartje liberaal, sociaal, enz. hebben
bedoeld, maar Prot-estantsch in den zin
van rechtzinnig op den ouden solielen
grondslag van de kerken der Reformatie.
Zoodat bovenstaand stuk niet ingaat tegen
ons artikel, maar door ons wordt opgevat
als leen verduidelijking er van. Intus-
scken handhaven wij onzen wensch dat
de ov-erheden, die .steun bieden of toe
zeggen zouden, zulks niet. doen alvorens
te weten dat 't gevraagde Ziekenhuis
door leen zoo broeden kring van eensden-
kendan b-eg-eerd wordt, dat steun van
overheidswege gewettigd is. En dan zal
't plan slagen, houde men vast aan den
eiseh een Ziekenhuis met annex tehuis
voor onze Chr. ouden van dagen.
Gaarne plaatsen wij bov-enstaand „inge
zonden" dan ook op de plaats van het
hoofdartikel. Red.).
druk gemaakt. De geheele Fr arische
pers houdt zich met dezen ernstigen
aanslag bezig en de „Action Fran-
caise" b.v. zégt onomwonden, dat een
dergelijk optreden niet het middel is,
om in Frankrijk de sympathie voor
de Iersch-e zaak te handhaven.
In een interview heeft de Iersche
president Griffith verklaard, dat het
een fundamenteel beginsel van de
beschaafde regeering is, dat het ver
moorden van een politieken tegen
stander niet kan worden gerechtvaar
digd. Spreker was het niet met de
politieke inzichten van Wilson eens,
die inzichten waren in strijd met de
groote meerderheid van zijn landge-
nooten. maar die groote meerderheid
zal toch deze daad van anarchie ver
afschuwen.
Alle Engelsche bladen staan vol van
bijzonderheden over den afschuwelij-
kên moord, op sir Henry Wilso-n ge
pleegd, en alle publieke leiders spre
ken hun afkeur en verontwaardiging
uii over de misdaad. De theaters en
bioscopen te Dublin werden Donder
dagavond door officieren bezocht, die
aan alle Britsche soldaten bevel ga
ven om onmiddellijk naar de kazer
nen terug te keeren. De politie deed
een inval op het bureau der Sinn Fei-
ners te Londen. Er werden bommen
en geweren gevonden, maar geen ar
restaties uitgevoerd.
Treurige toestanden in Ierland.
Gewapende mannen vielen te Bel-
tasi het gebouw der Irish National
foresters binnen en sloten den huisbe
waarder op. Zij sprenkelden petro
leum en staken het gebouw in brand,
dat gedeeltelijk werd verwoest, on
danks bet blusschingswerk der brand
weer.
Te Raphoe in het, Donegal, in het
Vrijstaatgebied, werden bomimen ge
worpen 'in een lakenmagazijn. Het ge
bouw met den inhoud, alsmede een
aangrenzend hotel, verbrandden to
taal.
Cijfers en Feiten.
No. 9, het no. van Juni, bevat weer
veel bouwstof voor persartikelen, veel
„cijfers" en „feiten", waarmee onze
huisbezoekers winst kunnen doen.
Ook in 't debat te gebruiken. De re
dactie zorgt trouw voor stof om de
sprekers van links na te rekenen met
de cijfers en, zoo noodig, te weer
spreken met de feiten.
Uitgever is N. V. de Graafschap te
Aalten.
De kiesvereenigingen moeten sa
menwerken om deze uitgaaf het voort
bestaan mogelijk te matten; en goed
alles bewaren, want over vier jaar,
of vroeger misschien, zal 'tnog meer
spannen dan nu. Naarmate de logen
zich baan breekt, heeft de waarheid
zien schrap te zetten.
De moord op Henry Wilson.
De moord op veldmaarschalk Wil
son. heeft te -Parijs een enormen in-
Uit een huis te Wingate (Wicklow)
wera een jongeling, vroeger een spe
ciale konstabel te Belfast, weggesleept
en doodgeschoten.
Gemaskerde mannen hielden een
posttrein uit Belfast nabij Randal-
stown aan en verdwenen met de post
zakken.
Een moordpartij aan de Litausehe grens.
Volgens berichten uit Memel heeft
een 50 man sterke rooversbende op
schrikkelijke wijze huisgehouden aan
de grens MemelLitauen. Alles wat
dezen bandieten in handen viel werd
verbrand, de bewoners werden ver
moord.
Litausehe militairen wisten tenslotte
de moordenaars, die zich in een bosch
verschanst hadden, te overmeesteren,
na een gevecht, waarbij van de bende
20 man gedood werden. Drie bandie
ten werden nog, toen ze trachtten te
vluchten, neergeschoten. De rest is
echter ontkomen en zet nu aan gene
zijde van de Litausehe grens deze
roof- en moordoperaties voort.
Het proces tegen tfe sociaal
revolutionairen.
Het vertrek uit Moskou van Vander-
velae -en andere verdedigers uit het
buitenland inzake liet proces tegen
de sociaal-revolutionairen heeft, in de
sovjet-hoofdstad een verpletterenden
inaruk gemaakt.
V erschillend-e sovjet-vertegenwoor
digers ïn het buitenland hebben bh
dé Russische regeering geprotesteerd
en verklaard, dat dit schandaal de
posi'tie der bolsjewistische vertegen
woordigers te Den Haag onhoudbaar
maakt. Rumoerige volksbetooging'en
hebben te Moskou plaats gehad ten
gunste van de beschuldigde socialis
ten. Het roode leger moest ingrijpen.
Een nieuwe scheepswerf op de Schelde,
Het Hbl. van Antwerpen verneemt,
dat men te Rupel-monde, tegenover de
monding van den Rupel, een groote
weiT voor bouw en herstel van sche
pen gaat oprichten. Daar er reeds te
Rupelmonde een werf bestaat, voegt
het blad er bij, dat het een nieuwe
onderneming óp ruimer schaal be
treft.
Deze werf zal een oppervlakte van
16 a 17 hectaren reeds aangekocht
zijnde,beslaan. Vlak tegenover de Ru-
pélmonding gelegen, is ter plaatse de
stroom er het diepst en het breedsL
Er zal een droge dok worden ge
bouwd, waarvan de kosten op 2 fnil-
lioen worden beraamd, en een „slip
way" van 160 M. lang en 30 breed.
De ondernemers zijn voornemens er
zeeschepen te bouwen.
K«rte berichten.
Tijdens de revolutie in Paraguay is
de Duitse he vlag neergehaald. De regee
ring van Paraguay heeft aan Duitschland'
genoegdoening toegezegd.
Volgens ©en bericht uit Reval zou do
demobilisatie van het roode leger begon
nen gijn. In de eerstkomend© maand-ert
zou (een derde van het sovjetlegor worden
ontbonden.
Te Mosbach (Baden) is het nieuw ge
bouwde graanpakhuis van de Volksbank!
geheel door brand vernield. De schade'
(wordt fop 6 a 8 ^nillio-en mark geschat.
Tengevolge het verdi'ag van 14 Mei;
dat te Wi-esbaden tusschen Duitschland
-en de Poolsche revendicate-commissie ge
sloten is, heeft den 12 Juni de eerste trein
met Poolsche go-ederen, die tijdens de be
zetting naar Duitschland waren uitgevoerd,
de Poolsche grens overschreden. Elke
twee dagen vertrekken er thans treinen1
van vijftig wagons m-et destijds gerequi-
re-erd Poolsch eigendom, naar Polen. In.
't geheel zullen er 2000 volgeladen wagens
worden gezonden.
De kapitein van het stoomschip,
„Ekma", dat te Rangoon is binnengeloo-
pen, rapporteert, dat hij in de baai van
Bengalen een moddervulcaan is gepas
seerd. Tot een hoogte van 20 voet zag hij
modderwater (en stoom omhoog spuiten
over 'een oppervlakte van eenige honder
den vierkante meters'.
De mijnwerkersbond van Wales be
sloot over 14 dagen een staking af t©
kondig-en, t©n einde alle mijnwerkers te
dwingen, zich bij' den bond aan te slui
ten. Tegelijkertijd stellen ze. vo-or aan het
nationale bestuur t-e vragen, een loonsver
hooging van 60 pet. te eischen.
- Voor zoover tot nu b-ek-end, zijn bij
de gtevechten der stakers van Woensdag
te Illinois (Amerika) dertig personen ge
dood. Over -een oppervlakte van 15 vier
kante mijlen beeft men overal verspreid
de lijken van georganiseerde en -niet-
gieorganiseerde mijnwerkers teruggevon
den. Sommige lijken waren doorboord met
kogels, andere slachtoffers waren dood
geslagen, terwijl nog andere aan boomen
waren opgehangen.
Van dwang en v r ij h e i d.
In Deventer is een debatvergade-
ring gehouden tusschen mr. Marchant,
den vrijzinnig-democratisc-hen leider
en Mr Boon, den secretaris van den
Vrijheidsbond. Het. was een over-en-
weer verwijten, dat ons weinig inte
resseeren kan. Toch willen we uit het
uitvoerig verslag van de „Zwolsche
Cf' even het volgende naar voren
halen
Spr. (mr Marohant) veroordeelde het
hengelen door den Vrijheidsbond naar
leden van de vrijz.-democratische par-
