Zeeitwssfie Hypotheekbank
Mo V9\ Vrijdag 511 April 192$ 36e Jaargang
5 PANDBRIEVEN
6 PANDBRIEVEN
Staten-Ggneraal.
Biiiteniaiid.
'ff
Kfi 10 E G 151.
hfê
Reclames.
iSDDELBURG
a 9©
a 10S
Sn s4uk!iein wan f ÏGO.
in stukken van f500.
f 5GC.en f lOOO.
eti f fOOö.i
Be ISii-ectie s s
Mr. A. A. DE VEER. Mr. M. C. VAN ÖER MINNE.
1
Semeenteraail van Goes.
De Zeeuw
*m*3tmcxMamB*aa*i-* ajtfTwjaammiwuijwn,^TUTCfVL-^yeum OMniganraro--wmw-jit-mu.IIj.
A
v
V
<-•
3*. -
i;
•Y-y»
-/•St: --v" 'V.
Drukkers-Exploitanten
OQSTERBAAN LE COSNTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 68—70, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
Naar Goes!
Woensdag 26 April hopen drie van
onze beste Kamerleden op den partijdag
te 'Goes op te treden voor een talrijk
antirevolutionair publiek, zoowel mannen
als vrouwen, in de groote zaal van „de
Prins van Oranje".
Dit meldende, zal het Wel niet noodig
zijn er aan toe te voegen dat wij de
hoop dezer drie sprekers do heeren mr.
J. A. de Wilde, ds. O. v. d. Voort van
Zijp en A. Colijn van harte deelen.
Het is al Wat jaren geleden, dat wij
te Goes een" partijdag hadden. Doch niet
zoo lang dat de ouderen onder ons zouden
vergeten zijn den goeden indruk, dien
deze partijdag voor langen tijd heeft na
gelaten.
Om bezieling op te doen voor den strijd
hebben de voormannen uit onze Kies-
vereenigingen 13 April de vierjaarlijksche
Deputatenvergadering bezocht; en zij' zijn
gesterkt en gesticht van daar onder ons
teruggekeerd.
Thans biedt do Partijdag aan de volge
lingen de gelegenheid, niet alleen om
kennis te maken met de straks genoemde
volksvertegenwoordigers, maar ook om
zich door de toespraken, door gezamenlijk
gezang en gebed te doen bezielen tot
de taak, die hen wacht.
Want niet alleen de voormannen moeten
straks de handen vol hebben. Ook de vol
gelingen krijgen een deel van ide reuzen
taak zich op de hand 'gezet. En dat nu
niet alleen de mannen, maar ook de vrou
wen.
Daarom ïs ook de opkomst der vrouwen
zoo gewenseht. Daarom is niet meer de
leuskomt allen op als één man
maarkomt allen op, ook de vrouw)
Op, broeders en zusters, op naar Goes
Verworpen.
Gelijk wij reeds gisteren meldden, hteift
de Eerste Kanier met 24 tegen 21 stem
men het nieuwe hoofdstuk III der Grond
wet verworpen. Tot deze verwerping heb
ben medegewerkt een twaalftal Katho
lieken (de heeren Gilissen, Reekers, Van
Loon, Verheyen, Van Swaay, Van der
Lande; Blomjous, Van der Does de Wil-
lebois, Arntz, Smits, Van Basten Baten
burg en Van Voorst tot Voorst); 6Anti-
Revolutionairen (Idenburg, De Waal Ma-
lefijh Beelaerts van Blokland, Van Har-
denbroek, Franssen en v. d. Berg); 4
Christelijk-Historischen (v. d. Hoeven, De
Vos van Steenwijk, v. Wassenaer van
Catwijck en De Gijselaar) en 2 Liberalen
(Fokker en v. d. Feltz).
De voorstemmers waren: 7 Liberalen
(De Boer, Bergsma, v. Nier op, Dejes,
v. Houten, Smeenge en Van Weideren
Rengers; 4 Sociaal-Democraten: (Polak,
Vliegen, Mendels en mevrouw Pothuis);
2 Vrijzinnig-Democraten (Slingenberg en
v. Embden); 2 Anti-Revolutionairen (Die
penhorst en Anema); en '6 Katholieken
(Wittert van Hoogland, Bosch van Oud
Amelisweerd, Van Lanschot, Janssen, Ha-ff-
mans ©n Van der Maesen de Sombreff).
Afwezig waren de heeren Lucasse (a.-r.)
wegens ziekte, Van Kol (s.-d.), Cremer,
Kraus ©n Geertsema (liberalen).
De mogelijkheid is niet gering dat bij
voltallige aanwezigheid der Kamer de uit
slag dezelfde zou geweest zijn, hetzij door
meerderheid of door staking van stem
men.
Door dezen uitslag valt uit de herziene
Grondwet weg d© evenredige vertegen
woordiging voor de Eerste Kamer, de
gelijktijdige aftreding der hcele Kamer
om de vier jaar, de salaris- en pensioen-
verhooging der Tweedu-Kamerleden, de
pensioneering hunner weduwen en wee-
zen, het vrouwenkiesrecht voor de Tweede
Kamer (hetwelk echter in de Kieswet
blijft vastgelegd en derhalve doorgaat),
de vrijheid van den gewonen wetgever
ten aanzien van den stemplicht, on mo
gelijkheid van een tweejaariij'ksche begroo
ting.
Hoofdstuk IV, hetwelk aangehouden
werd, en nog veel meer tegenkanting ge
vonden had, kende aan den Koning het
recht toe ook de Provinciale Staten te
ontbinden; verder werd in dit hoofdstuk
vastgelegd het vrouwenkiesrecht voor Fr'o-
vineiale Staten en Gemeenteraden, en werd
aan den gewonen wetgever meer vrijheid
gelaten in de gemeentelijke bestuursin
richting; terwijl in de eveneens aange
houden Additioneele Artikelen de verkie
zing van de Eerste Kamer volgens liet
stelsel van evenredige vertegenwoordiging
in bijzonderheden geregeld en aan de er-
hoogde pensioenen voor de Tweede Kamer
leden terugwerkende kracht verleend werd.
Wij betreuren dezen uitslag niet, of
schoon er nu wel enkele verbeteringen
zijn teloor gegaan, waarmede zeker de
gansche antirevolutionaire partij accoord
zou gegaan hebben.
In dezen veelbewogen tijd, biji 't steeds
meer te loor gaan van het parlementaire
stelsel en den toenemenden invlced van
elementen buiten de volksvertegenwoordi
ging- op detze, terwijl de Eerste Kamer
al meer de doublure, de verdubbeling-
of, wil men, de echo dar Tweede zou
hebben moeten worden, zou de vastlegging
van een maatregel als met name de af
treding om de vier jaar van de goheele
Kamer met ontbindbaarheid der Provin
ciale Staten oolc voor ons een onover
komelijk bezwaar geweest zijn; al moest
daardoor het onrecht naaf" wij ho
pen slechts tijdelijk worden bestendigd
-van het meerderheids-systeem; ten gevolge
waarvan, met name in de Staten van Zuid-
Holland, met 42 rechtsche tegen 40 link-
sche stemmen tien R,echtsche leden ter
Eerste Kamer worden afgevaardigd en
geen enkele candidaat van Links; waarvan
het omgekeerde met name in Friesland,
Groningen en Noord-Holland gezien wordt.
Een onrecht, waarbij de liberale partij
een halve eeuw in de staatsmacht zich te
handhaven wist, schoon zij bij' de kiezers
ver in de minderheid was.
Dat zoowel Links als Rechts de par
tijen, op de drie kleinste na (radicalen
en socialisten stemden eenparig voor, de
christelijk-hiitorischen aaneengesloten te
gen), bij de stemming verdeeld waren,
kan 'als een geluk bij ©en ongeluk be
schouwd worden. Zij behoeven elkander
nu niets te verwijten. Hadden de beide
liberale tegenstemmers vóór het Hoofd
stuk gestemd, dan ware het aangenomen
geweest. Doch hadden ook de zes anti
revolutionairen zulks g.edaan, dan was de
uitslag ook anders geweest. D-och, gelijk
gezegd, aan dergelijke gedachten'wisselin-
gen is na deze verward© stemming de pas
afgesneden.
Wat het kabinet nu doen zal, mag
veilig aan het kabinet zelve worden over
gelaten.
De natie, die zich trouwens nooit veel
om grondwetsherzieningen bekommert
daartoe toch zijn ze tot nog toe te on
beduidend en volgen z:e elkaar te snel
op! zal ook ter wille van deze kleine
politieke teleurstelling wel niet m den
rouw gaan.
Eerste Kamer.
De beslissing is dus gistieien gevallen.
Een der beide hoofdstukkeu der Grond
wet, die gevaar liepen, en wel het derde,
is met, 24 tegen 21 stemmen verworpen,
terwijl het vierde op verzoek der regee
ring is aangehouden. Wij verwijzen echter
voor de bespreking van dezen uitslag
naar de driester in dit inummer.
Verder heeft de Eerste Kamer enkele
kleinere wetjes afgedaan, o. a. het z.g.ti.
stopwetje voor scholenbouw én het ini
tiatiefwetje-A lbarda tot wijziging der Kies
wet. Het laatste werd met 26 tegen 4
stemmen aangenomen, waarna de Kamer
tot 2 Mei uiteenging.
(Vervolg.)
Het verzoek van den heer de Graag be
treffende toestemming voor een auto ga
rage wordt, verdedigd door den heer Con-
standse. Althans vraagt hij nogmaals
nauwkeurige overweging daarvan door B.
en W., temeer daar de Vosmaerstraat
een stil gedeelte van Nieuw Goes is. Dhr.
v. tl. Bout zegt: de zaak is grondig
bekeken, maar een vroeger dergelijk ver
zoek is geweigerd. Olm billijk te zijn kan
knen nu moeilijk dit verzoek toestaan.
De voorz. voorziet, dat van 't een 't
ander komt. Komt zulk een inrichting
daar, dan blijft de naburige grond wellicht
open, want 'tis niet aangenaam in de
buurt van een garage te wonen. In den
regel breidt zich zulk een inrichting vrij
sterk uit.
Dhr. 'De Die vraagt, of 't'ook in de be
doeling ligt een fietsenzaak in te rich
ten. D'e voorz. zegt't staat niet in 't
verzoek, maar is wel gezegd in de mon
delinge toelichting.
Besloten wordt tot aanhouding van dit
verzoek.
't Verzoek van „Ons Streven" wordt in
handen van B. en W, gesteld. Wat het
schrijven van het Bestuur der Ambachts
school omtrent het gebouw der Rijks
Landbouwwinterscho'ol betreft, zegt de
voorz.' dat dit abusief aan den Raad is
gezonden, 't Was de bedoeling het aan
B. en W. te richten.
'Het wordt in handen van B. en W.
gesteld, waarbij de voorz. meedeelt, dat
waarschijnlijk binnen 14 dagen hierover
weer raadsvergadering zal worden gehou
den, om dan tegelijk ©en adres der S.D.A.P.
inzake de gaskwestie en misschien de so
ciëteitskwestie te behandelen. Verder deelt
de voorz. mede, dat men begonnen is aan
't dempen van den pjat bij 't station. Men is
ontheven van de verplichting om alleen,
met zuiver zand te dempen, wat de)
kosten beduidend zal verminderen, 'tls
echter een diepe put, zoodat het den
voorzitter wel wat laag voorkomt, als zou
de demping nu maar f2000 kosten. Den
heer Vienings wordt evenwel toegezegd,
dat B. en W. zoo spoedig mogelijk met cij
fers zullen komen. Dhr. Goeclbloed vraagt
of de stank nu niet verplaatst wordt
naar de slooten aan den Stationsweg,
wat de voorz. ontkent, daar slechts één
pand, n.l. dat van den heer mr. Lucasse,
daarin uitloost. Dhr. Goedbloed vraagt
of de betrokken eigenaren niet willen
bijdragen in de kosten. De 'voorz. meent,
dat dit bezwaarlijk zal gaan, gezien vroe
gere ervaringen.
De voorz. zegt verder, dat de hoornen
geïnspecteerd zijn met 't, oog op1 gevaar
bij storm en dat in. Nieuw Goes de aan-
planting is giereed gekomen. Er wordt ech
ter schandelijk veef vernield. Bij handen
vol zijn de tulpen gestolen.
Dhr. Oosterbaan vraagt, of de beplan
ting niet te laat is geschied. De voorz.
zegt,'dat de deskundigen hem het tegen
deel hebben verzekerd. Bovendien worden
de planten, die dood gaan, door den leve
rancier door andere vervangen. Ook deelt
de voorzitter mede, dat het materiaal
voor de bestrating der Rirnmelandstraat is
gearriveerd. Er is echter momenteel veel
te bestraten, zoodat er eigenlijk straat-
makers te kort zijn.
De gemeentebegrooting 1921 wordt ge
wijzigd en verhoogd met f9615,83, die
voor 1922 met f 234.094,231/2, die voor
het grondbedrijf 1921 met f898,17i/2 en
idem 1922 met f 17.330,50i/2, terwijl uit
den post onvoorzien 1921 voor f 323,30y2
wordt beschikt.
Daarna komt in behandeling het voor
stel tot wijziging der begrooting van den
keuringsdienst van Wanen voor 1922. De
voorz. merkt op, dat het feit, dat deze
begrooting nu met een bedrag van f 32.500
is verminderd, niet ligt aan een te groot-
schen opzet, maar aan onbekendheid met
dezen dienst, toen de begrooting moest
worden opgemaakt. Hst hoofdbezwaar van
Gedep. Staten blijft de aanschaffing van
eer, automobiel.
De gewijzigde begrooting wordt aan
genomen.
Met een kleine wijziging wordt het be
sluit goedgekeurd om aan dhr. L. Kor-
stanje een stukje grond bij school B te
verhuren.
Bet verzoek van den heer F. Visser
e. a. om vergunning tot, het maken van
afheiningen langs den Heernisseweg lokt
een breed© discussie uit. De voorz. zegt,
dat het gedeelte bestrating, waar het hier
om gaat f200 kost en niet, zooals abusief
is gerneld f 1850. Dit kostte de in 1918
daar aangelegde bestrating in totaal.
Dhr. Flink zegt, dat de menschen van
die bestrating, die op hun eigen grond is
aangelegd, meer last ondervinden dan
vroeger is vermoed. Spr. vraagt, wat de
kosten zijn van verlegging dier bestra
ting.
De voorz. zegt: bedoelde straat is toen
niet uit eigen beweging, maar op verzoek
der bewoners gelegd. Het gaat nu toch
niet aan, als er weer eens andere men
schen wonen, opnieuw kosten te maken.
Wil men toch verlegging, dan moet men
in de kosten bijdragen. Dhr. Vienings zegt:
bedoelde menschen blijken met hun
straatje nog erger af te zijn dan vroeger.
De voorz. acht de bezwaren erg óver
dreven.
Dhr. Constandse wil langs een zoet
lijntje een minnelijke oplossing zoeken,
opdat men straks niet verplicht zal zijn
de bestrating, die op eens anders grond
ligt, op te breken.
De voorz. zou dit laatste dan maar wil
len doen en de lui in de modder laten
zitten. Het Gemeentebestuur is geheel te
goeder trouw geweest, heeft kosten ge
maakt en treft in geen enkel opzicht ver
wijt. Als de belanghebbenden willen bij
dragen, is er altijd no,g te overleggen.
Het voorstel van B. en W. werd daarna
aangenomen.
Bij 't verzoek om meerdere subsidie
voor de restauratie der Groote Kerk zegt
de voorz., dat 't niet prettig is, zulk ©en
antwoord te ontvangen van het ministerie
van Onderwijs op een serieus voorstel.
Men krijgt het gevoel in 't ootje te worden
genomen. De kosten door 'tDep. van On
derwijs opgelegd zijn reeds absurd hoog en
nu men ernstig overleg wil plegen over
een zoo belangrijke zaak, krijgt men zulk
een antwoord. Dhr. Vienings meent, dat
Goes doen moet wat het, kan om dit kerk
gebouw, monument van godsdienst- en
burgerzin, in stand te houden. Dit. gebouw
is het, dat Goes maakt tot een stad.
Do commissie van restauratie heeft
echter, veel te weinig' reclame gemaakt
voor haar werk. De burgerij en ook de
Raad weet er zoo goed als niets van.
Desondanks moet het gemeentebestuur een
goed voorbeeld geven, want naar de 'mate
waarin dit bijdraagt, zullen ooli anderen
steunen. Spr. acht de verhooging van
f 500 op f 750 een .lodenfooi en stelt
voor f 1000. Dhr. Flink acht, dat B. en
W. niet klakkeloos hebben neergeschre
ven 750 is de uiterste grens, tot w'elke
men kan gaan. En daarom, hoe goed
ook bedoeld, is hij tegen 't voorstel van
den heer Vienings. De voorz.B. en W.
voelen niet minder voor 't behoud der
Groote Kerk, maar van alle kanten wordt
op bezuiniging aangedrongen. Waar is de
grens ook bij dezen post? Zat Goes ruim
in 't geld, dan gaven we gaarne wel!
f 5000. Dhr .de Die steunt liet voorstel
om f 1000 te g;even. Dhr. Goedbloed geeft
den heer Vienings in overweging zich
vooiioopig te vereenigen met een bedrag
van 750. De uiterste grens, waarboven
men niet kan gaan, kan 'zich na verloop
van tijd wel verplaatsen. De voorz. onder
steunt dit idee. Dhr. v. Melle zou ook
gaarne zien, dat de commissie de restau
ratie wat meer populair maakte. Dhr.
Vienings trekt zijn voorstel in, nu B. en
W. toezegging doen, dat later zoo mogelijk
de subsidie zal worden verhoogd. Het
voorstel van B. en W. wordt hierna
aangenomen.
Bij het voorstel om allo gebruik van
het water der vesten te verbieden, vraagt
de heer Vienings of b.v. een veedrijver
te straffen is, als een koe Water uit
de vest drinkt? Het zal moeilijk gaan
deze verordening toe te passen. D:e voorz.
herinnert aan het onderhoud met den
Directeur der Waterleiding-Mij. Er zijh
altijd van dié* onverstandige menschen,
die het slechte vestvVater willen gebrui
ken. Wordt niet alle gebruik verboden,
dan zijn er altijd achterdeurtjes om aan
de wet to ontkomen. Dhr. Goedbloed is
tegen dit voorstel. Wil men op iets straf
Stellen, dan moet het ook strat verdienen.
Is dit niet zoo, dan verzwakt men den
eerbied voor de wet. Gaat men zeggen:
we zullen alle gebruik verbieden, dan
is daarbij vanzelf menschelijk en dierlijk
gebruik inbegrepen, dan is dit een geheel
verkeerde methode. Men moet alleen ver
bieden, wat verboden moet worden en
niet meer. Wil de Waterleiding-Mij- haar
debiet vorgrootcn, dan moet zij door een
coulante bediening en niet door zulk een
verordening haar belang dienen. Spr. stelt
daarom voor alleen het menschelijk en
dierlijk gebruik te verbieden.
Dhr. de Ruijter de Wildt heeft 15
jaar lang 4 maal per dag langs de vest
gewandeld en b.v. gezien, dat groente
in dat water gewasschen Werd, wat even
verkeerd is als het drinken van dit Water.
Ook het gebruik van 't Water voor schrob
ben en schuren is wel degelijk onhy
giënisch. Spr. erkent, dat de handhaving
moeilijk zal zijn, maar wil men iets be
reiken, dan moet de voorgestelde verorde
ning worden aangenomen.
Dhr. de Dje is 't hiermede eens. Dhr.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f 3.—
Losse nummersf 0,05
Prijs der Advertentlën:
1—4 regiels f 1.20, elke regel meer 30 OU
Bij abonnement belangrijke korting.
mm v m •TzjjmntnaraBa&.wvwKa' n—w i wjhiuwbswo—
Waterzucht en de Nieren.
Waterzucht is ophooping van Water in
het lichaam, doordat de nieren niet in
staat waren.om het af te voeren. Het
is niet een ziekte op zich zelf, maar
een verschijnsel van een organische ziek
te. Of gebrekkige niei-en, of een hartkwaal
kunnen de oorzaak .zijn, doch daar nier
kwalen zoo vaak het hart aantasten, zijn
gewoonlijk de nieren schuldig.
's Morgens optredende verschijnselen
van waterzucht (pafferigheid onder de
oogen en in het gezicht) wijzen op een
nieraandoening. Zwellingen van de voe
ten en handen na inspanning, vooral
's avonds, kunnen aantoonen, dat het hart
is aangedaan.
Dikwijls treedt waterzucht door nier-
zwakte tijdens zwangerschap op. Dit wordt
verklaard door het feit, dat de nieren
dan meer bloed te filtrecren hebben. Deze
overspanning kan de nieren verzwakken.
Andere indii-ekte oorzaken van water
zucht zijn bloedarmoede, overwerking en
zorgen. In verwaarloosde gevallen kun
nen de beenen en het lichaam enorm
opzwellen, en de buik, de borst en de
hersenen worden aangedaan.
Ileete luchtbaden zijn nuttig, doordat
zij de huidporiën openen en reinigen,
en geregelde stoelgang is noodzakelijk.
Deze beide voorzorgen verlichten het werk
van de nieren. Maar gebruik om deze
organen te helpen en te versterken Fos
ter's Rugpijn Nieren Pillen. Duizenden
zijn blijvend gebeterd door dit speciale
niergeneesmiddel.
Te Goes verkrijgbaar bij de Paauw
Go. en te Middelburg bij fa. C. Sch'ulte
Go. a f 1.75 per doos. (40)
Goedbloed herhaalt, dat de gevolgde
methode verkeerd is. Wil men onhygiëni
sche dingen verbieden, dan kan men ook
wel het vroeg naar bed gaan verplichtend
stellen. De crisistijd heeft toch wel vol
doende geleerd, dat men door te ver td
gaan den eerbied voor de wet ondermijnt.
De voorz; zegt, dat erger is, wanneer
de overtredingen der verordeningen niet
gestraft worden en aan dat euvel lijden
we hiel' in Goes nogal eens. De ver
ordening wordt daarna aangenomen met
de stem van den heer Goedbloed tegen.
De begrooting voor het Gasthuis over
1922 wordt aangenomen. De heeren de
Die en Blaas stemmen tegen de salaris-
verhooging van den secretarisk-penning-
meester, omdat andere salarissen te laag
zijn.
Al de niet genoemde voorstellen werden
aangenomen.
Bij de rondvraag vestigt dhr. de Die
de aandacht op het slechte stuk geteerde
weg van den Dam naar 't pakhuis der
firma Massiee.
De voorz. schrijft dit toe aan de verniel
zucht der jeugd. Misschien is met grint-
zand hier wat te verhelpen. Nader des
kundig rapport zal worden afgewacht.
Hierna besloten vergadering.
Na heropening wordt tot scheikundige
bij den Keuringsdienst van Waren be
noemd mej. G. Beekman te Leeuwarden
tegen 2 st. op den heer M. J. N. Schuur-
sma te Velp. De verhooging der toelage
aan den secretaris der Commissie tot We
ring van Schoolverzuim wordt goedge
keurd. Het primitief-kohier der Honden
belasting dienst 1922 wordt vastgesteld
op f776 en dat van den Hoofdei. Om
slag voor hetzelfde dienstjaar op
f227.901,83. Bij 't laatste merkt de voorz.
op, dat lang gewacht moest worden op
de gegevens der Rijksbelasting.
Daarna sluiting.
In en om Genua.
De antwoord-nota's van de Duitsche
en Russische delegaties zijn opnieuw uit
gesteld. Het heet, dat Schanzer alsnog
een bemiddelingspoging zal wagen. Intus-
schen worden allerlei min of meer tegen
strijdige berichten over den vermoedelijken
inhoud der nota's verspreid.
Intusschen schij'nen de besprekingen bij
Lloyd George niet zonder resultaat te zijn
geweest, althans de premier ontving gis
teren 'de journalisten en verklaarde hun,
dat het incident, ontstaan door hetDjuitsch-
Russisch verdrag, is opgelost.
Van verschillende zijden wordt het be
richt verspreid, dat tengevolge van het
afsluiten van het verdrag met Rusland
in den boezem der Duitsche delegatie mee-
ningsverschillen zijn onstaan en dat Rathe-
nau spoedig zal aftreden. Het Hbld. is
gemachtigd te verklaren, dat dergelijke
berichten volkomen uit de lucht gegrepen
en tendentieus zijn.
