No 63 Dinsdag 13 December 111511 36e Jaargang Buitenland. FEUILLETON. Mn Ward en zpe Vrouw. Uitgave van de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO, gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: LANGE VORSTSTRA AT 70, (Telefoon No. 11). Eureau te Middelburg: FIRMA F. P. DHUIJ L. BURG. Drukkers Oosterbaan Le Cointre, Goes. veZeeuw VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs: Prijs per 3 maanden fr. p. post f3. Losse nummersf 0.0a Prijs der Advertentiën: 14 regels f 1.20, elke regel meer 30 et Bij abonnement belangrijke korting. Bewijsnummers 5 cent. HET VROUWENKIESRECHT. De motie-Sneek, in oins nummer van 17 October j.l. afgedrukt, wordt door ons verondersteld bekend te zijn. Zij klaagt over wegdoezeling van 'beginselen in zake .Onderwijs, Kiesrecht en Overheidsbemoei ing, tegen „de onmiskenbaar duidelijkiq uitspraken van Ons Program van Beginse len" in, vraagt of wij iniet op Groens voorbeeld terug moeten naar ons isole ment; en vervolgt: ttaar a.r. beginsel geen vrouwen stellen voor Kamers, Staten en Raden, positie nemen teglein Vrouwenkies*- recht, zoowel het actieve als het passieve, en krachtig weer gaan propageertem het Huisman skie srecht. Bij de toelichting dezer motie door ds. Dethmers ter deputa ten vergadering wer1 den de klachten en verlangens nog eens aangedikt en de opmerking herhaald, dat de strijd tegen het individualistisch alge- men mannen en vrouwenkiesrecht steeds verflauwt, de revolutionaire kiesnechtide© door een deel van onze leidende mannen wordt aanvaard, en de gedachte aan het huismanskiesrecht wordt verloochend- Het algemeen applaus dat den beschul diger uit Friesland ten deel viel, ver tolkte wel eenigszins de stemming, die in den lande heerscht, en door De Stan daard in haar verslag aldus werd weer gegeven: „het bijna protestloos zich neer leggen bij hei algemeen mannenkiesrecht, het evenzoo stilzwijgend aanvaarden van het passieve vrouwenkiesrecht bij de jongste grondwetsherziening, de betrekke lijk rustige houding bij het actieve kies recht der vrouw, het onvoldoend opkomen voor een weer organisehen vorm van uit oefening van het kiesrecht deed bij velen in den lande de vrees rijpen dat het sig naal op onveilig zou moeten worden ge steld. Wij hebben toch ons program van beginselen, zoo werd geklaagd. Kan dat maar zoo ter zijde worden gesteld? Bietee ken t dat niets .'meer in ons politiek leven?" Het best is dat wij tegenover diez© klachten de feiten laten spreken. Minister Cort v. d. Linden diende in de oorlogsjaren zijn ontwerp Grondwets herziening in, waarin hij vooral de aan dacht gericht hield op het Onderwijs en het Kiesrecht. Hij doorzag met zijn staats- mansblik den ernst der tijden, en verstond dat de schoolstrijd en de kiesrechtstrijd altijd beletselen zouden blijven voor een meer nationale saamwerking tot stoffelijke en zedelijke verheffing der natie. Daarom' zoo meende hij moesten dezie twee brandende quaestiën worden opgelost- En, ^schoon voor zij npersoon tegenstander van vrije school en algemeen kiesrecht heide, besloot, hij toch deze beide twistappels zoo mogelijk te verwijderen. Daartoe confe reerde hij met. voormannen der verschil lende partijen; en zoo kwam hij met zijn ontwerp grondwetsherziening, hetwelk ne vens de financieele gelijkstelling inzake het onderwijs wilde brengen het algemeen kiesrecht. Tot het neerleggen van het ac tief vrouwenkiesrecht in de grondwet wil de hij nog niet komen, wel tot de aan vaarding van het passieve vrouwenkies recht. Bij de debatten bleef natuurlijk, het ac tieve kiesrecht der vrouw niet buiten be spreking. Toen is door de antirevolutionaire par tij, bij monde van haar toenmaligen voor zitter, den iheer v. d. Voort van Zijp, tegen .'beide actief en passief vrouwenkiesrecht positie gekozen, en de vaststelling van het algemeen stemrecht in de grondwet Naar het Engolsch van MARfiARETHA DELAND. 47.) o— „Nu moet ik heengaan," zeide zij op staande. „Morgen kom ik weer bij u." Vrouw 'Davis stond ook op en hief haar betraand gelaat, met zijn bevenden glimlach, tot hare vertroostster op. „Wilt gij niet even in de andere kamer komen?" vroeg zij. „Ik zou u gaarne de kist eens laten zien. Ik heb de beste genomen, die ik krijgen kon, maar ik was er niet trotsch op. Nu is het heel anders." Zij gingen te zamen de kamer binnten. Vrouw Davis weende zacht'. Zij streek met hare 'hand over het gelakte deksel van de kist, met een teedierheid, alsoJ het gelaat van Tom, dat er door bedekt was, bare aanraking kon gevoelen. „Hoe bevalt ze u?" vroeg zij. „Ik wilde voor Tom doen wat ik kon. Ik heb de besie genomen, die ik krijgen kon- Miin- heer Ward heeft mij wat geld giegeven, en dat heb ik daaraan besteed. Ik heb er maai' niet aan gedacht, dat ik later mis schien honger zal moeten lijden. Ja, mie- op principiëele gronden bestreden. De heer Beumer bestreed het stelsel van den mi nister, voerde het pleit voor bet gezins hoofdenkiesrecht en keerde zich even eens krachtig tegen het passieve en ac tieve vrouwenkiesrecht. Die heer Ilutgers, jdie inzake het passieve vrouwenkiesrecht leen eenigszins ander standpunt innam, gaf een goed betoog voor het organische kies recht en voerde eveneens het pleidooi voor 'het huismianskiosrecht. De heer Brummel- kaïnp bestreed eveneens het vrouwenkies recht, hetwelk nog in verschillende rede voeringen werd bezien in verband met de 'beweging voor de emancipatie der vrouw, waarvan het revolutionair karakter werd in bet licht gesteld. Tegen den stem plicht voerde de heer Bieuiwer het woord- Toen nu de lieer Lobman eien amende ment voorstelde om het passieve vrouwen kiesrecht uit de voorstellen ter herziening ;van de grondwet te lichten, greep de ge- heele a.r. club dit amendement aan en 'steunde hel. Alleen die heer Rutgers stemde tegen. i Wat de financieele gelijkstelling aangaat, .door de heele club werd goedgevonden dat daze in de Grondwet werd vastgelegd. Dat zou, dunkt ons, iedereen gedaan hebben. Integendeel eiein ernstige grief zou hun ten deel gevallen zijn van de gehe,ele partij, indien zij het niet hadden gedaan. Doch hierover later. Toen nu de eindstemming plaats had, stond de partij voor de vraag: afstemmen öf aannemen. Werd de Grondwet afge stemd, dan ging de winst inzake onder wijs te loor: de financieele gelijkstelling. Dit durfde ze niet. Daarom stemde zij feftor, en aanvaardde daardoor „nolens vo- lens" de bepalingen inzake hiet kiesrecht'. Een derde was niet mogelijk. i Naar onze meening heeft d'e a.r. Kamer - club daar goed aan gedaan. Nu kwam in !het voorjaar 1919 het voor stel Marchant inzake het actieve vrou wenkiesrecht. Dit voorstel werd in de Tweede Ka mer bestreden door den beer de Wilde, die namens de groote meerderheid van de antirevolutionaire club sprak. Twee ledtem van de club, de lieeren Smeenk en Schou ten, stemden voor liet voorstel, de andiere\ stemden tegen. Ook in de Eerste Kamer werd het voorstel bestreden en stemdeiri de hieeren de Waal Malefijt, v. d. Rerg en nu wijlen 't Hooft er tegen, terwijl de hiee- tren nu wijlen Bavinck en v. Hardenbroek er voor stemden. Het is inderdaad te betreuren, dat er 'geen een stem migheid in deze quaestie is geweest. Het jieieft de actie, ook in de Pers, verzwakt. Intusschen moet dit een les blijven voor onz epart'ij om, wanneer er in 't. vervolg tweeërlei opvatting opkomt in principieel© quaestiën als die van het vrouwenkies recht, de geschillen dan eerst in dert boezem der partij besproken en beslist worden. In principieele gevallen wekt het schouwspel de helft, der a.r. leden voor een zaak en de andere er legen eem (gevoel van mistrouwen, en spruit allicht een verboden wortel van bitterheid op. Wat nu de'quaestie van het huismans- kiesrecht aangaat, houde de .partij, zoo in als buiten de Kamer, vast aan het beginsel van organisch kiesrecht, en huis- manskiesrecht, en blijve daarvoor strijden gelijk van ouds. Natuurlijk nie-t a la 'Cato iCarthago moet vallen! maar toch door, gelijk o.a. bij de Staatsbegrooting, telkens op de zaak terug te komen, en een principieel debat uit te, lokken, gelijk vrouw, ik gevoel nu dat ik God werkelijk kan liefhebben, omdat Hij goed voor Tom is. Maar, mevrouw Ward, de dominé moet dan al bijzonder braaf zijn, dat hij kan gelooven, dat. God mijn Tom naar de hel kan zenden, en hij Hem toch kan liefhebben. Dat zou ik niet kunnen." „O, hij is zoo braaf!" zeide Helena uit den grond vain haar hart. De wind deed de sneeuw opstuiven, terwijl zij in de koude avondschemering! naai' huis liep, blies ze aan hoppen, en liet er kale plekken tusslchein. De ruïne van de werf was geheel verlaten in de- koude, die zich scherper deled gevoelen nu de zon onder wa,s; de smeltende sneeuw op de verkoolde planken was tot lange ijskegels bevroren, en terwijl zij even naar de zwarte puinhoopen stond te zien, brak een van de planken af en viel krakend neer. Een van die zonderlinge invallende her inneringen schoot haar Voor den geest; hiet uitblinken van een vliegende witte duif 'tegen het donkerblauw van elen Julilucht; de 'kleurenpracht van bloemen, op die| pastorie, en de fijne geur van reseda's. Misschien riep het contrast van de vin nige koude en de toenemende avondsche mering haar dit tooneel voor oogen; zij zuchtte. Juist toen zij uit de buurt van de werf kwam, hoorde zij haar naam noemen en Groen, van Loon, Keuchenius en anderletn 'steeds deden in de quaestie van de vrije school. Liberalen en vrijheid. Men moet ons niet kwalijk nemen, maali' wanneer wij op !he-t blad van de hel'eenig- de liberalen het woord „Vrijheid" zien staan, bekruipt ons Itelkens een gevoel van spijt, dat dez-e herleefde partij haar verleden verloochent öf Vergeten is. In den schoolstrijd van 1857 tot 1918 ge voerd, is maar al te zeer gebleken, dat de lib-e'nale partij: nimmer de pairtij der Vrijheid was. Wel willen wij Inaar den aard der naastenliefde trachten te gelooven, dat zij dn den loop der jaren heeft verteerd de vrijheid van den andersdenkende aan banden te i-egigen. Maar dan moet zij voo'Hal niet ophouden, ook in Iiaar pers hare vrienden, voorzoo-veil' die nog van Verre staan, tot die vrijheid op te voeden. Noig slechts kort geleden stond in het „Nieuwsblad van Kollum en ...omstreken" de volgende treurige advertentie: „Arbeiders en vaklieden van Oud- woudeDe Vrijzinnige werkgevers te Oiiicf- woude velrklaren bij dezen, 'dat zij! in ernstige overweging nemen, geen werk te Verleenen aan arbeiders of klandizie aan vaklieden, die hun kinderen naar de eventueel op te richten bijzondere school op; (de Wijgeest zenden: wel wanneer die kinderen blijven op de openbare of reeds bestaande bijzondere scholen. Zij wor den hiertoe gedwongen, doordat de voor standers van de door hen ge-wen-schte school herhaaldelijk pressie 'uitoefenen o>p ouders van kinderen dar openbare school om! 'ze hiehVan af te nemen." Het geval van Saaksumhuizen, ook al uit het Noo'rden, ligt ook nog te zeer in 't geheugen. En het verbod tot. het houden van de Uniecollecte te Dlordrecht, aan welk verbod de liberale burgemees ter zich schuldig maakte, is van zoo jeug digen datum, dat wij moeilijk kunnen ge looven, dat dit voorval, ook 'hun, die zoo 'reppen van de Vrijheid, niet tel kens nog bij 't uitspr'cke i van dit schöono woord, te binnenschiet. De hongersnood in Rusland. In Oost-Rusland woedt de hongersnood no'g steeds voort en in eenige gebieden wordt de toestand nog steeds erger. Zoo maakt de Bednota een bericht uit Zarizvm openbaar, waarin het luidt: In [het dorp Rodjanoje in het district Za- i'izyn ;zijn 7 (boeren krankzinnig geworden. In de dorpen van het district Nikolajewsk worden bedorven overblijfselen van dieren Ige gieten en verder eten in tal van streken< de menschen koolbladeren ten gras, tiie zelfs 'het vee niet ©et en die alleen door kameelen verteerd kunnen worden. In de kinderbewaarplaatsen is soms in ver scheidene dagen in het geheel geen eten. In een van die bewaarplaatsen, waar d'e kinderen sedert vijf dagen niet gegeten' hadden, zijn zie weggeloopen en men weet niet waar zie zijn De vrouw van Landru. Tijdens het proces-Landru zal bij me nigeen de vraag opgekomen zijn wat Ier 'toch van Landru's vrouw, zijn eerste, zijn >vettige vrouw geworden is. De oorrasiopn. zag Gifford Woodhouse naar haai' toe komen. „Gij zijt. zefcel bij die arme vrouw Davis geweest?' 'zeide hij, toiem hij bij haar was en haar de ledige mand uit de hanci nam. „Ja," antwoordde zij zuchtend. „O, Gif- ford, wat is dat alles verschrikkelijk alles wat die menschen zeggen en wer kelijk gelooven!" En nu vertelde zij hem -van den ouderling Dean, en iets van haar gesprek met vrouw Davis. Gifford luister de, ietn zijn gelaat nam een ernstige uit drukking aan. „Van uw standpunt, Helena, was het eigenlijk niet verstandig zoo openlijk voor [uw gevoelen uit te komen," antwoordde-hij.' „Bedoel je omdat ik de vrouw van den predikant ben?" bracht zij glimlachend daartegen in. „Al ben ik dat, mag ik toch wel mijn eigen overtuiging hebblem, ten zoo iets kon ik niet stilzwijgend aan- hooren. Als je denkt, dat John niet wil hebben dat iemand voor zijn gevoelen .uitkomt, dan ken je hem niet." Gifford durfde niet zeggen dat John tegen het gevoelen zelf zo-u zijn. „Maar misschien heb ik wel wat te sterk gesproken; het zou mij spijten als ik onheuseh was ge weest, zelfs jegens dien ouderling Dean." „Nu," zeide Gifford twijfelachtig, „ik hoop maar dat hij zich niet geroepen jgevoelt u „onderhanden te njemien"." Zij lachten, maar de jonkman liet er op dent van een Londensch blad geieft er het antwoord op. Juffrouw Landru drijft onder een aangenomen naam mlet haar beide zoons een k'Ieinlei bakkerij in een achterafstraat van Clichy, de noordelijke voorstad van Parijs. Juffrouw Landru moet een doodgewone vrouw zijn om te zien, het type van een Parijsche vrouw uit den kleinen burgerstand. Juffrouw Landru heeft tegen den correspondent gezegd, dat ze maar één verlangen had: het verleden te vergeten, opnieuw te beginnen. Zij ver telde, dat de eerste zes jaar van haar huwelijk, waarin hun vier kinderen ge boren zijn, gewoon-gelukkig zijn gewelest- Daarna is Landru den verkeerden wieg en zijn de levens der ecchtgenooten uit el kaar geaan. Juffrouw Landru liet niet veel los over ■haar samenleven met den moordenaar van' Gamhais. Zij heeft zelf, toen Landru pre ventief zat, zeven maanden in hechtenis doorgebracht wegens de valsche hand- teekenmg, die zij gezet had toen zij met Landru aan een bank een geldswaardig stuk, afkomstig van een van T,andru's slachtoffers, was gaan inwisselen. De rech ter had echter erkend, dat zij geheel on der Landru's invloed gehandeld had. Korte berichten. Naar uit Sint Etienne wordt gemeld, hebben de mijnwerkers aldaar besloten vandaag een staking van 24 uur te procla- meeren om te protesteeren tegen de loons- laging en de ai'beidscrisis in het algemeen. Om wraak te nemen, ziijn te Berlijn een ongeveer 300 jongelui met de roode vlag voorop een uitdragerswinkel van een vrouw binnengedrongen, waar zij verwoes tingen aanrichtten en plunderden. Gedurende de laatste weken open baart zich in Londen een nieuwe epidemie van influenza. Het getal der gevallen met doodelij'ken afloop bedraagt ongeveer het dubbele van dat tijdens de epidemie van het vorige jaar. Men vreest, dat het vele reizen in de aanstaande Kerstdagen een verspreiding der besmetting in de hand zal werken. Volgens berichten van Kreta hebben de opstandelingen 120 gevangenen uit de groote gevangenis te Itsedin bevrijd. D'e regeei'ing heeft opnieuw militaiere ver sterkingen naar Kreta gezonden. Volgens den correspondent van de „Morning Post" te Belfast nemen de anti- Britsche gevoelens daar toe ten gevolge van Engeland's gedrag tegenover Ierland. In de kerken is Zondagochtend meermalen gesproken van het „perfide Albion" en bij jpolitïeke bijeenkomsten is de gewoonte om het Engelsche volkslied te zingen ach terwege gebleven. Te Senjen, in het noorden van Noor wegen, is een fabriek gebouwd voor het drogen van viseh in het luchtledig; vol gens een door den Noorschen ingenieur Kofoed gevonden procédé. iMorgenbladet zegt, dat deze visch eerst o pde binnenlandsche markt zal worden gebracht en daarna, bij uitbreiding 'van het bedrfjf, ook op de buitenlandsche. De visch kan bij „koken of bakken worden behandeld als versche visch en de smaak moet voortreffelijk ziijn. Daar de Zuid-Slaven ten gevolge van de weersomstandigheden ler niet in zijn geslaagd voor den lOeii Deeembejr Albanië te ontruimen, heeft de giezantien- ralad hun 10 dagen uitstel verleend. De Albaneezen hebben het district der Mirdieten bezet zonder moeilijkheden en volgen een tegemoetkomende en bevredi gende politiek. Ter gelegenheid van het in ontvangst nemen v,an den Nobel-prijs te Stockholm heeft de Framsche schrijver Anatolo Franc© een redevoering uitgesproken, waarin de volgende woorden voorkomen: „De vr©e- selijkste der oorlogen is gevolgd door ©en verdrag, dat geen vredesverdrag is, maar de voortzetting van dein oorlog. Europa zal er aan ten ondergaan, indien niet eindelijk' de rede haar intrede doet in haar raad kamers." Uit Tokio 'wordt gemeld, dat den 11 en December eeri moordaanslag zou zijn ge pleegd op den Japanschen min is te .pre sident Taka Haski. De Duitscbe regeer in g heeft, in ver band met bet feit, dat het aantal bui tenlanders, dat zich, in strijd met de be staande bepalingen, zonder behoorlijk pas poort naar het bezette en onbezette ge bied begeeft, gestadig toeneemt, de paa- 'oontrole ook aan de Westelijke gnems van het bezette Rijnland verscherpt. Politie dienaren zullen bovendien zooveel moge lijk nagaan, of vreemdelingen in het be zit zijn van een volgens de voorschriften geviseerden pas. Als eien ongeoorloofd© overschrijding der grenzen vastgesteld wordt, moet het viervoudige worden be taald van het in het land van herkomst Voor een visum geldende bedrag. Boven dien kunnen in zoo'n geval de betrokke nen uit liet land gezet of gestraft wordJefn- 1 volgen: „Als men er toch goed over na- I denkt, is er geen wangeloof of blakrampien- ,heid, die niet baar oorsprong heeft in ©en waarheid, en niets is mieier waar dan dat zonde ©euwig gestraft wordt, 'tls ialleen maar dat zij er God verantwoorde lijk voor stellen niet zichzelven; maar ik hoop, dat de manier, waarop u ge sproken hebt, Ward niet in moeilijkhe- jden zal brengen." Helena lachte, ondanks' hare neerslach tigheid. „Wel, Gifford," sprak zij, „ik ben niet van u gewoon, dat je de zaken zoo donker inziet, en nog wel zoo'n kleinig heid. Baas Dean heeft waarschijnlijk geien woord onthouden van wat ik hem gezegd heb, en als ik het hem niet zlelve zeg', zal John ei' nooit iets van hooren." HOOFDSTUK "XIII. De winter ging in Ashurst rustig en stil voorbij; het eenige, wat belangstel ling wekte, was Heiena's brief over dien brand en Kolonel Draytons aanval van jicht. Het leven had er, voor zooverre ieder een zich. kon herinneren, zijn ouden loop van kerkelijke feestien, theevisites en de Zaterdagavond-partijtjes in de pastorie. Maar onder eentonige kalmte kan zwar© spanning schuilen, en dat was het geval in Ashurst. W ijz iging der Spoorweg tarieven? Door het Dagelijksch Bestuur van het C. N. V. werd aan den Minister van Waterstaat een schrijven gezonden, waarin er op wordt gewezen, dat de Mipistejr zijn invloed zal aanwenden om te voorko- inen, dat de Werkmanskaarten op de spoor wegen worden afgeschaft en de prijs der abonnementen wordt verhoogd. In dit schrijven wordt gezegd, dat af schaffing van de werkmanskaarten velen arbeiders op een belangrijke vermeerde ring van uitgaven zal komen te staan, wat voor velen niet te dragen zal zijn- Tegen het vervangen der werkmanskaar ten door trajectabonnementen met den gel digheidsduur van één maand worden be swaren geopperd, omdat dit den arbeiders voor het risico plaatst, dat zij bij ontslag, hun abonnement een deel van den tijd, waaawer het loopt, niet zullen kunnen benutten. Invoering van dezen maatregel zal liet zoeken naar werk buiten de woonplaats tegenhouden ,wat zeer ongiewenscht is. Tegen het verhoogen van den prijs dei abonnementskaarten worden bezwaren in gebracht, omdat een groot aantal handels reizigers voor wie in dezen tijd van ma laise de strijd om het bestaan toch releds buitengewoon zwaar is, extra wordt be last. Tenslotte betwijfelt het Dag. Bestuur van het C- N. V., of doorvoering vaa die voorgenomen maatregelen wel tot het beoogde doel, n.l. vermeerdering van ont vangsten, zal leiden. Het meent, dat door beperking van het reizen juist hiet te genovergestelde hot. geval zal zijn. Demer beproefde, met weinig goed ge volg. d© besluiteloosheid te verbergen, waaraan zijn hart, nog ten prooi was. Want de ingeving, aan Jephta ontleend, (was gebleken vruchteloos te zijn. Hij had echter wel beproefd 'er naar te werk te gaan. Een p aar da gein nadat hij op den inval was gekomen, die het huiselijk ge bed zoo gestoord had, ging Denner uit, om zijn lot beslist te zien. Het was ver bazend hoe kieskeurig hij dien ochtle'nd) op zijn linnengoed was, en hij trok zijn beste kleeren aan; hiet gewicht van de gelegenheid in aanmerking riemende, zag 'hij er niets onbehoorlijks in zijn zwarten rok aan te doen. Hij droeg zelfs zijn nieu wen hoed, dien hij nog niet meer dan ,zes maal had opgehad misschien bij feen begrafenis of op elen kermis 'sedert hij hem, drie jaar geleden, gekocht had. Het was een heldere, koude dag, en het manneken stapte vlug den wieg langs naar de woning der beide zusters. Hij ge voelde zich zoo luchtig van hart als een jongeling, die uit vrijen gaat met tamelijk veel zekerheid van geen blauwtje te zul len loopen. Hij. neuriede zelfs een min neliedje, waarbij hij met zijn rotting de maat sloeg, toen hij zich plotseling in. zijn hoop teleurgesteld zag. (Woedt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1921 | | pagina 1