I\o 115
Vrijdag SO Januari IdSS
36e «Jaargang
i
Buitenland.
Uit de Provincie.
t
Mr. Ac A. SE VEES?. Ir. M. C. VAN OER MIME.
Drukkers-Exploitanten
OOSTERBAAN LE COINTRE GOES
i
Bureaux: Lange Vorststraat 68—70, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259i
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
A bon nementsprfjs:
Per 3 maanden, franco per post, f 3.—
Losse nummersf 0.05
P r i j s der A d v er t e n t i n
3-^.4 regels f 1.20, elke regel meer 30 e4
Bij abonnement belangrijke korting.
Evangelie Calvinisme.
Een spreker in e'öffi te Vlissingen gehou
den vergadering der Chr. Historische Ivies-
vereeniging beweerde, dat 't onderscheid
tusschen de ahtirevolutionaire en do Chris-
.telijk-historische partij onder meer hierin
lag, dat deze laatste tot leus hebben:
„tegen de Revolutie het Evangelie" en
eerst genoemden„tegen de Revolutie het
Calvinisme".
In deze onderscheiding ligt 'een beschul
diging. Een beschuldiging die te stuiten
der is, dewijl de antirevolutionaire partij
onder „het Evangelie" het geheele Woord
Gods verstaat, en juist de Calvinisten ten
allen tijde opkwamen en opkomen voor
het gezag1 van dat Woord.
Hiertegenover is het bekend, dat er juist
ouder de Christelijk-Historischen meerdere
zijn die onder „het. Evangelie" nu juist
niet het heele Woord Cods verstaan, maar
slechts dal. gedeeJit-e, hetwelk zich laat,
samen vatten in Johannes 3:16; en voor
wie het ganschc Woord Gods niet heeft
onvoorwaardelijk gezag.
De antirevolutionairen hebben dan ook
geen behoefte ooit gevoeld om die leus:
„Tegen de Revolutie het (geheele) Woord
Gods" te stellenTegen de Revolutie - ia
Wal? de op dat (geheele) Woord Gods
gegronde beginselen, door Calvijn aange
wezen.
Het blijft, voor ons, evenals voor de
Christelijk-Historischen: Tegenover de Re
volutie het Evangelie.
Maar dan het geheele Evangelie:
Uitverkiezing. Val. Uitredding. Herschep
ping. Heiliging -eener-, eeuwige straf bij
deszelfs verwerping anderzijds. 1
Een eft ander op grond van ons ge
loof aan de waarachtigheid van dat. Evan
gelie en ons onvoorwaardelijk buigen voor
'sHeeren ordinantiën.
Voor wie zich noemen de Calvinisten
- een naam met het gebruik waarvan wij
overigens niet dwepen! is het getui
genis des Heiligen Geestes èn in de Hei
lige Schrift zelve, èin in de Kerk aller
eeuwien, èn in hunne eigen harten het.
onwrikbaar bewijs, van de waarachtig
heid van Gods Woord.
Met den Christus Gods zeggm ook zijl
in onwankelbaar geloof: „Uw Woord, o
God, is de Waarheid!"
Die 'belijdenis wfen-schen zij evenwel
niet alleen uit te spreken in woorden,
maar ook in d a d e n om te zetten, en'
dus pa te gaan, welke beginselen de Hei
lige Schrift stelt voor ons leven op elk
terrein, m.a.w. wat God Almachtig van
ons eischt.
Nu is hel. Calvijn geweest elk her
vormer had zijn eigen, Van God ontvangen
gave die onder de Voorzienigheid en
leiding Gods, uit de Heilige Schriftuur
de beginselen aanwees, welke ons per
soonlijk, kerkelijk, maatschappelijk, en
staatkundig leven moeien beheerschen.
In dezen zin en op grond daarvan kan
men dan ook gerust spreken van Cal
vinist en Calvinisme.
Immers Groen van Prinsterer schreef:
Stahl was lutheraan; ik bleef Cal
vinist.
Diezelfde Duitsche Lutheraan Stahl
zeide dan ook: „Het Puritanisme (wat
hetzelfde is als het. Calvinisme) doet alles
naar Gods gebod en tot Zijne eer," en
fcoo zijn „in hun diepsten grond Purita
nisme en Revolutie piet met elkander ver.
twiant, mdar 5n strijd."
Waaruit echter niet volgt dat wij een
nieuwe leus zouden noodig hebben voor
de aloude van Groen.
Derhalve, de antirevolutionairs partij
handhaaft haar leus, de aloude ÏSus van
G'roen Van Prinsterer: Tegen de Revolutie
het Evangelie!
«tb
Overigens.
Overigens vragen wij, op grond der hi.
stone, en ook op gtond van waardeering,
zelfs van de zijde des tegenstandiers, waar-
deering voor het, Calvinisme.
'Kolt vooi* 'den Opstand tegen Spanje
toch 'droeg de hervorming jn de Noor
delijke Nederlanden, wijl deze uit een han
delsoogpunt veel met Duitschland in aan
raking" kwamen, een overwegend Lu
thers c h karakter. Het „lutherde" in Hol
land, zooals men het noemde.
Maar toen op de synode van Emden in
1587 (prins Willem I had reeds in het
laatst van 1571 de zijde der Calvinisten
.gekozen), door den invloed der Vlaam'-
sche Calvinisten („flandriseeren") de ge
loofsbelijdenis van Guido de Brav, die
van Calvijn zelf afkomstig was, werd aan
genomen, was het pleit beslist, dat pns
volkskarakter een Calvinistisch
stempel zon ontvangen.
Uit de Zuidelijke Nederlanden kwamen
toen de predikanten, die in de school van
Calvijn gevormd waren, naar de Noorde
lijke en het was alleszins begrijpelijk,
dat hunne volgelingen, ter onderscheiding
van de Lutherschen (naar Luther ge
noemd), zich Calvinisten heetten.
('een minder dan Dr. Naher zegt er van
„Onder den invloed van zulke mannen
en zulke daden is .hot Hollandsche volk
Calvinistisch, is het geloof aan Gods on
beperkte almacht, hem tot een. hoeksteen
van zijn godsdienst, ja tol. een grondbegin
sel, het uitgangspunt van al zijn denken
en doen geworden. Spotte, wie lust heefl,
met de al to vaak bekrompen uitingen van
't Calvinisme, maar mien Ve'rgete nimmer,
wat al grootscbe feilen op zijn naam in
Nederla'nds annalen geboekt staan. In een!
uiterst hachelijk tijdsgewricht beeft het de
Nederlandsche nationaliteit van den onder
gang gevrijwaard."
Óns antirevolutionair program wijst hier
■dan ook op in zijn eerste artikel: „De
antirevolutionair of Chri tebjk-Historische
richting vertegenwoordigt, voor zooveel
pns land aangaat, den grondtoon van ons
volkskarakter; gelijk dit., door Oranje ge
leid, onder invloed dier Hervorming1, oinh
streeks 1572 zijn stempel ontving.
En hierop doelde ook de grond l-aggiem
onzer partij, als hij zeide: „n-ous som',
mes issus de Calvin", d.i. ,,wij zijn gees
teskinderen van Calvijn".
De Christelijk-Historischen, die ook, en
naar hun meening meer nog dan de
antirevolutionairen, geesteskinderen van
Groen van Prinsterer zijn, zullen ook de
zen laatsten eerenaam wel willen aan
vaarden.
Waardeerend en te waardeleren.
l)r P. Geurts, een groot, doch blijkens
zijn schrijven hoogst bescheiden Roomsch
geleerde, professor aan het Groot Semina
rie in het bisdom Roermond, geeft- een
beschouwing over en naar aanleiding van
dr Bavinck. Hij noemt hem „een hoog
staande en beteekenisvolle figuur, een
vruchtbaren, hervorragenden schrijver, een
brop van inspiratie van Christelijke den.
kers, politici, sociologen, psychologen en-
paedagogen, dien onze (Roomsche) pu
blicisten te weinig gelezen,- genoten en
gewaardeerd, hebben."
Nu bedoelt de schrijver niet, de aan
dacht zijner geloofsgenooten vooral te
richten op den theologischen arbeid van
Dr. Bavinck, die ,toch in menig opzicht
de hoofdzaak is. Neen.
„Voor den doorsnee-lezer van de „Tijd"
zijn de dogmatische verhandelingen van
dezen Gereformeerden godgeleerde overi-.
gens zoo niet onbegrijpelijk, dan toch on
genietbaar, dienen ze zelfs een gesloten
.boek te blijven."
Men lette op de specifiek Roomsche' ge
dachte in den laatsten zin. Zulk een uiting
is wel zeer on-Protestantsch.
Maar de heer Geurts he-eft het oog
op den litterairen en paedagogischen ar
beid van Dr" Bavinck.
Eenige met name genoemde boeken be
veelt hij bijzonder aan.
Natuurlijk zal de Roomsche hier Wat
c'ritisch moeten staan:
„De Gereformeerde of Calvinistische
denker verloochent zich natuurlijk niet,
juist omdat hij een denker is en der
halve iets heeft uit zijn eigen ziel en
zieteleven, uit eigen geest en eigen gtel-
moed."
Is deze waarschuwing noodig? Of mag
zij voor den Roomsehen dagblad-lezer ge
heel overbodig worden geacht?
De Schr. zou het laatste hopen- maar
en dit is weder voor ons teekenachtig
en interessant hij is niet geheel ge
rust:
„Wellicht hadden wij beter gedaan, deze
banaliteit, welke voor een broeden kring
van „Tijd"-lezers bijna iets beleedigènds
heeft of belachelijk klinkt, in de pen te
'hondenmaar aangezien in ons' kleine
land vanzelf ook kleine mensehen wonen,
kan men nauwelijks te voorzichtig zijn.
„Ook onder de Nederlandsche Katho
lieken ontbreekt, het helaas! niet, aan.
kleingeestige lieden en kleingeestige opvat
tingen."
Deze kleinheid wil de Schr. natuurlijk
in zijn kring overwonnen zien. De straks
te stichten Roomsche Universiteit zal hier
krachtig moeten helpen. Voor het oogen-
blik is de toestand niet rooskleurig.
Aldus de schrijver zelf.
Hij waardeert Dr Bavinck belangrijk la
ger dan Dr Kuyper en schrijft niettemin:
„Maar alles té zamen genomen moeten
wij' toch in onze eigien tlangan m'e-t de lan
taarn van Diogenes op zoek gaan, om
onder onze staatkundigen, sociologen,
psychologen en paedagogen mannen te
vinden, die hem overtreffen, of ook maar
evenaren.
„Onze armoede is hier te- groot, dan dat
wij de schriftelijke erfenis van zulke co-
i'ypheeën onbenut aan ons zouden kunnen
laten voorbijgaan.
„Wij maken geen verwijten, wij' stel
len een feit vast. Dit feit is( dat wijl) Ne
derland sche Katholieken, in onze gedwon
gen rustelooze en rumoerige bedrijvigheid
te veel aan de oppervlakte van het levein'
,>"V j'Xï'Wfe
lEaSS t
li! D E L BURG
«COfcAWSCHE RA»e G 151.
in stukken van f M)00, f 500 en f tOO.
Oe Sïiret&Mö
snoeten zweven, om rustig in de diepten
af te dalen
„Laten wij ons toch geen illusie maken!
Het ontbreekt óns wel niet geheel, maar
toch al te zeer aan zelfstandige, aan zui
ver voor de wetenschap en de hoogweteini-
Pchappelijke publicaties levende denkers
er werkers. Wij leven te veel van pla
giaat
„Ik ben van oordeel, dat wij door aldoor
hij elke voorkomende gelegenheid zóó
kwistig wierook te branden voor omziqf
eigen goden van den tweeden rang, voor
wel is waar knappe en scherpzinnigfe;
maar van genie en hoogier talent ont-
filo-ote personen, ons zelf en anderen een
fatale bedwelming berokkenen en ons stij
ven in e>e'n duldeloozie zelfgenoegzaam
heid, welke ons het uitzicht op een be
droevend tekort beneemt. -
„Laten we, in plaats van ons op te
sluiten in eigen, en gen kring, onzen gees
telijken horizon verruimen en het goede1
nemen Waar het te vin den is, in binnen-
of buitenland, bij geestverwanten of an
dersdenkenden. Dit is vioorloo-pig al veel,
maar het is niet alles! Laten wij verder,
óns levendig bewust van onze ongenoeg
zaamheid, alle krachten inspaunien om.'
door lettervruchten, op eigen bodem ge
teeld en gewonnen, onze schade in te
halen, in plaats van op onze schamele'
lauweren te rusten en voort te dutten."
Er is in deze zelfcritiiek iets Weldadigs-
Het zal overigens met de Roomsche pu
blicisten wiel schikken. Zij zijn uitnemend
onderlegd. Maar wij verkleinen daarmtefe
de beteiekenis onzer eigen mannen niet,
al gedenken wij miet weemoied onze beide
prim'i, die wijl, nu te meer, missen!
Wordt Amerika te Genua vertegen
woordigd?
De „Morning Post" verneemt uit Was
hington, dat er krachtige druk wordt uit
geoefend op den president ten ©inde een
afwijzing van <pe uitnoodiging voor de
conferentie van Genua te bewerken. In
dien de president om dringende econo
mische redenen de deelneming van Ame
rika .nochtans noodzakelijk acht, wordt' er
op aangedrongen, dat daaraan drie voor-
Waarden zullen worden verbonden1-e. dat
de deelneming van Rusland niet de offici-
eele erkenning der Sovjet-negeering zal
beteekenen; 2e. de bewapening te land
moet worden verminderd3e. Europa's
schulden aan Amerika mogen niet bespro
ken worden.
Ten aanzien van dezie laatste voorwaarde
bestaat de volstrekte meening in Amerika
dat, indien bepaalde landen geld hebben
voor de handhaving van legers en den
aanbouw van vloten, zij ook geld moeten
hebben voor' de betaling hunner schulden.
Roomsch en rood.
Gelijk men weet, is er in Duitschland
tusschen het Centrum (de Roomsch-Katho-
lieken) en de meerderheidssocialisten een
Bondgenootschap. Reide partijen zijn in
bet ministerie vertegenwoordigd. Dat dit
echter een monsterverbond is, komt weer
eens uit, nu het er om gaat, de middelen
te vinden, waaruit de hooge staatsuitgaven
bestreden kunnen worden. De socialisten
ipisehen teiheer, omdat zij dez'e leuze uit
den treure in volksmeetings hebben
gebruikt dat het bezit zwaar aangepakt
moet worden. Die minister van financien
moet -echter rekening houden met de le
vensvatbaarheid der industrie en deinst
terug voor een geweldige heffing op het
bezit.
iMen zal nu tot een compromis moeten
komen, wil het kabinet kunnen aanblijven.
Korte berichten.
Poincaré heeft gisteren de aange
kondigde regeeringsverklaring afgelegd.
Hij legde daarin o.a. nadruk op den her
stelplicht van Duitschland en de mogelijk
heid van toepassing der sancties. Voorts
zette hij zijn houding ten aanzien van de
geallieerden uiteen, alsmede met betrek
king tot de a„s. conferentie van Genua.
Een motie van vertrouwen in het nieuwe
kabinet Werd met groote meerderheid aan
genomen.
De Zweedsche koning is lijdende aan
de griep en moet het bed houden.
In Roemenië is een motie van wan
trouwen in de regeeting Take Jonesscu
met groote meerderheid aangenomen. Het
kabinet is diensvolgens afgetreden.
In de Oostenrijksche nationale ver
gadering heeft afgevaardigde Wannek ern
stige beschuldigingen uitgebracht tegen
den minister yan finantiën en wederzijds
deze tegen den afgevaardigde. Er zal een
commissie van onderzoek worden ingesteld.
-Naar de „Daily News" meldt zal de
luchidienst tus-schen Engeland en Aus
tralië waarschijnlijk in de tweede helft
van het loopende jaar worden georgani
seerd. Engeland, Indië en Australië heb
ben geheel gezorgd voor het benoodigde
kapitaal van een kwart millioen pond ster
ling terwijl Malta, Egypte en de Straits
Settlements kleinere bedragen zullen stor
ten.
-Naar de Parijsche redacteur van de
„Times" weet te vertellen, wordt in de
Fransche hoofdstad een Fransche „wijn-
week" georganiseerd, die op 13 Maartt
beginnen zal. Men zal de verschillende
middelen bespreken, om den Franschen
wijn een grooter afzetgebied te bezorgen.
De staat aan het knoeien.
Het „Utrechtsch Dagblad" deelde dezer
dagen het volgende geval van te veel amb-
lelijken ijver mede:
(n de provincie Utrecht gaat een' ingezetene
met een ongezegelde volmacht naar een ont
vanger van Uie registratie om te vragen of
die volmacht, niet gezegeld moet worüen. De
ontvanger gelooft het niet, maar'vraagt het stuk
even te ziefi. De burger geeft het stuk, waarop
de ontvanger verklaart„Nu. kunt u het. alleen
terugkrijgen tegfcn, betaling van £25 boete plus
zegelkosten." Daarop krijgt de burger op de
zelfde wijze het stuk weer in handen. 1
De ontvanger doet aangifte bü de justitie
wegens diefstal van een stuk. Waarop een hulp
officier Van justitie den burger raadde Irfe't
stuk maai- weer terug te geven, daar hij anders
voor den strafrechter zou worden gedaagd. En
de burger gaf het stuk terug en betaalde de
boete.
„De Prov. Gron. Crt..", die aanwijzingen heeft
dal. dit geval juist, is, meent dat dit optreden
van den bedoelden ontvanger niet door den
beugel kan. De overheid gebruikte hier een
slinkschen streek om een overtreding te coh-
stat.eeren. En als men dat over zijn ka'nt laat
gaan, opent men de deur voor een machts
misbruik, dat ten slotte tot volkomen corruptie
leidt.
D- e Kamerverkiezingen.
Behalve de heer van Best, zal ook nu Mr
Swiane thans Kamerlid geen jplaats
krijgen op de R. K. lijst, en wel op grond
van zijn optreden in 1918 tegen de organi
satie. Het kieskringbestuur vond geen teri
men iaanwezig om hem dit optreden thans
niet meer aan- te rekenen.
O-ok Teienstra weigert een can
did a t u u r.
De Tel- meldt, dat dhr. E. M. Teenstra
bedankt heeft voo-r de hem aangeboden
candidateur op de 4e plaats van de
Vrijz. dem. lijst. Het 'waren vooral de
porzaken en omstandigheden waardoor
Moeder! denk er om.
Vrouwen dienen meer rust te nemen.
Als volwassenen deden wat zij onder-
wijzen vroeg naa,r bed gaan zoude* I j
veel minder menschen lijden aan nierkwa-
len. Het is niet verstandig om na* de
inspanning overdag 's avonds nog laat te
strijken, verstellen, stoppen enz^. Deuk er
om, moeder!
Laat, naar bed gaan, zorgen, overwer
king, en -ongeregelde maaltijd-en overladen
het bloed met urinezuur, en het filtree-
ren van zulk vergiftigd bloed verzwakt da
nieren. Die pijn in den rug, in de len
denen en zijden, is een waarschuwing
van nierzwakte, die als niets gedaan
wordt, kan leiden tot nierontsteking,
blaaskwalen, nierwaterzücht, niergrnis en
-steen.
Besluit zulke gevaren te vermijden. Ver
minder de inspanning der nieren. Vermijd
laat naar bed gaan en onverstandige ge
woonten. Geniet meer frissche lucht, wan
del meer buiten, en zorg: voor meer ge
zondheid-gevende slaa.p.
Laat Foster's Rugpijn Nieren Pillen u
bijstaan in uw poging om gezond te wor
den. Dit geneesmiddel voor de nieren
bereikt zulke uitstekende resultaten, door
dat het uitsluitend op de nieren en blaas
werkt, doch niet op de ingewanden-
Vroege behandeling is het best. Bijtijds
genomen, kunnen Foster's Rugpijn Nieren
Pillen -de ontwikkeling van nier- en blaas
kwalen voorkomen. Duizenden dankbare
vrouwen danken haar geluk en gezond
heid aan dit speciale niergeneesmiddeL
De handteekening; van James Foster
komt voor op elke echte doos. Te Goes
verkrijgbaar bij de PaaUw Co., en te
Middelburg' bij fa. C. Schulte Co. k
f 1.75 per doos. (42)
jgezorgd is, dat mr. Oud de derde plaats
öp de lijst is toegekend, die den hee®
ïeenstra tot dit besluit brachten. Deze
kwestie staat in geien verband met het
persoonlijk ges-chil-v. Beresteijn-Mareiïant-
De wijze, waarop mr. Oud het referendum
over de volgorde op de lijst heeft be
ïnvloed, zal wel oorzaak zijn, dat ook
andere candidaten zullen bedanken.
A piotheken.
A.s. Zondag ,zijin de volgende apotheken
geopendte Goes, die van J. B. v. Kalmt-
hout, te Middelburg, die- van Nonhebeï
en te Vlissingen, die van Wed. v. Ocken-
burg.
- De actie- tegen de hoog©
spoorwegtarieven. Opi d-e lijsten
ter verzameling van handteekeningen als
protest tegen de verhoogde spoorwteg'ta-
ïïeven, is dlrnk get-eek-end.
Te Middelburg, waar 17 lijsten lagen,
werden e'r 1022 handt-eekeningen gezet;
te Vli-ssingen op 79 lijsten 2270 hand
teekeningen; te Goes op- 69 lijsten 777;
en te I-ers-eko 122 handteekeningen.
CM. G.),
Faillissementen. Door d©
rechtbank te Middelburg is failliet ver
klaard W. M. Lameij'n, aannemer en koop
man in bouwmaterialen te Middelburg.
Belastingschuldigen,
denkt er om! Men vestigt onze aan
dacht op het volgende:
Nog één week en het sterk verhoog
de tarief van vefvolgingskost-en treedt
in werking. Vooral zij, die reeds ©en
waarschuwing pf aanmaning ..ontvingen
kunnen hiervan de; dupe worden, omdat
de kosten van het dwangbevel (boven
de f 100 voor elke f 100 f 1) nu voort
aan lang niet malsch' zijn. Een ieder
zoeke dus ïjog zijn voordeel vóór den
26en dezer maand.
De Minister van Arbeid heeft goed
gevonden, dat vroeger toegekende bij-dra
gen voor woningbouw zullen worden uil-
gekeerd aan de gemeenten:
's-H. Arendskerke, ten behoeve van
-C. Helmstrij-d, f1400; K'rabbendijke, ten
behoeve van P. DlronketPs, f1400; Nieu-
werkerk. ten behoev-e van M. C- Boogert,
f' 2400Oostburg ten behoeve van P. D-aan-
sen en I. J. Norti-eï (beschikb. te stellen
gedeelte der bijdrage x/a), f1813; Zie-»
rikzee ten behoeve van - J. Wittenberg
f 1223. (M. Cl.
B e s m e 11 e 1 ij' k -e ziekten. Het
aantal gevallen van besmettelijke ziekten,
over de week van 8 tot en met 14 Jan.
1922, ïn de prov. Zeeland, bedroeg:
Febris typhoïda (buiktyphus)Borssc-
len 3;
DiphtheritisAardenburg 3, IJoatenis-
se 1, Sluis 1; Waarde 1', Zierikzee 1.
