36e «laargang
Binnenland.
nit. 51
Dinsdag Movember 1111 i
EERSTE BLAD.
Buitenland.
llit de Provincie.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
Bij Zenuwachtigheid neemt
Uitgave van
de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO,
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LANGE VORSTSTRA AT 70,
(Telefoon No. 11).
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P. DHUIJ L. BURG.
Drukkers
Oosterbaan Le Cointre, Goes.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Prijs per 3 maanden fr. p. post 13.
Losse nummersfO.Ofl
Prijs der Advertentiën:
1i regels f 1.20, elke regel meer 30 ct,
Bij abonnement belangrijke korting.
Bewijsnummers 5 cent.
HET ONTWERP PROGRAM VAN ACTIE.
VII.
Het Concept vraagt vervolgens de aan
dacht voor het Sociale Vraagstuk. Het
bracht velerlei ter sprake, o.a. arbeids
verhoudingen en arbeidsgeschillen, sociali
satie, bedrijfsorganisatie, arbeidscontract,
arbeidsbescherming, huisindustrie, onge
vallenverzekering bij landbouw en vis-
scherij, enz.
Allereerst dient hier opgemerkt De
■Standaard deed 'tdezer dagen ook al,
- dat wij hier niet hebben een sociaal
program daarvoor zorgen Patrimonium
en de Vakverbonden maar een politiek-
.sociaal-program.
Communisten en sociaal-democraten
hebben voor deze onderscheiding tus
schen politiek en sociaal economisch geen
oog. Eerstgenoemden omdat bij hun stre
ven naar de macht zij in de politiek
alle belangen, ook de sociale, doen op
gaan, opdat de politiek het middel, en
wel het eenige middel zij tot omverwer
ping van den Staat. Laatstgenoemden om
dat zij het, maatschappelijk leven geheel in
den Staat doen opgaan.
De crisis en haar maatregelen werkten
er toe mede om ook in kringen waar
men tot nog toe van vermenging van
politieke en sociaal-economische factoren
pooit zelfs maar gedroomd had, de politiek
te doen aangrijpen om door haar ver
schillende wenschen op sociaal gebied
verwerkelijkt te 'krijgen.
De belangen-partijtjes, in de Tweede-
Kamer sedert 1918 werkzaam, strekken
ten bewijze.
Alzoo zal 't evenwel onder o-ns niet
zijn; en 'tis ook alzoo onder ons nog
niet. Het onderscheid tusschen Staat ©n
Maatschappij wordt onder ons streng
vastgehouden.
Wat 'I concept vraagt, geldt derhalve niet
'i; sociaal-economisch leven, maar slechts
datgene, wat geacht wordt op het terrein
der sociale politiek te liggen. Waarbij dan
nog moet worden opgemerkt, diat 't pro
gram slechts het hoogst n-oodige vraagt,
en alleen datgene wat ,öe eerstvolgende
periode zal kunnen leveren. Let wel: cie
eerstvolgende p-eriode, dat wil zeggen, de
(eerstvolgende vier jaren, dus betgeen ge
leidelijk in deze vier achtereenvolgend©
jaren zou behooren tot stand gebracht
te worden.
Men verlieze echter nimmer uit. het
oog dat. de financieele toestand en vooruit
zichten niet rooskleurig zijn en tot be
scheidenheid dringen.
Het concept vraagt:
Krachtige bevordering eener regeling
der arbeidsverhoudingen ter voorkoming
izoo mogelijk van conflicten in de We
reld van den arbeid en' tot oplossing van
geschillen, indien deze desalniettemin
ontstaan.
Door deze clausule plaatst het concept
(le Kiesvereeniginglon terstond voor de
•vraag: wat wilt gij?
De arbeid is, zoolang de wereld bestaat,
een stuk levensstrijd geweest, Voor velen
met een groote dosis poëzie, omdat daar
de zegen van den arbeid werd erkend,
en de donkere wolk, door de zonde over
den arbeid gespreid, nimmer werd gezien
zonder den breeden zilveren rand.
Dit geldt,vooral voor die kringen, waar
de arbeid gezien wordt als door den zon
deval verdorven, doch door Christus ge
red en door 't Evangelie tot vrijheid geroe
pen, en alzoo een middel om God te die
nen. De mensch werkt hij moge pro
fessor of putjesschepper zijn! de
mensch werkt in zijn g o d d e 1 ij k be
roep.
Doch in den loop der eeuwen is aan
den arbeid groot, onrecht, geschied- Eisn
zich steeds vermeerderend onrecht, niet
weinig ook ten gevolge van de groote
misrekeningen ©n misverstanden, die tot
misbruiken en misstanden leidden. Vooral
in (le vorige eeuw kwamen die .meest
ischreiende wanverhoudingen naar voron.
Gevolg van de O-economische fout. van het
I a at -maar-waaienD<e oud-liberale school
heeft do-or dit zelfzuchtige vrijheids.sy
steem een misdrijf tegien de vrijheid e;n
de persoonlijkheid van den werkman ge
pleegd, en zichzelf moreel benadeeld.
Toen de arbeid ontwaakte e.n tot zelf
bewustzijn kwam, en zich ging- organi-
seeren, tegenover eten werkgever de
mooie naam Patroon was reeds lang in
'tv.ergeetboek geraaktvereeni gden zich
ook dc patroons, en zoo kreeg men den
klassenstrijd. Het werd een strijd, ©en
machtsstrijd, een strijd om verplaatsing
van het zwaartepunt. Én het machtsmiddel
werd ©enerzijds de staking, straks ander
zijds door het contra.machtsmiddelde
uitsluiting gevolgd.
Zoo is 't tot op den huidigen dag ge
bleven.
Nog herhaaldelijk komen stakingen en'
uitsluitingen voor, en blijkt 'tal meer dan
de patriarchale verhoudingen hebben
[plaats gemaakt voor de scherpe afschei
ding van de twee partijen waarin de
Klassenstrijd den Arbeid deed uiteenval
len.
Wij behoeven niet te zeggen hoe groot©
schade aan weerszijden door slakingen is
berokkend.
Staking, hoe ook toegepast, is altijd
een wapen, dat naar twee zijdieai wondt,
gebleken. De geldelijke schade ook door
een werkman en zijn gezüi, ook nog
maanden daarna, geleden, is enorm.
En nog steeds zoekt men tevlergieefs
naar een middel otn het hanteeren van
dit wapen te voorkomen. Het is wel her
haaldelijk beproefd, d-och 't slaagde niet
omdat in den regel de partijen, op de
macht belust, overleg weigerden.
En wanneer dan ten slotte de strijd
.beslecht was, hoe droef werd dan de
verdere verhouding menigmaal. De partij
die 't verloor, bleef mokken, ©n de partij
die 't. won bleef vreezen, en beide partijen
waren weer een heel eind vérder van
elkaar geschoven
Zijn er dan geen middelen, om in die
toekomst stakingen en uitsluitingen te
voorkomen?
O ja, aansturen op arbitrage (scheids
gerecht) maar dit is in de practijk al
even dubieus gebleklen als een verbod
of (tfspraak ons onuitvoerbaar schijnt.
Dé eenige maatregel die iets goeds be
looft komt ons op 't ©ógenblik voor te
:zijn, die welke het Concept aangeeft:
krachtige bevordering eener regeling der
(arbeidsverhoudingen.
Hiertoe is -r.-o-odig steunbieding aan het
(ontwerp van minister Aalberse tot het
benoemen van commissies in bepaalde
gemeenten, welke commissies de mooie
taak hebben te trachten de geschillen,
die in den arbeid opkomen, op te lossen,
of althans te verzachten; de partijen tot
elkander te bren ;en, om zon te komen tot
overleg en vreedzame bijlegging.
Dit ontwerp hebben wij indertijd met
groote sympathie begroet. Wij hopen ten
zeerste, dat de minister van arbeid er in
slagen mag het nog vóór de verkiezingen
in 't Staatsblad te krijgen.
Doch naast, steun voor de wetgeving op
dit. gebied past' aan wie er toe geroepen
zijn de noodige ernst en takt o-m den)
volksgeest in deze richting te bewerken.
Helaas, wij zijn altegaar zondige men-
schen en hebben met zondige menschep
te doen. Maar aan de leiders onzer vak
bonden en werkliedenviereenigingen, aan
de mannen van 'invloed buiten deze, en
aan de pers zij deze taak opgedragen.
Bewerkinr van den volksgeest- Tegenover
de predikers van de klassenstrijdleer we>-
ken met het Evangplie; en patroons en
Werklieden bepalen bij hun roeping: Jaar*
den vrede na met allen. Doch met inacht
neming van de leer dat de wijsheid, die
van Boven is, in de eerste plaats is
zuiver, dat wil zeggen zich onder de
tucht stelt van waarheid en recht, ook a]
moest de vrede er onder lijden; en eerst
daarna is vreedzaam.
De toestand.
Het verloop der Washingtonsche confe
rentie zal er ongetwijfeld niiet toe bijdragen
de hoop op -ontwapening te versterkten.
Wij, Christenen, die leven bij Gods Woord,
weten wel, hoezeer het ook onze plicht
is alle pogingen te steunen, die aangewend
worden tot beteugeling van het vreiesie-lijke
anilitairisme, diat in de-z:e bedeeling geen
storelooae vrede za.l heersehen. Maar t-och.
er was hoop, vooral toen het verloop
van de openingszitting zoo verblijdend
was, dat de zware last der bewapening,
die op alle volken drukt, wat zou ver
licht worden.
En wat zien we nu? Niet veel meer
dan openlijke of bedekte ruzie. Briand
hield een vurige rede, om aan te toornen,
dat' Frankrijk zich moet blijven wapenen,
uit vrees voor een zich weer oprichtend
Duitschland. De Fransch-en s-chelden, de
Engelschen zijn slecht gehumeurd. Die
Chineezen hebben reeds gedreigd te zullen
vertrekken, maar hebben hun bedreiging
verzacht. De Japanners schijnen steleds
sterker vast te houden aan de 70 pet.
voor hun vloiot.
Dan zijn er nog Fransch-Italiaansche
verwikkelingen aan den dag gekomien,
voornamelijk veroorzaakt door de rede
van Briand. Zelfs zijn er in Italië hieï
en daar bepaald anti-Fransche relletjes
voorgekomen.
Behalve Briand heeft ook de Engelsch
man (tor zon in verband met de Washing-
lonsche conferentie eien rede gehouden,
die weer allesbehalve vriendelijk door de
Fransche pers is ontvangen. In zijn rede
is de Engelscbe teleurstelling al heel dui
delijk uitgekomen.
Curzons woorden ,dat niet kan worden
geduld, dal in Europa een macht weer
Ópstaat, die met den sabel rammelt en den
wereldvrede bedreigt, moge dan al op
Duitschland doelen, de Franschen kun
nen het zich voor gezegd houden.
En zoo heeft Washington, wat voor
goeds het overigens de w'ereld, mis
schien misschienzal kunnen
brengen, in elk geval tot dusver dit po
sitieve resultaat, dat de Britsch-Fransche
tegenstelling -nog meer is verscherpt
Geen wonder, dat men ook in Ame
rika zijn teleurstelling' over de povere
resultaten dezer confereptiie niet onder
stoelen of banken steekt, al blijft mien
daar moedhouden, dat ten laatste nog
wel iets zal bereikt worden.
Bij gebrek aan wat anders gaat men nu
druk redeneeren over een nieuwe
volkenassociatie, een tweede editie van
den Volkenbond dus. De kans- bestaat al
zoo, dat 'tmet den Volkenbond precies zoo
gaat als mqL*Le r^ude-JS&tehiationale: hij
zal in aantal groeien. Op uien duur zal 't
niet meer uit elkaar te hou-den zijn.
Bovengenoemd plan gaat uit van presi
dent Harding, gelijk het Volkenbondplan
ook uitging van een Amerikaanschen pre
sident. Hij wil kortten tot een nieuwe
overeenkomst tusschen de Volken omtrent
hetgeen op deze conferentie besloten is.
Deze overeenkomst, de z.g. gentlemen-
overeenkomst, bedoelt dus, geen formeel
verdrag te zijn.
President Harding zoju voorts de hoop
koesteren, dat al de kleinere naties even
tueel zich bij de groote mogendheden zul
len aansluiten bij de beraadslagingen be
treffende haar belangen o$ 'die van de
"wereld in het algemeen.
Of een internationaal hof van justitie
een der resultaten Zal zijn van de nieuwe
'conferenties, is een vraag, die president
Harding- nog te twijfelachtig acht om er
thans v-erder op in te gaan.
De gestikte gevangenen.
Vorige week maakten wij melding van
het tragische voorval in Malabar, waar
tijdens een transport van feen honderdtal
gevangen Moplahs, 56 dier gevangenen
in een wagon gestikt waren, terwijl acht
anderen later overleden.
He regeering van Madras heeft een offi
cieel communiqué uitgegeven, waarin twij
fel wordt uitgesproken over de aangege
ven doodsoorzaak, en een oïficiëele lijk
schouwing wordt beVolen. De bagagewagen
was het gewone vervoermiddel v'oor Indi
sche regeeringssoldaten. Wel had de wa
gen kort geleden materialen voor de genie
troepen vervoerd, doch daaronder wafen
geen vergiftige gassen of vloeistoffen.
Alleen was dg wagen kort geleden opnieuw
geschilderd en door de verf waren de
openingen van de blikken v'entilatie-platen
eenigszins verstopt, zegt een corr. van
de „Daily Mail". Het vreeselijke van het
geval is, dat in liun v-erscJirikkelijken
doodsstrijd verschillende der opgiesl-oten
mannen elkander ernstig verwond hebben
door bijten, .zoodat de lijken van sommigen
schier onherkenbaar -zijn. De deur van
den wagen schijnt gedurende de reis heele-
maal niet open geweest te zijn, en een
reis van 60 mijlen duurt in Indië ver
scheidene uren.
De LandrurZaak.
De Zaterdag gehouden zitting van het
proces-Landru was gewijd aan enkele plei
dooien der civiele partijen.
Advocaat Surcouf heeft o.a. gepleit Voor
de familie van mevrouw Cuchet en haar
zoon, beiden slachtoffers van Landru.
Pleiter wenschte mevrouw Cuchet in
de oogen van het publiek, dat Zoo licht
alle slachtoffers van Landru Veroordeelt,
te rehabijiteeren. Mevrouw Cuchet was
volgens den advocaat een bescheiden en
nette huisvrouw, die slechts leefde voor
haar zoon Andrê, een jongen van 17 jaar.
Zij was rijker dan de rechter van instruc
tie het heeft doen voorkomen. Haar echt
genoot hield er een porceleinzaak op na
te Limoges. Bij ziijn dood stelde zij zich
aan het hoofd van die Zaak en had ver
scheidene werklieden in haar dienst. Men
kan haar vermogen veilig op 30.000 francs
schatten, toen Landru haar leerde kennen.
Terwille van haar zoon gaf zij aan de
mooie voorspiegelingen van Landru, die
haar welstand beloofde, gehoor. De ver
lovingsring, haar door den blauwbaard
geschonken, was vermoedelijk dezelfde,
die voor de andere slachtoffers had ge
diend.
Op zekeren dag kwam mevrouw Cuchet
door een toeval te weten, dat hij, die haar
verloofde was, een oplichter en een fal
saris was, die beschikte over valsche pa
pieren en door de justitie gez'ocht werd.
Landru merkte, dat hij in de gaten liep
en besloot tot eiken prijs zijn ongelukkig
slachtoffer tot zwijgen te brengen. Van
toen af was mevrouw Cuchet ter dood
veroordeeld.
Landru is niet alleen een moordenaar,
bij is ook een falsaris, een dief, riep
plGur uit. die op (den dag van zijn ar
restatie de dasspeld droeg, welke zonder
twjjfe.1 gedragen werd door den jongen
Cuchet, toen Zijn misdadige hand hem
Vermoordde.
Ik heb niet te onderzoeken, Landru
dus eindigde Mr Curcouf zijn pleidooi
hoe gij uw slachtoffers hebt vermoord,
of gij ze in stukken gesneden of verbrand
hebt. Mijn indruk is, dat gij1 mevrouw
Cuchet, evenals de anderen, naar uw abat
toir gesleept hebt en dat gij ook haar zoon
er heen hebt gebracht.
Ik zeg u, dat gij schuldig zij't aan den
dood van deze twee slachtoffers. Gij hebt
Ze vermoord. Onder groote beweging nam
Mr Surcouf weer plaats, terwijl Landru
voortging een onverschillige houding aan
te nemen.
Korte berichten.
- Nauwelijks is de winter miet zijn
sneeuw en ijs in de Alpen gekomien,
ttf hij heeft reeds drie slachtoffers
geëischt. Een Weenseh bankbeaimbte
is bij het skijloopen verongelukt, ter
wijl twee andere personen van een
gletsche-r zijn gestort. Hun lijken zijn
nog niet gevonden,
In Italië is een algemeene typoi-
grafenstaking geproicilamieieird.
Zondag zlijn in België de verkie
zingen -gehouden voor de provinciale
staten. De Katholieken behaalden
successen.
Bij een brand in een woonhuis
te Munchen kwamen 5 pieirsonen in
de vlammen om.
In Argentinië heeft een aardbeving
plaats gehad. Er moeten talrijke slacht
offers zijn.
In Frankrijk zullen de mijnwerkers
op 12 December een 2-1-uurstaking houden
als protest tegen de loonsverlaging.
In het geheele Moezel- en Saargebied
is een mijnwerkersstaking uitgebroken. Tot
70 procent van de arbeiders staken.
S
D e K abler vl&'rkiezi ngen.
Mek instemming nemen wij onder
staande uit de (A.-R.) Rotterdammer
over.
Naar de liberale „Nieuwe Rotter-
darrische Courant" verneemt, stelt hef
centraal comité van A. R. kiesver-
eenigingen voor, in 1922 miet 7 lijs
ten uit 'te komen. Deze worden dan
als volgt gegroepeerd: I. Leeuwarden,
Groningen en Assen; II. Zwolle- en
Arnhem; III. Leiden en Utrecht; IV,
Dordrecht en Middelburg; V. Nijme
gen. Den Bosch, Tilburg en Maas
tricht; VI. Amsterdam en Den Hel
der; VII. Rotterdam, Den Haag en
Haarlem.
Er wordt op gerekend, dat deze
groepen resp. 3. 2, 2, 2, 2 a 3, 1, 1
en 2 zetels zullen opleveren.
Deze groepeeri-ng wordt als volgt
gemotiveerda. het is noo-dig, dat de
saam te voegen kieskringen, wat ter
ritoriale liggi-n-g en geaardheid der be
wolking ten aanzien van -geestelijke
en politieke vraagstukken betreft, zoo
nauw mogelijk bij elkaar aansluiten;
b. overwogen moét, welke combinatie
de beste kansen geeft; c. de groepee-
ring moet gelegenheid geven" de be
schikbare c-andidaten doelmatig over
de lijsten te verdeelen.
Dit bericht is als drukwerk in open
enveloppe aan de onderscheidene
Kiesvereenigingen toegezonden, terwijl
het als1 opschrift vertrouwelijk droeg!
Wij hadden natuurlijk reeds kennis
van het bericht, dooh hebben hel niet
gepubliceerd, om reden het opschrift
vertrouwelijk erop Vermeld 'sto'nd. Van
daar, dat de liberale Nieuwe Rott.
Crt: de primeur van dit bericht kon
hebben.
De ineenstorting der
Levensverzekering.
Die „Haagsche Post" schrijft:
De methoden bij de failliet verklaarde
„Nalm" (Nationale Algemeene Levensver-
zlekering-Mij) blijken van bijzonder walge
lijken aard te zijn geweest. Het ding
richtte tal van filialen op, en voor die
filialen werden direkteuren gevraagd in
annoncen met het opschrift „Levenspo
sitie". Aspiranten kregen f4500 aanvangs
salaris, maar moesten dan voor f 10.000
volgestorte aandeelen nemen. Zeer spoe
dig, doorgaans zoodra zij hun vrienden
kring addhen Volgepompt met polissen,
werden de directeuren dan vaak gedwon
gen hun „levenspositie" af te staan aan
een nieuwen aspirant, die nieuwe aandee
len nam en een nieuwen vriendenkring
exploiteerde. Middelerwijl werden tal van
-oude luidjes belezen, hun geld aan de
Mij af te dragen in ruil voor een rustig
leven in een door de Mij met "hun geld
gekocht huis, van een door de Mij uit
hun geld betaalde lijfrente. Nu het zaakje
failliet is, staan al die arme zielen in hun
hemd op straat. Ongetwijfeld zloude het
parket gaarne ingrijpen. Maar geeft de
wet de justitie gelegenheid? Zal ook hier
niet d-"* een of andere handige advocaat
er wel voor hebben gezórgd, dat de schul
digen buiten schot blijven van onZe schan
delijk slechte wetten, of beter van onze
wetteloosheid op assurantiegebied
Allerlei.
De Koninklijke familie is weer in de
residentie teruggekeerd.
Naar het Hbld meldt, wordt een ernstige
poging aangewend om inzake de staking in
de metaalindustrie tusschen de strijdende
partijen toenadering te bewerkstelligen.
In het belang der z!aak is het blad ech
ter dringend verzocht, voorloopig met deze
mededeeling te volstaan.
Donderdag a.s. vergadert de contact
commissie in de mijnstreek. Op de agenda
staat o.m. herziening der loonsvoorwaar
den.
Het rapport der Bezuinigingscommissie
Zegt, dat honderdduizenden guldens per
jaar bespaard kunnen worden op de be
zetting der departementen.
Het Kon. Ned. Landbouwcomité noemde
in een motie het voorontwerp Landbouw-
arbeidswet onaannemelijk. Wij zullen de
motie in haar geheel morgen plaatsen.
De Minister van Arbeid overweegt
het denkbeeld, om het mogelijk te maken,
dat binnen zekere grenzen en onder con
trole dér overheid, overeenkomstig door
werkgevers en werknemers in gemeen
overleg getroffen regelingen kan worden
afgeweken van de 45-urige arbeidsweek.
Opgepast! Na. het berichtje
-o-ver dien onbetrouwbar-en colporteur
gelezien te; hebben, acht ik hiel niet
ondienstig ook eens te waarschuwen
tegen Mormoonsche -en Baptis'lische,
misschien nog wel andersoortige agen
ten, die de huizen in Walcheren en
Beveland miet teksten, traktaatjes en
mooie boekjes „Voor deiZending,'!
afloopen. Vaak geven de licihtgeloo-
vige vrouwtjes dan nog een kwartje
extra „voor de goeje zaak", maar die
zaak is geen andere dan de poirte-
moinnaie dier rondtrekkende zusters
(want vaak zijn het vrouwen, did
dit baantje uitoefenen). Van de hon-
"flerd menschen, die wat geven, denken
90 procent aan de zending- onder
de heidenen. Men bedenke gloed
dat die er niets van krijgt, maar al
leen de Mormoonsche of Baptistische
propaganda. Men zij gewaarschuwd!
W. v. Z.
Ver e en i ging van gemeen
ten. De „Midd. Crt." schrijft onder bet.
gisteren door -ons uit „Zeelandia" over
genomen bericht betreffende de samen
voeging van gemeenten in Zeeland, dat
deze mededeelingen voor 90 pet. fanta
sie -zijn.
Bij Ged. Staten is de algemeene kwestie
aanhangig: of er mogelijkheid bestaat ge
meenten te combineeren. Die kwestie is
in onderzoek -gegeven aan commissies uit
Ged. Staten. Als gevolg daarvan is bij de
betrokken gemeentebesturen aan de orde
gekomende bijvoeging van 't Zand bij
Middelburg; en de samensmelting der ge
meenten op N.-Beveland.
Voorts is in onderzoek maar niets
meer 'n wijziging der gemeentegrenzen
op Schouwen en Duiveland, bij welk
onderzoek de commissie uit Ged. Staten
een leiddraad heeft aan een ontwerp
van de Vereeniging van Burgemeesters
