7Tï7
]\o 12©
Zaterdag 18 Februari 1922
36e Jaargang
~ür!te1ïladT
BANK" ASSOCIATIE
Uit de Pers.
Kapitaal en reserves f 19,500,000
Buitenland.
Binnenland.
Staten-Generaal.
Oit nummer bestaat uit twee bladen
A
KANTOOR GOES.
GROOTE MARKT 24. TELEF. INTERC. No. 41 en 227.
Alle Bankzaken. 6 J J
Brand- en fnbraakvrije Kluisinrichting.
Loketten vanaf flO,-- per jaar.
Drukkers-Exploitanten
GOSTERBAAN LE COlINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 68—70, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
Vrouwenstemrecht.
Vier stellingen over Vrou
wenstemrecht gaf prof. Hugo Vis-
scher op den a.r. Partijdag te Hoogeveen.
Zij luiden aldus en we geven ze ter wel
willende overweging:
I. Het actief zoowel als het passief
kiesrecht der vrouw is het logisch gevolg
van het 'individualistisch revolutionair
Idesrecht waardoor het moderne parle
mentarisme wordt gekenmerkt. Zoo be
schouwd is het vrouwenkiesrecht niet
meer noch minder met de 1 antirevokw
tionaire beginselen in strijd als dit met
het mannenkiesrecht reeds het geval was.
II. Hoewel actief en passief kiesrecht
der vrouw de consequentie is van het
revolutionair kiesrecht en als zoodanig'
het vrouwenkiesrecht in het revolutio
naire kiesrecht begrepen, is toch deze
kiesrechtuitbreiding nadeelig voor het
behoud der Christelijke grondslagen van
ons maatschappelijk leven en is het te
betreuren dat de Christelijke Staatspar
tijen zich niet met hand en tand tegen
de invoering van het vrouwenkiesrecht
hebben verzet.
III. Het is de taak /der Christelijke
Staatspartijen, in het bijzonder van de
A. R. Partij om, nu het modern parle
mentarisme ten ondergang neigt, te stre
ven naar een ander stelsel van volksver
tegenwoordiging en dus naar een kies
stelsel, dat met de Christelijke beginse
len overeenstemt. In hoofdlijnen is dit
reeds door dr. Kuyper aangegeven.
IV. Om een principieele wijziging in
onze vertegenwoordiging en dus in ons
kiesstelsel te verkrijgen, staat ons Anti
revolutionairen thans slechts de politie
ke invloed, waarover wij volgens de wet
beschikken, ten dienste. Het is onze roe
ping dezen invloed in gehoorzaamheid
aan de leiding der Partij tot het hoogte
punt op te voeren. Daartoe behoort ook
in de gegeven omstandigheden, dat elke
Christenvrouw van het haar opgedron
gen stemrecht getrouw gebruik make,
niet om dit revolutionaire stelsel van
vertegenwoordiging in stand te houden
maar omgekeerd te- doen plaats maken
voor een systeem van vertegenwoordiging
en kiesstelsel, die in overeenstemming
zijn met de Chr. levens- en wereldbe
schouwing, opdat alzoo ook de vrouw
medewerke aan de instandhouding der
Chr. grondslagen van ons maatschappe
lijk leven. Met het oog op de toekomst
van ons volk en op de levensbelangen
der vrouw zelve is dus trouwe opkomst
ter stembus volstrekt noodig.
"Waar we thans in 't stembusjaar zijn,
daar leggen we vooral op de laatste
stelling den vollen nadruk.
Man noch vrouw late haar ongelezen.
Man en vrouw handele er naai"!
Pot en ketel.
Maandagavond is te Hengelo een de
bat gevoerd tusschen de heeren Mr. Oud,
Vrij zinnig-democraat en Mr. Boon, van den
Vrijheidsbond.
In hun betoog kwam o.a. het samen
gaan dezer beide partijen ter sprake.
De Vrijheidsbonder achtte zulk samen
gaan gewenscht en betreurde de thans
bestaande gedeeldheid.
Blijkbaar strekken de zorgen van den
Vrijheidsbond nog verder dan het vreemd
soortig allegaartje, dat de heer Treub on
der zijn vleugelen wist te vereenigen.
Sinds de capriolen door dezen Bond bij de
debatten betreffende het Dienstplichtont-
werp ten beste gegeven, heeft hij blijkbaar
zooveel „democratisch" contact gekregen,
dat toenadering tot de rose vrijzinnig-de
mocraten niet meer behoeft geschuwd-
Anders echter de heer Oud, die van
zooveel familiariteit niet gediend bleek-
Ihj wees onvoorwaardelijk het aanbod
teiug aangezien zijn. hoofdbezwaar1 tegen
den vrijheidsbond was, dat hier ontbreekt
vastheid van lijn, vooral in deze moei
lijke tijden.
Aldus de secretaris der Partij van „geen
vleesch en geen visch".
Der partij, die, nu ja, wel niet rood
is, maai toch haar rose tintje niet
gaarne zou missen.
Dei partij, wier grootste bekwaamheid
op po 1 ïtiek- sche ep vaartkundig gebied in
laveer-en bestaat.
Der partij, waarvan Prof. Scholten on
langs nog in „Onze Eeuw" opmerkte, dat
de kiezers niet recht weten wat ze aan
naar h6bibien.
Dat deze beide partijen overigens yan
vast beleid blijk geven, zal wel door nie
mand, die geen vreemde is op het po
litieke erf, worden beweerd.
Thans gaan ze elkaar te lijf met argu-
Ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
A b o n ne me ntsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f 3.
Losse nymmersf 0.05
Prijs der Advertentiën:
1^4 regels f 1.20, elke regel meer 30 ot
Bij abonnement belangrijke korting.
OPLEIDING
Rijke» en Gemeente-betrekkingen.
Vraagt terstond gratis inlichtingen
bij P. BOER, Hieuw-Aicisterdam.
meuten, die elk op zichzelf kan toe
passen.
Blijkbaar bekommerd, dat cle een zou
sterven, terwijl de ander diens dood over
leeft.
En zoo herinneren ze aan den strijd
dier beide honden voor een Poolsche her
berg, waarvan Staling verhaalt, die elkan
der in het haar vlogen en stuk voor stuk
zóó toetakelden, dat ten slotte alleen de
staarten nog overbleven.
Ko'nïnklijke luister.
In liet laatste nummer van „Studiën e-u
Schetsen" schrijft prof. Fabius:
- Het is met de behandeling van art. 24
Gw. (het inkomen der Kroon) in de Twee
de Kamer der St.-G. niet geheel naar
wensch gegaan. Wat gezegd mag worden,
al erkent men het kiesche va nhet geval,
en de moeilijkheden, daaruit voor Minister
Ruys de Beerenbrouck ontstaan.
Naar een mededeeling, door den Mi
nister gedaan, zou verhooging van het
inkomen der Kroon noodig zijn met het
oog op het ontvangen van vorstelijke per
sonen en het bezoeken van vreemde Ho
ven, doch zou uit de verhooging slechts
met de uiterste zuinigheid worden geput-
Een en ander, vooral het laatste, deed
de vraag rijzen, of de Kroon dan verant
woording over dat meerdere had te doen.
Gelukkig heeft de Minister die vraag
beslist ontkennend beantwoord. In de
wijze, waarop van het inkomen der Kroon
gebruik -wordt gemaakt, heeft niemand
mede-zeggenschap.
Toch mag gehoopt worden, dat de Kroon
de vermeerdering van het inkomen zoo-
noodig oolc voor andere doeleinden dan
de hiervoren genoemde zal besteden met
name voor het bekostigen van den luister,
die ook in andere gevallen voegt voor de
Kroon, en welke is een nationaal belang.
Ook wenscht het goedgezinde deel des
volks, waarop de Kroon heeft te steunen,
den koninklijken luister. Zelfs verstaat het
kwaadgezinde deel dien wellicht veel he
ter dan men denkt, en beseft ook dit
wel, dat die luister geenszins bewijs is
van persoonlijke praallust Een „burger
lijk" Hof, als onder den „burger"-Koning
Louis Philippe in den democratischer! tijd
na 1830 bestond, wordt dooi- ons volk
niet begeerd, en doet schade. Al de
burgerlijkheid van Louis Philippe heeft
toch de democratie niet getemd"; veel
eer hare ontwikkeling naar de Februari-
revolutie van 1848 bevorderd.
Isolement.
Verder lezen we daar het volgende:
Zoo nu en dan hoort men in. antirevolu
tionaire kringen de vraag stellen, of de
omstandigheden niet nopen, kracht in iso
lement te zoeken.
Voorzoover daarbij het bekende woord
\van Groen van Prinsterer voor den geest
Zweeft, is wel duidelijk, dat men van dit
woord slechts kent den klank.
- Volgens Groen van Prinsterer is isole
ment a 11 ij d geboden; als levensvoor
waarde.
Immers bedoelde hij daarmee niet een
afstooten van samenwerking-.
Nog op het laatst van zijn leven heeft
hij de vaak gegeven uitlegging herhaald:
In ons isolement ligt onze kracht.
Of wilt ge liever een Hollandsch woord,
in onze zelfstandigheid, in onze beginsel
vastheid, ligt onze kracht.
Dit was steeds bet devies onzer vlag.
Zelfstandigheid die, 'the terogene
afstootend, al wat homogeen is aan
trekt; die, zelf onwrikbaar, ter aanslui
ting bereidvaardig de hand reikt.
Daarom achtte hij gelijk hij even te
voren schrijft overleg met roomschen
bij de stembus geenszins met zijne zin
spreuk in strijd.
De Coalitie.
De „Nederlander" bevat een woord van
waarschuwing inzake het stoken tegen de
coalitie en herinnert er daarbij aan, „hoe
veel ons met Roomschen verbindt tegen
over hen, die zeer verre staan zoowel van
geloovig-Roomsch als van geloovig-Pro-
testantseh".
Zoo knipte „Het Volk" uit het Amster-
damscbe „Predikbeurtenblad" deze woor
den in verband met den internuntius:
Nu weet heel Nederland, dat Rome's
paus zijn duivelsche pretentie nooit kan
laten varen en geen gezanten zendt
in andere kwaliteit, of het verzwegen
of erkend wordt.
De „Nederlander" teekent hierbij aan:
Wie het heeft geschreven, verneemt de
WERTHE3WS GöliSPERTZ 1834 EN CREQIETVEREENIGING 1853.
lezer niet; in welk verband bet voorkomt
evenmin.
'tlsom het zinn tjo op-rich-zelf te doen.
Of eigenlijk om de gelegenheid om bo
ven het' bericht te schrijven: „de dui
velsche paus" en onder het bericht den
paus „het hoofd der coalitie-genooten"
te noemen.
Het grofste is echter nog iets anders.
Ook wie slechts de ééne .zinsnede onder
het oog krijgt, beseft aanstonds, dat zij
is gevloeid uit de pen van iemand, die
tegen de politieke saprenwerking der drie
rechtsche groepen is. Of de schrijver weet,
Wat hij practisch wel wil, is ietwat twij
felachtig. Maar de coalitie wil hij niet.
En dus zet „Het Volk" boven het be
richt: Leve de coalitie I
Meent het blad, dat dergelijk grof en on
waarachtig stoken eenigen indruk op
eeni-ge rechtsche groep kan maken?
Over Palestina.
Lord Northeliffe heeft op zijn reis rond
de wereld ook eenige dagen in Palestina
doorgebracht. Hij heeft zijn indruk mede
gedeeld aan den correspondent van de
United Press te Kaïro. Die indruk is zeer
slecht. Er zijn onder de nieuwe kolonisten
zeer vele elementen, die als ware ver
overaars naar Palestina gekomen zijn en
wier opvattingen inderdaad een zeer
groot gevaar opleveren voor de rust en
de rechten der oude bevolking. Niet alleen
de Arabieren klagen daarover- ook de
Joderi die zich vroeger reeds in het land
gevestigd hadden voelen niets voor hunne
nieuwe broeders. De oude kolonie noch
tans Riskonle-Sion had e.en prach
tig voorbeeld gegeven van rustige ontwik-
keing. De Joden, welke zich daar een
veertigtal jaren geleden gevestigd hebben,
doen meest allen aan wijnbouw; zij leve
ren het bewijs, dat het Joocl.sche volk ook
nu nog zeer goed geschikt is voor den
landbouw. Die kolonie is ze-er welvarend
en leeft in de beste verstandhouding met
de Arabieren.
Die vrede is thans verstoord. Niet lang
geleden bleek het, dat eenige nieuwe kolo
nisten revolvers wilden binnensmokkelen;
pr is overigens een geregelde politiedienst
per vliegtuig ingericht en gepantserde
auto's rijden langs de wegen op en neer.
Vroeger voelde men geen behoefte aan
een dergelijken politiedienst.
Volgens -Northeliffe zijn het vooral de
Joden uit de Chettos van midden-Europa
die den vrede verstoord hebben.
Verder beweert hij, dat de talrijke per
sonen waarmede hij in Palestina gespro
ken heeft er allen op aandrongen, dat de
.Engelsche negeering uitsluitend Engelsche
machines en Engelsch materiaal zou laten
gebruiken bij de groote werken, welke
er thans in Palestina, uitgevoerd worden;
er blijken nu ook Duitsche machines te
w-orden gebruikt bij de installatie va'n
electrische centrales der waterkracht.
Het ijs.
Het ij;s in de Deensche wateren js in
beweging gekomen en veroorzaakt bui
tengewoon -groote moeilijkheden voor de
scheepvaart, vooral in het Kattegat en
de Send. De haven van Gothenborg: is ge
heel afgesloten. Vele stoomschepen zitten
in liet- Kattegat in het ijs vast.
De Duitsche veersioomboot „Warne-
münde" is Dinsdagmiddag twee zeemijlen
voor Warneniünde in het ijs blijven ste
ken. De passagiers moesten het schip
verlaten en werden met sleden naar War-
nemünde gebracht.
De te hulp gekomen Deensche veer-
stoomboot bleef ook in het ijs steken.
Men heeft de beide schepen tot nu toe
niet kunnen bevrijden.
65000 Meisjes verdwenen.
Hel getal is nog veel grooter van
de jonge meisjes, die in de Vereen.
Staten spoorloos verdwenen zijn, want
bovenstaande opgave betreft enkel het
jaar 1920.
Waarheen? Dal laat zich slechts
vermoeden, maar het kan dan ook
helaas wel worden vermoed, schrijft
het Centrum.
De oorzaak van de onoverzien
bare zedelijke en maatschappelijke el
lende, waaraan zij ten prooi zijn ge
worden, ligt volgens deskundigen als
een bekend New-Yorks predikant, bij
de moderne dansen. Deze zij'n niets
anders dan stelselmatige lessen en
oefeningen in oneerbaarheid.
Ze bederven eersl de verbeelding
en dan volgt de helling naar den af
grond.
De steun van den godsdienst ont
breekt veelal of wordt moedwillig los
gelaten. De rem ee-ner stevige opvoe
ding bestaat meestal ook niet meer,
wijl hel gezag der ouders niet wordt
erkend of zelfs niet eens meer uit
geoefend.
En zoo moeten ze hopeloos ten
onder gaan onder de advokaiterijen
van vele zedelijk minwaardigen of
ka.raklerlooze zwakkelingen, die zoo
'n dansje toch heusoh zoo erg niet
vinden.
En men moet to-ch' ook daarin m'ee-
gaan met zijn tijd.
Korte berichten.
- Woensdag- hebben op de geheele
Atlantische zeekust der Vereenigde Staten
geweldige sneeuwstormen gewoed, welke
met groote koude gepaard gingen. Ver
schillende groote binnenkomende stoom
schepen, waaronder de „Olympic" hadden
een vertraging van meerdere uren. De
kleine schepen moesten geheel stil blijven
liggen.
Uit Moskou wordt gemeld: Het ge
rucht gaat, dat Lenin ziek geworden is
en tijdelijk zijn ambt als president-sovjet-
commissaris zou neerleggen. Hij zou dan
vervangen worden, als president van de
sovjet-regeering, door Tsiouroups.
Van bolschewistische zijde wordt het
bericht bevestigd, dat in Russisch Turke
stan, op de grens van China, een opstand
is uitgebroken.
Volgens berichten uit New York
dreigt er eene ontzaglijke staking uit te
breken, na vergeefsche onderhandelingen
omtrent de looneischen der mijnwerkers,
die nu een eenheidsfront hebben gevormd
met het- spoorwegpersoneel. De staking
zou ongeveer 5 millioen arbeiders om
vatten.
De Vrijwillige Landstorm'.
Verschillende bladen meldden dezer
dagen, dat binnenkort een reorgani
satie van den Vrijwilligen Landstorm'
te wachten is.
„De Zoom" kan hieromtrent uit
zeer goede bron mededteelen, dat, of
schoon het inderdaad in de bedoeling
ligt, de organisatie belangrijk te wij
zigen, het nog niet zeker is dat dei
hangende plannen tot uitvoering zul
len komen, daar zicih bij de door
voering zeer ernstige moeilijkheden
schijnen voor te doen.
„De Avondpost" meldt het vol
gende
De toelagen (lesgeld, vaste toelage
enz.) welke thans worden genoten
door beroepsofficieren en -onderoffi
cieren en door hel verlofs-personeel,
dat belast is met het geven van on
derricht aan den vrijwilligen land
storm, wordt te rekenen vanaf 1
Januari j.l. niet meer toegekend.
Hel beroeps-personeel wordt voor
het geven van bedoeld onderricht in
den vervolge „aangewezen", terwijl
van de diensten van het verlofsper-
soneel slechts gebruik zal worden ge
maakt, indien clit zonder kosten voor
hel. Rijk geschiedt.
Naar „De Zoom" vermeldt, is dit
bericht van de „Avp." grootendeels
onjuist. Feit is, dat inderdaad een mi
nister! ëel besluit de uitkeering der in-
slruaietoelagen aan beroepsmilitai
ren vanaf 1 Jan. heeft stopgezet, niet
tegenstaande de opgedragen diensten
nog gedurende ongeveer anderhalve
maand zijn verricht onder de oor
spronkelijke voorwaarden. Door den
Inspecteur van den Vrijwilligen Land
storm is .echter aan den M. v. O. ver
zocht, deze regeling eerst op 1 Mei
a.s. te doen ingaan. Daar waar, in
structief verlofspersoneel werkzaam
is, blijft dit zijn werkzaamheden on
der dé gewone bepalingen verrichten,
voor zoover er geen aanleiding is,
dit personeel door beroepsmilitairen
te vervangen.
De a r b e id s t ij d in het
zuivelbedrijf
Op een te Amsterdam gehouden
vergadering van het bestuur van den
Algemeenen Ned. Zuivelbond (F. N. Z.)
en 'de vertegenwoordigers van de ver
schillende arbeidersorganisaties, bij'
welke de zuivelbewerkers zijn geor
ganiseerd, werden uitvoerige bespre
kingen gehouden over den arbeids
duur in de Zuivelfabrieken, en de
mogelijkheid om inzake dit onderwerp
te komen tot een gelijkluidend ver
zoek aan den minister van arbeid.
Met 1 April a.s. toch is de overgangs-'
bepaling, welke gold voor de Zuivel
fabrieken, geëinidigd en wordt van
kracht de constante achturendag. Naar
wij! vernemen, verklaarden de bestu
ren van arbeiderszijde zich alleen
bereid concessie inzake den arbeids
tijd in overweging te nemen, indien
anderzijds daartegenover stonden toe
zeggingen betreffende loonen en ar
beidsvoorwaarden. Het bestuur van
den F. N. Z. bleek tenslotte genegen
aan zijn aangesloten bonden te aclvi-
seeren om te bevorderen, dat aan de
gem ganiseerde personcelen hetzelfde
loon zal worden betaald als in 1921,
onder voorwaarde, dat de arbeiders
organisaties zicih verbinden met den
F. N. Z. bij den minister aan. te drin
gen, de overgangsperiode ten opzichte
van den arbeidstijd in de Zuivelfa
brieken met één jaar te verlengen,
zood'al, dus in 1922 dezelfde werk
tijden gelden als in 1921. Dit voorstel
zullen de arbeidersorganisaties nu aan
haar leden voorleggen.
Wetsvoorstel tot wijziging
d er Kieswet.
In de gisteren gehouden zitting der
Tweede Kamer deelde de voorzitter mede,
dat is ingekomen een initiatief voorstel
van den heer Albarda c.s., tot wijziging
van de Kieswet. Het voorstel beoogt, om
het mogelijk te maken, dat bij de Tweede
Kamerverkiezingen kiezers hun stem uit
brengen op een andere plaats dan die
hunner inwoning.
Allerlei.
De rijkswoningraad heeft aan de re
geering geadviseerd, de huurwetten zoo
danig te wijzigen, dat op den huurprijs
van 1916 een verhooging van 75 pet. mag
worden gelegd.
Eerste Kamer.
De Eerste Kamer behandelde gis
teren eerst een naturalisatie-wetje.
Het betrof o.a. den Duitsöher Wolff
Mefternich, tegen wien dhr Mendels
blijkbaar vele bezwaren bad. Minis-
ier Heemskerk zei echter, dat. bedoeld
persoon zich indertijd in Duitschland
op verzoek dèr regeering aan 't hoofd
geplaatst heeft eener spartacdstisdie
afdeeling, om te trachten, die onor
delijke 'benden in goede banen le
leiden. Dit wordt verzekerd door den
Nederlandschen gezant te B.erlijh. Hij
heeft den Spariaciisten belet misda
den te doen, die zij' van plan waren
le plegen. Het was een eenvoudige
krijgslist van dezen .officier.
Met 31 tegen 6 stemmen ging la
ter het wetje er door. Toen zette
men de behandeling van bet wetje
betreffende de Plaatselijke Kjeuze
voort. Al spoedig kwam dhr Rutgers
(A.-R.) aan het woord, om zijn int-
lia.tief-wetje te verdedigen.
IIr bestreed de bezwaren van den
beer v. d. Feite, dat 'hier in strijd,
met art. 149 der Grondwet zou zijn
gehandeld, als den ingezetenen werd
opgedragen, souvereinileit en deelne
ming aan de uitvoering der wet. Art.
144 is slechts conditioneel gesteld,
niet imperatief. De wetgever blijft be
voegd, die uitvoering aan anderen op
le dragen. Als voorbeelden worden
genoemd de drankweer-commissies,
de commissies tot wering van school
verzuim, enz.
Wanneer we zien, wat nu onder de
tegenwoordige drankwet gebeurt, bet
inkrimpen van het aantal vergunnin
gen Oi.a., en we zien wat dit voor-
