No 157 Maandag 3 April 36e Jaargang Een Zeeuwsclie Veteraan. Staten-Generaal. Buitenland. Reclames. A FEUILLETON. A Drukkers-Exploitanten OOSTERBAAN LE COINTRE GOES Bureaux: Lange Vorststraat 68—70, Goes Tel.: Redactie no. II; Administratie no. 58 Postrekening No. '36000. Bijkantoor te Middelburg: Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259 De Begrooting van Oorlog. 't Waren spannende dagen, die achter ons liggen en waarin de begrooting van Oorlog in behandeling was. Illet ging er dan ook om. De buitengewoon trouwe opkomst der leden duidde al aan, dat bij de eindstem ming een hevige strijd gevoerd zou worden. En de wankele stemmenmeerderheid, waarbij verschillende amendementen wer den afgewezen, en zelfs ©en tweetal er nog doorging, duidde 'er reeds, op, dat vóór de eindstemming het commando zou zijn: alle hens aan het dek. Zón was het. Met een uitslag, die den Minister een zwaar bevochten, maar dubbel en dwars verdiende overwinning bracht. Die hulde, ook door enkele leden der linkerzijde aan Minister van Dijk gebracht, toen zij hem met de aanneming der be groeting gelukwemschten, beduidt een openlijk ©eresaluut aan dezen rondborsti ge© bewindsman, die bij alles open kaart speelde, maar ten slotte stand hield waar dit geboden was. Hulde dan bij het behalen der victorie! Deze victorie is juist, daarom te roem rijker, omdat de Minister, ziende op het spannende bij de eindstemming, zich niet heeft laten verlokken, om aan zijn tegen standers, met name aan den Vrijheids bond: zoodanige concessies te doen, dat hiermede het eigene karakter van zijn stelsel zou worden aangetast. Minister van Dijk liet zich niet'intimi- deeren door de speculatieve amendemen ten van een de Muralt c. si De heeren konden gaan, ondanks hun dreigementen. Des te schooner daarom de overwin ning, waar de -Minister zichzelf bleef. Eere aan den Minister van Oorlog, die voor de tweede maal zoo schitterend tri omfeerde. De houding van den Vrijheidsbond. Op onderscheidene punten is Minister van Dijk zijn tegenstanders tegemoet ge komen. De Minister had trouwens al eerder door begrotingswijzigingen getoond: hij wil be zuiniging. Na 's Ministers uiterst conciliante hou ding mocht men in trouwe verwachten, dat de Vrijheidsbond van zijn kant al thans ©enig© meegaandheid zou toonen. Wie zóó het zich voorgesteld hadden, zullen wel bitter ontgoocheld zijn. Als bij de Dienstplichtwet ging het ook nu voor den Vrijheidsbond om principi- eele verschillen, en men weet het nu een maal, bij den Vrijheidsbond moet men niet aan principes raken. Die kampementen, die deden het 'ml En de Minister mocht zoo tegemoet komend zijn als hij maar kon, het aantel kampementen desnoods tot twee beperken, 't was den Vrijheidsbonders nog, niet naar den zin. Mij had moeten capituleeren 1 De Vrijheidsbond heeft zich, ondanks het allesbehalve vlekkeloos verleden van velen zijner aanhangers, in het hoofd ge- ioor KEES VAN DEK,-MEER 1) Veteranen waren bij de Romeinen sol daten, die hun dienstplicht vervuld had den, doch nog vrijwillig dienst verrichten, wanneer zij door een beminden veldheer werden opgeroepen. Veteraan, oud-strijder. Ja, dat was in zekeren zin ook de heer Adriaan HJollestelle te Tholen, die den zevenden Mei van dit jaa'r züjn Dösten jaardag hoopte te vieren, doch den 29sten Maart j.l. het tijdelijke met Ket eeuwige verwisselde. Hij heeft gediend en hij heeft gestreden en toen hij zijn openbaren diensttijd ver vuld had, is hij niet stilletjes op zijn lauweren gaan rusten, maair heeft hij, schoon niet met luid gerucht, zich telkens weer een taak gesteld en is hij zijn krach ten blijven besteden aan de voltooiing vaft vroeger begonnen, werk en aan het leg gen van den grondslag voor nieuw werk. Denken en werken heeft hij schier tot den laatsten stond gedaan. Wie hem, zelfs heel kort vóór zijn dood, spraken, moeteo wel aanstonds getroffen geweest* zijn door zijn bijzondere geestkracht en werklust. Met één been in het graf, gelijk de volksmond het uitdrukt, stond hij met het andere in 't midden van het onrustige leven met z'n strijd en z'n vraagstukken. Vraagstukken ook, die menigeen wei- zet om dienst te doen als bezuinigings partij a tort, et a travers. Daarvoor moet alles wijken, zelfs het landsbelang. Maar de Minister Van Oorlog week dan toch niet, zoodat de Vrijheidsbond met de kous op den kop naar huis kon. De Vrijheidsbond betoonde zich niet Veel minder destructief dan de Vrijzinnig- Democraten, die hij van deze eigenschap beschuldigde. Dat sommige leden bij deze belangrijke stemming niet aanwezig wanen, kan moei lijk ter verontschuldiging dienen, hetzij zij dan den moed misten om tegen te stemmen, hetzij dat zij verzet tegen de meening der fractie vreesden. Die Vrijheidsbond doolde weer '©en stapje verder van het pad. En het gezegde werd weer bewaarheid, dat de eerste stap op den verkeerden weg d® gevaarlijkste is, daar de tweede, zooals bleek, al veel gemakkelijker gaat- Je maintisndrai! De oorlogsbegrooting is afgehandeld. Van ©ogenblik tot oogenblik nam de span ning toe in de Kamer, naarmate de be slissing naderde. Rechts was trouw aan wezig. Natuurlijk, daar dreef ©?n begin sel tot het vervullen van ©en grootschen plicht. Links was onvoltallig, inzonder heid de liberalen hebben bun, in den laatsten tijd verkregen, roem van slap t© zijn, getoond. Er mankeerden ©r nog al. Oudegeest, die gemeend had, dat d© stem ming Dinsdag wel zou. worden gehouden en daarom misschien in de meening de Kamer een genoegen te doen pre-, sent was, bleek Woensdag weer afwezig. Al zeiden zo het niet, de liberalen waren het roerend eens met de socialisten. Dat het liberale beginsel en het socialistische in den grond der zaak hetzelfde is kwam hier weer uit. Een knap, bekwaam Minister van Oor log, die met groote openhartigheid de Kamer voorlichtte en uiteenzetting gaf van zijn schoon© plannen inzake d'e veilig stelling van het land, moest ervaren, dat zelfs, al beweerde de liberale heer de Mu ralt het tegendeel, deze qualiteiten geen gewicht in de schaal leggen. Onder laffe vleitaal toch de rooden helpen om zoo 't kon de Regeering te laten duikelen, zoover zijn de liberalen afgedreven 1 Zuinigheid? Kom er maar oml Defensie, ja in woorden, doch niet metterdaad. Be ginsel? Troelstra's zweep. Ruggegraat? Casuïstiek. Wij weten, dat de Rooms'chten een offer hebben gebracht en hef, is te loven, dat, zij met groote' eenstemmigheid Minister van Dijk zijn bijgesprongen in zijn pogen om ons land desnoods verdedigd te hebben- Hulde aan onze fractie, hulde aan de trouwe wapenbroeders en niet het minst aan van Dijk, den slagvaardigen strijder, wien wij toewenschen de zege in nog me nigten slag! (Schoon in saamvatting bovenstaand (artikel, zonder 't te willen of te weten, den inhoud der beide bovenstaande artikelen, ons van andere zijd© gezonden, weergeeft, nemen wij toch ook dit op, om 't belang licht niet interesseeren, maair die izijn wei'kzamen geest dagen en weken lang in beslag nemen. Vraagstukken nochtans, die voor de wetenschap niet van belang ontbloot zijn. Hoe ik mij nu durf vermeten belang stelling. te vragen voor de levensgeschie denis van dezen eenvoudigen provincid- man? Toen de bekende dominee Emil Frommel nog een schoolknaap was, hoorde hij bij een schoolfeest een rede van den ouden Feetor. De goede oude heer sprak over een neiging, die alle knapen met elkander get meen hebben: de neiging om te verzamelen. De een klimt als een kat in de hoornen en haalt er dé eieren uit voor zijn ver zameling en hoopt dan nog op een struis vogel- of een kolibri-ei, omdat men die haast niet meer aantreft; een ander jaagt, kapellen na, tot hij'-ze alle in zijn doos heeft en daarbij is geen moeite hem te veel. Weer een ander verzamelt steenen en klopt op alle bergen en ook wel op de marmeren console in den salon, om zijn verzameling uit te breiden en getroost zich de ooi--1 vijgen, die hij hiervoor ontvangt; en nog een ander doet in rariteiten en oudheden, en zou zijn boterham willen missen voor de tanden van den kalif van Bagdad die de dappere ridder Huon hem indertijd uit den mond sloeg. De oude rector zeide toen, dat het Wel) do moeite waard was om»een verzameling van iets beters en degelijkers aan te leggen dan eieren en kapellen, die door! de mot verteerd worden, en dat is de get- schiedenis van vader en moeder, groot vaders en grootmoeders, zoover als men er iets van te weten kan komen. Frommel moest hem daarin gelijk geven. der quaestie, die niet genoeg onder de aan dacht kan gebracht worden. Red.) Eerste Kamer. Ovier het slot der magistrale rede van den heer Idenburg in de zitting van Vrij dag nog het volgende. Over de Indische cultuur zei de oud- gouverneur-generaal opmerkelijke dingen. Het stichten van een Indische, universi teit achtte spreker thans wel mogelijk. Het Oosten gaat meer en meer open voor de Westersche cultuur. Men moest echter er voor waken, dat die cultuur niet opper vlakkig werd opgevat. Een wezenlijke cul tuur is onbestaanbaar zonder cultuurwor tel. En de wortel van de Westersche cul tuur is het Christendom. Die moet in de school worden geplant en daarnaast kun nen Kerk en zending haar eigen werk doen. Wij hebben een gemeenschappelijke cultuur, die voortgekomen is uit het chris tendom. Want wanneer de eenheid van cultuur gedachte tusschen ons en Indië op den duur niet wordt bereikt, dan zullen wij eenmaal uiteen moeten gaan. Wordt ze wel bereikt, dan zal dat strekken tot heil van beiden. Tweede Kamer. Wij willen nog ©en en ander ontleenen aan de rede, die minister v. Ysselsteijn Vrijdag in de Kamer heeft uitgesproken. De schuld van het getreuzel met dé Jacht wet zit voor ©en deel ook bij de boeren- organisaties, die den minister tot Novem ber op d© adviezen hebben doen wachten. Maar het nieuwe ontwerp is nu klaar en zal de Kamer Maandag óf Dinsdag herei ken. Bij dat ontwerp wordt het jacht recht gegeven aan den gebruiker van den grond en worden de heerlijke jachtrechten af geschaft. Wat het pachlcontract aangaat, de Staatscommissie hoopt in 1932 klaar t© komen. Maar of d© minister deze zaak nog tol oplossing zal kunnen brengen, betwijfelt, hij. Verder h'eeft de minister drie weken oen uitvoerverbod van aardappelen uitgevaar digd, omdat hij verwachtte dat er anders gieen aardappelen in ons land zouden over blijven. Men kan zeggen: dan moet men maar pap eten. Maar de Nederlanders zijn nu .eenmaal op aardappelen gesteld, Die gewoonte van aardappelen eten is hier nu eenmaal ingeburgerd. De toestand is nu echter veranderd en de minister wil nu het uitvoerverbod niet meer hanteeren als pi-ij sregelaar. Voor de ontginning van woeste gronden wordt zooveel mogelijk gedaan. Van parti culiere zijde worden groote ontginningen niet meer ondernomen, omdat er te veel gekl'hij moet. Daarom dienen kleine ter reinen uitgegeven, met voorschot, om door ontginning ons land te vergroóten. Die conferentie van Genua. In Engelsche kringen, die in nauw col)-' tact staan met de regeering en met do inii.waiiin Want, zoo redeneerde hij, de kleine mensch treedt niet alleen in de geschiedenis van- zijn familie, maar ook van; zijn volk,; evenals een boerenjongen in zijns vaders) jas, die van onderen nog een handbreed' wordt opgenomen. Men ziet door de fa miliegeschiedenis als door een klein raam pje in de groote vaderlandsche ein wereld geschiedenis, en men leert er geschiede nis door, zonder dat men het zlelf weet, ten minste zonder schoolblijven en tranen. Sedert Frommel die rede had gehoord, is hij een verzameling van familiegeschie denissen gaan aanleggen. H'i? is gaan' luisteren naar de verhalen van vader of grootmoeder en hij teekende alles op wat de vermelding waard was. Zijn familie was hem er dankbaar voor. Hij heeft cle ge schiedenissen toen door den druk ver^ eeuwigd en een breede lezerskring ïn Duitschland en over de grens heeft ervan genoten en geleerd en is er door gesticht. Welnu, ook de heer Hollestelle heeft zijn kinderen onder de boekenverzameling ook de familiegeschiedenissen nagelaten. Zijn nagedachtenis zal er te meer om geëerd worden. En nu ga ik, op mijn manier, wat over vertellen uit die veelszins merkwaardige historiebladen. De lezers z'ien dan doclr deze levensbeschrijving als door een kleiig 'raam in de provinciale historie niet alleen, maar evenzeer in de geschiedenis van het sociale leven. Bit laatste vooral gaf mij den moed om vrij uitvoerig stil te staan bij het verre verleden, dien „goeden ouden tijd", die ook al de menschen van zorg en strijden moede maakte. Overigens zijn de gegevens niet slechts van lokaal belang. De schrijver leidt den voorbereidingen voor de confeirenlie van Genua, verwacht men de volgende resul taten van do besprekingen aldaar. Ten eerste dat do alglemeeno econo mische principes er zullen Worden vastge legd, die voor do velschillende Europee- sche staten bindend zullen zijn. Ten tweede, dat. er zekere special© voorstellen zullen Worden aangenomen ter voorziening in bepaalde omstandigheden en moeilijkheden. De grootste dier special© moeilijkheden zal natuurlijk Rusland zijn en men is er ten volle van doordrongen,, dat hier m'et de allergrootste voorzichtig heid moet worden te werk gegaan, wil paen zich niet aan feen echec blootstellen. De Mijnwerkersstaking in de Ver. Staten. Overeenkomstig het stakingsbevel heb ben de mijnwerkers in alle mijnencenti'a, uitgezonderd in Kentucky, wiaar de ar beidscontracten voor 5000 arbeiders nog oen jaar gelden (hot werk neergelegd, 1300Ï) man blijven aan den arbeid voor het instandhouden der mijnen. Naar schat ting worden 18000 spoorwegmannen in Pensylvanië Werkloos tengevolge van de mijnwerkers-staking. Ex-keizer Karei overleden. Van het eiland Madeira, Waarheen ex-keizer Karei van Habsburg na zijn tweeden mislukten staatsgreep werd ver bannen, komt het na. de laatste gunstige berichten nog onverwachte, tragische be richt, van diens overlijden. Keizer Karei, voluit.Frans Josef Lode- wijlt Hubertus George Mario was '17 Au gustus 1887 als zoon van aartshertog Otto Frans Josef geboren. Zijn vader over leed 1 November 1906 te W'eenen Op 21 October 1911 was keizer Karei te Schwar- zau am Steinfelde in het huwelijk getreden met Z-ita, prinses van Bourbon-Pafma. Uit -dit huwelijk zijn zeven kinderen geboren. Vijf zoons en tw'e-e dochters. Het is wel teekenend, dat men indertijd van deze vrouw, die tot hot laatste toe zoo'n overweldigende rol in het politieke leven van Karei van Habsburg heeft ge speeld, al dadelijk meer wist te vertellen dan van haar keizerlijken gemaal. Deze prinses had een groot deel va.n haar jeugd in Engeland doorgebracht en wel in het B-en-ediktijner klooster van de abdij van Cecilia te Rijde op het eiland Wight. Zou wellicht deze- jeugdherinnering nog onlangs hebben bijgedragen tot de pogin gen, welke van haar zij-do in het werk zijn gesteld om het verbanningsoord der Habsburgsche -dynastie verlegd te krij gen naar genoemd eiland? Aan do sterk godsdienstige trek, welke keizerin Zita steeds heeft gekenmerkt,-zal haar klooster- opleiding niet vreemd zijn geweest. liet is bekend, dat zij onder leiding van zeer begaafde nonnen geschiedenis, filoso fie, en Latijn beeft gestudeerd, waarbij zij het vooral in het laatste vak zeer ve»' heeft gebracht. Op 23 Nov. 1916 heeft ICarel van Habsburg met zijn gemalin den troon office'el bestegen. Toen heeft voor het laatste het plechtig huisceremonieel der Habsburgers de aloude zalen van het paleis te Schönbrunn met luister vervuld. De woelige Novemberdagen 1918 brach ten' ook voor keizer Karei het einde lezer eerst naar Noorct-Reveland, naar Co- lijnsplaat. La-ter gaat hij naar Gotes en E-lllewoutsdijk, nog later naar Ierseke. Ten slotte -eerst volgt hij mij naar Tholen, waar de heer Hollestelle op meer dan een plaats werkzaam was ien waar hij in het stille stadje aan het veer zijn laatste levensjaren sleet. Hij was geboortig van Colijnsplaat. Op 7 Mei 1832 zag hij daar het eerste levenslicht. Onder een eenvoudig dak in de Achterstraat. Zijn voorouders waren sinds onheuglijke tijden i n dit dorp gevestigd. Op 19 April 1684 zijn daar gehuwd Ma- rinus Cornelis van Heinkenszand en Trijntje Joos van Colijnsplaat. Van geen der echte lieden werd de geslachtsnaam genoemd, doch uit een kinderdoop op 15 Februari 1C85 bleek, dat de moeder heette Trijntje Joos Flancke, en later jkfwam aan het licht, dat de vader eigenlijk heette Marinus Cornelis Hollestelle. pet op 15 Ftejbpua-ri ,1685 gedoopte kind, Cornelis Hollestelle genaamd, huwde later met Anthonia Verschelling. Hij wa3 een achtenswaardig man, ouderling in de Ned. Hervormde Kerk. Hij overleed 18 April 1753. D'e geschiedschrijver heeft verder slechts opgeteekend, dat voor het gebruik der mantels en het rouwkleedi bij de begrafenis ruim 18 scheidingen aan de kerk werd afgedragen. Overigens is van de drie op hem vol gende geslachten weinig of niets meeoj bekend. Ik vind nog slechts aangestipt- dat in het midden der zeventiende eeuw te Heinkens zand een Cornelis Hollestelle heeft geleefd, wiens zoon Marinus zich te Colijnsplaat vestigde, terwijl diens broeder Johannes VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG A b o it n e m n t s p r ij s Per 3 maanden, franco per post, f 3.— Losse nummers f 0.06 Prijs der Advertentiën: 1—4 regels f 1.20, elke regel meer 30 o|. Bij abonnement belangrijke kortln#. Goede gewoonten, goede gezondheid. Een minder goede gezondheid komt zelden zonder oorzaak. Personen, die te veel rooken, te veel alchohol gebruik»», laat naar bed gaan en geen lich'dWm»- beweging in de buitenlucht nemion, moe ten in gezondheid achteruit gaan. Be» leefwijze is te laken. Slechte gewoonten overladen het btoed met vergiftig urinezuur, dat zich' ophoopt en de nieren verzwakt. Want de niere» werken als bloedfiltere; als zij gezond zijn, filtreeTen zij do onzuiverheden wit het bloed, maar zij verzwakken bij over spanning. Bij zwakke nieren geschiedt de filtratie onvolkomen en blijft hlet scha delijk urinezuur in het gestel achter. Dit is de oorzaak van rugpijn, urinekwule», duizeligheid, onnatuurlijke loomheid, var lies aan gewicht, aanleg voor water zucht, ontsteking van de nieren of blaa*, rheumatische pijnen en zenuwachtigheid. Goede gewoonten verschaffen een goe de gezondheid 'door afvoer van het urinezuur en verlichting van de taak der nieren. Laat Foster's Rugpijn Nieren Pil len u hierin bij'staanzij' versterken zwak ke nier-en, lenigen do urin-ekanalen e» 'regelen de blaas. Zij slagen zelfs - iw gevorderde gevallen van nierwaterzucht, rh'eumatiek, steen en dergelijke urinezuur- kwalen. Gebruik van Foster's Rugpij» Nieren Pillen, indien noodig, is op zich zelf een goede gewoonte; gij kunt geen verstandiger begin mak-en dan met dit speciale nitergeneesmiddel. Te Goes verkrijgbaar bij de Paauw Co., en te Middelburg bjj fa. C. Schuit© Co. h fl.75 per doos. 39 zijner regeering. Iiij werd uitgebannen en vertoefde eenig'en tijd aan het meer van Gonève. Door middel van het bekend© Paaseh-avontuur (de eerste staatsgreep) trachtte Karei weer op den troon te ko men. Onverwacht meldde de koning zich op Paasch-Zondag in de hoofdstad van Hongarije. De regeering was ©venwel niet van zijn tqrugkeer gediend en Karei zocht toen zijn verblijf in Luzern. De fweede staatsgreep (22 Oct. 1921) ligt nog v-ersch in ons aller geheugen, toen' Ka rol en Zita p-er vliegtuig in Steina-mang-er land den. Ook deze onderneming slaagde ech ter niet -en per Engelsch oorlogsschip werden beiden naar het nieuwe ballings oord, Madeira, gevoerd. Het einde van dezen nog jongen vorst is wel tragisch. Korte berichten. In Ierland blijkt d© toestand nog zeer gespannen te zijn. De overvallen houden aan. De Bolsjewiek Tschitscherin en d© zijnen zijn geheimzinnig te Berlijn aan gekomen. Het is stormweer in het Engelsche Kanaal. Hevig© winden, gepaard met sneeuwbuien, woeden er. De reddings boot-en van verschillend© plaatsen zijn door schepen op zee te hulp geroepen. Ook uit Wales en het midden van Enge land komen berichten van hevigen wind en sneeuwstormen. Te Londen zelf is het zeer kond en er waait ©en gure wind. te Heinkenszand zou zijn gebleven. Dat de naam Hollestelle al vroeg aan het polderwezen verbonden was, moge blij ken uit het feit, dat in de 15e eeuw onder Ovezand een polder, Hollestelle geheeten, was. De grootvader van den heer A. Holle stelle, Marinus Hoheptelle genoemd en gesproten uit de hierboven aangeduidei Colijnsplaatsche familie, werd op 25 Juli 1760 geboren; zijn ouders waren Cornelis Hollestelle, geboren 25 Januari 1798 ©4 Hendrika de Kok. Deze laatsten spelen natuurlijk een be langrijke rol in de levensgeschiedenis van hem, wi-en wij dez© regelen wijden. De bij zonderheden, welke over hun doen en en laten, hun kennen en kunnen, zijn opge teekend, op zichzelf doodgewone dingen, geven een treffend beeld van het leven in de 18e ©euw ten platteland©, en, zooals ik reeds opmerkte, daarom vooral wil ik niet nalaten, den lezer daarvan een en andei mede te deelen. Vader Hollestelle kon lezen noch schrij ven; hij had nooit ter school gegaan, want het gezin, waartoe hij behoorde, was talrijk en daarbij niet met aardsche goe deren gezegend, terwijl'de vader al vroeg aan. het gezin was komen te ontvallen. Moeder de vrouw, schoon op 7-jarigen leeftijd al wees, kon evenwel leZen. Dat was voor haar man, die niettemin groote belangste-lljng had voor het geschreven woord met een uitkomst. Als hij eens onder het werk een stuk drukwerk vond, stak hij dit bij zich om het zijn vr'ouw 's avonds te laten vertolken. (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1922 | | pagina 1