Ao 150
Zaterdag 1 April 191*1
36e Jaargang
ANK .-ASSOCIATIE
EERSTE BLAD.
RIJWIELEN
Kapitaal en reserves f 19,5QQ,000
Staten-Gewraal.
Buitenland.
Binnenland.
Oprisping,
Freco's Maagtabletten,
Dit de Provincie.
Qit nummer bestaat uit twee bladen
KANTOOR &ÜES.
GRÜOTE MAftjKT 24 TH LEF. ÏNTERC. Ho. 41 en 227.
jt &8le Bankzaken.
Brand- en Inhraakvrije KÜuisinrichiing.
Loketten vanaf 110,— per Jaar.
Drukkers-Exploitanten
OOSTERBAAN UE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 68—70, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor^te Middelburg:
Firma F. P. DHU1J, L. Burg. Tel. no. 259
DE ULO TE KAPELLE.
Hei loopt mei do aanvraag van "I be
stuur der Chr. school le K'apelle aan
den gemeenteraad niet naar wenscii.
Toen in de laatstvorige vergadering
namens '13. en W. werd voorgesteld
de aanvrage in te willigen, werd hier
tegen door een der wethouders posi
tie genomen en voorgesteld om aan
de onderteekenaars der verklaring, dat
zij dat Ulo-onderwijs voor hunne kin
déren 'begeeren, te vragen ot' zij hunne
handteekening geplaatst hebben uit
eigen beweging, dan wel op aandrang
van een ander.
Nn laten wij' ons niet uil over .de
houding, woordenkeus, enz. van ge
noemden wethouder bij die gelegen
heid; smaken kunnen verschillen; en
ook hebben wij op zichzelf legen der
gelijk voorstel geen bezwaar, 'I is goed
dat de gemeenteraad, alvorens derge
lijke aanvragen in te willigen, zich
oriënteert. Doch met de wet in do hand
was 't. niet noodig geweest De Raad
heeft eenvoudig toe te staan, wanneer
Schoolbestuur 'en -inspectie dergelijke
.aanvragen steunen.
Of er te K'apelle al dan niet een
ulo-school noodig is, bespreken wij
ook niet- Het feil, dal op de ulo-school,
zoo die er komt, terstond minstens
dertig leerlingen zullen gaan, Weeft
.lot de twijfelmoedigen, dunkt, ons, wel
iels tc zéggen.
Maar dal (e Kapelle deze behoefte
wèl. bestond, hebben de voornaamste
voorstanders der openbare school al
daar wel geweten; immers bij1 de be
noeming van het tegenwoordige hoofd
zijn stappen in die richting toegezegd;
hel; hoofd der school heeft pogingen
in het werk gesteld; het .gemeente
bestuur heeft den gemeente-architect
geraadpleegd, die van oordeel was,
dal met de omzetting van de open
bare school in een ulo-school een be
drag van f50.000 zou gemoeid zijn.
De gemeenteraad stemde toen m'et
algemeene stemmen de aanvraag af.
Nu dient hierbij herinnerd, dat op
de openbare school de zin voor ulo-
onderwijs niet heel groot schijnt ge
bleken te zijn. De aanvraag van die*
zijde, is dan ook niet gesteund géwor
dén door een lijst; althans een lijst
werd door hel hoofd der openbare
school niet gepresenteerd. Hij ver
trouwde wel, dat hij het vereïsdhte
getal leerlingen, lioe'dan ook, hij' el
kaar zou weten te krij'gen. In Kapelle
zelf kon hij er echter niet meer dan
5 aanwijzen, die voor ulo-onderwijs in
aanmerking zonden komen. De zaak
was zeer slordig en zonder .eenige
kennis van den toestand, voorbereid.
De Chr. school, die wel minder leer
lingen telt dan de openbare heeft meer
leerlingen voor de ulo, omdat deze
school de kinderen uit. meergiegoede
kringen telt, vandaar dat het school
geld, dat de Chr. school te Kapelle
in de gemeentekas stort, aanmerkelijk
höoger is, dan dat van de openbare.
Maar nu komt 't Bestuur der Chr.
school met eenzelfde aanvraag, die
echter heel wat goedkooper. isra
ming f17000; bij de aanvraag is de
verklaring van 28 belanghebbenden
gevoegd. Toch wordt ook deze aan
vraag, wel niet afgewezen, maar dan
toch in erge mate tegengewerkt. Men
heeft 't. in de Raadsverslagen gelezien:
de opponenten hebben gedreigd uit
de vergadering weg te loopen. zelfs
werd de burgemeester met een aan
klacht gedreigd. De commissie van'
onderzoek naai' de geldigheid der
handteekeningen vergaderde niet een
maal en stelde een rapport op, zon
der dal het derde lid een anti
revolutionair gelegenheid had ge
had daaraan mee le werken. Alles
scheen er op aangelegd de aanvraag
te doen kelderen.
Natuurlijk begrijpt ieder verstandig
menscih té Kapelle, dat de leider der
oppositie zijn licht bij een of meer
sc hoef autoriteiten ontstoken heeft;
doch met al hun draven en pogen zul
len zij niets meer bereiken dan ©enig
oponlhoud. Tegenhouden kunnen zij
beletten niet, dat te Kapelle een ulo
school komt.
Maar, als zij nu overtuigd worden,
en als met name de twee Christelijk-
hislonscihe opponenten, in 't belang
van Chris lel ijk, Historisch ulo-onder
wijs lol. ander inzicht mochten komen?
Dan slaat, wel zooveel voor hen
vast, dat zij er toch tegen blijven.
Toch tegen! is door deze heeren open
baar gezegd. Ook al worden zij1 over-
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f 3.—
Losse nummersf 0.C5
aiin^wi [i
tuigd, dat er geen goedkoop-ere weg
is, dan zullen zij er tocih legen blijven.
Wij vragen: is dit verstandig?
De Chr. school' Ie Kapelle telt 110
leerlingen, straks. 1 Mc:, hoogst waar
schijnlijk 120 leerlingen, onderge
bracht in drie lokalen'.
Deze lokalen grenzen aan eene veel
le smalle gang waarin privaten,enz..
Door verbouwing in geval van ver-'
andering in een uloschool komen daar
twee lokalen, elk voor 2-1 leerlingen
in dezelfde richling bij, welke lokalen
vanuit diezelfde verlengde gang te be
reiken zijn.
Gelijk wij zeiden zou dit een uil-
gaaf vorderen van f17000.
Nu zullen er a.s. 1 Mei acht, leer
jaren zijn, onverschillig of dc- school
Ulo wordt of niet, en dal in drie lo
kalen 37 leerlingen in ieder lokaal.
Kr zal dus een lokaal moeten bijge
bouwd worden; en dit alleen reeds
zal 115000 kosten.
Hel schoolbestuur vroeg in Decem
ber reeds aan de gemeente om ©en
tijdelijk onderdak voor een paar klas
sen, doch dil werd geweigerd, dewijl
geen dergelijke lok al i lei I aanwezig
was. Hel was hem er niet óm le doen
de gemeente op kosten tc jagen, het
vroeg daarom de veldwachterswoning
aan, doch kreeg ten antwoord, dal de
helft dier.woning tot ziekenzaal moet
ingericht blijven.
'Er zal derhalve op den duur toch
van gemeentewege moeten worden bij
gebouwd, en dat zal, naai' matige be
rekening een f 25000 koslen dan krijgt
Kapelle wel geen ulo, miaar ook nog
daarenboven zijn de uitgaven veel
hooger.
Doch al komt er geen ulo, er is fei
telijk al Ulo. Immers toen 'l Beslunr
der Chr. school zijn aanvraag indien
de, had de school zestien leerlingen,
die al een jaar lang ulo-onderwijs ge
noten terwijl bij 't begin er twintig
ulo-leerlingen aanwezig waren. En nu
vraagt de wet slechts 18 leerlingen
in drie klassen; terwijl de aanvragers
instaan voor een getal van 30 leer
lingen in twee klassen.
Gelijk wij reeds in ons vorig num
mer releveerden, is te Kapelle die Chr.
school de eenige waar men zich be-
helpen moet met. twee leerkrachten
in één lokaal, er zijn daar vier leer
krachten voor 110, straks 120 leer
lingen in drie lokalen. De wet geeft
recht bij een getal van 00 leerlingen
op vlei' leerkrachten. Do openbar©
school en ook de Herv. school telden
vroeger elk 3 lokalen, maar zijn ver
anderd met het oog op hel verplichte
7de leerjaar en den leerplicht tol. 14
jaar. Onze school is totnutoe gebleven
"ik ze was. Wij waren ook huiverig
om iels te veranderen, voor w© wisten,
hoeveel leerlingen we aan de Herv.
school le Biezetinge zouden kwijt, wor
den. Was het gelal beneden de 90
gedaald, dan zou, indien de school
geen Ulo was geworden, geen ver
bouwing, alleen wat herstelling noo
dig zijn. Nu komt de lagere school,
zónder de ulo-klassen zelfs al tot ruim
90 leerlingen. Iloe men de zaak ook
draait of keert, er moet noodzakelijk
gebouwd worden, en een Ulo-school
is de goedkoopste weg, omdat deze
er als een apart, gebouwtje mieil af
zonderlijken, ingang aangebouwd kan
worden,' zonder ,dat onteigening van
grond of zeer kostbare veranderingen
aan liet oude gebouw als nasleep
noodzakelijk worden.
Nu de ivet de rechtsgelijkheid pis
bij
't gemeentebestuur aankloppen om!
voorziening in eene behoefte, natuur
lijk niet om er zoo maar in t.e kappen,
neen, de goedkoopste weg zal gaarne
als de beste aanvaard worden. Maar
afwijzen met een ,,ik ben er tegen",
gelijk te Kapelle geschiedt door de
Christelijk-Historische raadsleden en
hun liberale leidslieden dat zal ntot
gaan.
De gelegenheid, dat ook liet. kind
van den onvermogende ulo-onderwijs
ontvangt, is te schoon, dan dat ook
zelfs liberaal opgevoede menscben
zich die zouden laten ontgaan. De oud-
liberale-Chr.-His'torische oppositie in
den Raad zal dan ook in menigen
liberalen knn^ betreurd worden. En
vooral de Chr.-Historische heeren
Zuidweg en Van Wingen, indien 'thun
althans ernst is met hun Chris telijk-
Histonsch beginsel, en dit, terwille
ft &0fAPEHTZ Li34 £EJ SRE»I£TV£llt££tiieiNS 1853.
van het kussen hun uiet slechts om
gehangen is mogen zich nog wel eens
bedenken, alvorens aan een vrije,
Christelijke school bet haar naar wel
en recht toekomende te helpen ont
houden.
De Standaard.
De Standaard verschijnt heden in
zes bladen op glacé papier ter gelegenheid
van haar vijftigjaTigen. arbeid. Wij wen-
schen cle redactie hartelijk geluk Moge
het blad onder de nieuwe hoofdredactie,
door ©en steeds toenemend getal lozers,
worden gelezen en gevolgd.
Met zeer veel genoegen zullen duizen
den belangstellenden de rijke geschiedenis
van „De Standaard" en den overfed <n
hoofdredacteur, en van de antirevolutio
naire partij in deze z'cs met zooveel zorg
bewerkte bladen lezen, en velen zullen
zich nog eens te binnen roepen de
dagen van zwaren strijd, door hen door
leefd, alvorens men tot de uitgift© van
dit ons geacht hoofdorgaan kon geraken.
Wij gaan op den rijken inhoud dezer
bladen nu niet in. Wij releveeron alleen
dat vele oude en nieuwe vrienden, en
leden van de redactie bun bijdragen schre
ven, o. a. de nieuwe hoofdredacteur de
heer 13. Colijn, de president .der Kamer-
club hit V. H. Rutgers,, de oud-redacteur
H. de Wilde, de oud-minister A. W. F-
Idenburg, de heer A. Zijlstra, die tol nu
toe 'f grootste aandeel had in de ver
zorging van. het politiek gedeelte der cou
rant;'voorts ds J. C. RuUmann, dr H. H.
Kuyper, prof. Anama, en voorts de leden
der redactie Venveijck (leider), Raat'bé
(redacteur Buitenland), Van Loon (re
dacteur Binn enland) e. a.
T.n hiet hoofdblad staat 't. portret van
dr Kuyper, m©t diens eerste en laatste
hoofdartikel en* zijn eerste en laatste
driestar.
Ta] van photo's verhoogen de waarde
,van dit Jubileum-nummer, en makten het
lot een aandenken van blijvende waarde.
Men leest ter den groei in van het blad;
en men proeft dien groei in de keurige
uitvoering, in ieder opzicht, niet het minst
wat cle advertentiepagina's aangaat. Alles
toont hoe veel 't ptersonfeel van „De Stand
aard" onder zijn bekwame technische lei
ders: zetterij, drukkerij, styp-inrichting)
enz; enz. presteert. Vooral wat 't laatste
aangaat; dat heeft zweet gekost is te
denken Doch ook hier geldt: bet werk
loont zijn meester. En dit is 't mooie: dat
is door samenwerking van alle rangen in
dien arbeid verkregen. Van den hoofd
redacteur tot den geringsten- bezorger van
'1 blad, -allen kunnen met trots op dit
stuk werk zien. En wie onder hen God
vreest, zegt: Eben Haezer!
Tot hiertoe heeft de Heere geholpen!
Rij htelpe verder!
Lieve, groeie, bloei© De S ta n daar d,
onder de leiding van. H. Colijn!
Eerste Kamer.
Gisteren kwam de kenner van Indië bij
uitnemendheid, dhr. Idenburg, aan het
woord. Ook deze was lang geen enthousiast
voorstander van de tariefsverhooging en
zou dan ook vóór cle motiej-v. Lanschot
stemmen. De rechten worden zóó hoog op
geschroefd, dat de uitvoer wordt gehandi
capt, omdat concurrentie onmogelijk wordt.
Daarom moet het ultimo 1922 beslist uit
zijn met de uitvoei'rechten. Ook nam Spr.
den socialist van Kol onderhanden, die
alllerlei onbewezen beschuldigingen aan
't adres van den heer Colijn had gelan
ceerd.
Tweede Kamer.
De Tweede Kamer besloot gisteren met
52 tegen 16 stemmen ds motiri-Teenstra,
(vragende afschaffing van alle crisiswetten)
op een nader te bepalen dag te behandelen.
Twee moties van dhr. v. Beresteijn wer
den verworpen, terwijl die van dhr. Uuijs,
vragende een nieuw onderzoek in cle lclee-
dingaffaire z. h. st. werd aangenomen.
Verder werd -de behandeling der Land-
bouwbegrooting voortgezet, Dhr. Hiemstra
(soc. dem.) vroeg spoedige herziening der
jacht- en pachtwet. Dhr. Weitkamp (C.-H.l
hield over de loonen der landarbeiders een
beschouwing, die nu juist niet door hel
derheid uitblonk. Volgens hem kunnen hoo-
ge loonen slechts ten nadeele van andere
arbeiders worden toegestaan. Dhr. Colijn
(A. R.) wees op het ongunstige perspectief
Voor den landbouw. Misschien zullen be
schermende maatregelen wel noodig zijn,
wil onze landbouw de buitenlandsche con
currentie kunnen volhouden.
De Etna.
De activiteit wan den Siciliaamschem vul-
caan, de Etna, welke in Februari begon
te rommelen, neemt met den dag toe.
Volgens een Verklaring van den direc
teur van het koninklijk Etna-observato-
riurn wordt de gloeiende lava reeds meer
dan 1000 voet in de lucht, geslingerd. Die
actieve krater is .die, w©lkc in 1916 ge
vormd is. De directeur meende, dat men
gedurende den nacht cle uitbarstingen van
Catania uit zou kunnen zien.
Korte berichten.
.Op de nu geëindigde conferentie der
Ierse be premiers te Londen is algeheel©
overeenstemming bereikt. Een overeen
komst, bevattende bepalingen voor de re
geling van de wederzijdschte betrekkingen,
werd onder heekejid.
Volgens de „Nation Beige" is de
offieië-ele verloving van den Belgischen
kroonprins Leopold met prinses Yolanda
nu spoedig tegemoet te zien.
Op het dezer dagen te Moskou ge
houden partij-congres dreigde Trotzki mot,
een hernieuwd schrikbewind, indien bui
tenlanders van de aan liet kapitalisme ge
dane concessies gebruik zouden maken
om tegen cle sovjet-regeering te ageeren.
De schade, welke door cle Ierscbe
extremisten bij den aanval op het „Free
man's Journal" is .aangericht, wordt op
50 a 60 duizend pond sterling geschat-
De luchtschepen, welke door de En-
gelsche regeering zouden, worden afge
broken, zullen waarschijnlijk door een par
ticuliere maatschappij voor efen luchtdienst
op Indië ien Australië gebruikt worden.
De vred© tusscben Noord- en Zuid-
lerland is nu officieel geteekend
Het gerucht gaat, dat lord Reading,
onder-koning van Indië, ontslag heeft ge
nomen.
In Servië is ©en nieuwe reeks aard
bevingen begonnen.
Het miljoen.
De 47e verantwoording van den pen
ningmeester van het Miljoenplan loopt tot
een bedrag van f 670.239.40. Uit Zeeland
is'vermeld: N. N. f 2 en f 3.
De inneming van den Brief.
Vandaag zjal de Koningin in Den Briel
in de Groote Kerk een gedenktafel ont
hullen. Deze tafel is op 't oogenblik nog
te Haarlem in bewerking. Het is teen waar
kunstwerk.
Het is koper-gietwerk, zoo massaal als
er nog geen in Hólland is gemaakt, heb
gevaarte, dat 1.2Ö Meter hoog en 2.20
Meter breed is, weegt 200 K.G. en is
gegoten en bewerkt in het atelier der
„Zaanlandsche Kunstgieterij" te Haarlem,
directeur de heer J. C. A. Hermann.
Het ontwerp is gemaakt door den beer
J. van den Hof te Arnhem. In 't midden
van de tafel zien we bet Geuzenschip met
volle zeilen de baren klieven, terwijl aan
de eene zijde te lezen staat:
Prijs der Advertentlën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 cf
Bij abonnement belangrijke korting.
slechte spijsvertering, pijnlijke stoelgang,
enz. worden met veel succes bestreden
door
Pier koket- 60 cent. Verkrijgbaar voor
engros: N.V. v.h. SCHULTE Co., Mid
del b u r g. 4
„Van dezen toren
Wapperde voor de eerste
Maal de driekleur,
Als symbool dat
Het Nederlandsche Volk,
Met Gods Ifulp,
Vrij en onafhankelijk
Wil z'ijn en blijven.
en aan de andere ziijde:
„Mijn schild ende betrouwen,
Sijt Ghij, o Godt mijn Heer'
Op U soo wil ick bouwen,
Verlaat mij nimmer meer:
Dat ick doch vroom mach
Blijven Uw dienaar t'a lier stond,
De tiranny verdrijven,
Die mij mijn hert doorwont."
De N.V. Autobusdienst „Walcheren"
zal met ingang van 1 Mei haai' nieuwen
dienst van Middelburg op Nieuwland en
van Middelburg op Grijpske'rke openen
en heeft daarvoor aangeschaft twee nieu
we kleinere bussen, terwijl voor1 den dienst
op Domburg een bus, plaats biedend aan
35 personen is bijgekocht.
G y mna s t i e'k u i t v o er i n g. Wij
ontvingen bericht, dat ter gelegenheid van
het 25-jarig bestaan der gymnastiekvoreen.
U. d. I. te Bergen op Zoomilojpi 1 en'2 Juli
a s. aldaar een uitvoering van het K.N.G.V.
zal worden gegeven. Wanneer men weet,
(lal 2 Juli op een Zondag valt, dan gevoelt
men meteen, dat hier elke aanbeveling
onzerzijds achterwege moet blijven. Voor
lichaamsoefeningen gevoelen wij veel,
maar ze is voor ons ten ©enenmale ver
oordeeld, wanneer zij gepaaid gaal met
Zondagsontheiliging. Hoe men dan ook
nog durft beweren, dat het K.N.G.V. neu
traal is en hoe bet mogelijk is, dat
enkele Chr. gymnastiek-vereenigingen te
Middelburg en Vlissingen van deze orgar
nisatie lid blijven, is ons een raadsel.
Of staat bet „Christelijk" bij deze veree-
niging-en alleen maar met mooie letters
in ,het vaandel? 1
- Benoemd met ingang van 1
a.s. tot. telefoniste 2de klasse te Goes
(telegraafkantoor) tnel J. M. van Riet.
Middelburg. De niet ingang van he
den ontbonden Kamer van Koophan
del vergaderde gisteren voor hel laatst
ten stadhuize, onder voorzitterschap
van den heer C. M. Ghijsefo. Van den
bode, den heer P. J. Tapper, die sedert
1892 deze fu nclie waarneemt, was teen
schrijven ingekomen, waarin hij dank
brengt voor den steun steeds bij' zijn.
werk ondervonden. Goedgekeurd wer
den de rekening over 1921 en die
over het tijdvak 1 Januari 31 Maart.
1922. De eerste wijst aan in ontvangt
f500 en in uilgaaf f361.41, w. o.
kwaad slot 1920 ad f74.26, alzöoeen
goed slot van f 138.59. De tweede in
ontvang en uitgaaf f214, zoodat het
saldo nihil is. De gemeente zal dan
over 1922 nog f 75.41 moeten 'be
talen.
De voorzitter wilde bij' de opheffing
dezer Kamer de hoop uitspreken, dat
de uitgebreider nieuwie Kamfer ook
veel in hel belang van handel efo nij
verheid zal kunnen doen.
De 'heer de Vos stelde voor een
telegram aan de Koningin, den mi
nister van oorlog en de Kamerleden,
de heeren de Mural t en Heemskerk
en een schrijven aan hel comiló te
richten in verband met. het behoud
van het garnizoen.
De voorzitter meent, dat deze Ka
mer geen besluiten meer kan nemen
en raadt den heer de Vos aan dit
voorstel Zaterdag in de nieuwe Ka
mer te doen.
De heer Boudewijnse weef namens
alle leden te spreken als hij' den voor
zitter dank brengt voor de belangstel
ling, steeds dooi' hem betoond in de
zaken van de Kamer.
De voorzitter bracht dank voor deze
woorden en richtte zich daarop tot
den secretaris, wien hij' dank bracht
voor zijn trouwen arbeid. De leden
gaven door applaus blijk met deze
woorden in te stemmen. Hierna werd
deze laatste vergadering gesloten.
Hedenmiddag had de eerste' verga
dering van de nieuwe Kiam'er plaalk,
het verslag daarvan geven wij Mam-
dag.,
