Telegrammen.
Kerknieuws.
Onderwijs.
Leestafel.
Gemengd Nieuws.
Allerlei.
Land- en Tuinbouw.
Openbare Verkoopingen en Ver
pachtingen.
Aanbestedingen.
gang- van 1 December a:S. en onder» voor-
waiirde dat zij Vóór'-lötiJanuari 1923 ini
'de'gemeente "woont;
Benoemd worden tot leden der plaatse-
lijke commissie van toezicht op liet lager
onderwijs dhrn. W. Canels, hoofdder O.
L. school, H. Spek, hoofd der bijz.school,
N. Luijk, voorzitter der Ouder-commissie,
J. W. van As, secretaris van het bestuur
der bijz. school en Ds. J. W. Verschoor
als voorzitter. Daarna sluiting.
Dliivendijke. Door het bedanken van
den heer M. Leendertse, oplichter van het
waterschap Schouwen, te Scharendijke
voor technisch ambtenaar aan het hoog
heemraadschap „Noordholland's Noorder
kwartier" met standplaats Hoorn, komt
thans .op de voordracht voor de heer C.
J. van Oost, eveneens opzlichter van het
waterschap Schouwen, alhier.
Ned. Ilerv. Kerk.
Beroepen te I.Tmuiden, T. J. van
Oostrom Soede, O.-f. préd. met verlof
Ie 'sGravenbage; te Sint Anna ter
M'uiden, ,T. W. v. N i Ouwen h'uiizen, oand.
te IJaendijke.
Rilland Bafh. In de gisterenavond ge-
'houden stemming .zijn tot notabelen her-
kotëen de heeren A. A. Mol, M. C. de
Koster en K. Saman.
Door kerkvoogden en notabelen der
Ned. Iforv. Kork alhier, is met algemeene
stemmen besloten niet in te gaan op het
verzoek van den Raad van Beheer voor
de predikants-traktementen in de Ned.
Ilerv. "Kerk, oml voor de centrale kas
dier traktementen voor 1932 een som van
f 1520 te storten.
Beroepbaar. De heer P. N.
Kruijswijk te Amersfoort, theol. cand. aan
de Vrije Universiteit is door de classis
Amersfoort na -p-raeparatoir examen be
roepbaar verklaard bij de Geref. Kerken.
De proponent zal een eventueel beroep
aanstonds in overweging nemen.
Herinneringen aan Dr Kuy-
per en Dr Bavinck. In de Amerikaan-
sche „Wachter" schrijft de heer A. Dijk
stra van Grand Rapids het volgende:
Zij het mij vergund, iets uit mijn jeugd
herinneringen aangaande wijjen Dr Kuyper
en Dr Bavinck mee te deelen en er enkele
opmerkingen aan vast te knoopen.
Dr A. Kuyper zou op zekeren Zondag
in het kerkgebouw van de Gereformeerde
Kerk te Hallum (Friesland) preeken. Het
was bij gelegenheid van de bevestiging in
het ambt van Dr Wijminga, die zlijn studiën
■aan de Vrije Universiteit te Amsterdam
voltooid had. Twee uren vóór de dienst
aanving was ik' bij de kerk van Hallum,
maar al de smalle gangen die naar de kerk
leidden waren reeds beziet. De eenigste
k'ans om, als de kerkdeuren open kwamen,
naar binnen te 'kóm'en, was over twee
hooge hekken heen te 'klimmen en Zoo
«ver de begraafplaats, die het kerkgebouw
omringde, meer nabij de deur te komen.
Dit gelukte mij, en Zoo kwam ik na lang
wphten voor de opening der kerkdeuren
naar binnen. Vele honderden werden te
leurgesteld. Ladders werden van buiten
bij de open ramen gebracht om nog aan
sommigen aan de buitenzijde gelegenheid
te geven om iets te hooren. Nooit Zal ik
deZe wondervolle predikatie vergeten van
den man, die zooveel wijsheid en welspre
kendheid beZat en die terzelfder tijd door
beelden uit het dagelijksche leven diepe
waarheden voor den eenvoudige kon dui
delijk maken.
In mijn jongelingsjaren was Dr Bavinck
predikant te Franeker, eveneens in Fries
land. Dikwerf hoorde ik hem prediken.
Gewoonlijk rekenden wij er op, dat wij een
uur vóór de dienst aanving, in de kerk
moesten zijn om een staanplaats te krijgen.
Het was toen niet verboden bij de wet om
in de paden tusschen de zitplaatsen te
staan, en wij wilden gaarne van twee tot
drie uren staan om Dr Bavinck te kunnen
hooren.
Vele weionderwezen, maar ongeloovige
menschen kwamen om Dr Bavinck te hoo
ren, niet alleen om Zijn groote welspre
kendheid, maar vooral ook om de kracht
en de wondervolle ontplooiing van zlijn
bewijsvoeringen te beluisteren.
Wat trof in de prediking! van Küyper
en Bavinck, was de heilige ernst, waar
mee zij de waarheid ontvouwden niet al
leen, maar ook de kinderlijke eenvoud van
hun smeekgebed tot den Heere om Zijn
hulpe en Goddelijke tegenwoordigheid!
Wat wondervolle, lichtende sterren wa
ren deze mannen aan den kerkelijken he
mel! Zij zlijn heengegaan, hun taak op
aarde was vervuld. Als ik aan dezie man
nen denk, dan-klinkt het woord des Apos
tels mij in de ooren: „Gedenk uwe voor
gangeren, die U het Woord Gods hebben
gesproken; volgt hun geloof na, aanschou
wende de uitkomst hunner wandeling".
Hoe kunnen wij ons het leven en den
arbeid dezer lichtende sterren in Gods
firmament ten nutte maken? Door hun
werken, die Zij ons nalieten, te lez-en en
te bestudeer en! Door hun vast en kin
derlijk geloof in God en Zijn Woord na
te volgen!
Wij beweren niet, dat deZe mannen on
feilbaar waren. Dat hébben Zij zeiven nooit
beweerd of gedacht. Maar hoe pijnlijk' is
het ons als jonge predikanten in onz'e
dagen als uit de hoogte neerzien op Dr
Kuyper en Dr Bavinck1, en ons vertellen
dat deze mannen zich b.v. geheel ver
gisten in wat zij beiden schreven over de
leai van Gods algemeene genade, in onder
scheiding van zaligmakende genade, en
nog meer andere dingen. Laten wij voor
zichtig zijn. God heeft ons veel in deze
mannen geschonken; wij weten \yat ,,'de
hntkonjst hunner wandeling7' geweest is.
Zij wandelden met God; Zij spreken nog,'
nadat z.ij ges-torven zijn, door hun pers-
arbeid. Laat ons hun nagedachtenis ëeren
en biddend onderzoeken wat de pen dezer
vaardige schrijvers ons naliet.
Vlissingen. Voor de opleiding tot „tele
grafist. voor blinden" zijn geslaagd de hee-
iren W. P. Kokelaar en A. M. van Gelder,
leerlingen van den h-eler A. Frelier, Dit mag
wol -een groot succes genoemd w-ordein
daa r deze beide heeren 'blind zijn,
Bevorderd tot arts te Amsterdaim
de heer J. H. B. Puylaert, geboren te
Zniddorpe.
Te Amsterdam slaagde voor het can-
didaatsexamen pharmacie de heer A. ,T.
J. Vepgroesen. Ën te 's Gravenhage voor
(het stuürliedene'xamen groote stoomvaart
voor le stuurman W. F. Stokhuijzen; J.
M. Waale en II. Hollaar; 2e E. J. van
Dierendonck en A. de Willigen; 3e X
Tuitel.
Bij J. N. Voorhoeve te Den Haag verschenen
eenige boekjes, zeer geschikt ter uitdeéling,
en ook om hun inhoud zeer aan le bevele'n.
De kleine boekjes „Wanja", „Het zachte juk",
„Het kraaiennest" en „Te laat" zijn van een
titelplaatje voorzien. De woorden „Jezus' juk"
op eene er van hadden wij or liever niet op
gezien. Uitnemend verzorgd zijn ook „Mar
tin ko" een verhaal uit het Slowakische volks
leven, en „De Visschersknaap", een verhaal
uit -de dagen van den Heere Jezus, door Chris
tina Roy. „Martinko" is een aandoenlijk ver-
haal van een armen wees, die bij '1 dorpshoofd
intrek krijgt, verwaarloosd wordt, lezen noch
schrijven leert en van God nooit gehoord heeft.
Deze knaap wordt kennelijk geleid tot 't zoekpn
van God, tot gebed, zelfonderzoek en bekeu
ring, in konnis geraakt met ee'n jongen die
voor hem uit den Bijbel leest, en zoo vindt
bij zijn Heiland. Aandoenlijk schildert de schrijf
ster het stetfbed van cjezen jongeman, e'n zijn
begrafenis. Moge de lezing van dit verhaal
voor velen ten zegen zijn. Het ahdere boekje,
„Dr Schaapherder" is een poging om den in
houd der Schrift te populariseeren voor hen
die huiten de Schrift loven; ook een goed
werk, hij scluijfster en vertaalster blijkbaar in
goede handen.
O m g e 1 u -fc k e n. De 83 jarige man die
vorige week te Leiden met zijn vrouw
in hewusteloozen toestand, veroorzaakt
do-or gasvergiftiging, naar het ziekenhuis
Werd vervoerd, is overleden. Te Tweë-'
de Valtbermond is een 64-jari-ge mian ver
dronken. Te Den Haag is een 12-jarig©
Ijongen door een auto aangeredjan en ern
stig -gewond. Te Scheveningen is lie'
lijk van ee-n naar schatting' 50-jarige vrouw-
aangespoeld.
Chloroform'- bandieten. Op
de Vel uwe hebben bandieten thans de
gewoonte, door middel van ztg.n. chloro-
formlonten, die achter in de wagens van
vrachtrijders worden geworpen, de voer
lieden te bedwelmen, om daarna te rooven
wat van hun gading is. Deze „methode"
komt eenigszins overeen met een hande
ling, welke Chineesche aeeroovers vroeger
toepasten, als zij op sluwe wij'ze de koop
vaarders in de Chineesche Zee wisten te
-praaien.
Ruwe zeden. Te Gorinchem heb
ben een aantal visschers uit Woudrichem
tijdens de kermis een tweetal boeren uit
Dalem zonder eenige noodzaak met hun
messen bewerkt. De politie wist buiten de
stad -een zevental bakk-esnijders te grijpen
en te grendelen.
Een bom1 gelegd. In Vreden in
W„ vlak bij de grens, werd Zondag een
moordaanslag gepleegd door een monteur
op zijn kostbaas, -een molenaar. Deze ver
weet zijn kostganger, ongeoorloofde om
gang met Zijn vrouw. Uit wraak hierover
trachtte toen de monteur met medeweten
der vrouw een helsche machine te plaat
sen onder het ledikant van den molenaar.
Doch bij het plaatsen schijnt het werktuig,
waarschijnlijk een handgranaat, te zlijn ont
ploft en werd de monteur op slag gedood,
terwijl het huis en de omliggende gebou
wen beschadigd werden. (Tel.)
De vadermoord te Amster
dam. Dinsdag is vrouw Schouw, die haar
vader vermoord heeft, naar het Huis van
Bewaring overgebracht. Het is niet ge
bleken, dat zij reeds tevoren zich uitge
laten heeft, haar vader te zullen vermoor
den, zoodat 'zij niet wegens moord, doch
wegens doodslag terecht Zal staan. Haat
of wrok koesterde zij niet tegen haar
vader. Het misbruik van drank en de ruzie
Zijn de oorzaken geweest.
Weer een geval van vogel-
cholera. Na Volendam thans Rolde. De
-pluimveehouder D© Koning aldaar ontving
naar de „Tel." meldt, verleden week 6000
ganzen uit Polen. Direct na aankomst brak
sterfte uit, welke na onderzoek aan de
gevreesde vogelcholerabacil bleek te wijlen
te zijn. In vier dagen zijn thans reeds
2000 ganzen gestorven. Dr Staal, dieren
arts te Assen/ en zijn assistent P. N. Wil-
ders hébben onmiddellijk maatregelen ge
nomen. Gelukkig zlijn de autoriteiten even
eens met den grootsten ijver aan het werk
gegaan. De commissaris der Koningin en
de burgemeester van Assen, gesteund door
den divisie-commandant der Kon. Mare
chaussee, hebben met drie marechaussée's
krachtdadig hulp verleend.
Dank zij den Hinken serutnv.oorraad,
waaruit pas voor Volendam met- succes
geput is, kan ook hier weer direct ge
holpen worden. Dr Te Hennepe is on
middellijk naar Rolde vertrokken om ter
plaatse aanwijzingen te verstrekken en
het werk te leiden. Hoewel de slag gewel
dig is aangekomen, zoodat de 1300 kippen
van den heer D© Koning, alle fijne ras
dieren van hooge waarde, ook reeds ster
ven, lijkt de toestand niet hopeloos. De
ziekte is door dit snelle optreden thans
gestuit. Alle 3000 overgebleven ganzien en
de 1400 kippen zijn thans met serum ge-
ent en zullen met entstof worden behan
deld. Het groote gevaar, dat hier den
geheelen pluimveestapel bedreigde, schijnt
te Zijn afgewend. Reeds waren eenige kip
pen van naburige boerenerven 'besmet. Ook
deze worden ingeënt.
Het vervoer der ganzen uit Polen naar
Rolde heeft veel te wenschen overgelaten.
De verpakking was eenvoudig schandelijk;
de dieren waren n.l. in kleine kratten
opeengeperst. Toen de ganzen te Rolde
aankwamen, waren er dientengevolge
reeds 500 dood.
Arsenicum-vergiftiging. Maan
dag is voor de rechtbank le Liverpool, een
gevat van arsenicumvergiftiging, dat in Au
gustus j.l. aan boord van de White Star liner
„Celtic" voorgekomen is, behandeld.
Een 'eisoh tot schadevergoeding was n.l. door
een stoker, die tengevolge van het drinke'n
van aan hem verstrekt water, ernstig ziek
was geworden en nu nog niet in staat is zijn
werkzaamheden te verrichten, tegen de maat
schappij ingediend. In het geheel hadden dertig
personen van de bemanning de gevolgen van
het vergiftigde drinkwater ondervonden, terwijl
geen der passagiers er last van had gehad.
Uit een ingesteld onderzoek is gebleken,
dat de geheele watervoorraad van het schip
was vergiftigd. De daarin hoeveelheid arse
nicum was echter te klein om bij 'een normaal
watergebruik ziekteverschijnselen te veroorza
ken. Bij de stokers echter, die door den aard
van hun werkzaamheden een meer dan normale
hoeveelheid opdronken, hadden zich verschijn
selen- voorgedaan. Daar de rechtbank, gehoord
de verklaringen van de maatschappij en vair de
deskundigen, van meeni'ng was, dat men hier
met een geval kan kwaadwilligheid te doen
had, zoodat de maatschappij geen schuld trof,
werd »le eisoii tot - schadevergoeding afge
wezen.
Z onderling suj et. Een com
missionair 'uil Amsterdam, die- per mo
torrijwiel van Borne maar Hengelo reed,
werd halfweg, die- beide plaatsen door
een voorbijrijdend voerman een paar han
den vol -zaagmeel in het gezicht geworpen,
waardoor ;hij omviel, gjelükkig' .zonder zic-h
te bez-eeren.
In een eenzaam gelegen houtvesters -
woning bij Lünebrug brak eergisteren'
brancl uit. Het vuur greep zoo snel om
zich heen, dat er niets geiled kon worden.
Drie kinderen van den houtvester, ene
jon-getje van 3 jaar e'n twee m'eisjes van
van resp. 12 en 16 jaar kwamen in de
vlammen om. Men vermoedt, dat inbrekers
den brancl gesticht bebbe-n.
Politie.
'tis in ons Vaderland
Zoio'n -klein beetje traditie:
We schett'nen altijld graag,
Speciaal op de Politie.
We praten dikwijls van
DIENDER, KLABAK en SMERIS
En ied're and're naam
Die er voor zoo-'n man nog méér is.
Diefstal van een paar ton.
En niemand weet iets naders.
Na vier en- twintig uur
Politie heeft de daders.
Een worgmöo-rd op de hei.
En na een dag of zieven
De boieven in de 'del
Ein hun portret in „'I. Leven".
Boirn-aan slag in Den Haag',
Al 'koos het moedig baaisi©
Ook vluig het „Hazenpad",
De Haas is reeds het haasje.
We scihett'ren altijd graag.
Dat is bij -ons' traditie.
Maar neemie- p-et af voioir
Recherche -ot Politie.
Tel. CL1NGE DOORENBOS.
Hoe vel© menschen foo-
ken? Wij hebben dezie'r dagen gele
zen, h-oe vele automobielen 'er in 'de
z.g.n. beschaafde wereld gebruikt ■wor
den. .Dezer dagen is noig een andere
statistiek -opgemaakt. Een liefhebber
ivan cijferen beef globaal ui gerekend
hoeveel menschen er rook en, dat wil
zeggen, hij heeft -hij! zijn bezoek aan
verschillende hoiofd-ste-aen het aantal
afgebrande lucifers geteld, die hij vond
op straat, in de koffiehuizen, pando
ren enz,, 'en is daarbij tof. groote ver
schillen gekomen van de teiene plaats
en de andere. Zoo staat bij hem' "Ne
derland heel ho-oig o-p de lijst als een
der meest rookemde- landen. De man
heeft hier o a. de- roede stukjes afge
brande lucifers geteld, die- hij op ze
keren dag op de- trottoirs aantrof. Het
bleek hem, dat er gemiddeld oip elke
kilometer trottoir 370 eindjes lucifer
lagen.
Zoo-dra hij zij'n .onderzoek voltooid
heeft, hoopt hij -er eein brochure over
te 'schrijven. Hij' heeft intussdhen nog
ge-en -oplossing ige-vonden yo-or het
vraagstuk, hoe in zijn onderzoek ook
het platteland tie -b-etxiekken.
Van drukfouten gesprote n. Hel
vermakelijkste soort drukfouten is wel dat,
hetwelk het gevolg is van het door elkaar
loopen van twee zeer verschillende berichten,
hetgeen toch zoo gemakkelijk kan gebeuren.
Een §{$w-Morksch dagblad zou-onlangs,endei
stadsnieuws melding maken van, 4e, afschejjlsl
pieek van een gevierden kanselredenaar en
van hel droevig verhaal van eeh' 'armen straat
hond, 'die het slachtoffer Werd van een on
gemotiveerde verdenking, als zouilij dol zijn
Bij liet opmaken van de kolom werden eenigp
regels van do afscheidsrede weggelaten, de
lieide. stukken aaneen geschoven e'n de tweo
berichten aldus den lezers opgedischt
„De eerwaarde heer James Thompson heef!
Zondag j.l. zijn afscheidspreek gehouden ten
aaanhoore van een talrijke schare. Hij heel')
zjjn gehoor met een van aandoening trillende
stem kennis gegeven, dat zijn geneesheer hem
voorgeschreven had, den Oceaan over le steken
en door het gebruik der baden in hel ouuo
werelddeel te trachten zijn gezondheid te her
stellen, die onder zijn herderlijken arbeid zc-er
geleden had.
Daarna is hij pijlsnel voortgehold, zijn wv,,
nemende langs de Benefitstraat, i'n de richting
van het Universiteitsgebouw, waar hij door
straatjongens werd opgevangen, die hem ee'n
ouden blikken ketel uanbonde'n. Daarop is hij
in steeds wilder vaart yoortgestoven, totdat
hij -door een politieagent, die meende dat
hij dol was, met een revolver werd neerge
schoten." N. P. G. C.
LONDEN. De toestand te Belfast
blijft gespannen. Gi-stieren had een
nieuwe uitbarsting plaats imiet het, ge
volg, dat één vrouw werd gedood en
vier personen werden gewond. Later
wordt gemeld, dat dri-e personen zijn
gedood en 13 getvond.
Uit een gevangenis te Kilkenny onl-
sioapten 44 politiek© gevangenen dooi*
een tunnel, dien zij gegraven hadden.
HELSINGFORS. V. D. Generaal
Matrej-enka belegert als ho-ofd van het
boerenleger Jekaterinoslov. Trotsky
heeft tegen de .Oekrainers drie legers
g-eciOincentreerd. In -geheel Rusland
wordt gemobiliseerd en groote troe
pentransporten ver (nekken naar het
Zuiden. De Oost-Kaneliërs hebben
Rem genomen. Die Bolsjewiki Dekken
voor hen. terug,
BERLIJN. V. D. .Verschillende per
sonen, tot een geheimen Bond benoo-
rende, zlijn in hechtenis genom'en, o,a.
de penningmeester van den Nationa-
len Bp-nd van Duitsche officieren.
Nov.
26 Middelburg, nieuw hout, Rosier en
Vervaat.
26 Bi-az-eün-ge en Ierseke, nieuw hout,
Hollm-ann.
26 Arnemuiden, bouwterrein en afbraak,
Rosier en Vervaat,
29 Den Burg (Texel), vijf hofsteden, Dik
kers.
30 Veere, bouwland, Blaup-ot ten Gate.
30 Middelburg; bo-om-en, B-la'upot ten
Cat-e.
Westkapelle, hofstede, Struve.
D-ec.
3 Oudelande, boomen, Neervoort.
5 Middelburg; boomen Ittmann.
6 Goe-s, huis Markt, v. Diissei.
13 Goes, winkelhuis en pakhuis, Pilaar.
13 Vlissingen, hui-zen, Paap.
Waarde, huis, inboedel, ITuvers.
Jan.
11 's Gravenpolder, inboedel, v. Dissel.
Wiss-ekerke (N.-B.), bouw- en weiland.
Pilaar.
Nov.
30 Middelburg, onderhoud bodemdiepte
kanaal-buitenhaven te Vlissingen en
Veere, Koopmanshaven te Vlissingen
en haven te Breskens gedurende 1922.
30 Middelburg, Verbeteren Rijks grooten
weg; le ld., no. 3 op Walcheren.
30 Middelburg, vervaardigen en leveren
vier ijzeren sluisdeuren voor groote
sluizen kanaal door Walcheren.
De landbouwschool te Axel.
Op verzoek van Mr. P. Die-leman, voor
zitter der Z. L. M„ plaatsen wij: het vol
gende schrijven:
Aan de Redactie van de A. R.
„Rotterdammer", te- Rotterdam.
Geachte Red-actie,
Verleden week is in uw 'blad bevreem
ding uitgesproken, dat ik critiek had ge
leverd op het besluit van den Ministie(r
IJsselsteijn tot subsidieering van een Chr.
Landbouwschool te Axel. Deze opmer
king eischt rectificatie.
Op de bedoelde vergadering van die Z. L.
M .is do-or mij ernstige critiek uitgeoe
fend -o p de w ij ze- van h a ndelen
in deze zaak door den Minister. Ik be-
critiseerde dat en m.i. tertecht, omdat deze
voor mij en de Maatschappij, waarvan ik
Voorzitter ben, grievend was.
Wat toch is het geval?
Reeds lang geleden gingien er in de aft
deeling Axel der Z. L. M. stemmien op om
een Landbouwschool te stichten. Men oor
deelde echter, m.i. terecht, dat de Z. L. M.
zelf geen scholen moest oprichten. Er
vormde zich dan ook een comité uit al
lerlei richting: antirevolutionairen, Chr.-
Historischen, Rooms-ch-Katholieken en
Vrijzinnigen. Deze vroegen den Minister
subsidie voor een eventueele school. Mon
deling heeft de Minister op een audiëntie
aan een delegatie van dat comité, onder
steund,door een delegatie uit het bestuur
tder -Zi h. Mij gunstige toezegging daartoe
gedaan,:! zoddat dan oofc. reeds een gebouw,
de oude nonnaaischool, werd aangekocht
en met den inspecteur van het landbouw
onderwijs werd onderhandeld. Voor den'
goeden gang van zaken werd een vereenr-
ging opgericht en koninklijk goedgekeurd»
ten doel hebbende het landbouwonderwijs
in Z.-Vlaanderen (Oostelijk deel) te bevor
deren, bestaande weer uit vogels van di
verse pluimage. Terwijl men echter in'
volle voorbereiding was, verscheen er een-
verzoek van de afdeeling in Z.-Vlaanderen
van den Chr. Boeren- en Tuindersbond om
subsidie voor een door hen te stichten
landbouwschool.
Het is zeker gewenscht ook met liet"
oog op de schatkist dat er in een klein©
omgeving als daar niet twee, maar slechts
één school ds.
Naar mijn meening ware eenheid wel te
verkrijgen, als geen van beide groepen een
onverzoenlijke houding aannam. Beiden
wilden denzelfden lanrlbouwonderwijzer tot
hoofd, een christelijk onderwijzer. Het
beste was gemengd. Mogelijk waren -eenige
marcheerende voormannen wel genegen
zich terug te trekken, opdat milder ge
stemde geesten de leiding op zich konden
nemen. Hoe dit zij, de Minister vroeg mij
bij een officieel schrijven aan mij ge
richt a]s voorzitter der Z ,L. M. om te
trachten de groepen tot eenheid te brengen
en hij zou om het mij te vergemakkelijken
dan geen bezwaar 'hebben in de benoeming,
tot hoofd van den man dien be-iden be
geerden en di-e christelijk onderwijzer is.
Voorts zou hij goedvinden dat, wanneer-
de groep van den Chr. Boeren- en Tuin
dersbond dat v-erlangde, afzonderlijk gods
dienstonderwijs en maatschappijkunde
werd gegeven in hun geest.
Dat verzoek kreeg ik in 't begin van
September, vlak voor de groote Landf-
1)0 uw ten toonstelling in Zeeland.
Van zelf kon ik niet dan na die tentoon
stelling de belanghebbenden bijeenroepen.
Ik deed het tegen ee-n dag in 't begin van
October. En nu komt het punt, waarop
ik critiek uitoefende: van een der groe
pen ,n.l. v-an den Chris-telijken Boerenf-
én Tuinders'bö-nd, kreeg ik bericht, dat zij
de bijeenkomst niet zouden bijwonen, om-
flat de Minister hen reeds positief toezeg
ging had gedaan van subsidie voor een
school, geheel naar hun wensoh. Ik liet
toch cle vergadering doorgaan met het-
bestuur d-er vereeniging en van d-e afdee
ling Axel der Z. L. M. Ik kon niet aanne
men, dat de Minister zonder mijn rap-port
h-f te wachten, zonder den uitslag van mijn
pogen af te wachten, maar in eens- zoo »o'u
beslist hebben in plaats van juist mijn po
gen bij d.e andere groep te ondersteuner
En waar de Minister destijds ook aan de
groep der vereeniging dezelfde toezegging!
had gedaan van subsidieering, kon ik het
-nog minder aannemen. Iedereen dacht
trouwens aan een misverstand.
't Bleek later echter geen misverstand te
zijn. Inderdaad had de Minister zoo be
slist.
Wat was gebeurd?
Hangende dus het pogen, of liever nog
vóór ik met de heeren kon raadplegen;
was een delegatie van 't'bestuur der afd.
van den Chr. Boeren- en Tuindersbond
bij den Minister geweest, en had hem ge-.
zegd, dat zij onmogelijk konden medewer
ken in den geest zooals do Minister mit
'had .geschreven en dat zij het vertrouwen
der meeste geestverwant-en in di-e streek
hadden en daarop had de Minister zonder
mijn pogen of rapport af te wachten,
maar beslist. Daargelaten nu of de beslisi.
sing van den Minister juist is of niet>
verdient deze behandeling m.i. critiek'. Men
laat iemand, wien men izielf verzocht iets
te doen in het algemeen belang, niet
zoo'n figuur slaan. Dat alles heeft dus
biets met de beslissing zelve te maken.
Ik heb mij daardoor en daarmede niet
'opgeworpen als een paladijn van het neu
trale landbouwonderwijs.
Dat doe ik ook niet. M.i. is er bj"
landbouwonderwijs van geen neutraliteit
sprake .Dat is vakonderwijs en dient uit
sluitend vakopleiding te zijn en wanneer
zich d-at bepaalt tot het gewone vakonder
wijs en niet tot ho-oger wetenschappelijke
vorming, dan komt gelijk dr. Kuyper
terecht schreef in zijn Gemeen© gratie, het
vraagstuk van schepping of evolutie daar
bij niet aan de orde, vo-orzoover het dit
Wel d-eed, of men het wilde doen, wordt
(gelegenheid gegeven voor Christelijke
Maatschappijkunde en Goddienstonder,
wijs, maar bij de vakopleiding gaat het
om op de beste wijze zijn vak te lee--
£en, waarbij dan een neutraliteitsstandpunt
evenmin als een confessioneel is uitge-
jsloten. Deze denkbeelden van Dr. Kuy
per zijn ook de mijne.
Nu gun ik echter ieder zijn me'ening-en
,en zijn denkbeelden. Ik heb het daarover
piet gehad. Wil de Minister ee-n confossio-
neele school subsidieenen, het zij zijn
zaak. Ik heb in de Staten van Zeeland
pok verdedigd een subsidie aan de Kath.
Landbouwschool. Maar, en dat is een 2e
punt van critiek die ik nu wensch uit
to spr-eken, n,l deejd ik dat niet op die verga(-
dering van de Z. L. M., welke m.i- tem
bpzichte van het landbouwonderwijs te
genover alle andere scholen „neutraal"
imoet staan, wanneer er slechts deugdelijk'
landbouwonderwijs bevorderd wordt. Dat
2e punt van critiek dan is dit: dat de
Minister aan de te Axel te stichten con
fessioneel© school alleen, bij uitsluiting
v-an een andere, subsidie gieven wil.
Dat is echter niet antirevolutionair en
Jotaal in strijd met de vrijheid, waarop
men in Nederland zoo prat gaat. Hetgeen
de Rotterdammer ten dezen aanzien
schreef wekt een -absoluut onjuist beeld.
Men schreef: Zeeland heeft al een
neutrale landbouwschool te Goes en leen
