Zeeuwsehe Hypotheekbank
11| PANDBRIEVEN* jflfl
2
I
0
Vrijdag 14 October 1921
36e Jaargang
'/11
Buitealand.
Staten-Oeneraal.
Reclames.
MIDDELBURG
II -w Uitloting a pari 4 per jaar. Ill tl
per jaar.
Mr. A. A. ÖE VEER. Mr. M. C. VAN DER MINNE.
Uitgave van
>de Naarol. Venn. LUCTOR ET EMERGO.
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goesr-
'LANSE VORSTSTRAAT 70,
(Telefoon No. 11).
Bureau te Middelburg
FIRMA F. P. D H U IJ L. BURG.
Drukkers:
Oosterbaan Le Cointre, Goes.
DEPUTATEN-VERGADERING DER
A.-R. PARTIJ.
Heden werd te 's-Gravenhage de bui
tengewone deputatenvergiadering der Anti-
Revolutionaire partij gtehoüden. De voor-
Bitter van het Centraal Goimité, de heer
II. Colijn, hield de openingsrede, waaraan
wij bet volgende onüeenen. "Spr. wees er
op, dat het nu nog wel niet de gebrui
kelijke wapenschouw is, maar ander
zijds zijn we toch oolOweer te dicht aan
de voorbereiding van die verkiezingen
toe, dan dat we geheel zouden kunnen
zwijgen over datgene wat er ten nauw
ste verband mee houdt.
AVat mij in de ziel brandt aldus
Spr. is de beigeerte om met Ute'
■grijpen naiar het element der bezieling
in den strijd dien wij tegemoet gaan en
waaraan ,z,al het goed zijn dezen
winter de liefde, het vuur, de ijver moe
ten worden geschonken van man en
vrouw, van o'ud en jong, van rijk en
arm. Je der woekerend met wat hij geven
kan. Daar is een zekere mate van po*,
litieke lusteloosheid onder ons volk waar-
te nemen. Niet alleen bij „onze men-
sohen",maar bij alle partijen behalve
misschien bij degenen, die in het weg
stervend Rusland het, ideaal ook vóór
ons Ne&erland zien. En dat gevoel van
lusteloosheid is beangstigend. Want nim
mer was er meer aanleiding om elke ze
nuw van onze kracht tot bet uiterste
te spannen in den strijd tegien ernstige
gevaren.
De heer Colijn herinnerde aan het
'Schriftwoord bij den aanvang der ver-
gadering gelezen Rondom Hem zijn
wolken en donkerheid". Zijn bliksemen
verlichten de wereld; het aardrijk ziet
.ze en het beeft", doch het beangstigende
is: het aardrijk ziet ze en beeft niet.
Een igrenzelooze luchthartigheid is er in
de beschouwing, van den tijd wiaiarin we
leven.
De m e n s c h zou een nieuwe wereld
bouwen
Maar dan komt God om den mens-ch
zijn onmacht te doen gevoelen, en zendt
Hij zijn oordeelen; dan zijn rondom Hem
wolken en donkerheid.
Onder de volkeren van den Islam houdt
de gisting aan en groeit de begeerte om
straks gezamenlijk de banden teverbre
ken die het Christelijk Westen in Azië
'heeft aa%elegd. Rusland j'aagt, onder den
schaterlach van Satan, den dood tege
moet. Het niéuwe Polen glijdt al sneller
naar de diepte, ter-wijl de Balkan zich
wederom als tijdens Luther en Cal,
-vijn tot voor de poorten van Weenen
uitstrekt. Het gevallen Duitschland, van
buitenhaf overbelast met verplichtingen,
inwendig verdeeld, vond niet de rust die
het izöo noodig had en beweegt zich, tenzij
radicale verandering in de buitenlandsohe
verplichtingen wordt aangebracht, mathe
matisch zéker in de richting; van den
chaos. En achter ,zulk een chaos aan
on,ze Oostelijke grenzen doemen de in
grijpende veranderingen op, die in West-
Europa daarvan het gevolg zouden zijn;
veranderingen, die voor Nederland van
alles overwegende beteekenis zouden kun
nen worden.
En ook met den aangekondigden so
cialen vrede staat het verre van goed.
Veeleer schijnen wij te leven in een gek-
kenparadijs. De wereld is nu eenmaal
sterk verarmd; er is minder te verdee-
len en de grootst- mogelijke verschikking
in de wijze van verdeelinjg, zelfs een ideale
verdeeling, is niet in staat om de macht
van dat feit ter zijde te stellen. De kunst
matige welvaart' gedurende den oorlog
was oorzaak van misleidende opvattin
gen; en die welvaartswaian werd n-oig. ver
sterkt in de beide jaren volgende o-p den
'oorlog, door de groote vraag1 maar ver
schillende goederen. Men zag de ruimte
van geld, de tijdelijke handelsdrukte, de
ruime verteringen vooral, v-oor een tee-
ken van welvaart aan enmen leefde
aran den grooten hoop. De Staat voorop.
Met honderdtallen miljoenen gingen de
uitgaven van de publieke kassen omhoog,
Waarmee de publieke heffingen in over
eenstemming moesten zijn.
Nu staan Ave voor den omkeer, plot
seling. Het einde der malaise is niet
alleen niet te voorzien, 'maar het is zelfs
niet te schatten waar* het keerpunt m-oet
Avordem gezocht.
De ingediende Staatsbegrooting wijst
een tekort aan A^an 50 miljoen. Spr. achtte
dit te optimistisch en izo'u 75 miljoen
Avillen noemen. Vo-o-r het jaar 1923 vreesde
hij een .bijna dubbel zoo groot tekort,
misschien zelfs 150 miljoen, nadat men
het snoeimes zal hebben gehanteerd en
de belastingschroef zoo .vast mogelijk zal
hebben aangedraaid.
Men was vergeten dat uit het inkomen
van een volk moet komen, wat het volk
noodig heeft om te leven, wat voor de
publieke dieusten noodig is en de nood
zakelijke vorming van nieüw kapitaal. Wij
DeZeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Prijs per 3 maanden £r. p. post £3.—
Losse nummersf0.06
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 et
Bij abonnement belangrijke korting.
BeAvijsnummers 5 cent.
als Christenen hebben te aanvaarden de
stelling, - dat uit het nationaal inkomen
een duidelijk aanwijsbaar minimum voor
vorming van nieuw kapitaal moet avot-
den aangewend.
Of wij den gevaarlijken slagboom reeds
voorbij, ,zijn is niet met zekerheid vast
te stellen. Het is,mogelijk, dat wij- er nog
vóór staan, al vreesde Spr. het tegendeel.
De drang naai' de uiterste Zuinigheid
noemde hij niet maar iets aanbevelens
waardigs, maar de aanvaarding van het.
feit, dat -een gipondige herziening van ons
financieel beheer noodig is om een na
tionale (ramp te voorkomen.
De heer Colijn herinnerde er a;a,n hoe
er nu een direct' verband is tus-scKën
den toestand va,n de publieke geldmidde
len en den socialen Awede, omdat men
den Ave-g inzake sociale voorzieningen in
hoofdzaak heeft geleid over de publieke
kassen. En di-e kassen zijn thans Uitgeput.
De werkzaamheid op dit' terrein zal voor-
loopig geleid moeten worden in een rich
ting, die geen eischen van beteekenis
aan de schatkist stelt.
Dc haat tegen den Christus als Ko
ning- van Hemel en aarde neemt boe.
En daarnevens is in den kring van hen,
die tot het Zaad der Kerk b-eho-oren een
koude onaandoenlijkheid tegenover 'vele
geestelijke levensArrageji.
En da.t gevaar dreigt juist de zenuw
van onze kracht te verlammen. Daar is
weifeling, Avaar eertijds zekerheid gevon
den werd; en een neiging tot toegeven aan
tegenstanders door den vasten grondslag
te verlaten. Door twee schreden voor
waarts te doen, waar de anderen er één
doen. Door een hahre aanvaarding soms
der Goddelijke Waarheden. Men b e 1 ij d t
nog wel dat God Almachtig souvereini-
teit oefent over .al het geschapene, maar
velen beleven dat beginsel niet meer
zooals een, Amrig geslacht. Zooals socia
lisatie het modewoord is voor hetmaat
schappelijk leven, zoo is verkeerd begre
pen synthese eeji Schlagwort op gee-stelijk'
terrein.
In het veldwinnen van al die halfheden
ligt het groote gevaar voor de toekomst
der anti-revolutionaire partij. Liefde, geest
drift, toewijding kunnen op zulk een bo
dem niet gedijen. Onvoorwaardelijk moe
ten we als partij b u i g e n voor de Al
macht Gods om te kunnen staan tegen
over de macht van den mensch; om
te kunnen s t r ij de n voor liet recht van
den ipensch.
Spr. herinnerde er aan hoe bij het ster
ven van dr. Kuyper er was een beklem
mend vragen naar de toekomst, daar er
niemand gevonden werd, die zijn plaats
innemen kon.
Gij hadt enkele maanden te voren in zijn
plaatseen voorzitter va,n het Centraal
Comité gekozen, aldus de heer Colijn. En
al beantwoordt die keuze ongetwijfeld in
^ooverre aan uwe verwachting dat die
nieuwe voorzitter reeds duchtig wordt aan
gevallen, gij weet het even goed als ik,
met Kuyper's wegsterven ontviel aan onze
volksgroep meer^ dan een bloot politiek
leidsman, met hem ging e-en geestelijk
leider heen.
Wij! hebben bij alle verslagenheid toch
bovenal kunnen beluisteren den .danktoon
voor wat God ons in Kuyper gegeven
had, en het voegt ons hier, op onz&
eerste samenkomst na zijn verscheiden,
met het Woord der Schrift te belijden:
De lofzang is in stilheid* tot U, o God in
Sion; en U zal de gelofte betaald worden'.
Dankbaar mochten wij ook zijn, omdat
wij na Kuyper's heengaan toch nog een
anderen held in de wereld der geestelijke»
wetenschappen in ons midden hadden, 6a-
a-inck. Doch God nam ook hem weg.
Rondom Hem zijn wolken e-n donker
heid
Maar de Schrift heeft ons ook leeren
zeggen: Uwe goedertierenheid, Heere, zij
over ons, gelijk als wij op U hopen.
Komende tot het. Program A'an Actie
voor de stembus van 1922, wees Spr. er
op hoe hoofdzaak is en blijft hoe -ons
volk, hoe de Regeering des. Lands
staat tegenover den eisch van Gods ordi
nantiën als algemeen richtsnoer van
Staatsbeleid. Onze wenschen voor enkele
practische punten van Staatsbeleid blij
ven secundair. Alleen in God en bij God
is vastheid. 1
Daarom mag de komende winter voor
ons en onze kiesvereenigingen in niete
herinneren aan een winterslaap. Kiesver
eenigingen die in de komende maanden
.i "-f
ROUAAMSCHE KADE G f51.
öe Directie
niets anders Avelen te doen dan bijeenko
men om te stemmen over candidaten en
over lijsten en over rang-nummers, verza
ken hun allereerste plichtde beginse
len uit te dragen onder heel ons volk en
geestdrift te kweeken onder hen die zich
dragers dier beginselen noemen. Trouw
aan de diepere beginselen moet ons hoofd-
Avapeu zijn in dien kamp. Dan lossen
alle kleine verschillen zich vanzelf op,
omdat het in den diepsten grond toch
eigenlijk geen vers_chillen zijn.
Waar het gaat om het behoud van de
Christelijke grondslagen van ons volks
leven willen we niet anders zijn dan puur
conservatief. Maar juist daarom zijn we
tevens democratisch, wijl we belijden dat
waarachtige, gezonde volkskracht al-leen
steunen kan op de beginselen van God^,
Woord.
Van het doen van beloften, die niet
ingewilligd kunnen worijen, hebben wij'
ons te onthouden. Elke gedachte om
daarmee kiezers te vangen, moet ons
vreemd blijven.
„Nb, ons ontviel de alles en allen be-
heerschende geest, is het gevaar voor
afschilfering aap den omtrek onzer par
tijl niet te ontkennen. Het was er wellicht
vroeger reeds, maar het werd in toom ge
houden door de eenparige erkenning van
de geheel -eenige positie die Dr. Kuyper
onder ons innam. Wij moeten nu voortaan
saam voorttrekken.
Hernieuwen Avij dan n'u saam de plech
tige gelofte van trouw aan de beginselen
die ons lief zijn. Dragen wij dan saam
de banier van het Kruis verder, wetend
dat wij in dat teeken de ffroon der over-
Avinning zullen verwenden.
„Gelijk een arend zijn nest opwekt, over
„zijne jongen zweeft, zijne vleugelen uit
breidt, ze neemt en draagt op zijne vler
ken," zoo wil de Heere ook ons leiden,
indien er geen vreemde goden met ons
zijn, aldus eindigde de heer Colijn zijn
rede.
De toestand.
Over de Opper-Silezische kwestie kun
nen Avij, na al hetgeen wij hierover reeds
geschreven hebben, kort zijn. Het besluit
is nu definitief genomen, bet is per koe
rier aan den Oppersten Raad bekend ge
maakt. Polen krijgt de districtenKönings-
hütte, Kattowitz en Beuthen. Duitschland
behoudt de districten Gleiwitz, Zabrze,
Hindenburg en de stad Beuthen.
Het behoeft geen betoog, dat de stem
ming in Duitschland pessimistisch blijft
en dat de atmosfeer in Opper-Süezië zelf
zwaar geladen is. Men denke het' even in:
een district als Kattowitz, dat voor 85
pet. vóór Duitschland heeft gestemd, aan
Polen toegewezen!
Men heeft nog één hoop, e-n Avel deze,
dat men in Engeland geen genoegen
neemt met deze beslissing. Geruchten
loopen, dat de Engelsche regeering er
prijs op stelt, dat de Opperste Raad hier
over nog eens beraadslaagt. Wij twijfelen
echter aan de gegrondheid van deze ge
ruchten.
Nu schijnt één ding vast te staan: In
dien de door den Volkenbondsraad geno
men beslissing onherroepelijk is, dan acht
Duitschland zich ontslagen van de ver
plichtingen, welke het te Wiesbaden op
zich heeft genomen, en, in het algemeen,
van alle Erfüllungs-verplichtingem
Zoo komt het economisch leven van
Europa steeds meer in de war.
Kerte berichten.
D|e -chef vain den Griekscihen ge
nieraten staf, generaal Doesmanis, zou
teruggeroepen zijn.
Te L'Oinden [heeft wederom1 een
imioinste'rdem-on strafte van werkloozen
plaats gehad. De politie voerde eenige
charges uit. Enkele personen werden
gewond.
Het Oek'rainsche persbureau be
vestigt dat .Toffe iis doodgeschoten en
wiel door Oe'krainsdbe opstandelingen.
Te Parijs -zijln Maandag en Dins
dag drie personen tengevolge van de
hitte* bezweken..
Te Chartres (Frankrijk) is Dins
dag leen jongen van achttien jaar ont
hoofd. Hij had in December een ouden
man vermoord om hem te bestelen.
De bekende Amerikaansche se
nator Knox is overleden. Hij' was de
ziel van bet verzet 'tegen Wilson.
De paniek in Weenen, in ver
band miet de daling der Kronen, breidt
zich steeds uit.
Onder de arbeiders der midden-
Duitsche spoorwegen 'is weer een he
vige gisting merkbaar. De heeren vree-
zen, dat ze precies 8 uur zullen moe
ten gaan werken.
De kellmersstaking te Berlijn
geeft weer aanleiding tol allerLei rel
letjes. Werkwilligen worden mishan
deld en verschillende café.'s worden
bestormd.
In sommige departementen vain
Frankrijk zijn stortregens gevallen.,
waardoor rivieren buiten haar oevers
zijn getreden.
Matigheid,
opgeAvektheid, frissche lucht, geregelds
gewoonten, de noodige rust en slaap,
lichaamsbeweging en een zorgzame leef
wijze is wat de natuur vraagt om uw
lichaam in goede conditie, uw nieren
gezond, en luw gestel vrij van Urinezuur
te houden.
Hebt gij er ooit aan gedacht, dat uav
pijn in den rug, hoofdpijn, urinekwa-
len en waterzuchtige zwellingen een ge
volg kunnen zijn van uw: leefwijze?
Te zwaar eten, het voortdurend gebruik
van alcohol,, te veel rooken, het zich
le weinig beschermen tegen het klimaat,
onmatigheid, en het te Aveinig zoeken
van gezonde ontspanning en rust, zullen
ongetwijfeld de nieren mettertijd verzwak
ken. Eu dan lcomt de last.
Rugpijn, hoofdpijn, urihestoornissen,
waterzuchtige zwellingen, niergruis, en
duizeligheid zijn verschijnselen van te
veel urinezuur in het bloed en ei' be
staat gevaar v-oor nier- en blaasontsteking
en ongeneeslijke nierziekten.
Matig eerst die verkeerde gewoonten
en sta dan de verzwakte nieren bij door
een degelijke kuur met Foster's Rugpijn
Nieren Pillen. Deze werken niet op de
ingewanden, doch zijn een betrouwbaar
en veilig niergeneesmiddel onder alle
omstandigheden.
De echte Foster's Rugpijn Nieren Pillen,
voorzien van de handteek-ening van James
Foster op het etiket, zijn te Goes ver
krijgbaar bij de Paauw Co. en te
Middelburg bij fa. C. Schulte Co. Si1
f 1.75 per do-os. 38
Eerste Kamer.
De Eerste Kamer had nog altijd
op haar programma staain. de gedeel
telijke herziening der leerplichtwet.
Gisteren werd dit wetje dan aan de
orde gesteld. Eerst kwam mevr. Pot
huis- Smit haar socialistisch lesje
op'z-eig-gen. Zeven jaren onderwijs is
vo-lgens haar niet genoeg, het ver
plichte achtste leerjaar mjoiet zioo spoe
dig -mogelijk worden ingevoerd. Ook
hiel. vervolg-o-nd-erwij s moet verplicht
worden gesteld. Scho-olvo-eding! en
-kleeding moeten een .onderdeel vor
men va.n het onderwijs, omdat het
stelsel der liefdadigheid niet. deugt.
De landb-ouwverloven moeten niet
maar gedeeltelijk, doch "geheel worden
afgeschaft, daar ze het onderwijs on
dermijnen. De ohderwij'zterssalariSsen
moeten nogmaals w-orden verbeterd".
Z-eihier het socialistisch verlanglijstje,
zoo voll-edig mogelijk weergegeven. Het
beste is maar, er eens olm te lachen,
want Avelk ernstig mensch ziet. de
mogelijkheid om dit alles uit te Voeren,
in?
Principieel verweer werd geboden
do-or de beide Anti revolutionairen de
Waal Matefijt en Lucasse. Dit prinet-
pië-el verzet gaat ui t van de gedachte,
dat de staat lie-t recht mist om- op
h-et terrein der opvoeding zóó dwin
gend op1 te treden. Do-or dit wetje
wordt, de strik, die ons te kwader ure
om dén. hals isgeworpen, nog meer
aangehaald. D-hr. Lucasse bestreedt
vooral de beperking van het land-
bo-uwVerlof met. het oog op de belan-
fe'n van de 'kleine landbouwers en
wam o-ok tot de don-olusie, dat dit
wetsolntAverp het gez'ag van overheid
ein ouders ondermijnt. De derde A. R.
spieker, prof. Diepenhorst, nam een
ander standpunt in. Volgens hém be
vat het ontwerp ni-ets dan verbete
ringen van de bestaande wet en er is
niets tegen om die verbeteringen aan
te brengen, hoe -men ook o-ver de
leerplichtwet zelve denke. Ook wte-es
deze spieker nog op- den onverbreek
baren band tussc'hen Leerplichtwet e-n
Arbeidswet. Eenige verwondering1, Wekt
h-et wel, dat prof. Diepenhorst, voor
zitter vaar den Chr. Boeren- en Tuin-
d-ersboind zich niet ov-er de kwestie
van 'het landb-ouwverlof uitliet!
Minister de Visser was in zijn ant
woord vrij slapjes. Op de princip-iëele
kwestie ging hij niet diep1 in. Hij' uitte
all-een -zijn verwondering, dat in de
verloopen 20 jaar do-or de princiipiëele
tegenstanders no-oit een po-ging is ge
daan, om de Leerplichtwet van de
baan te krijgen. Aan het betoog van
m-evr. Pothuis -Smit schonk hij no^
de meeste aaindacibt. Invoering van een
achtste leerjaar - - zö-o- ziei de minis
ter zou o-p dit oogenblik op een
volslagen fiasco uitloopen. In verband
met. het nijverheids-onderwijlsi kan ver
plicht vervolgonderwijs niet worden
ingevoerd. Scnoolvo-eding en -kleeding
maken geen deel van 'het onderwijs
uit, maar zijn de plicht der o-ud-ers.
Tte-n laatste 'werd het wetje aangeno
men met 32 tegen 3 stemmen (de
b-eer-en Lucasse, de Waal Malefijt eu
Idenburg).
Er wachtte de Kamer echter no-g
meer.
Behandeld en aangenomen werd om
hel. wetsontwerp toil, verdubbeling- van
de belasting o-p -gouden en ziivere'ni
aa'ierken. E-en poging van dhr. S-meenge
tot uitstel van dit wetje- werd mef
19 telgen 11 stemmen verijdeld. .Mi
nister" de Ge-er meende, dat de- handel
van de-ze ve-rhooging weinig- schade
zal ondervinden, daar zij slechts. 2
a 4 pelt. vain de waarde der artikelen:
bedraagt, Het wetje werd daarna aan
genomen evenals de aanvulling en
wijziging van de Waterschapswet 1920
-en de wijziging! van de arbeidswet
1919 inzake bakkersnachtarbe-id. De
Kamer ging daarna tot 8 November
uiteen.
Tweede Kamer.
De aangevraagde interpellaties-Drion en
v. Rappard werden gisteren toegestaan.
De wijziging van het Indische regeerings-
reglement, die aan d-e orde was, vond
geen sympathie bij den heer v. Bere-
steijn. Hij wilde het wetje lieArer laten,
wachten tot na de 'grondwetsherziening.
Met 47 tegen 18 sternm-en sprak de Ka
mer zich evenwel voor directe behande
ling uit en maakte met de alg-emeenat
be-scih'OUAvinig-en hierover den gehe-elen mid
dag zoek. Tal van Kamerleden ofschoon
zij n-ooit Indië gezien hadden wierpen
zich als deskundigen op. Uit hetgeen door
de heeren d-e Muralt (V.B.), Scheurer (A.-
R.), Gerretson (C.H.) en v. Rijckevorsel
(R.K.) Averd gezegd, ble-ek echter Avel, dat
de -minister een wijs voorstel gedaan heeft.
De verouderde bestuurs-indeeling van I-n-
dië vervalt en er komen middel-gro-ot©
gewesten, bestuurd door gouverneurs, die
rechtstreeks onder den gouverneur-genei-
raai komen te staan. In enkele van die
gewesten, als de bevolking er rij'p voor is,
komt een prOAiïnciale raad, ongeveer ge
lijk aan onze provinciale staten. Naar den
zin der roode en vrijzinnig-democratisch©
heeren geeft het wetje natuurlijk veel ta
weinig. Maar dat liedje kennen we.