!\o 105 Woensdag 1 Februari 1929 36e Jaargang Reclames. In Griep-ti]den- Reclames. Buitenland. Drukkers-Exploitanten OOSTERBAAN LE CÖINTRE GOES Bureaux: Lange Vorststraat 68—70, Goes Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58 Bijkantoor te Middelburg: Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259 NIET GELUKKIG. Dr Dresselhuis omreist stad en land om velen te overtuigen van vde beteekenisi van den Vrijheidsbond. Natuurlijk wor den in 'groote openbare samenkomsten de beginselen van den jongen bond den volke uiteengezel. Zoo dezer dagen in Groiniftgen. Ook hier werd een uiteenzetting gegeven van wat de overgebleven liberale groep onder onze natie wil. De Vrijheidsbond streeft naar hef, voor komen, dat onrecht wordt gepleegd van den een tegen den ander, naar het voorkomen, dat ile menschen, die buiten hun schuld arm of invalide zijn, ten onder gaan en naar de zorg, dat ieder kans krijgt zich een plaats in de maatschappij te verove- veroveren. Streeft de Vrijheidsbond gerechtigheid na, 'men kan hierin zien een dén rug toekeeren aan de oude „liberale" opvat ting. Objectieve rechtshandhaving is nim mer het sterkste punt in het liberale, program geweest. Wij willen nu niet op halen hoeveel onrecht de liberalen ons berokkend hebben op het onderwijsterrein, te meer niet omdat hier en daar nog wel wordt toegegeven, dat, de houding van liberale regéeringen voorheen weinig rechtvaardig was. Dat de beginseltoelich ting inzake het recht, door Dr Dressel huis met eenig voorbehoud door oris wordt, vernomen men .zal het ons niet ten kwade duiden, na de houding van de fractie Vrijheidsbond in het, parlement bij de be handeling van de nieuwe dienstplichtwet. Dat onrecht ons volk aangedaan, niet be hoorlijk toegerust te kunnen zijn lag het in de hand van'den Vrijheidsbond mocht de vijand onzer vaderen erve be treden is schandelijk en kan door geen behendigen zwaai of door drogredenen worden verbloemd. Zoet is het geluid, dat de liberale voor trekker doet. hooren omtrent armen en ongelukkigen. De toon, die hier klinkt is aangenaam om aan te hooren. Deson danks laat het zich niet loochenen dat, 'de 'liberale machthebbers in hun gloriedagen van dezè beginselen weinig getoond heb ben te verstaan. Met Voorbijzien van de'n glans der eeu- wige dingen hadden de stoffelijke voor hen veel waarde. Hoor in 1825 Bilderdijk zingen: „Is armoe en verval, waar je in verkwijnt en zucht, Daar weelde tergend brast van uwer han den vrucht; Ja 't laud bezwijkt van d'armen. Naai' Fredexiksoord daarmee, dan zijn we ervan verlost, 'tls rapshuisboeverij, waarover we ons erbarmen Wien is 't reeds te veel wat e e r 1 ij k e armoe kost? Zij hongeren ja 't. is waar, zij vinden niet te werken, Doch waaartoe zijn zij nut nut, zoo 't werk voor hen ontbreekt." In deze regelen is gestriemd, vlijm scherp, de liberale naastenliefde in voor bijgevlogen jaren. En vijftien jaar later komt da Costa aanvullen Gemor bij d'arbeid, die geen b r o o d g e e f t, jokdierbandien, geworpen om den hals van vrijen Luister naar wat Groen van Prinsfe- Irer in de Kamer omstreeks het midden 'der vorige eeuw de liberale heeren tegte- FEUILLETON. John Ward en zyne Vrouw. Naar het Engelsch van MARGARETHA DEL AND. 80) Helena schudde het hoofd. „Neen, ik vrees dat ik dat niet kan beloven. Ik geloof, natuurlijk, wel dat de gevolgen der zonde eeuwig zijn; de uitwerking op het karakter moet eeuwig zijn, en dat moet, dunkt mij, soms genoeg eene hel wezen. Maar ijk zal er nooit of nimmer' aan gelooven, zooals gij." „O, Helena," zeide haar echtgenoot, „ik kan niet ophouden te hopen, (zoolang ik nog kan bidden!" Helena zuchtte. „Ik wenschte dat je kon begrijpen hoe nutteloos dat praten over hemel of hel is, of hoe het mij tegen tegen de borst stuit. God te dienen uit vrees voor de hel, is als het spreekwoord: „Met eerlijkheid komt men het verst,'' 't is yernederend. En ik! vind het zoo zelfzuchtig zooveel over zijne eigene be houdenis te denken 't is bekrompen, John. Het verlossingsplan, waarvan de ou derlingen altijd den mond vol hebben, moet voert": „men lette op don kommer- vollen toestand der lagere bevolking". Als „minderheid" kon deze slechts smart dra gen om de rechteloosheid. Het is waar lijk niet zonder, reden geweest, dat „Recht voor allen" de wereld werd ingezonden. Er op schimpen, ja, dat liet men niet na en speculeerde daarbij op de instem ming van den dommen, grooten hoop. De liberale partij, die voorheen zoo goed weet had van doctrinaire staatkunde, waardoor in een keurslijf van systeem! het volksleven gewrongen moest worden n|u opkomen voor aller recht door on trecht te beteugelen, het is om warm van te worden! Voorloopig laten wij Dr. Dres selhuis het genoegen zijn kiezers te in teresseeren voor het Recht. Onze 'behoefte gaat uil naar geloof en daarom haasten wij niet en werken staag, zonder nieuwe leuzen door. Onze anti-revolutionaire 'be ginselen kennen naast geloof ook hope, die nimmer beschaamt en liefde, die de meeste is van deze drie. Vooraan staan in den strijd tegen groole volkszonden, is geenszins af te keuren j een open oog voor sociale nooden, eert ieder. En daar zijn groote volkszonden, ontheiliging van Gods naam en van Gods dag, dobbelspel en drank en ontucht. En ,daar zijn sociale nooden. 1 In behagelijke rust zijnde, is de man van teêre consciëntie voortdurend ge stoord de laatste tientallen van jaren en hij moest wakker worden tengevolge van 'd(e aanzwellende geluiden, die uit de diep- iten van het maatschappelijk leven opste gen en stijgen. Kreten om redding en verlossing uit knellende tevensverhoudin'- jgen uit duizenden en nóg eens duizenden schorre kelen. Dat geschiedde onder het liberate bewind weinige jaren nog maar terug. Gaai nu de Vrijheidsbond niet af op de feiten inzake verzorging van armen en invaliden, maar streeft zij naar voorko men van armoede en ongeluk, dan 'be luisteren wij in het program van de li'be- Krale voortrekkers ©en nieuwen toon. Eer lijk moet het ons uit het hart, dat hier, vooreerst, scherp moet worden toegezien in hoeverre dat streven naar voor k o - ming kracht zal worden bijgezet, welke middelen worden voorgehouden hiertoe te 'geraken, alvorens dez© werkzaamheid van ,den Vrijheidsbond te beoordeelen. Wil de Vrijheidsbond dit doen zonder geld uit cte Staatskas, zonder ambtenaren? Zullen de heeren zelf wat in de beurs tas ten? Welke contrölemaalregelen zullen worden ingevoerd? Begrijpelijk is het, na de bezuinigingsernst der laatste maanden van die zijde te hebben leeren kennen; rlat wij niet meenem, dat d© staat aan dit voorkomen van armoede en invaliditeit" veel zal kunnen doen. Nieuwe kantoren of uitbreiding van bestaande en dus: meerdere ambtenaren, dat bedoelt de Vrij heidsbond niet. 't.Is waar het hóórt prettig aan, zooveel ■zorg; het leest genoegelijk in de propa ganda-rede van Dr Dresselhuis. Maar met beloven komt niemand veel verder en de historie geeft ons recht voorloopig wantrouwig te staan tegenover zooveel weekhartigheid. Het derde punt ieder de kans zich een plaats in de maatschappij te ver overen - is evenzeer belangrijk. Qok de kennisname van dit plan moet ons harte goed doen, waar in bet verleden de liberalen er zich zoo weinig; om bekom merden blijkbaar boe anderen vaarden. •Wij denken hierbij aan de bezetting van allerlei openbaar ambt. Dr Dresselhuis sprak in Groningen. Historisch hadden de liberalen wel wat zorg voor Groningen. komt eigenlijk op niets anders neer dan op vrees voor de hel en hoop op den hemel, en is dat niet zelfzuchtig? Gedurig verdiept men zich in de vraag: „Waarom ie de zonde met hare eigene straf in de wereld? Wat beteekent dat alles? Waar is God, en waarom laat Hij liefde en dood in dezelfde wereld zijn? „Die vragen spruiten voort uit het ge mis van geloof aan rechtvaardigheid," zei- de hij met 'vuur; „als je het ware besef hadt van rechtvaardigheid en barmhartig heid, zou het overige u duidelijk zijn'" Zij kwam naar hem toe, en naast hem knielende legde zij haai' hoofd op zijne knie. „O, John, hoe kan ik u morgen verlaten?" Zoo zaten zij dikwijls uren achtereen, onderrichtend, bewijzend, betoogend, altijd met de teederste liefde en het grootste geduld; Helena luisterend, met zulk eene zachtmoedigheid, dat hare vaste ontkennin gen haar echtgenoot de hoop niet deden opgeven. Hij had haar dien Zondagavond, na zijn preek over de Ruitenlandsche Mis siën, aangetoond wat hij zijne ontzettende Zonde achtte: hij had om harentwil zijne gemeente het brood des levens onthouden, en uit vrees van den volkomen vrede in hun Beider leven te verstoren ©n haar een ©ogenblik verdriet te doen, voor zijn plicht jegens hare ziel teruggedeinsd. doet ter voorkoming en hcslrijdaig Je Abdijsiroop haar plicht Immers van do 52 gemeenten waren er, met uitzondering van Nieuwe-Pekela, 51 liberaal bestuurd. Drente bezat voor wei nige jaren terug van de 33 burgemeesters 32 liberalen. In Friesland stond het op 43 gemeenten 36 liberaal, 4 antirevolutio nair en 3 Chr.-Historisch. Oyerijsel bs- zat in dien lijd met 61 gemeenten 56 liberale burgemeesters, 4 Roomsch-Katho- lieke'n en 1 Chr.-Historisch man. Zuid- Holland had omstreeks 1901 plm. 180 ge meenten waarvan 163 een liberale burgen ■meester bezaten, elf een antirevolutionair èn 3 oen R.-Kath. dn 3 een Chr.-Hislorisch burgemeester. Noord-Holland lelde toen 144 gemeenten, waarvan 122 met een libe rale burgemeester begiftigd Waren en Voorts 3 A.-R., 3 C.-H. en 6 R.-Kath. Zee land bezat toentertijd 'van de 103,burge meesters 76 liberalen, 12 R.-Kath„ 11 A.-R. en 1 Chr.-Hist. Vat men nU. nog, in het oog, dat het kabinet Mackay een dertig burgemeesters van Rechts in het ambt, had gesteld, zoo dat voordien slechts een veertig nief libe'. ralen benoemd wapen, dan moet men zich toch verbazen over de geweldige' ommekeer die er nu heeft plaats gevon den door ieder een „kans" toe te kennen. Niet alleen wij staan afwachtend 'te genover deze plaats gunning aan „ieder"; bij ons bestaat een sterk vermoeden, dat lie Roomsch-Katholieke landgenoolen van dit .voornemen van den Vrijheidsbond m:et gemengde gevoelens kennis nemen. In 1909 telde men onder de 22 curatoren Onzer universiteiten 3 R.-Kath.; onder de 253 door Rijk of gemeente 'benoemde hoogleeraren 5 Roomschen. Het jaarboek voor Notarisambt en Re gistratie in 1910 vermeldde 3 gfiheele ar rondissementen Zierikzee, Heereveen en Assen en 46 (er zijn er in het geheel 107) kantons, waarin 250 notarissen werk zaam zijn met geen enkelen Roomsch - Katbolieken notaris. Buiten Brabant en Limburg zijn er 19 Rechtbanken, waarbij 7 R.-Kath. rechters benoemd waren in 1910 en in Brabant en Limburg met 4 rechtbanken 6 niet-Roomschen. In het noorden des lands op 19 rechtbanken 7 Roomschen; in de zuidelijke provinciën op 4 rechtbanken bijna zooveel protes tanten. En dam nog in aanmerking ge nomen, dat we toen 1910 hadden na de gezegende periode 19011905. In 1910 is een onderzoek ingesteld in 25 Noord-Bia'bantsche gemeenten niet meer dan 5000 inwoners met het resultaat dat van de 25 postdirecteuren 5 Roomsch waren en van de 37 commiezen 35 niet- Roomsch. In een gemeente waar 41 pet- van de bevolking Roomsch was, zijn van de personen, die voor hulpbesteller bij de posterijen in aanmerking kwamen, waaronder ruim 50 pet. Roomschen, in zes jaar tijd 15 hulpbestellers aangesteld, vyaarvan geen enkele Roomsch-Katholiek. Tn de inspectie Leeuwarden werkten 'bij de post 642 beambten, waarvan 19 Room schen, in Groningen van de 825 beambten 24 Roomschen. In 's Hertogenbosch van de 753 beambten 378 niet-Roomschen. In de stad Rotterdam waren in 1910 van de 1266 hoogere gemeentediensten 177 door Ro om sch -Kath olieken vervuld. Eerst had Helena dit niet kunnen ge looven. Zij kon niet begrijpen, dat niet aan een eeuwige straf te gelooven een punt van ernstig gewicht voor haaf echt genoot kon Zijn. Het kostte haar moeite zijne betoogen met eerbied aan te hooren. „Wat komt het er op aan?" bleef zij zeggen. „Wij hebben elkander lief; wat doet het er dus toe wat wij gelooven? Geloof wat je wilt, lieve. Ik geef er niet om! Heb mij maar lief, John. En als mijne denkbeelden uwe gemeente ergeren, laten wij Lockhaven dan verlaten; ik kan er ook wel van zwijgen, als ik er maar niet toe gedwongen word te zeggen wat ik voor waar houd." En dan beproefde John haar aan tè toonen hoe hij zijne gemeente onrecht had aangedaan en aan zijne geloften ontrouw was geweest, en dat hij zijne kudde niet mocht verlaten voordat hij het onkruid, dat zijne zorgeloosheid had laten groeien, had uitgeroeid, en dat haar stilzwijgen niet genoeg was om het kwaad in hare eigene ziel uit te roeien. En van hoeveel gewicht was dat niet! „O," riep hij eens, toen zij laat in den avond zoo gesproken hadden, „is het leven uwer ziel niet van gewicht, Helena? Als ik u den eeuwigen dood tegemoet z:e gaan, omdat ifk in mijn plicht jegens u te kort ben geschoten, kan ik mij dan te- Wiyir wij het voorloopig bij deze paar cijfers willen laten en ons verheugen over de goede voornemens van de liberale hee ren, daar wachten wij op de inlossing van do gédahfi beloften en de vrees zal zich niet meer van ons meester maken, dat bver een Roomschen keurmeester in Haar lem, die ook een kans wilde hebben, Urenlang gezwetst wordt. Waarlijk het werd hoog tijd dat de heeren uit een ander vaatje gingen tappen. Geen legende. Men maak! ons er attent opi, dat 't geen legende is, dat onze club deel heeft ge had in" de sanctioneering van het vrou wenkiesrecht. Inderdaad dit was ons ontgaan is indertijd art. 80 in 't ontwerpt Grond wetsherziening-Gort v. d- Linden zonder hoofdelijke stemming aangenomennadat de voorzitter der club, de heer Van der VooirL van Zijp, haar houding aldus had gemotiveerd„Zoowel het individualis tisch kiesrecht als de stemplicht en het openzetten van de deur voor het vrou wenkiesrecht blij'vcn bij ons óp princi- picelc grondón bezwaar ontmoeten. Doch dit neemt niet weg, dat wij! op die be zwaren' die herziening niet zullen doen afstuiten." Een motivedringi, terecht door „I-Iet Gerei'. .longelingsblad" gewraakt. Trouwens wij zeiven schrcVen er van, terslond na do beslissing, in ons no. van 16 Nov. '1916: •„Een motiveering die onsyhet moet ons van het hart niet sympathiek is. Immers wijl verzetten ons togen de mogelijkheid van het vrouwenkiesrecht; tegen algemeen mannenkiesrecht, als uit sluitende het gezinshoofdenkiesirecht, en tegen den stemplicht; en toch stemde rechts als één man voor. „Om de Grond wetsherziening niet in gevaar te bren gen We, blijven het betreuren, dat de strijd om ons beginsel hier moest eindigen met. ovejrboordwerpjng van dat beginsel." Overigens mag niet uit 't oog" verloren worden, dat aan deze stemming een war me bestrijding van het algemeen en het vrouwenkiesrecht was voorafgegaan, waarin de heeren v d. Voort v. Zijp, Beumer en Brummelkamp zich weerden, terwijl door den hoer Rutgers een uit nemende uiteenzetting werd gegeven van hel organisch gezinshoofdenkiesrecht. Tegen het passieve kiesrecht der vrouw stemden 's anderen 'daags de anti-revo- lutionairen Scheurer, v. d. Molen, v. d. Voort v. Zijp en De Monté ver Loren. De heer Lobman bad in een magistrale red© dat kiesrecht bestreden. Té) wijl bij de jongste behandeling der Grondwetsherziening het voorstel-Mar- chant, ten opzichte van het actieve vrou wenkiesrecht onzerzijds krachtig Werd be streden door den beer Die' Wilde, de onzen, op twee na, stemden allen tegen. in dit verband zij tevens nog herinner!, dat de groote meerderheid onzer Kamer leden zich tegen uitbreiding van den leer plicht heeft schrap gezet. i Een voordeelig verschil. v Het komt wel voor in onze dagen, dat het werkmanshart, zeker wel besef fend geen plaats te kunnen nemen in de gelederen der moderne afbeidsbewe'- ging, vraagt: waartoe kan ik mij! aan sluiten bij de Christelijke vakorganisatie. Diep1 gevoeld wordt dan jj^ak, wanneer vreden stellen met te zeggen: „Wij hebben elkander lief?" Omdat ik u liefheb kan ik niet zwijgen. O, ik ben schuldig jegens u -ik heb u niet genoeg liefgehad! Ik heb mij vergenoegd met het tegenwoor dig geluk mijner liefde - mijn geluk! Aan het uwe heb ik niet gedacht!" Zoo hadden zij telkens en telkens weer dit onderwerp behandeld, totdat het He lena afgezaagd toescheen, en nu zaten zfj in de donkere boekerij, met lange tus- schenpooZen van stilzwijgen. 'Alfaretta bracht de lampen binnen. In het vooruitzicht van mevrouw Wards af wezigheid voor een veertien dagen en met.het oog op het loon, had haar vader nog' den dienst niet opgezegd. „Boven dien," dacht hij, „zal mevrouw Ward mis schien. overtuigd zijn en tot bekeering komen, nadat zij onderhanden genomen is." Helena was opgestaan en schreef eenige instructiën voor hare dienstmaagd: wat er voor dominé gekocht moest worden en hoe er voor zijn gemak gezorgd moest worden. Toen zij hare pen nederlegde, zag zij naar haak echtgenoot. Hij zat voorover leunende, met het hoofd op zijne hand gebogen en de oogen bedekt. „Helena," zeide hij, met een zachte, bedwongen stem, „laat mij u nog een maal dringen; en dan zlullen wij er, voor- VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG Abonnemelntsprijs: Per 3 maanden, franco per posf, f 3.i Losse nummers f 0.05 Prijs der Advertentiën: 1—4 regels f 1.20, elke regel meer 30 of Bij abonnement belangrijke korting. Tegen leverkwalen. j galzucht, hartwater, verstopping en nlt^ voedingsstoornissen gebruike men do zeer zacht werkende Foster's Maagpillen, welke geen krampen veroorzaken en geen ver stoppende reactie Rebben. Prijs f 0.65 per flacon, alom verkrijgbaar. (7) hel om belangen, stoffelijke voordcelen, alleen gaat, de moderne arbeidersgCoepee- ring meer aanbiedt dan dl®, welke "het uitgangspunt van haar streven vindt in het Woo'M van God. De geloovige workmansziel is meer gekeerd naar de geestelijke betrekkingen, gelijk de waterplant steeds houdt do bloemkens naait* het licht; de om louter tijdelijk gewin kampende arbeider gaat ér in op, als de kansen op meer en beter vériioogd worden. Is dan van concurreercn geen sprake en blijïl uit de hoera-stemming pn een groot ledental, er komen oogenblikken van strijd vanWego het schijhbaar onbe- duidendi? en onaanzienlijke in streven «en resultaten daarvan in eigen kring. En toch is er geen enkele reden om mistroostig te zijn. Toch zijn die bijl ons zijn meer dan die bij hen zijn. Verstaat de Christelijke patroonsorgaP nisalie, de Christen-werkgever het vra gen van dezen lijd, dan zal, waar het uitgangspunt ook hier is: het Woord van God, juist toenadering en over en weer elkander verslaan de eónig mogelijke ver houding scheppen, die tot oplos'sing van schérpe maatschappijVragen voeren kan. Doordat beider uitgangspunt hetzelfde is en daardoor beider gelijkheid door God gekend wordt, komt ©en voordeelig ver schil naar voren; waaromtrent het goed is ernstig na te denken. Een gerechtelijke dwaling vermeden. In verband met Belt gedurende de laatste weken in ons land biesproken vraagstuk van de waarde van getuige- nissén en bet z.g. herkennen van verdachte personen, is het van belang m'elding te maken van oen m|isv;aUmg, welke te Brussel heeft plaats gehad'., Eenige dagen geleden was een ze kere Boris gearresteerd onder be schuldiging personen te hebben afge zet. Hij was door zeven van zijn slachtoffers bepaald herkend, en aan zijn veroordeeling viel niet te twijc félen. Terwijl die beklaagde zijn dag vaarding reeds ontvangen had, werd oen ander'e man, Ilemrnelers genaamd, wonende te Elsehe, voor dezelfde fei ten als die, welke Lom ten last wer den gelegd, aangehouden. De rechter van instructie, door dit samentreffen getroffen, verhoorde Hemmelers, die bekende de afzettingen le hebben ge pleegd. Hemmelers ging als volgt bei werk: liefdadige personen, die tijdens den oorlog pakjes naar de krij'gsgevangel nen in Duitschland zonden, bezocht hij onder een valschen naam, en be dankte hen voor de hulp diei zij hem tijdens zijn gevangenschap hadden verleend. De liefdadige personen vroe gen alsdan naar den gehMijken toe stand van hun beschermeling en stoip1- ten hem nog één of twee bankjes van dat je heengaat, niet meer over spreken." Zij zuchtte. „Ja, lieve, zeg alles wat je wilt." Na een oogenblik stilzwijgen stond John pp, en zag haar aan. „Ik schrik er zoo voor dat je heengaat. Ik begrijp het niet; 't is meer dan droefheid ien het gevoel van eenzaamheid dat ik u eenige idagen niet bij mij heb. 't Is iets, waaraan ik geen naam weet te geven, maar iets ver schrikkelijk werkelijks. Misschien is 't het gevoel dat boetedoening voor mijne Zonde jegens u buiten mijn bereik wordt gesteld. Je zult zijn, waar ik u niet kan helpen of u de waarheid aantoonen. Je zult trach ten die te vinden! Ik weet dat je het doen Zult. Maar nu, op dezen laatsten avond, moet ik U nog eens smeeken uw hart voor den Geest Gods te openen. Ach, mijne Helena, ik heb gezondigd tegen den Hemel en tegen u, maar mijne straf zal zwaarder zijn dan ik dragen kan, te we ten dat ik naar den hemel ga zonder u. Wel weet ik dat ten slotte in mijn God al mijn heil is en mijn eer; maar hoe gaarne ,zou ik u deelgenoote zien van 't heil, mij toebeschikt en immer ook u verkrijgbaar." Hij liep de kamer op en neder, met samengewrongen handen en eene uitdruk king van wanhoop op het gelaat. (Wordt vervolgd)

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1922 | | pagina 1