i\o 4«
Vrijdag 18 November 1921
36e Jaargang
Zeeiiwsctie Hypotheekbank
U 8 PANDBRIEVEN a mn
12
8
li
|i
I
evraagd
Binnenland.
Buitenland.
Staten-Generaal.
Reclames.
it de Provincie.
nl
Hectbiiier
t Kelkrapen
y r
dienstbode.
MIDDELBURG
II Uitioting a pari 4 per jaar. ISIÜ
fl
Mr. A. A. DE VEER. Mr. M. C. VAN DER MINNE.
veroordeelde'
3man hlooger
17 Nov. 1921.
71/2.
aanvoer he-
prijaen waren
iVitte boonen
1f 30, Lange
f 12. Haver
Bruine boo-
f 22, alles per
21. Bouwman
Gou drein at
ure Bellefleur
npiaguezoet 7,
fsmanszoet 8,
Soete Mispels
Gieser Wol-
Koolraap 4
40—56 ct.,
18, Boeren-
Witte kool
dijvie 2,57,
"es per stuk.
■9,5, Peeën 5
Mi as 1, Rapen
ldsla 25—37,
iand.
16 Nov. 1921.
.90 per 100
per 100 K.G.
lUclTeinet f8
f 13, Court-
rairtpendu 8,
Hollandszost
£12, Bijen-
f 12, Huis-
18,
leiperen f 6
;er Wildeman
19, alles per
Savoye kopl
stuks.
BERICHT.
den morgen
d door het
De Bilt..
784.5 te Ha-
Hedaix.
van 18 Nov.:
ostelijke rich-
welkt of be-
temperatuur.
te
goed als nieuw
Schapenrennen en
15 blauwe Canada-
H's MEIJAARD,
lewoutsdrjk. j
OOP }7"l
Hectoliter.
EM, Koudekerke.
0 liter per dag.
Vlissiugen. 7
n dit blad te Goes.
te koog/, /j/
:n een Vaars oud
oord, Meliskerke.
ASPEREN VER-
Kade 40, Goes,
iekte der tegen-
i
uwnaar, vraagt
P. G. als Weid-
legen genot van
r„ klein gezin.
AN, Wolfertsdijk.
|nenpoetser
3tad
lenpoetsbak
irdal b rat
ïeel Rood - Wit.
Uitgave van
de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO,
gevestigd te Goes,
Hoofdbureau te Goes:
LANGE VORSTSTRA AT 70,
(Telefoon No. 11).
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P. DHUIJ L. BURG-
Drukkers
Oosterbaan Le Cointre, Goes.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
eeuw
Abonnementsprijs:
Prijs per 3 maanden fr. p. post f3.
Losse nummersf0.05
Prijs der Ad vertenti ën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct,
Bij abonnement belangrijke korting
Bewijsnummers 5 cent.
HET ONTWERP PROGRAM VAN ACTIE.
Het Centraal Comité zijn goede ge
woonte getrouw, zond zijn concept voor
't program van actie, waarmede wij het
verkiezingsjaar wenscben in te gaan, tij
dig bij de Kiesvereenigingen in, die zich
van nu af met de bestu|d>eering ervan
onledig hebben te houden, en hunne aan)
merkingen of voorstellen tot wijziging of
aanvulling van 't concept zullen hebben
gereed te maken, en, natuurlijk met re
denen omkleed, hebben op te sturen aan
't bekende bureau van het Ceintr. Comité-
Een korte bespreking onzerzijds be
hoort evenmin achter te blijven.
Het Concept begint met den nadruk
te leggen op de noodzakelijkheid om de
beginselen nimmer te verzaken, en daar
toe zonder weifelen vast te houden aan
het Program van Beginselen, gelijk dit
nog in 1918, onder de leiding van onzen
ontslapen vorigen leider, dr A. Kuyper, op
enkele punten gewijzigd, door de partij
is vastgesteld geworden.
De eisch om vast te houden aan Ons
Program van Beginselen is geen over
bodige. Er heerscht toch onder ons een
zekere ontstemming of vertraging, gevolg,
naar sommigen klagen, van het geschip
per door onze beste mannen inzake meier
dan een punt van staatsbeleid, wat de
beginselen aangaat.
Nu behoeft deze klacht niet zóó te
worden opgevat, dat men het vertrouwen
in onze voormannen verloor; dit geldt
stellig niet van den voorzitter en den!
vice-voorzittei' van het Centraal-Comité,
en evenmin van de Kamerclub. Maar er
is toch mistrouwen over een deel onzer
■gekomen.
Men vond, dat de aanvaarde oplossing
op Onderwijsgebied niet geheel is naai'
't Program van actie van 1918, hetwelk
•op onvoorwaardelijke bewaring der vrij
heid en zelfstandigheid van het bijzonder
onderwijs bedacht was. Dat Program
vroeg t.och onder anderen geheele over
brenging der onderwijskosten op het Rijk
en zie - nu is de vrije school onder de
macht der gemeenten gebracht, die zelfs
wettelijk staat gemachtigd te worden, zij
'took tijdelijk, om met de vrije school
.te spelen ars de poes met de muis.
Velen ziagen gaarne die gemeentebe-
moeiïng, in plaats van uitgebreid, zlooals
thans geschied is, veeleer ingekrompen,
ja, zoo immer mogelijk voor goed weg
gedaan.
Ook inzake het Kiesrecht zijn weinigen
bevredigd. Bevredigd zijn slechts zij, die
zich terstond bij het algemeen kiesrecht
hebben neergevlijd, en maar begonnen
zijn met het Vrouwenstemrecht te verdedi
gen en aan teprijzen. D'och tegenover hen
staan zij, die, van Groen af, en nog meer
deren die van Kuyper af, hebben hoog
gehouden het beginsel van organisch kies
recht, in plaats van het toenmalige me
chanisch kiesrecht; die hoog aanhieven de
leus van huismanskiesrecht; en zich stel
den tegen het ijdel roepen om algemeen
stemrecht, eerst voor mannen alleen, daar
na ook voor vrouwen.
En nu hoorden zlij in de Kamer een
veel te zwakke, een laag niet algemeMe
verdediging van dete beginselen bij de
Grondwetiherzliemng. Algemeen stemrecht
voor mannen en vrouwen, straks dus
passief Vrouwenstemrecht ging er door,
wel na krachtig protest van een enkele,
en met de stem tegen van wie met hem
gingen; doch ten "slotte ging dan toch
dit alles met hulp van sommigen onzer
onder 's Voorzitters hamer door.
Erger nog: leerplicht, waar wij in 1900
nog zoo unaniem tegen gekant waren, was
in den loop der jaren naar „de neutrale
zóne" verhuisd, en toen ter opfrissching
van 't geheugen van vergeetachtige school
mannen 't program van 1918 nog eens
poneeren kwam met: leerplicht blijve ge
weerd! waren er toch nog in de Kamer
onder de onzen, die verscherping der leer
plichtwet dorsten bestaan, zij 't ook al dat
èn in de Tweede èn in de Eerste Kamer
(le bazuin van de De Wildes en Beumersj
de Idenburgs en Lucasses geen onzeker
tegengeluid gaf.
Nu mag tegenover die klachten ook ge
vraagd worden dat men wake tegen een
zijdigheid, dat men toch bedenke hoe klei
ne minderheid wij in de Kamer Zijn, aan
gewezen toch als wij zijn op saamwerkmg
met andere minderheden; en op 'toogen-
blik zelfs met zulke, die geroepen zijn het
Rechtsche kabinet te steunen. Ook mag
niet worden uit 'toog verloren, dat wij
wel uit het Program van Beginselen de
theorie kunnen opmaken, hoe het wez'en
moet, maar dat, wanneer het gaat aan
komen op ziaken doen onze Kamerleden
wel eens verplicht worden uit twee of
meer kwaden, het minst kwade te kiezen,
hetzij onder, hetzij1 zonder protest. Er zijn
namelijk ook nog andersdenkenden, tegen
standers.
Maar dit alles weten onze menschep
wel.
Het komt er slechts op aan onze
volksvertegenwoordigers te doen gevoe
len, dat zij die op hunne sympathie reke
nen kunnen, geroepen zijn om met dit
■program van beginselen te blijven reke
ning houden, en uit dit program met hen
te 'blijven leven.
Het is dan ook te prijzen, dat het
Centraal Comité dien eisch van vasthou
ding aan het program van beginselen*
in dit eerste Program van Actie, dat
■onder de nieuwe partijleiding straks, naar
wij hopen, tot stand komt, weer krachtig
heeft voorop gesteld.
In de jongstgehouden Deputatenverga-
dering, de kleine de groote volgt; later
hebben' enkelen de vrees uitgespro
ken dat het Centraal Comité zelf, nog
twel in zijn voorzitter, zijn vice-voorzitter
en zijn secretaris, van dat Program was
afgeweken, tenminste wat het Vrouwen
stemrecht aangaat, nota bene juist zij,
die zich zoo openlijk en krachtig voor
dat beginsel van organisch stemrecht had
den verklaard, en zoo ernstig tegen het
revolutionaire algemeen stemrecht, en het
ongeoorloofde van bet passieve en actieve
vrouwenstenirecht hadden gesproken.
Deze klagers hadden zich dan ook ver
gist; en de voorzitter spra.k zich dan
ook krachtig voor het oude standpunt
uit; alleen meende hij tot voorzichtig
heid te moeten manen en een regel te
helpen vaststellen, waarnaar alle kiesver
eenigingen zich hebben te gedragen, hoe
.ook hunne uitlegging van artikel elf van
't Program van Beginselen zij.
En tot dien algemeen geldenden regel
is men dan nu gekomen.
Om ons heen is niets dan verwarring,
loslating, losweeking, beginselverzaking.
Hiertegenover zij aan onze zijde vastheid
van beginsel op staatkundig gebied. Vast
houden aan de eeuwige beginselen!
-> »vi»wiw»n«w vm vcvyi.v«Mtf,niKj:vrt!k>i
ROUAANSCHE RASSE G 151. j kj
0e QiireeÊie a
zal geven van een der verdwenen vrou-
twen.
Als hem dat indeïdaad gelukt, dan zal
het proces werkelijk nog interessant wor
den.
Eergisteren zijh op het baanvak Lu
nenburg'Wittenberge .twee goederentrei
nen met elkaar in botsing gekomen. Er
zijn twee dooden en vijf gewonden.
Bij gelegenheid van het bezoek van
den prins van Wales te Bombay hebben
zich ernstige ongeregeldheden voorge
daan. Er zijn talrijke slachtoffers.
De conferentie te Washington.
De eerste beleefdhëidsredevoeiringen
zijn nu achter den rug en om ons als het
ware voor te betrüden op1 een mogelijke
desillusie wordt uit. Washington gemeld,
dat men nu scherpe debatten verwacht,
vooral naar aanleiding van Briamds voor
stel om ook de bewapening te land te
bespreken. Zelfs weet de Chicago Tribune
te melden, dat de Fransche en Italiaan-
sche marinedeskundigen ter conferentie
tot het besluit gekomen zijn, dat de
strijdkrachten van hun landen veeleer
dienden te worden uitgebreid dan te
worden beperkt.
Als dat bericht juist is, ziet het er
niet zoo mooi uit.
Er is^ ook eenige wrijving ontstaan
over de duikbootkwestie. Amerika heeft
n.l. van vermindering van 't aantal duik-
booten niet gerept en men schrijft dit
loe aan de lange kustlijn, die het heeft
te verdedigen. Ook vermeed Hughes een
bespreking over vermindering van 't aan
tal vliegtuigen.
Gemeld wordt nu, dat op Verzoek va.n
de .Tapansche en enkele andere delegaties
de conferentie ©en uitstel van verschillen
de dagen voor het onderzoek der Chi-
neesch'e voorstellen heeft toegestaan, vóór
de commissie, welke de kwesties van
het Verre Oosten en vam den Stillen Oce-
aan behandelen moet, 'bijeenkomt.
Ho Nation Beige kan niet nalaten in
verband met de Washingtonsche confe
rentie eeri vergelijking tusscben Neder
land en België te trekken. Het blad
schrijft
Het Nederlandsch vlootfonds zal Hol
land helpen om zich in den loop van
twaalf jaar op zee te Versterken daar
moeten nog -aan toegevoegd worden de
machtige verdedigingswerken, welke tij
dens en na den oorlog in de Zeeuwsch'e
eilanden werden georganiseerd.
„En wij?" Vraagt Jiet blad.
Tenslotte en om de bedoeling van Bet
artikel niet n.l 'te openlijk naar voren
te bréngen, wijst E°t on de vijf Belgische
kinine torpedobooten, vragende waar de
officieren en de manschappen zijh. die
ze moeten bedienen. Waar is de vloot
van kleinen diepgang, die Brugge, Zee-
brugge en onze mobilisatie moet be
schermen tegen het artillerievuur vanuit
zee?
Ook al geen ontwapeningsstemming,!
Kerte berichten.
In Engeland zijn de kosten voor
levensonderhoud in Oct. gedaald va,n 110
op' 103 pet. boven den standaard van voor
den oorlog. Hen iaar geleden was dit
percentage nog 176.
In de Berlijhscbe voorstad Neuköln
hebben ernstige relletjes plaats gehad.
Werk 1 oozen plunderden ©en aantal le
vensmiddelenzaken.
Landïu heeft gisteren in de zitting
verteld, dat hij binnen 24 uur hef ad'Pes
De NederlandsehBelgische
k we s t i e.
De Msb. redacteur te Brussel schrijft
omtrent het gisteren door ons vermelde
Belga-telegram betreffende ©en bericht van
de „Dernière Hieure"
Dit bericht is voor het grootste gedeelte
onjuist. Mogelijk en zelfs waarschijnlijk
is, dat het nieuwe Belgische kabinet de
■hangende kwesties onmiddellijk zal onder
zoeken. Het verlangen om de kwesties op
te lossen neemt steeds toe, doch, zoo ver
kokert men ons van de meest bevoegde
zijde, tot nog toe is men geen stap verder
gekomen. Het is dan ook onjuist, dat
«en nieuw statuut voor de Wielingen reeds
zou zijn ontworpen, dat aan beide regee
ringen voldoening zou geven. Sinds de
bijeenkomst va.n de heide ministers van
'buitenlandsche zaken in Zwitserland
welke geen enkel direct resultaat ople
verde waren de kwesties niet meer
het onderwerp van onderhandelingen or
besprekingen tusscben beide regeeringlan.
Trouwens bij de naderende Verkiezingen in
België was het thans daarvoor niet de
geschikte tijd.
Ophitsing.
Te Haarlem hebben de anti-mililairisten
vergaderd om iflen bomaanslag te be
spreken. Daar werd ook een speech' ge
houden door den heer H. Eikebooim uit
'Amsterdam, die volgens het verslag in
do „Oprechte Haarlemsche Crt." zei: „Wij
hebben wel de wapenen, al zijn die niel
van de barbaren; het zijn de stakingen.
Zij moeten echter gezamenlijk gebruikt
worden, anders h' bben zij geen waarde.
Omdat men tot dusver zoover nog niet
is kunnen komen, gaat mén over tot
gewelddaden en w ij mogen ze niet
Veroordeelen; neon, zij moeten
voor ons een voorbeeld ter na
volging z ij n. Dat wil niet zeggen,
dat ieder met ©en bom in de hand moet
gaan loopen, maar dat ieder tot daden
moet komen. Wat die daad z ij n zal,
moet ieder voor zichzelf we
ten; het zal afhangen van ons
temperament". Als dat geen op
hitsing 'is, weten wij! het niet meer. Wat
knoet zulk een taal geen uitwerking hebben
(op ongare geesten. E:n toch wordt dat maït
ronduit gezegd in een openbare v rgade-
ring. Geen politie, die zoo'n ophitser in
de kraag pakt.
De bioscoopwet.
Verschenen is het voorl. verslag (Twee
de Kamer) betreffende het wetsontwerp
tot bestrijding van de zedelijke en maat
schappelijke gevaren van de bioscoop.
Daaruit blijkt, dat zeer vele leden aan
de Staatscommissie, welke de indiening
Van dit wetsontwerp heeft voorbereid,
hulde wilden brengen voor den zeer
belangrijken arbeid, door haar verricht,
en voor de groote voortvarendheid, wel
ke ze daarbij aan den dag heeft gelegd.
Eenige leden verklaarden zich met het
ontwerp1 niet, te kunnen Vereenigen. Zij
meenden, dat door de keuring van alle
ifilms door de in het ontwerp genoemde
centrale commissie inbreuk wordt ge
maakt op de geestelijke vrijheid der bur-
geïs(l)
Ook waren er leden, die het ontwerp
te duur vonden.
Zeel' vele leden daarentegen juichten
de indiening van het wetsontwerp zeer
toe.
Intusschen hadden sommige leden be
zwaar tegen de instelling van eone cen
trale commissie met de in de wet om
schreven taak.
Zij willen voor elke gemeente afzon
derlijke commissies.
Eenige leden wilden de centrale com
missie doen bestaan uit eenige gesalari
eerde deskundigen op sociaal-paedago-
gisch en kunslcrilisch 'gebied.
Sommige leden waren van oordeel, dat
in de wet een algemeen verbod van bios
coopbezoek behoort te worden neergelegd
voor personen, die den leeftijd van 18
jaar nog niet hebben bereikt.
Allerlej.
Ook gisteren moest de publieke tri
bune in den Amsterdamschen Raad ont
ruimd worden doordat enkele werkloozen
weer de orde verstoorden.
anHMOMMaMiKMR.i*rr--nauix*»t«ian
Tweede Kamer.
Veel is er nog geredeneerd over de
Indische artikelen, maar het slof van
't liedje was, dat zie ,alle behoudens
kleine redactie-wijzigingen onveran
derd werden aangenomen. Ziehier het
lot der amendementen.
Amendement Van Ravesteyn (parle
mentair karakter voior vertegenwoordi
gende lichamen in Indië) verworpen
met 75 tegen 3 stemmen, amende
ment- Dresselhuys (in de Grondwet niet
gouverneur-generaal noemen) verwor
pen met 46 tegen 33 stemmen, amen-
üement-Marchant (zelfbestuur vastleg
gen) verworpen met 53 tegen 36,
amendement-Van Rijckevorsel (om de
deelen van het rijk buiten Europa
met name te noemen) wordt aangeno
men z. h. s.
Artikel 61 werd daahna aangenomen
met 46 tegen 33 stemmen. Hel amen-
dement-Dresselhuys (beperking van de
gevallen, waarin over Indische ontwer
pen het advies van vertegenwoordi
gende lichamen moet worden ge
vraagd) werd verworpen miet 41 tegen
38 stemmen.
Toen kwam een echt kolfje naar der
socialisten hand. Bij monde van haar
eenig adellijk lid, Jhr. de Jonge, ver
dedigde do S. D'. A. P. tot hilariteit
der Kamer eenige amendementen, om
in 't vervolg geen adeldom eti ridder
orden meer te veTleenen. Genoemde
heer wees er op, dat de regeering
in Nov. 1918 niet den adel, maar de
arbeiders te hulp riep („Arbeid adelt",
werd geïnterrumpeerd). Wonderlijk ge
noeg vond v. Ravesteyn de zaak niet
de moeite waard en de vrijz. demo
craat Oud wees er op, dat bij aanne
ming der amendementen het verleu
nen van adeldom, en ridderorden tóch
niet verboden wordt. Desniettemin
stemden nok de vrijzinnig-democlrateh
met ro'od en de heeren Wijk' en v. d.
Laar mee en werden de bedoelde
amendementen met 51 tegen 25 st.
verworpen. De minister" nad er op
gewezien, dat wie nog iets voelt voor
de traditie; bedoelde instellingen wel
behouden wil, al moet tegen overdrij
ving gewaakt.
Men ziet nu eenmaal z'n verdien
sten gaarne in het openbaar beloond.
Daarvoor dienen ridderorden. En de
socialisten moeien niet denken zoo
besloot de premier dat hun amen
dementen iets te maken hebben met
democratie.
In de Avondvergadering waren weer
de pensicHenwetten aan de orde. De
voorzitter zette achter de saaie be-
Nier- en blaassteenen.
Van de vele kwade gevolgen van over
tollig urinezuur en nierzwalcte is steen
vorming in de nieren of blaas wel het
meest te duchten. Maar Foster's Rugpijn
Nieren Pillen hebben in zulke gevallen
menig succes bereikt en tal van gevaar
lijke operatién voorkomen.
Spoedige behandeling is het best, en de
eerste verschijnselen moet men kennett
Een pijnlijk gevoel in den rug, waarbij
men behoefte aan steun heeft ter hoogte
van de nieren, en vooral het voorkomen
van een op steenstof gelijkend bezinksel
en gruis in de urine, terwijl de loozing
met een brandend gevoel en pijn gepaard
gaat, doet denken aan de mogelijkheid van
steenvorming.
Steen-en vormen zich vaak, als hot
urinezuur aan afvoer dool" de nieren ont
snapt, zich laag na laiag rond een of andere
kern afzet en langzamerhand een harde,
cementachtig© massa vormt, die voortdu
rend grooter wordt.
Slaat derhalve nooit waarschuwingen
van nierzwakte als rugpijn, urinekwalen,
hoofdpijn, duizeligheid, pijn in de gewrich
ten en lendenen in den wind, maar bekamp
het kwaad onmiddellijk door een geregelde
en matige leefwijze, en met behulp van
Foster's Rugpijn Nieren Pillen. Dit ge
neesmiddel heeft een scheidende werking
op steenvorming en menigmaal kwam hel
voor, dat .de steen loskwam, ver kruimde
en in fijne, zandachtige deeltjes werd af
gevoerd.
Foster's Rugpijn Nieren Pillen zijn te
Goes verkrijgbaar bij De Paauw Co en
te Middelburg bij Fa C. Schulte Co,
a fl.75 per doos. (39)
handeling der artikelen gelukkig groe
ten spoed, zoodat vele amendementen,
nauw verschenen, ras wieer henen
gingen. Wij vermelden alleen het vol
gende: een amiendement-BijleVeld lokte
de wijziging uit, dat de weduwen zul,
len krijgen 50 pet. van een pensioen
grondslag van f 2000. Is de pensioen
grondslag hooiger, dan zullen zlij1 over
den hongeren grondslag;, die gaat tot
een maximum van f3000 eerst 40
pet. krijgen. Voorts zullen zlij1 10 pelt.
voor ieder kind krijgen tot een maxi
mum van 80 pelt. weduwenpensioen.
De Minister legde er den nadruk op,
dat naast deze voorstellen staat ae
mogelijkheid van een aanvullingspen
sioen; waarvoor een extra premie be
taald moei worden. Di'L aanvullings
pensioen werd ook mogelijk gemaakt
voor de eigen pensioenen.
Dit 'geldt, echter .alleen voor ambte
naren, die nog in dienst zijn, niet de
reeds giepensionneerden.
De stemmingen over die amende
menten zijn uitgesteld lot Dinsdag, De
burgerlijke pensioenwet werd afgehan
deld, aan de militaire wierd niet meer
begonnen.
Apotheken. A.s. Zondag' zijh
de volgende apotheken geopend; te Goes
die van G. v. d. Hoek, te Midd -lburg
die van M. J. v. Pienbroek .en te Vlis-
singen, die van A. J. v. OckenbUrg.
F a i 11 i s s e m euten.
Het faillissement van J. M. Flips©,
slager en koopman te Grijfpskerke, cura
tor llr. J. F. van Déinse, is vernietigd
na gedaan verzet.
Het faillissement van M. Zuidijk, koop
man en winkelier te Heinkenszand, cu
rator Mi'. Ph. 'R. Hugenholtz, is geëin
digd door homologatie van het aecooi'd.
Failliet verklaard; P'. G. du Bois, land
bouwer te Breskens; ree'hter-commissaris
Mr. J. W. Zijlstra; curator Mr. J. Adri
aans©, te Middelburg. M. C.
- De Minister van Arbeid h'eeft goed
gevonden, clat de volgende, Vroeger toe
gekende, bijdragen voor woningbouw, zul
len worden uitgekeerd aan de gemeen
ten:
's-H. Aren dske'rk e, ten behoeve
van J. Melieste en J. Heyligei's, resp.
f1280 en f1400;
Nieuwer kerk, ten behoeve van M.
C. Boogert, f2300;
S c h o o n d ijk e, ten behoeve van L. F.
Brugge, f1200;
W issen kerke, ten behoeve van J.
Noordhoek, f1780;
LJ z e n d ij k e, ten behoeve van Ph.
Lippens en J. G. Elfrink, iresp. f 1500
en f1400;
'Z a a m s 1 a g, ten behoeve van A.
Roose Jz. en J. A'. Lensen, resp. f900
en f900.
I