Zaterdag US8 April
36e Jaargang
r*o 17%
EERSTE BLAD.
"feuilleton.
Buitenland.
Blniieiilaiii
Examenvrees,
Freco's ZeaawtaMetteii,
Uit ie Provincie.
flit nummer bestaat uit twee bladen
Drukkers-Exploitanten
OOSTERBAAIM LE COINTRE GOES
Bureaux: Langs Vorststraat 68—70, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening Mo. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
Met de wig.
De politieke redacteur van H et Va
derland staat legen dat zekere Juni-
verkiezingen in 't zicht zijn, steeds met
de wig gereed, om die to drijven in
de coalitie.
Reeds menigstaaltje hadden wij hier
van kunnen boeken, doch achtten beter
dit na te laten.
Thans echter mogen wij' niet zvvij'gen.
Aan 'tslot van een artikel, waarin zij: de
coalitie bestraft.., voorzoover deze de libe
rale opponenten hielp Hoofdstuk III af
te stemmen, gewaagt zij van der antire
volutionairen „politiek spel in den slecht-
sten zin deswoords", en verwijt hun
„het is hun om Colij'n als premier te
doen van een eventueel Rechts kabinet
in 1922".
Dit „praatje" zal toch wel niemand
verder willen vertellen.
Doch zoo men 'tal doet, zal 'ttoch geen
effect sorteeren, want onze menschen we
ten te goed, dat antirevolutionairen niet
gewoon zijn vooruit te loopen op' de ver
kiezingen niet alleen, maar ook, en meer
nog, op een actie, die alleen de Kroon
toekomt. Bovendien heeft 't iets van ver
dachtmaking, wanneer men mannen als
Idenburg in staat acht slinksche wegen
te kiezen, teneinde langs dien weg den
coalitiegenoot van zijn plaats te dringen.
Hoe men van Roomsche zijde dergelijke
boutades opvat, leert ons eon stukje in
D e Maasbod e, die dezen man met de
wig vergelijkt met den ouwerwetschen
toovenaar. die naar een levenselixer zoekt
voor het liberalisme.
Indien dat kwaad zaad zaaien tusschen
de partijen dor coalitie dit bedoelt, dan
is dit streven van „Het Vaderland" door
„De Maasbode" in bovengenoemd beeld
[wel juist geteekend.
'Voor kenners van Goethe's Faust is
de tekening bijzonder te genieten.
De schrijver vangt haar aldus aan:
iEr moet ergens in de bureaux van het
„Vaderland", hoewel gelegen in de zeer
eerzame Parkstraat van de zeer eerzame
Residentie, een duistere kracht liggen,
'waar egdroogde hagedissen hangen aan
de zwarte zoldering en zwarte katers
met oogen gloeiend als karbonkelstee-
nen rondsluipen; waar grillig gevormde
flesschen staan op planken, waar in de
diepte uit een ketel geheimzinnige blau
we en paarse dampen opstijgen. Dit is
het verblijf der politieke redactie, die
met allerlei toovermiddelen een levens
drank wil brouwen voor den ouden
Faust van het liberalisme, opdat deze
weer verjongd, als hupsch saletjonker,
aan het vaderland „Arm und Geleit"
moge aanbieden op' den tocht door de
velerlei ongewisheden van dezen tijd in
het ondermaansche. Reeds heel wat
dranken, gloeiend als hellevuur of koud
als de eeuwige sneeuw, zijn door den
murmelenden en bovenden Faust ge
slikt, doch zijn lokken glanzen niet
kastanjebruin en zijne oogen schitteren
niet van jeugdigen moed- Doch de va-v
derlandscho toovenaar blijft met onbe
zweken trouw roeren in zijne potten en
pannen, al stijgen er wel eens onwel
riekende dampen uit op'.
Eon opstel in het „Vaderland" van
Dinsdag doet u precies zien hoe deze
toovenaar te werk gaat. Hij beziet zijne
tegenstanders eenvoudig als politieke
1).
DE MEINEED!GE.
Er woonde op een prachtig slot,
Een heer, die zich aan Gods gebod,
Zijn woord, en dienst, niet, liet gelegen.
In 's Werelds dienst vond hij zijn lust;
En zonder vreeze, en gerust,
Kon hij de snoodste zonden plegen.
Hij was, naar luid van ons verhaal,
Een man van geld en kapitaal,
Was rijk zoo 't scheen aan aardsch ver
mogen.
Zijn grootste rijkdom nu bestond,
In zeer veel bunders vruchtb'ren grond,
Waarop hij trotschlijk durfde bogen.
Doch schoon hij veel bezitten mocht,
Zijn ontevreden harte zocht
Zijn rijkdom immer te vermeeren.
Op welk een wijze dit geschiedd',
Hetzij het eerlijk was of niet,
Dat kon hem niets of weinig deren.
Hem had een „zoon van Abraham",
Met wien hij eens in kennis kwam,
Een somme geld ter leen gegeven.
En zoo als dit gebruik'lijk is,
Werd in een schuldbekentenis,
De overeenkomst juist omschreven.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
gnostiekenal hunne uitingen hebben
een gewonen zin, die voor de goe
gemeente is bestemd, en daarnaast nog
een diepzinnige en moeilijk te ontraad
selen gedachte, waarvan hier zelfs de
ingewijden niets weten en niets begrij
pen en die alleen de vaderlandsche too
venaar, na zijne kracht te hebben ge
sprenkeld met het een of andere zeer
bijzondere sap, duiden kan
„Waarvan hier zelfs de ingewijden niets
weten." Dat is het meest rake, als hij
tusschenzin 'in zijn verhaal geworpen, en
waar 'tvoor ons op aankomt.
Het is Idenburg en Zijn vrienden te
doen om Colijii in plaats van Ruys pro-
luier te maken in het mogelijk Rechtsche
kabinet
Op een zoodanig koddige opmerking
past het guitige beeld van den toovenaar.
Een kunststuk.
Er bestaat een schilderij van Sasha
Schneider, een Rus van Diuitsche afkomst,
juist een kwarteeuw geleden door hem
op 'doek gebracht, te weten: Satan hij' het
doode lichaam van Jezus. Een meester
stuk van conceptie, opgekomen in een
Ziel, die de schijntrioml: van den verzoeker
verstaan had. D e He r a u t gaf er des
tijds deze uitlegging van: Satan is van
bovenmenschielijke gestalte, in het kleed
van Babylons vorsten, mlet een doordrin
gend schranderen kop, en op1 het gelaat
de uitdrukking van in zichzelf genietende,
en op het zien van het lijk, triomfee
ren d e hoovaard ij", maar toch met
angst 'in blik en trekken. Er spreekt
uit dat lijk zulk een majesteit. Satan
ver tr op w t dat 1 ij' k niet. En juist
in clat niet-vertrouwen van het Tijk loont
Schneider de beduidends der Opstanding
te hebben begrepen. (Schneider is een
schilder van zeldzaam kunstgenie en van
een bezielend geloof.)
Boeken.
't Is met ©en boek alzoo gesteld
Als met ©en ruim en open veld
Do koeijie plukt er voedzaam gras,
De bije honing en de was.
De kikvorsch vindt er jeugdig lis,
De ooyevaar 'een hagedis,
De zeug die wroet er wortels uit,
De mensch die leest er heilzaam kruid,
De spin, die zuigt er haar venijn.
Het aas is naar de monden zijn.
Cats.
De dag van 9 November.
Dezer dage» zal van de hand van
generaal Eisenhardt-Rothe een brochure
verschijnen over het vertrek van ex-keizer
Wilhem uit het groote hoofdkwartier op
9 November 1918.
Het „Acht Uhr Abendbl." weet omtrent
den 'inhoud reeds het volg,ende mede
te deelen
Om vier uur in den namiddag ver
klaarde de keizer, dat hij' zoo juist aan
den kroonprins had geschreven, dat hij' bij'
het leger bleef. Toen dan om 7 uur
's avonds generaal von Flessen in tegen
woordigheid van admiraal von Hintze te
genover den keizer in het kort cventueelc
reisplannen had uiteengezet, zeide de kei
zer tot zijn heide adjudantenWanneer
mij slechts enkele van mijn heeren trouw
blijven, wil ik met hen tot het uiterste
't Bedrag ontvangen van den Jood,
Was tienmaalduizend guld'en groot;
En d'int'rest tegen zes procenten.
Slechts voor een jaar, nam hij die som,
Dan kreeg de eigenaar 't weerom,
De hoofdsom met vervallen rente.
Toen die termijn was heengesneld,
Do Jood het uitgeleende geld
Niet. in zijn kas zag wederkeeren.
Zoo ging hij naar zijn „Heerschap" heen,
Om hem persoonlijk 'en alleen,
Naar d'oorzaak eens fee informeeren.
De grondbezitter merkte ras,
Wat 't. doel van zijne komsfee was,
Al kwam hij 't hem niet openbaren.
Eu deed met opzet en roet list,
Zich voor, of hij er niets van wist,
Geen enk'Ie cent hem schuldig ware.
De Jood zag dit voor scherts slechts aan;
Doch ras ontwaakt hij uit dien waan,
Zag, hoe zijn schuldenaar het meende.
Die onbeschaamd, en driest, en stout,
Zijn vordering voor onzin houdt,
Daar hij aan hem geen gelden leende.
De Jood vraagt aan zijn schuldenaar,
Het geld te houden nog een jaar,
Zoo 't hem te pas komt in zijn zaken.
Ook dit was vruchtloos, zonder baat,
Zijn vriend'lijk aanbod werd versmaad.
Hij sprak: ,,'k Heb niets met u te maken".
«.li, vmtvi» t rt'sm at i nwxv -v»
doorvechten, al zouden we allen gedood
worden. Voor (ten crooit ben ik niet be
vreesd en ik laat mijn vrouw* en kinderen
niet in den steek, dat kan ik niet. Ik
blijf hier.
Hij veranderde echter geheel van ziens
wijze toen 's avonds om 10 uur freih. von
Grünau kwam melden, dat Hindenburg
en Hintze den keizer bezwoeren, toch
spoedjg te vertrekken. De keizer zag
daarin een antwoord van Hindenburg op
de mededeeling die hij een uur tevoren
aan den maarschalk had doen toekomen,
n.l. dat hij zijn plan om naar Holland
te gaan niet had opgeschort, maar defini
tief opgegeven.
De gobelins van Koning Sigismontl.
Onder de kunstvoorwerpen die uit Mos
kou in Polen zijn aangekomen (door de
bolsjewiki teruggegeven) zijn 19 Atrecht-
sche gobelins, die vroeger de koninklijke
vertrekken in liet kasteel Wawel te Kra-
kau versierden. Deze gobelins, ten getale
van 156, geweven in 1553 a 1.560, stellen
tooneelen uit het Oude Testament voor,
o.a. den Zondvloed. D'ezc laatste gobelins
hiet goud en zilver geweven zijn bijzonder
mooi. Door Polen's benarde financieele
omstandigheden in de 17e eeuw1 zijn ze
als pand aan Dantzig afgestaan, maar
daarna weer spoedig teruggegeven na de
afbetaling der schuld. Daarna Werden ze
bewaard in de Karmelitenkerk te War
schau. Bij plechtige gelegenheden werden
ze ter versiering gebruikt. In 179-1 zijn dn
gobelins op bevel van Soewarof naar
Rusland gezonden, waar ze het paleis van
den tsaar versierden. De Russen hadden
onvoldoende zorg voor de gobelins, zoo
dat men er bijvoorbeeld openingen in
maakte voor de ventilatie. Er schijnen nog
(69 gobelins in Rusland te zijn, maar die
zullen waarschijnlijk niet worden terugge
stuurd.
(Sigismund III (zoon van Koning Jan
III van Zweden) regeerde over Polen van
1586—1632.)
Het getreuzel in Genua.
Naar uit Parijs wordt gemeld, zal!
Frankrijk voorstellen na de conferentie
van Genua een bijeenkomst van de groote
en kleine entente en van Polen bijeen
te roepen om de tegenmaatregelen tegen
het Duitsch-Russisch verdrag te bespre
ken. He heeren zijn dus wer bang voor
de werking van dit verdrag.
In het personderhoud heeft Lloyd Geor-
'ge nog verschillende verklaringen over
het 'incident afgelegd. Hij heeft ook de
opneming van D'uitschland en Rusland in
den volkenbond besproken. 7
Ook werd aan Lloyd George gevraagd,
of Diuitschland de conferentie had willen
doen mislukken door dit incident.
Neen, verklaarde hij', ik ben er van
overtuigd, dat Duitschland alles zal doen
om de conferentie te behouden- Er is ech
ter met dit incident veel kostbare tijd
verloren.
Stormen en hoog water.
In geheel Frankrijk heerscht sinds eeni-
ge dagen zwaar stormweer, vergezeld met
regen- en sneeuwval. In de bergstreken
zijn verschillende verbindingen verbroken,
vooral in de Jura. In,de Vogezen ligt de
sneeuw twintig r.M. hoog. In Savove 35 ii
40 c.M.
Door den aanhoudenden regenval ne-
Nu merkt de vromie Isreliet,
Dat hij een boo'swicht voor zich ziet,
Die sluwheid aan verharding paarde.
Zijn geld, dat baart hem wis bezwaar;
Maar dat zijn ziel was in gevaar,
Was iets dat hem het meest bezwaarde.
En toen hij hem gevoelen deed,
Dat God toch alles hoort en wieet,
Naar recht een ieder zal vergelden,
Beantwoordt hij zijn ernst met spot;
Hij stoort zich aan geen heilig God!
Wat. vonnis hem Zijri Wet ook spelde.
Hij lacht met al dat vroom gepraat;
En ernst noch liefde bleek in staat
Het harde hart des mans te breken;
Hield vól, beweerde stijf en straf,
Dat hij hem nooit tor leen iets gaf;
Hoe durfde hij van zoo iets spreken.
De Jood, die met een traan in 't oog,
Bezwaard naar zijne woning toog,
Zag zich genoopt om hulp te vragen.
Waar men zijn recht zoo snood betwist,
Dat d'aardsche rechter dan beslist,
Bij hem zal hij zijn nood gaan klagen.
Hij klaagt hem bij de rechtbank aan;
Vertelt daar hoe de zaken staan,
En deelt nauwkeurig alles mede.
De rechtbank vraagt hem zwart op wit;
Of hij bewijs op schrift bezit,
Als eischer wettig op kan treden?.
men de overstroomingen in het Rhönedal
toe. Het wassen der verschillende rivie
ren wordt verontrustend genoemd.
Uit 'Genève Worden verschillende onge
vallen gemeld in het Alpengebied, tenge
volge van den zw'aren sneeuwval en 't-
snelle smelten van de sneeuw op de
bergen.
Korte berichten.
De gebroeders Georges en Antoine
[Borgers, die even voor den wapenstilstand
naar Holland gevlucht zij'n, werden door
het assisenhof „van Brabant bij' verstek
veroordeeld tot de doodstraf op grond
dat zij gedurende den oorlog verschillende
Belgen bij de Diuitschers hebben verraden.
In het munitiedepot, dat te Mónastir
ontploft. ïs, bevonden zicli meer dan 400
wagons artillerie-munitie van het oude
leger. Hot aantal slachtoffers is onbekend
doch moet verscheidene honderden bedra-
fgen. Het is onmogelijk de verw'oeste stads
wijk te naderen. De branden en ontplof
fingen duren voort.
Het mi 1 jo en.
De 5e verantwoording van het miljoen
vermeldt een totaal van f865.418,71. Zee
land komt op dezen staat voor met
f 9646,801/2-
D' e nieuwe K a t h o 1 i e k o p a r1t ij.
Deze partij heeft te Utrecht vergaderd
en zich op 't standpunt gesteld, dat 't co
mité van uitvoering niet bevoegd was
over het herstel der eenheid met de ïVk.
staatspartij te besluiten. Waar de pogingen
niet tot een resultaat hebben geleid, waar
door aan de onderscheidene groepen meer
invloed op de candidaatstelling en de pro
gram vaststelling zou worden gegeven, wer
den de voorstellen onvoldoende geacht, om
daarover de gedachtenwisseling voort te
zetten.
Drooglegging1 van „de plas
van W i 1 n i s".
De plannen tot droogmaking van „de
plas van Wilnis" nemen thans vasten vorm
aan. De peilingen wenen uit, dat de plas
gemiddeld pl.m. 2 M. diep is. Als deze
plas weer droog is, komen er weer 600
bunders vruchtbare weide- en tuingronden
ter bebouwing. Een uitnemend werk in da
gen van werkloosheid en gebrek aan boer
derijen. Men hoopt volgend jaar klaar
te zijn.
D e G r o n d w e t s he rz i e n i n g.
De „Msb." verneemt uit parlementaire
kringen:
Naar aanleiding van het afwijzend vo
tum der Eerste Kamer over hoofdstuk
III der Grondwet moet het in de be
doeling der Regeering ligigen met spoed
bij de Tweede Kamer een gewijzigd ont
werp van hoofdstuk III in te dienen,
dat alleen inhoudt de schadeloosstelling
voor de Tweede Kamer te verhoogen tot
f 5000.
Uit hoofdstuk III zouden dan de an
dere wijzigingen, o.a. de Evenredige Ver
tegenwoordiging voor de Eerste Kamer;
waartegen bij de debatten in de Eerste
Kamer de meeste bezwaren werden geuit,
komen te vervullen.
Verwacht wordt, dat tegen eon gewij
zigd wetsvoorstel als boven aangegeven,
de Anti-Revolutionairen in dei Eerste Ka
mer .onder leiding van den heer Iden
burg geen bezwaar zullen hebben.
Verwacht wordt voorts, dat de Regee
ring hoofdstuk IV, waartegen nog meer
Dat hij een schuldbekentenis
Bezat, was zeker en gewis;
Maar 't baarde hem niet weinig zorgen
Dat, waar de rechtbank nu begon,
Hij 't actesfeuk niet vinden kon,
Niet wist waar dit was weggeborgen.
Wel maakten brieven openbaar,
Geschreven door den schuldenaar,
Die het vermoeden deden rijzen,
Dat 't geld geleend was voor een jaar;
Maar hiermee was de zaak niet klaar,
De schuldbrief moest het recht 'bewijzen.
Toch deed de rechterlijke macht,
Den man, van snood bedrog verdacht»
Voor de belegde vierschaar komen.
Men kon dan hooren uit zijn mond,
Op welk eón standpunt of hij stond,
Hij in deez' zaak had ingenomen.
De aangeklaagde nu verscheen;
Men ziet hem moedig, welfeevreen,
En zonder schaamte' nader treden.
De Jood treedt ook de rechtzaal in,
Niet opgeruimd noch blij van zin;
Hij beefde over al zijn leden.
De President der rechtbank zegt
Tot den beklaagde„Wees oprecht,
Niets dan de waarheid zult ge zeggen.
Voor God, Die alles hoort en weet,
Vraag ik daartoe van u den eed,
Naar wet en plicht eerst af te leggen".
Abonnementsprijs:
Per 3 maantjen, franco per poet. f 3.—
Ld 388 nummersf 0.05
P r S j s der A d v e r t c n 11n
1—4 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting
slapeloosheid, overspanning, onrust, ge
jaagdheid worden verdreven door
die in liooge mate kalmeerend werken.
Per koker 60 cent. Verkrijgbaar voor
engros: N.V. v.h. SCHULTE Co., Mid
del h u r g. 2
oppositie was gerezen dan tegen hoofd
stuk III, geheel zal intrekken, zoodat de
Grondwet op dit punt ongewijzigd zal
blijven, en dat de Additioneele Artikelen
in overeenstemming zullen worden ge
bracht met de voorgenomen wijziging in
hoofdstuk III 'en de terugneming van
hoofdstuk IV.
D© „N. Rl. Ct." verneemt, dat ernstig
wordt overwogen, of niet langs anderen
weg dan die van de Grondwetsherziening
samenstelling van de Eerste Kamer op
den grondslag van evenredige vertegen
woordiging te verwezenlijken is. Art. 82
der Grondwet sluit regeling bij een ge
woon wetsontwerp geenszins uit, al blijft
men bij deze laatste oplossing dan ook
gebonden aan art. 91 der Grondwet (zit
tingsduur van negen jaren, aftreding bij
gedeelten).
Nog eens de bioscoop. De
Nieuwe Zeeuwsche Crt. vindt het heel
leelijk van ons, dat wij aan de Goesehe
bioscoop-cotafrn s si e het predioaat „be
faamd" hebben toegekend. Een kwes
tie van appreciatie! Koenen's Woor
denboek geeft als synoniemen van be
faamd: bekend, beroemd, vermaard,
zoodat ook uit die omschrijving niets
van dat leelijke blijkt. Maar goed,
noemt een lid der 'commissie deson
danks die uitdrukking leelijk', we ne
men ze gaarne terug, te meer, omdat
ze met ae hoofdzaak niets uitstaan
de beeft. En die hoofdzaak welke
de N. Z. Crt. slechts terloops aan
roert is deze, dat een bioscoop
exploitant in Goes momenteel de ver
derfelijkste films kan doen afdraaien,
zonder dat daartegen eenige verorde
ning bestaat. En ook, dat de in onze
gemeente bestaande bioscoop-commis
sie daartegen niets 'kan doen, als er
maar geen personen heneden de 16
jaar in de zaal zitten. Vrageis dat
nu een toestand, die moet blijven be
stendigd
B e s m e 11 e I ij k e ziekten.
Het aantal gevallen van besmette
lijke ziekten over de week van 915
April bedroeg in de provincie Zeeland:
Roodvonk: Kloudekerke 1.
Diphteritis: Stoppeldijk 1; Vlissin-
gen 1Zierikzee l.
Middelburg. Stukken voor den
gemeen t era a d. Voorgesteld wordt
wijziging van de begrooting voor
1.921 en 1922 in verband met werk
verschaffing ter bestrijding der werk
loosheid. op die van 1921 wordt
f 5293.46V2 op die van 1922 f 16608.82
daarvoor uitgetrokken.
Naar aanleiding van een desbetref
fend verzoek vail kramenverhuorders
en vervoerders van marktgoederen,
stellen B. en W. voor de verordening
op het Marktwezen zoo te veranderen,
dat de Markt des Donderdags moet
afgeloopen zijnvan 1 April tot 1 ,Oc-
Weldra begint hij zonder schrik:
Voor God AlmachtigI zwere ik";
„Halt!" riep de Jood, „houdt op met zweren.
Hebt gij geen vrees voor 's Heeren straf?
Ik zie van mijne rechten af,
Uit. eerbied voor den Naam des Heei'en".
Verbaasdheid greep de rechters aan;
Zoo iets had nooit zich voorgedaan,
Zoolang zij 't rechtersambt bekleedden.
Men vraagt hem vol verwondering,
Wat is van deze handeling,
Zoo vreemd, toch wel de grond en reden
Daar mijn geweten 't mij verbiedt,
Zoo procedeer ik verder niet;
fk wil veel liever schade lijden.
Sluit d'acte van beschuldiging.
De kosten van het rechtsgeding,
Zal ik uit eigen zak bestrijden.
En bij het heengaan uit de zaal,
Zoo sprak hij in besliste taal:
,,'k Wil liever heel de geldsom derven,
Dan dat door meineed zijne ziel,
De lielsche smart ten deele viel
Hij zonder hoop en troost zou sterven".
Wemeldingfi.
(Wordt vervolgd).
A. WABEKE.
