BANK ASSOCIATIE Het Bolsjewisme Ao 108 Zaterdag 4 Februari 193<S 36e Jaargang ddelburg. u I SD ld- en fcsmii. AND, tfstede nsfbode Dit 4e Pers. Kapitaal en reserves ff 19,500,000 Buitenland. Dit de Provincie. Kerknieuws. 04 j., Hr te pachten iP f Q t g te pachten *N0' fajfL ij ving a contant h f 6 n drachtige Beit, e-"/ L, Oit nummer bestaat uit twee bladen EERSTE BLAD. KANTOOR GOES. Uè GROOtE MiARKT 24 TELEF. INTERC. No. 41 en 227. Alle Bankzaken. Brand- en Inbraakvrije Kluisinrichting. Loketten vanaf f10s— per jaar. 6 1, Martina, ohannli Krij- o-olse, taker. m. ,12.25. ro-ggc haver fl2 akkers 130 40.50, alles 10fll per per 1/2 K-G- ERICHT. n ochtend door hot De Bilt. '1.4 te Sten- 0 te Storno- ran 4 Febr. ic'htige Zui'l- d. Betrokken tijdelijke op ruien, in het iiden zelfde tnaar Graven de Markt) oor het reparee- en Goud- en Zil- Billijke prijzen. aande dadelijk: Centiaren (2 G. eg van Ter But- kerke, nabij de jouwerse, laatst RSLUIJS. vorden vóór 17 ewacht ten kan- s STRUVE te jaren Gem. 92 Roeden AND, Gem. 286 Roeden rke, in pacht ge- Meulmeester, aanvaarden. genoemden heer R. van verpachting van den Notaris TEN CATE, al- ngsbriefjes moe- verd vóór of op uari a. s. Trimpe Burger, er ,d. Korenpolder, üf.Q jn Huissoon, 4 je, 2 Canada's óór of op 7 Fe- itore van Notaris roes. cht ter over- n Zeeland. 3kh. Firma F. P. OP: j Pz., Zoutelande. indbouwer uit zag zich gaarne LEIDER. nd met LanS Brieven onder rma DHUIJ. »heden met Mei knecht DEKKER, leid of aanko- •aagd, bij it, Veerscheweg, Ve e re. 1 Mei of eerder Rotterdam. Be ken. Hoog loon. P. Bureau van Drukkers-Exploitanten OOSTERBAAN LE CÖINTRE GOES Bureaux: Lange Vorststraat 68—70, Goes Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58 Bijkantoor te Middelburg: Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259 *De Zeeuw VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG Abonnementsprijs: Per 3 maanden, franco per post; f 3. Losse nummers f V.0C Pr ij s der Advertentiën: 1—4 regels f 1.20, elke regel meer 30 d Bij abonnement belangrijke korting. CENTRALEN CONVENT. Vrijdag 27 Januari. De Voorzitter brengt in bespreking het Concept-Program van Actie. In AM. I had de heer Van Nes (Centr. Bodegraven) gaarne met meerdere- be slistheid de voorstellen tot bezuiniging willen zien aangeduid, terwijl hij daar enboven de wenschelijkheid van Kapitaal vorming uitdrukkelijk had willen vermeld zien. De heer Hovy (Centr. D'elit) vraagt, welke andere wijze van delging der cri sisschuld het C. C. voor oogen staat? De heer Bijleveld (Kieslrr. Den Haagl stelt een amendement voor, strekkende om uit drukking te geven aan den wensch, dat „bij reorganisatie van de huishouding van den Staat zal worden rekening gehouden met de belangen der ambtenaren." De Voorzittel" antwoordt, dat bedoeld is een aflossing van de crisisschuld oveti langeren termijn; ten opzichte der be zuiniging kan een program van actie moei lijk anders dan het beginsel uitspreken, de 'uitwerking' moet aan Regeering en Staten-Generaal worden overgelaten. Het C.C. zal gaarne nader overwegen, in hoe verre kan worden tegemoet gekomen aan den wensch van Den Haag inzake de belangen der ambtenaren. Ps. Bramer (Centr. Hoogeveen) gelooft onder het volk de gedachte aanwezig, dat er te veel ambtenaren zijn en oppert de gedachte om in het program te schrijven, dat het ambtenarental aan departementen behoort te worden verminderd. ;De Voorzitter is van oordeel, dat nie mand onzer in staat is te zeggen, óf en waar ambtenaren kunnen worden ontsla gen, daarom kan het niet in ons program worden gesteld, wij moeten volstaan met den algemeenen aandrang tot bezuiniging. Een afgevaardigde van Kampen vraagt stemming over het voorstel: „aan alle dept. vermindering van ambtenaren". D'e Voorzitter kan dit niet toestaan, aangezien het Centralen-Convent in dezen niet bevoegd is tot het nemen van eene beslissing. De vergadering spreekt nu haar instem ming uit met deze voorgestelde afdee-ling. Inzake Afd. Ï1 Binnenlandsch Be stuur worden de volgende opmerkingen gemaakt: De heer Van Nes (Centr. Bodegraven) wenscht den eisch te steilen, dat aan de Gemeenten geen meerdere lasten zullen worden opgelegd, die geld kosten. (De Voorzitter heeft bezwaar, dat deze eisch zoo absoluut wordt gesteld. Men kan in het absolute te ver gaan. De heer Slingenberg (Centr. Hoogevetin) waagt, of onder „rechthebbenden" in punt a. ook andere kerkengroepen moeten ver staan worden. De Voorzitter zou willen vragen, of we er voor zouden kunnen zijn, indien een maal tot deze uitbetaling zDu worden over gegaan, dat het verschuldigde aan anderen dan aan de rechthebbenden zal worden uitgekeerd of dat hun het hun rechtens verschuldigde zal worden uitgekeerd? Maar dat ziet_hij ook geen kans het juister uit te drukken. Wij kunnen hier onmogelijk uitmaken, wie op dien tijd de rechtheb benden zullen Zijn. pe heer Hovy (Centr. Delft) meent, dat dit onderwerp toch niet in de eerstvolgen de periode aan de orde komt en zou het dus liever willen schrappen. De heer 'Bramer vraagt, waarom niet gelijk in 1918 „verzet tegen het vloeken" is opgenomen? Pr. Scheurer is van oordeel, dat ons program zich moet uitspreken tegen de lijkverbranding, te meer nu er ten aan zien van deze materie wat hij zou willen noemen „een synthetisch ontwerp" is voor gesteld. Ds. Dethmers (Kieskr. Leeuwarden) wenscht in punt e. wijziging art. 54 Gemeentewet alleen van „mannelijke ingezetenen" te spreken. De secretaris C- C. beantwoordt de op merking van den heer Van Nes met uit voerig aan te toonen, dat het in vele gevallen onwenschelijk zou zijn, geheel -in het algemeen eiken maatregel van her vorming slop te zetten, alleen omdat bij geld van de Gemeente vergt. Elk geval behoort-"op zichzelf te worden be oordeeld. De voorzitter wijst ër den heer Hovy op, dat 'reeds onder dit Kabinet door den Minister van Financiën besprekingen zijn gevoerd met vertegenwoordigers der Ker kengroepen over de z.g. Fin. scheiding van Kerk en Staat, zoodat dit onderwerp toch blijkbaar niet zóóver af is, als wel eens gemeend wordt. Wat het vloeken" be- b'eft, het C. C. beeft breedvoerig gehan deld over de opneming van een clausule, omdat -de wensch ook reeds uit versc-hei- Wie Rijksklerk, Kommies, Politie-agent, Bewaarder, Hul keurmeester wil worden moet zich opgeven bij t (H P BOER, Nieuw-Amsterdam. dene kiesvereenigin gen was naar voren gebracht, maar heeft c-rvan afgezien, om dat e'r nagenoeg zeker niets mee is te bereiken; het is zoo uiterst moeilijk een effectieve regeling te ontwerpen. De kwestie der lijkverbranding wil de voorzitter nog in de vergadering van het C-. 'C. aan de oïde stellen, indien deze vergadering 'machtiging verleent het 'Pr. v. A., zoo dat gewenseht blijkt, op- dit punt aan tevullen. De heer Bijleveld maakt de opmerking, dat ten aanzien der lijkverbranding ook de vraag moet worden ondor de oogen gezien, of de Staat het récht heeft de Vrijheid ,aan te tasten van iemand, die zich wil laten verbranden. De voorzitter wijst -er Dis. Dclhmers op, dat de jongste Dieputatenvergadering reeds 'heeft, beslist in den zin eener wij ziging van alft. 54 Gemeentewet, als hier bedoeld. De vergadering ve-reenigt zich met de voorgestelde par. II. Over een standpunt. De heer Snoeck Henkemans had vol gens een verslag in De Rotterdammer hij een debat, met den heer Hagen, pro pagandist van de Hervormde Staatspartij', verklaard, dat de Chr.-Historische Unie zich na 1908 hoe langer hoe meer heeft ontwikkeld in de richii'ng van den Frie se hen C.-H. Bond. Hierop reageert in De Nederlander de heer Jhr. rar. A F. de Savornin Loh- man aldus „Als gewezen leid-er der C. H. U. en hoofdredacteur van De Nederlander, meen ik gerechtigd te zijn U te vragen, waarop die gedachte steunt. Immers is door mij steeds openlijk verklaard, tegen- ove rde beginselen der Franschie Revolutie te willen stellen niet eenige kerk, maar het Evangelie. Dit was de grondslag der partij. Voor haar is het hoogste en het eenige gezag het Evangelie, dat op vol komen duidelijke wijze, bij monde van Jezus Christus, en door Zijn voorgaan den ttiensch, zonder hem te dwinge-n, den weg wijst; de afkeering is van elke dwang of bevoorrechting op geestelijk gebied en Üus de vrije persoonlijkheid volkomen eer biedigt en t-evens haar leidt. Naarmate Öit Evangelie doordringt, gaat ook de we reld geestelijk vooruit. Daarvoor kan geen geestelijkheid of kerkeraad -of synode in de plaats treden, omdat, geschiedt dit., de innerlijke verwantschap met den Chris tus vervangen wordt door aansluiting aan een kerk, aan iets uitwendigs, ten gevolge waarvan de kerk in de practische poli tiek 4* en deze in den kerkdijken strijd' betrokken wordt; zulks ten nadeele van beiden; gelijk de geschiedenis voortdurend.' leert. Zoolang ik met de leiding van partij; en blad belast was heb ik dit, standpunt, waarop de C. H. U. als zelfs tan- dige partij berust, verdedigd. Nim-, mer is voor eenige kerk partij getrokken overeenkomstig art. 14 der Statuten be hoort de C. H. U. de historisch ver- kregen rechten der kerk te eer biedigen; welke die rechten zijn. wordt in het midden gelaten. Het staat dus elk lid der Unie vrij te betwisten, dat de; Hervormde Kerk eenig ander recht op jidlkeering heeft dan krachtens art. 171 dei- Grondwet, en dat dus kapitaliseering dier uitke-eringen zou zijn eene dotatie, niet gerechtvaardigd door de beginselen der Grondwet. Of dit al of niet behoort te geschieden jnoet niet naar politieke maar naar begin selen van recht worden beslist. Deze materie is in de Staten-Generaal nog niet aan de orde gesteld. Er is tijdens de fusie en later met de inzichten van den Fries-dien Bond gere gend bij het vaststellen van het program zoowel als van die onderwijswetten. Uit de openhare school is niet, zooals vroe ger principieel het. christelijk element ver wijderd; dit koe, omdat de „financieel© gelijkstelling" voldoende waarborgen geeft tegen het opdringen aan de natie van een „secteschool der modernen". Hiertoe heb ben dan ook alle partijen meegewerkt; niet de C. H. U. alleen. Doch nu treedt plotseling een nieuwie partij op, de Hervormde (Gereformeerde) Staatspartij, met een program, dat rea geert tegen al wat sedert 1798 tot stand is gebracht; om ons terug te brengen tot de lijden der „heerschende kerke'', met al haar onrechtvaardigheid en dwin gelandij Naar mijne meening lag dit niet' in de bedoeling van den Friesehen C. H. WERTHEIM GOTWPERTE 5834 EN CREOIETVEREENIGING 1853. Rond. De nieuwe partij vreest, dat de I C. H. U. zal leiden tot'het. „vrijle-keu-ken- dom", doch vergeet, dat reeds sedert 1848 plk-e vereeniging vrij is een kerk te stich ten zooals zij verkiest, dat alle kerken,, ook de R. K., volkomen vrij zijn en geen enkele bevoorrecht is. en dat thans ook de Ned. Herv. Kerk, indien hare leden verkiezen, elke groep naar haren aard, zich kerkelijk te reorganiseeren en om (daartoe te geraken een verdeeling van kerkgebouwen em goederen tot stand te! brengen, volkomen vrij is daartoe over te gaan. Het „vrije kerkendom" bestaat ten onzent dus reeds lang. Een partij, die tegen dit alles ingaat, staat vlak tegenover de onze. Ik betwijfel of de nieuwe partij zelve- goed het begin sel, waarvan zij schijnt uit te gaan, door dacht heeft. Doch hoe dit.'"zij, no-g meer be twijfel ik dat op het principieele punt, waarop ik wees, onder de C. H. verschil van gevoelen zou bestaan. De heer Snoeck Henkemans antwoordt dat 't program der vrij antirev. wel mooie voorschriften 'bevatte, maar „Gedachten als het letten op het oordeel der Christelijke kerk, liet bevestigen van de Chrsielijfc-His orische grondslagen van het. volksbestaan, het besturen van Neder land als Chr. Staat in protestantschen zin; het verzet tc.gcn een groepeering des volks in twee de-elen naar Gods dienstige onderscheiding, detze gedach ten thans in ons Program opgenomen, werden in het program der vrij-antire- vol'utionairen niet gevonden, maar wer den ontleend deels aan den C h r. - H i s t. K i e z e r s b o n d, d e c 1 s aan den Friesehen Ron d. „Het sjterker op den voorgrond stellen van de nationale gedachten van hand having van het protestantsch-Chr. karak ter van ons volk en van de eenheid der patie, het toenemend verzet tegen de doorvoering van de scheiding en split sing des volks op allerlei gebied, naar godsdienstige onderschei-ding, dit zijn fei ten, welke wijzen op een ontwik keling der Unie in de richting v a n den ouden F r i e s c h e- n Chris- t e 1 ij k - II i s t o r i s c h e n Bond. „Het lijdt ook geen twijfel dat juist op dit terrein het onderscheid ligt tusschen do A.-R. partij en de C.-H. Unie, te meer nu het voorheen kenmerkend ver schil in de beschouwing over plaats en invloed van den partijleider n a li e t o v e r 1 ij d e n van d r. Kuyper vrij wel zijn beteekenis verloor." Deze laatste clausule is „kenmerkend". Ons verschil -ging vroeger over den over wegenden invloed van den leider dat weet de heer Lokman ook! maar die is nu weg, en nu is 't verschil, moet althans 't verschil zijn, decreteert de deba ter Snoeck Henkemans, tusschen de met de haren er bij gesleepte A.-R. partij en de Unie, dat eerstgenoemde de scheiding doorvoert, het protestantsch karakter der natie verzaakt, en de C.-H. Unie, in ,,de richting van den „Friesch Chr. Bond ont wikkeld", het tegengesteld© rloet. De C.-H. Unie een kerkelijke partij? Gelukkig v-oor haar dat haar leider er nog is, om dergelijke scheefheden recht te zetten. Maar wie ,z,al 't doen als zij 't spade! hij er niet meer is? De spoorwegstaking in Duitsehland Hoewel d-e -staking in bet spoorweg- bed'rijif -groote-re-n omvang heeft aange nomen, dan oorspronkelijk verwacht wer'd, is toch niet het .geheele verkeer stil gezet'. Die- spoorwegdirecties slaagden Or in, nog enkele- treinen te- doen lo-oppn en men heeft zelfs vertrouwen, dit aan tal in de eerstvolgende dag-en nog ©enigs zins te kunnen uitbreiden door het in dienst stellen van d-e Technische Not hulp. Uit Zuid-D|Uiitschland luiden de berich ten gunstiger. Het locale .verkeer in Win tern berg en Beieren is vrijwel in bij!na zijn geheel-en omvang -gehandhaafd, doch ook hier zal d-e staking, indien zij! lang duurt, tot aanzienlijke inkrimping' van het spoorwegverkeer moeten leiden, daar de aanwezige- voorraden kolen zc-er ge ring zijn, zoodat men vo-oir do- sp-oren no-g ten hoogste veertien dagen kolen heeft. Leelij'keï is, dat ook in de- stedelijke bedrij-ven van Berlijn druk over staking wordt gesproken. Op het rijksministerie van arbeid zal over de ©isch.en dezer hirheiders onderhandeld worden. Tenzij hier een oplossing bereikt wordt, zal vermoedelijk he-den of Maandag -d-e- staking in bovengenoemde bedrijven worden af gekondigd. D-e D-teeinen Amsterdam-Berlijn en omgekeerd rijden thans alleen tusschen Bontheim en Amsterdam. Reizigers voor Duitsehland worden, van Benthei-m met loeaaitreinen tot Salzbarg-en vervoerdver derop is alle verkeer stilgelegd. De Nederlan-dsche treinen over het be zette gebied (NijmegenWiesbaden Mainz) naar Bazel rijden ongestoord doio-r. iHMnmMMndMHMnnwMMnmMMnMMMMmHMaMMi Middelburg. Wij maken er onze lezers op attent, dat de orgelbespeling door den blinden organist Kruithof op a.s. Woens dagavond niet in de Ga.s thuis kerk, maar in de Hofpleinkerk zal plaats hebben (zie de advertentie) Oudelande. Vrijdagavond trad hier in openbare vergadering op dhr. D. B-loems- ma uit Middelburg die sprak over: „D-e aanleg van den boomgaard en soorten keus". Spreker bepaalde zijn talrijk ge hoor bij de vraag: hoe wij bij de aanleg van den boomgaard moeten staan tegen over de bodembewerking en bespreekt ver der de z.g.n. voorraadsbemesting. Vervolgens bespreekt inleider da vraag: „Hoe moeten wij planten?" Na over deze v^aag gesproken te hebben wordt de keus der soorten behandeld. Spreker wijst ier met klem op dat men moet werken in de richting van goede kwaliteit om zoo te komen tot een goede rentabiliteit. Van d-a gelegenheid om vragen te stellen werd gebruik gemaakt. D-e vragers werden door spreker beantwoord. Dhr. J. Bottenberg die spreker inleidde, was aller tolk, toen hij dhr. Bloemsma bedankte. Colijnsplaat. In de Donderdagavond ge houden vergadering van h-et Groene Kruis, waarin 33 _yan 'de 358 leden tegenwoor dig waren, werd medegedeeld, dat de ij-svoo'rziening op -ons eiland niet geslaagd is, daar men ge-en geschikte centrale berg plaats kon vinden en -een eigen ma chine te duur was. Verder, da,t de ge meenteraad niet bereid was de subsidie voor de wijkverpleging te verhoogen, maar besloot -deze geheel vo-or rekening der geme-ente te nemen. In de plaats van zuster Ruursma, die wegens ziekte ont slag moest vragen, werd zuster Hartog, particulier verpleegster te Middelburg be reid gevonden, U maanden als wijkver pleegster op te treden. D-e rekening der vereeniging sloot met -een batig saldo van f 747.56V2, die de;r wijkverpleging met f 536 17 VZ- Vice-vooTz. en secretaris wer den he-rkozen, terwijl tot secretaris in de vac.-EMgelvaart werd gekozen dhr. J. v. Dis. Bij de rondvraag werd mede gedeeld, -dat wegens de hóoge kosten geen contract kon worden gesloten met de Zuid-Bevelandsch-e afdeelingen voor 't gebruik der z'iek-en-auto. Met dr. Koek van Hoedekenskerke zal in overleg wor den getreden omtrent een ontsmettings toestel. Terneuzen. D-hr. L. de Feijter Sz. leidde voor een groep kiezers in, de vroegen; w-erking van de Kamer van Koophandel en de werking na de reorganisatie. Ten gevolge daarvan werd deze zaak bespro ken en besloot de vergadering over te gaan tot het stellen van candidaten, en wel drie voor het grootbedrijf, en 2 voo-r het kleinbedrijf en werden daarvoor aan- doo-r Dr S. L, v. d. Vegte. Het oordeel van de- p-ers „De S tan d aard drie-s tart „De studie van Dr. v. d. ,V-cgte bevat een schat van gegevens, die onze kiosvereonigingen voor haar po litieke actie in de-zen winter juist van pas komen. Dte schrijver teekent zeer duidelijk den ontwikkelingsgang van het so cialisme, laat ons dan zien hoe mar xisme en bolsjewisme- nauw verwant zijn -en bewijlst, dat de bezwaren der marxisten tegen Lenin c.s. volkomen onjuist zijn." De A. R. „Onze Courant" merkt op: „Glashelder wordt in dit proef schrift -aangetoond, dat het Bolsjewis me niets anders is dan de noodza kelijke consequentie van Socialisme en Marxisme. En dit niet op grond van losse beweringen en zinledige p-hrasen, maa-r zulks aangetoond en afgeleid uil den loopi der historie en aan d-e hand van talrijke geschriften uit de kringen dor Bolsjewisten en Mar xisten zelf. Dr S. L. v. d. Vegte heeft degelijk w-erk geleverd." Jos. Loopuit schrijft in „Het Volk" onder het motto„Een mislukt proef schrift" „Historisch en wetenschappelijk is dit proefschrift van Da", v. d. Vegte als mislukt te beschouwen. Hot zal zijn dienst mogelijk doen in de A. R. politieke propaganda, maar voo-r de vo-rming van een wetenschappelijk oordeel in -een zoo- hoo-gSt belang rijk, wereldbeWegend sociaal vraag stuk, is het zoo goed als waardeloos." Een boek om te bezitten dus. E-en boek dat ons plaatst temidden van den geweldigen strijd onzer dagen. Een waar boek (men le-tt vooral op het oordeel van „H-e-t Volle"!) een weten schap1 p-el ijk boek (zie „Het Volk") -en tegelijk een hoek, dat op- populaire wijze een actueel onderwerp behan delt! De plrijs is f 1.25 franco per post. Bestellingen uitsluitend per postwis sel of girodienst. UITGAVE DRUKKERIJ „VERITAS" ZWOLLE. gewezen d-e he-eren L. de Feijter Sz., P. J. Scheele en G. F. P. v. d. Peijl voor het grootbedrijf en W. Be-det met Jac. Meeirtens voor het kleinbedrijf. Ned. Herv. Kerk. Zestal te Leeuwarden W. G. Krijkarap te Birdaard, G. A. Bruins te Steenwijk, J. Nauta te Workum, H. W. J. C. Hanselaar te Heer- jansdam, G. Grootjans te D-e Meern en Th. H. Tonsbeek te Appelscha. Beroppen te Driebergen (toez.), P. de Bruijn te Aalsmeer. Bedankt voor Ouderkerk aan den IJsel door H. A. Leenmans te Bodegraven. Geref. Kerken. Beroepen te Spvjkenisse en te Vianen ,T. Gillebaard, cand. t,e Den 'Haag. Vrije Geref. Gemeenten. Beroepen te Rotterdam J. J. Otte, aldaar. „De Reformatie" meldt dat dit jaar i-eeds 5 Ger. pred. overleden zijn. Zfj noemt van Wijk, li. en K. v. d- Wa], Dijkstra cn Noordhof. Heiaas, het zijn er al zeven: zij noemde er niet bij: Nyenhuis en Goslinga. Te Driebergen is, 69 jaar oud, over leden ds S. T. Goslinga Z.Eerw. werd 24 Sept.. 1852 geboren, werd 7 Nov. 1875 te Sassenheim bevestigd; 8 Sept. 1878 te Bols- ward en 24 Jan. 1892 te Schiedam. Hij nam 1 April 1918 emeritaat wegens doofheid, en diende tot het vorige jaar nog vrij geregeld vacante kerken. Hij was een zwager o.a. van wijlen docent A. Steketee. GRIJPSKERKE. Ds G. de Jager hoopt D.V. 19 Maart afscheid te nemen van d.e Geref. kerk te Grijpskerke, om Zondag 2 April zijn intrede te doen hij de Geref. kerk te Doornspijk. Als bevestiger 'hoopt op te treden Ds C. S. Boss, emer. pred. van Doornspijk, wonendq te Nimspeet.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1922 | | pagina 1