Maandag 1 ffovember 36e Jaargang Reclames. ff© Staten-Ceaeraal. Buitenland. FEUiLLETOftL 0e Fransche Nederlanden. »»y»~e*lW4M»CBUi)i*l)<A4 tr-» Uitgave van de NaamL Venn. LUCTOR ET EMERGO, gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: LASGE VORSTSTRA AT 70, (Telefoon No. 11). Bureau te Middelburg: FIRMA F. P. DHUIJ L-. BURG. Drukkers ©osterbaan Le Cointre, Goes. VERSCHIJNT ELKEN WERKDA». Abonnementsprijs: Prqs per "3 maanden fr. p. post CS. Losse nummers 10.08 Prjjs der Adverteatiëa: 14 Tegels f 1.20, elke regel meer SO ot, Bij abonnement belangrijke korting. Bewijsnummers 5 dent. Mr. P. C.-'t Hooft. Met leedwezen vernemen wij, dat ons perste Kamerlid nïr. 't Hooft, die na een érnstige operatie, en een langdurig verblijf in 't Ziekenhuis, als hersteld ont slagen was, weder is ingestort. Mr. 't Hooft 'Weeft zij'n politieke loopt- baan begonnen in 1881 als lid det1 Twee de Kamer voor het kiesdistrict Middel burg. Sinds jaren is 'hij1 lid der Eerste Kamer voor Gelderland, en h'e-eft zich al dien tijd doen kennen als een onzer beste principieel denkende en sprekende anti-revolutionairen. Meermalen nam hij' een oigen stand punt in tegenover de pïartiji, gevolg; van zijn principiëele opvoeding, w'aaraan h!ij immer getrouw bleef. Conservatief in den besten zin van het woolrtL Blijven in hetgeen hem ge leerd is. Handhaven de oude beginselen. 't. Is eigenaardig, dat ongeveer iedere pairtjj zoo. ongeveer een of meer dergelijke leden telt. In de Cihir.-Histori'sche partij- Was 't de heer v. Idsinga, in de unie-liberale partij' de heör v. Doorn, die zich door wat de Duitscher -einspannerei noemt, wisten te onderscheiden. En h'oe kolft na elkander werden dit jaar deze gewaardeerde krachten aan hun partij onttrokken. Berst v. Idsinga, daarna v. Doolrnen nu weer sinds lange 't Hooft buiten gevecht gesteld. Moge dit ons oudste anti-revolutionaire Kamerlid aisnog gespaard en aan La,nd en Volk terug geschonken worden! Wij mogen ze Wel, de mannen van de oude garde. Zij zij'n de gewaardeerde trait d'unions (verbindingsteekens tusschen don „nieu wen tijd" .en de haast voioirbij'e periode van strijd voor het ideaal) De periode van geloof en broederlijke liefde'. Tweede Kumer. Vrijdag heeft de Kamer maar weer lus tig voor [gedebatteerd over de grondwete herziening, hoofdstuk „Troonopvolging". Minister Ruijs de Beerenbrouck besprak nogmaals de ingediende amendementen'. Enkele er van zijn voor de regeering beslist onaannemelijk, tegenover andere1, zooals die van de hecren Rutgers em, Snoeck Henkemans zou de regeering niet onwelwillend staan als de voorstellers hun amendement in een technisch aannemte- lijken vorm zonden kunnen igieten. Kort gezegd was dus het standpunt van den minister: een absolute afwijzing van bel trio amendementen der 1,imkerzijde, eien stefflingname uit hoofde van technische bezwaren tegenover de amendementen- Rutgers en Henkemans, een ontraden van Wie is 'tdie van ons wil weten, Waar de Nederlanden zijn, Aan de Lei of aan de Neten, Aan de Maas of aan de Rijn Daar waar mlen in Zuid en Noord, 'tOude Neerduitsch spréken hoort. Dit is de dichterlijke inleiding tot éen op'stel in „De Christelijke Onder wijzer" (Ned.-Indië) van 15 Sept. over „de Fransche Nederlanden". Fransch Vlaanderen, aldus de schrij ver, vormt een onderdeel van het De partement du Nord, dat een heel vreemdsoortigen .vorm beeft en .ge vormd is uit doelen van Vlaanderen en Henegouwen. Rijsel is er de hoofd stad van. Dowaai Valenclijn, Avesnes en Kaimerijk, in het zuidoosten gele gen, hehooren tot het Fransch© ge bied, terwijl het' noordwestelijk' deel miet H&zebroek en Duinkerken groo- tendeels Nederlandsch is. Hierin lig gen de kantonshoo-fdplaatsen: Greve- iingen, Broiekhurg, Bergen, Hond- schoote, Wormhout, Kassei, Steen- voorde, Belle, Merg'hem,, Steigers In hef Westen wordt bet begrensd door de Aa, die in Artesië ontspringt, langs St. Omaars stroémt en bij Grevelingen de zee bereikt. Bij St. Omaars ligt het moeTas van Clommcries Clairma- Tais), waarvan in de oude verhaten sprake is, als te bezitten drijvende 'eilanden. De meest bekende heuvels zijn: de jScherpenberg. Zwarte berg, K itSbe g, Karthuizerberg en de Kasselberg. Langs den zuidoostkant stroomt de Loye of Lis. Dwars door het gebied kronkelt de zoo 'békende Yzier. Door veel dingen de amendementen-Van SchaikRijckevor- sel, en een aanvaarden alleen van het Scbokking-amendemeut, dat de Gro-ndwel niet aMeen voor het geval dat geen be voegde troonopvolger aanwezig is> maar alree wanneer daarop uitzicht bestaat re gelend wil zien optreden. Na de rede van den minister werd er natuurlijk nog flink op los gerede neerd. Een ruzdepartijtje tuss-che-n v. Rave- steijn en Schaper bleef ook nu weer niet' uit. Do laatste -moest de uitdrukking; „Vuil blijf je toch altijd" terugnemen Dhr. Kolthek betoonde zich de rasechte Oranjehater en beweerde dat men nu reeds moest beginnen met het uitroeien der Oranjeliefde om te zijner tijd tot een rerpubliek te kunnen komen, de he«i Schokking riep toen: „U bent geen Neder lander!" en de beer Ankerman zag kans om een speech te houden vóór Oranje en tegen Rome. Minister Ruijs heeft, ter verdediging ,van het koningschap, o.a. gewezen op den zegetocht der koningin in Limburg en Zeeuwsch-Vlaanderen in 1919 en ove rigens den heer Tiroeistra nog eens diens November-avontuur onder den neus* ge wreven. Waarop deze'doodleuk vroeg: wat- is er dan eigenlijk voor ergs geweest in November? Wat is die man toch kort van geheugen! De economische toestand van Argentinië. De Argentijnsche valuta heeft zich eeni- germate weten te herstellen van de depre ciatie, waaraan zij reeds geruimen Bid leed. Omstandigheden- in het normale eco nomische leven, die dit feit verklaren, vallen echter niet aan te wijzen. De lang durige droogte heeft in het Noorden des lands reeds veehouders genoopt fourage en veevoeder uit de provincie Buenor- Aires te betrekken en de met zulk een vervoer gepaard gaande hooge transport kosten te dragen, die bij de thans heer- schende malaise in de veeteelt dubbiel zwaar wegen. Ook is door het lange uit blijven van neerslag een geringere- lijnzaad- oogst vrijwel zéker geworden. De onlangs gevallen regens zijn echter n-og juist bij tijds gekomen om ernstiger gevolgen *- voorkomen. De stand van de tarwe is op het oogenblik zelfs gunstig te noemen en men verwacht een oogst, die niet zal onderdoen voor dien van het vorig jaar Of evenwel Argentinië door een over vloedig exportsaido aan tarwe veel,gebaat zal zijn, mag inmiddels betwijfeld worden. Van den oogst van j.920 is nog een be langrijk deel (men schat dit op ongeveer 1 millioen ton) onverkocht en voor uitvoer beschikbaar. Behalve dat het wisselende uitvoerrecht of de telkens dreigende mini mumprijzen in Argentinië den graanuitvoer belemmerden, zijn de prijzen, welkie men doet dit gebied aa-u Vlaanderen den ken, o.a. door zijn kasteelten en toren spitsen en carillons. De laatste kan men hoorien te Duin kérken, Bergen en Ekelsbeke. Duin kerken speelt: Een kle-manden rok, een wit im'antlijntjen d'rop. En weet je waar ik wennen Al in St. Gillis dorp, Eten lijnwaden kaz;akje, ©en bie- zéboomen rok, En zou 'k daarmee niet lachen, de fruitpan op zijn kop, enz. Bergen doet hooren: Als de groote klokke luidt, de klokke luidt, Die reuze komt uit. Keere U es om. Reuze reuze, Keer U es om, Reuze kom. D'at Ekelsbeke in vroeger dagen m'achti'g'e hoeren bezat, die een eigen compagnie in 'skonings leger onder hielden, daaraan herinnert het klofc- kespel aldaar. Dat doet hoorenAdieu Ekelsbeke, adieu gij schoon paxillon; lk' ga maar vreemde streke al met mijnheer den baron. Al met zijn ©del cöm'pagny. Wij leven daar te samen in M-elody. Adieu Ekelsbeke, «adieu gij' schoon carillon. Ik ga naar vreem de streke al met mijnheer den baren. Met zijn commandanten Mee, Zijne soldaten en sergeanten bley. Door de geestelijke afzondering, waarin bet volk verkeert, heeft het ook in andere -opzichten oude -eigen aardigheden bewaard. Verdiept men zich 's winters noig veel in Cats -en Vondel; als bet zo- miert, bloeien de boo-gschuttersgilden. Bij- ©lk stadje haast, verheft zich de hooge staak, waaraan de pluimen han gen, die als doel moeten dienen. Ook' in andere opzichten heeft het zijn Vlaamsch karakter behouden,-o.a. wanneer bij pro-ciessies de Reuzen worden rondgedragen. Elke sta-d stel de er zijn eer in de grootste te be zitten. De Modern© tijden met hun bo-v-engrondsche electrisch© tramge- leidinigen maken thans in de meeste voor het Argentijnsche product verlangt, in het algemeen boven den gemiddelden prijs op de wereldmarkt en dienten-gevolge voorzien de Europeesche cunsumptie- landen, welke bovendien hun vraag naar buitenlandsch graan zooveel mogelijk be perken, zich bij voorkeur in Noord-Ame rika, Canada en Australië, welke landen eveneens over groote exportsaldo's be schikken, het eenige land, waar men met eenige zekerheid op een min of meer be langrijken' afzet kan rekenen, is Brazilië. In het scheepvaartverkeer met Europa belooft de concurrentie s-cherp te zullen worden. Vooral van Duitsche zijde bereidk men zich geducht voor. De lage standi van de mark maakt verschillende exploi tatiekosten voor de Duitsche Maatschap pijen veel geringer naar verhouding dan dan die der andere ondernemingen, waar door zij in staat zijn lagere vrachtprijzen te stellen en zoodoende beslag te- leggen op de immigratie uit Duitschland, die ge ringer is gebleken dan men zich aan vankelijk hier te lande had voorgesteld, hetgeen voor een groot deel valt toe tie schrijven aan de ontzettend hooge kosten, dei het reizen met buitenlandsche schepen voor Duitsche landverhuizers medebrengt, tengevolge van den lagen stand van hun geld. De Hugo Stinnes-ljjn heeft reeds voor ongeveer een half jaar een ge-regelden dienst met ook v-oor passagiers ingerichte vrachtschepen op de verschillende Z.- lAm-erikaansche havens geopend; de Ham burg Süd Amerika Linie heropende de vaart op Zuid-Amerika en de Norddeutl- sche Lkiyd de diénsten op Brazilië en La Plata. Thans, nu vooral Noord-Amerika, doch ook het Vereenigd Koninkrijk door den hoogen stand hunner valuta bij Duitsch land in het nadeel verkeeren en de econo mische toestand van Argentinië zoozeer is veranderd, vinden de Duitsche fabrika ten allengs weder hun weg naar de Ar- Ig-entijns-che markt, tot ongerustheid der Amerikaansche en Engelsche exporteurs. Vooral in artikelen als machinerieën, werk tuigen, huishoudelijke artikelen, aarde werk, papier, koper en staaldraad, muziek instrumenten, electrische apparaten en an d-ere, doet zich de Duitsche concurrentie m-eer en meer gevoelen, doch ook bij inschrijvingen op constructiewerken, leve ranties van materieel en dergelijke blijft de Duitsche industrie met hare prijzen vaak belangrijk beneden de andere buiten landsche. De kwestie van Groenland. In hun besicho'uwingien over de weige ring van Noorwegen om de De-ensc-he sou- vereiniteit over g-ehe-el Groenland te er kennen, zeggen d-e, Kiopenhaiagisdhe bla den, dat Groenland reeds bij koninklijk besluit van 18 Maart 1776 tot een Deen- s-che toolo-nie is verklaard. D-e Deensche regiering heeft de buiten plaatsen hun rondgang onmogelijk, slechts in Kasselberg trekt elk jaar die Reus «met zijn Rieuzinne regelmatig rond. Te Duinkerken herinnert aan het Hollandscih verleden de „Lieughenaer", een torentje, dat naar men zegt in de dagen der Duinkerker kapers gebruikt werd o«m daarmee vals che seinen te -geven. Op de groote markt verheft, zich het standbeeld van Jan Bart, den volksheld evenals bij ons d-e Ruij- ter. In 1648 hebben de Frans-chende stad veroverd met behulp van -onze vlo-ot onder Tromp. Bij ae overgave werd bepaald, dat de rechtspraak iin het Nederlandsch zou g!escihieden; In 1652 werd het genom'en door Aartshertog Leopold, drich in 1658 hernomen door Turenne voor de En- ■gelschen. In 1662 fco-cht Frankrijk het van Engeland. Twee jaar daarna vaar digde Lodew-ij-k' XIV een -edict uit,- waarbij bet Nederlandsch op: zij w-erd glelschoven -om plaats te maken vo-or het Fransöh. Tegelijkertijd werden de toen reeds talrijke protestanten uit Duinkerken verjaagd. Het bestaan van de beruchte kaapvaart leeft nog voort in bet nu po«g -gezongen liedefc'e Al di-e willen ter ka'pren varen, moeten mannen met baarden zijn; Jan, Pier, Tjores en Corneel, die hebben haard-en, Sij varen mee. Het waren mannen van het slag, van Jan Bart ten L-odewijk XIV maakte ter een oorlogshaven van, die hij later wel gedwongen was van zijn verster kingen te berooven, doch in de 18de «eeuw kwam -er weer een vloot pn bovendien een garnizoen. Dit laatste heeft niet nagelaten, zooals dat meer gebeurt, op de meiiskens ziijn invloed te doen gelden. Tenminste een oud liedje hekelt hen daarover: In Duin kerk gaat het al verkeerd. De Meisjes landsche mogendheden hun formeel© er kenning van üenemarken's souvereiniteit verzocht, omdat de Ver. Staten om bi- «z-ondere redenen bun forme-ele erkenning hadden betuigd, toen de onderhandelingen over den verkoop van de Déens-che eilan den in W.-Indië aan dp V. S. tot een -goed einde waren gebracht. Amerl'ka's vooruitgang. Het nieuwe draadl-ooize sliati-on te New- York heeft Zaterdag .zijn dienst geopend met de volgende boodschap van presi dent Harding Dat het mogelijk iis, een bericht door middel van de draadl-ooize telegrafie door te geven, in de verwachting, dat het elk radio-sla-tion in de- wereld zial bereiken, is een .zoo bewonderenswaardige weten schappelijke en technische uitvin-ding, dat .zij een bijzondere erkentelijkheid wettigt. Het schenkt bijzondere voldoening', dat een dergelijk bericht van het ho-o-fd van het bestuur der Ver. Staten van Amerika, in -elk land, onder eiken hemel, kan wor den ontvangen door volken, waarmede- onjz-e natie- in vrede -en vriendschap leeft. Dat de,z.e wenschelijke toestand altijd imojgp voortduren, en dat de vrede, die ons eigen land geniet, spoedig aan alle land-en en volken ten deel mogie vallen, is de oprechte hoop van het Amerikaan sche volk. Warren G. Harding; Korte berichten. De Pruisische Landdag heeft den socialist Otto Braun tot minister-president i gekozen. Dit is vrucht van de samen- werking; tusschen demo-craten, Duitsche S volkspartij, Centrum (Roomischen) en meerderheidssoeialisten, die de zetels in het nietiwe ministerie onderling hebben verdeeld. De algemeene staking te Berlijn is 1 afgelast. Er is kans o-p een overeenkoans-t. j Tie Munchen heeft de plechtige bij zetting: plaats gehad van Koning Lodewijk en ,zijn gemalin. Prinsen uit het huis Wittelsbach, o.a. Rupprecht, Leopold en j Adalbert; henevens generaal Lüdendorf waren aanwezig. i I Het po-sttarief in Engeland zal aan- merkelijk verhoogd worden. De kinderen- van koning; Karei zijn met aartshertogin Maria Theresia voo-r- loopiig; in het kas-teel Wartegg bij Roscihaoh 5 (ondergebracht, waar de koninklijke familie het eerst heeft gewo-o-nd. f D-e Nationale Vergadering van Hon- g:arij-e heeft het wetsontwerp betreffende de uitsluiting: van het huis Habsburg in eerste en tweede lezing 'aangenomen. Het kabinet .zal beeng-aan. Koning; Karei en koningin Zita. .zijn j te Galafz; aan boord gegaan van het En- 1 gpfeche sohip Cardiff, da,t door Roemee-n- ische po-s,ten bewaakt wordt. 11... zijn d'r in 't Fransch geleerd. 1 Sinds lang wordt hier de IJsland- 1 vissoherij uitgeoefend, die bij ons te niet is gegaan. Dit bedrijf schonk aan onze taal het mooie lied: „W-el Ysland gij 'n bedroefde kust. Gij doet er menig herte lijden, Gij' maect de meisjes g'beel ong'rust, In de bedroefde zomertijden. Omdat zij hunnen lief plaisant, Vijl: groote maan den moeten derven. Ze zijn gevaren al naar Ysland. De meisjes zijn al ij om te sterven." j St. Winioksbergen hoorde nog voor korten tijd door den nachtwacht op oudejaarsavond zich van den toren i toeroepen: Lieve vrienden -alteggar, l ik wensch U -een zalig, gelukkig nieuw- i jaar, terwijl nog steeds de nachtelijke uren in het 'Vlaamsch worden afg-e- I roepen. Bekend is dat Fransch Vlaanderen in den Hervormingstijd Protestantsch is geworden. Een -opschrift h-o-og in den "toren van Zénkei bij Haziebro-ek herinnert er nog .aan. St. Winolcsb-er- igieto heeft het langst verzet (eg-en de Spanjaarden geboden, d'o-ch moest in 1583 voor Parma zwichten. Van de verdere stadj-es ©n dorpen is niet veel bijzioinders te vermelden. Overal tref fen we sporen aan van het aloude N-ederduitsch, zoo-als in verschillende herbergnamen, b.v. aan Kruijswteg, au Rozteindael, Jn den Kalverdans, de, laatste met het opschriftIn den Kal verdans is schoon logij's, Ook trac- teeren we voor een cleenen prijs. Hier Verkoopt men 'bier en wiij-n, Voor die goed ter wille zijn. Op 'een ouden molen bij Hazebroek' leest men: Als God mijn Schaaktmieule vul btewaeren Van donder, storm1 en winden. Ziet hierna -honderd jaren, Je zial me nog vinden. Ook' de oude graf schriften in die kerken zijn in het Nederlandsch ge- Achteruitgang van de nieren. Een huisdokter verklaart, dart de ergste gevallen van nierziekte gevonden wordea bij personen, die te veel hebben gedron ken, te zwaar hebben gegeten en een. inspannend leven van haast ©n drukt» geleid hebben. Hij vergeleek bij een on derzoek de nieren van een jongen man vain 40 jaren met die van een ouden man van 70 jaren. Beid-en droegen de stempel van ouderdom. Waarom? Omdat het leven, dal de jongeman leidde, hem in den bloei var» zijn leven nieren als Van een ouden man bezorgde. Hoe verduidelijken deze woorden niet al te dikwijls de oorzaak van rugpijn, urinestoornissen, waterzuchtige zwelling< n, niergruis, rheumatische aandoeningen, voortdurende vermoeidheid enz. Nierziekte wordt als te voorkomen be schouwd vergeet dit nie-f. Vermijd tocht en kou, wees matig met uw eten en drin ken, zorg voor de noodige rust, lichaams beweging, ontspanning en slaap, en voor geregelde ontlasting. Foster's Rugpijn Nieren Pillen zijn een onschatbare hulp aan de natuur tot on derhoud en herstel van de werkzaamheid der nieren. Door deze organen bij te staan in hun taak, om hert bloed te zuive ren, draagt dit erkende niergeneesmidd-el veel bij om de kwade gevolgen van on bedachtzaamheid tegen Ie gaan. Als de nieren verzwakt zijn, versterk ze dan .met Foster's Rugpijn Nieren Pil len. Zijn zij gezond, w-ees dan zoo ver- standig, om haar gezond te houden. Foster's Rugpijn Nieren Pillen zijn te Goes verkrijgbaar bij De Paauw Co en te Middelburg bij fa C. Schulte Co a f 1.75 per doos. 41 In de Radetki-kazerne te« Boedapest heeft een izware brand gewoed, waarbij 8 persion-en zijn am-giek-omen. Het h-e-ele Japans che ministerie- Ham heeft ontslag genomen. Er fcoimt in Engleland meer werk in -de fabrieken, het aantal der bij de arbeidsbeurs als werkloos ingeschrevenen bedroeg in de laatste week van Octob-er 1.606.900, hetgeen een vermindering be- ieekent van een half millioen, vergeleken met de cijfers van Juni. Het aiantal loss© werklieden is in dezen tijd eveneens ge leidelijk verminderd. In België zijn Zaterdag: de lijsten met d-e c-andi daten vo-or de Klainer- en Senaatsverkiezingen op 20 November in geleverd. Te Brussel zijn veertien lijsten. Een vijftiende, die van de- vrouwen, is niet aanvaard kunnen worden, daar zij een onregelmatigheid bevatte. De onlangs gestorve-n prins Philipp Eulenburg heeft, in zijn testament aan steld. To-cih ligt -over alles Let Fralte seihe waas. Wanneer men evenwel van. zich afwerpt de gedachte, dat miein zich in Frankrijk bevindt, en het oior leent aan de volkstaal, bemerkt ïnlein "plotseling, dat o«ud en jong Spreekt, als bij ons te lande, dezelfde taal. Reist men derde klasse in den: trein, dan zal men haast immer Nie- derlandsch hooren praten. En komt men op marktdagen te Hazebro-ek,. Bergen, .Kassei, of Duinkerken, dan is bet o«f -men een marktdag in Hol land beizoekt. Boekenstalletjes o«nt- bréken, want het volk, dat nimmer Nederlandsch leerde lezen, leert nooit Fransch onthouden, en is dus prao- tiscih analfabeet. En toch handhaven zij hun taal1, bet platteland is volkomen Dietsch. Slechts in.de gxootere plaats-en heeft Frankrijk overwicht verkregen en aan de grensgemeenten. Echter wordt een sterite Nederlandsch-e invloed nitge- ©efend door de groot© toestrooming van Belgische Vlamingen, terwijl bo vendien het feit, dat Fransch Vlaan deren tot de weinige stréken behoort met een -groot geboorteoverschot, Maakt, dat het Nederlandsch© karakter gte-handhaafd blijft. Advocaten, deur waarders, doktoren, notarissen, apo thekers, bankiers zijn mleest uit de streek afkomstig. Zoo- ook de wethou ders en burgemeesters in de kleinere steden. Zelfs Kameroandidaten hebben Weinig kans1, indien zie de kiezers niet in de taal van het volk kunnen toe spreken doodeenvoudig, omdat het Fransche onderwijs niet bij' machte is op bet volk genoegzamien invloed uit tö oefenen, evenmin als dit in Bel gisch Vlaanderen het geval is. En an ders dan „daar schamen de notabelen z-ich niet Nederlandsch te spreken. Daarbij komt, dat men zich stamver want 'voelt aan de Hollanders, nog

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1921 | | pagina 1