0/ PANDBRIEVEN a
0
to 265
Vrijdag 13 Augustus 1931
35e Jaargang
Zeeuwsche Hypotheekbank
I
feuilleton.
«vi i doelburg
Reclames.
BEED IK EEN GOEDE KEÜ8?
0 Uitloting a pari 4 per jaar.
0
Mr. A. A. DE VEER. Mr. M. C. VAN DER MINNE.
Zeeuwsche Stemmen.
ccxxxxiiir.
--i
Uitgave van
fjaaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO,
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LANGE VORSTSTRAAT 70
(Telefoon No. '11).
Bureau te Middelburg
yiRMA F. P. DHUIJ L. BURG.
Drukkers
iiosterbaan Le Cointre, Goes.
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprjjsi
Prijs per 3 maanden £r. p. poet f3.
Losse nummersfO.OS
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 cl
Bij abonnement belangrijke korting.
Bewijsnummers 5 cent.
kosten van schoolbouw.
II. (Slot.)
Het wordt door sommige gemeen
teraden vergeten, dat zlij niet te be-
oordeelen hebben, of er in hun ge
meente wel een chr. school, noodig is;
0f de menschen al dan niet opge
zweept worden; or zekere door hen
gesignaleerde (denk aan Rilland) voor
standers öener cihr. schiool wel chris
telijk zijn; enz,
Dal gaat hun meL aan. Zij hebben
niets anders t e doen dan de we'l u,it te
voeren; te on der zoeken of door de
aanvragers aan de wet is voldaanen
tenslotte de gevraagde gelden toe te
staan.
Dit behoort ©enerzijds vast te staan.
Doch ter andere zijde moet ook aan
de zijde der aanvragers vaststaan, dat
door hunne aanvrage een gemeente
niet op onnoodige of overbodige kos
ten gejaagd wordt.
Nu wil dit niet zeggen, dal m!en de
vraag of in de gemeente een bepaalde
chr. school noodig 'is, moet laten be
antwoorden door bet gemeentebestuur.
Dien toestand hebben wij gehad
vóór 1857, en wij wienscben hem met
meer teug-
Wie weten wil, wat 'n ellende' onze
voortrekkers daarvan gezien hebben,
neme 'tgedenkboek „Van strijd en
zegen" maar even ter hand, en leze
daar, welke beletselen door gemeen
tebesturen als te 's-Gravenhage, Rot-
Icidarn. in Friesland, mlaar vooral .in
Goes, den aanvragers om, op eigen
kosten nog wel, een school te mlogien
stichten, in den weg gelegd zijn. Daar
in was willekeur en ongehoorde tiran-
me; en aangezien nu de menschen
heden ten dage nog even boos van
nature zlijn als hun vaders, hfogen wij
deze droeve tijden niet weer terug
verlangen
Toch mogen wij wiel aandringen op
voorzichtig en beleidvol handelen. Van
de finandiëele gelijkstelling; worde geen
misbruik gemaakt.
Nog geldt Dia Costa's gevleugeld
woord: Toenadering eascht Gods orde
en dezer t ijden nood. Dit geldt ook op
schoolgebied. Is er een goede saam
werking mogelijk tusscben Hervorm
den en andersdenkenden, of tusscihen
Gereformeerden ©n andersdenkenden
danrichte mlen geien twee chr. scholen
op, maar slechts één chr. schoolen
zóirgte vooraf, .dat er eenstemlmiigheiid
zij omtrent de verhoudingen in het
bestuur der oip te richten school.
Bestaat ter 'een chr. school, waarin
de gewensdh e saamwerking, tusscihen
leden der verschillend© kerkelijke ge
zindten gevonden woirdt, dan besten
dige m'ein, zloo maar jlmimer mogelijk,
deziesaamwerkiing, en zloeke niet, door
stichting ©ener 'tweede Chr. school
naast de bestaande, die saamjwerkïng
te verbreken. Vooral niet, wanneer
daarttejotr twee schooltjes zouden ont
staan, met htelt minimlum aantal leer
lingen, of althans m!et kleine, kwij
nende kracht.
Natuurlijk mtoel ieder geval ook in
dezten op zichzelf beoordeeld worden.
Wanneer bet gelukken mocht, de
openbare school om te zletten in ©en
vrije school, Hetzij voor chr. volks
onderwijs, of voor cilir. nationaal on
derwijs, dan zouden wij' het gewen scht
achten, dat bijvoo,beeld Gereformeer
de of andere andersdenkende voor
standers der vrije school, ziich bij de
meerderheid voegden of zicih naar die
62)
De tekst bevatte aanwijzingen voio'r het
des Tabernakels, het vreugdefeest,
net volgde op den Verzoendag, nadat de
mjspraak was verkregen, nadat de zonde
was weggenomen. Eie'rst moest de ver-
ëitfenis komen, dan volgde de vreugde;
e Vrijspraak eerst, de verheuging daarna.
„En in den tekst", zeide hij, „Worden
as vie'r voorwaarden gesteld, onder wel-
e alleen de vreugde des Heeren de
jue kan zijn; vier kenteekenen van den
aren Christen, die zich alleen vo,or
6"°d kan verheugen."
teen hij sprak, gevoelde ik in mijn
6® hart, hoe w'einig ik kende van
ware vreugde des Heeren. Jk werd
001 kleine aard-sche droefenissen en zor-
jfn z°0, gemakkelijk terneergeslagen, en
de V^'°i0r ?0'° bpuedig het geluk en
en Vrede van het gevoel van de tegen-
^eoihgheid en den glimlach des Heeren.
wee laatste dagen bijvoorbeeld; o,
e, S^dtakt en ellendig had ik mijl ge-
►f. V 4.1.C4.VA. AU. 1*.üj
tak n 'let zÖn, dat ik een der vier
en> m den tekst voorgesteld, over het
meerderheid schikten; op zoodanig©
wijs zoiu een gemeentebestuur wel in
de goedkoopste conditie zlijn
Wanneer in ©ene genie ntc de af
keer van een zoogenaamde gerefor
meerde school zoo groot is, dat men
de apenbare school, waar de Bijbel
niet in ©ere is, verkiest boven deze;
en 't mogelijk zou zijn door omzetting
van de openbare school in een voor
Chr. V. O., alle of ongeveer alle ouders
te winnen voor een vrije school, dan
zou ook daar de stichting ©ener school
naast de bestaande aanbevelenswaar
dig zijn; doch altijd hiiet de voorwaar
de er bij', dat eenbestaande chr.
school hierdoor niet noodlijdend wor
de of haar aantal leerlingen beneden
't minimum of zeker fatsoenlijk .ma
ximum ziet teruggaan.
Daarover kunnen wij echter niet uit
weiden, wijl ieder geval op zichzelf
moet beoordeeld worden. In onze
provincie is naar onze meening noch-
thans de noodzakelijkheid, om derge
lijke waarschuwingen te doen over
wegen., niet gebleken.
Een twieede teer puntje is echter
de quaiestie van te duur. Deze is moei
lijke! oip te lossen.
Wij meenen voorloopïg te kunnen
volstaan met de opmerking, dal het
hier vooral een quaestie van goede
voorbereiding ds. Voordat 'n aanvraag
van ©en chr. schoolbestuur in open
bare behandeling gaat, moet tusscben
't schoolbestuur en "t gemeentebestuur
qein zoodanige s mejisp.eking en toe
lichting hebben plaats gehad, dat van
eenig motief ter afwijzing in geen ge
val sprake kan. zijn. Maar ook zoo
danig, dat bet Nchoolbesluur zich
geen minderwaardig cadeau van het
gemeentebestuur in de handen laat
stoppen.
Overigens herinneren wij er aan, dat
artikel 77, zesde lid, der Lager Onder
wijswet in dergelijke gevallen voor
ziet.
Immers daarin wordt bepaald, dat
indien burgemeester en wethouders
teigieln het bestek, tegen de keuze van
het terrein, of 'tegen de voorgenomen
eerste inrichting bezwaar hebben, en
dit bezwaar met door overleg kan
worden opgeheven, door burgemees
ter e'n wethouders of door het school
bestuur, de beslissing van den mi
nister wiordt ingeroepen. Deze beslist
binnen twee maanden, den inspecteur
ein den Onderwijsraad gehoord.
Éein bepaling, die, naar onzie R of
te rdammler met voldoening herin
nert, door toedoen van anü-revoluti-
onnaire zijde i.n de onderwijswet is
opgenomen, evenals een andere van
soortgelijke strekking, namjelijk pijn liét'
derde lid vain artikel 81, „wordt be
paald, dat indien de voor bouw en
eerste inrichting gemaakte kosten bui
tensporig zijn, het gemeentebestujur
die kosten terugbrengt tot het cijfer,
dat Inaar zijn oordeel hét normale is.
In geval van geschil hierover 'heeft
eén schatting plaafs, die waarborg
biedt voor onpartijdigheid."
Gevaar vlooir voteering van te hooge
somjmleini voor scholenbouw schijnt ons
dain ook toe, te z,ijn buitengesloten,
dank zij de Wet.
ROUAANSCHE KADE G 151.
De Directie
van den beginne tegen het ongemotiveerd
loslaten van dezen bewindsman zijn op
gekomen, kunnen niet anders doen dan
met hem medegiaan.
Het is nu eenmaal een feit dat mi
nister De Vries bij de verwerping van
het bewuste artikel in 't ontwerp Grond
belasting schorsing der beraadslagingen
vroeg. Toen had men mogelijke ontslag
neming. izijnerzijds kunnen verwachten; en
wij voor ons verwachtten die ook; doch
de minister bleef, blijkbaar heeft het ka
binet hem toen niet willen loslaten.
Goed, maar nu op eenmaal, terwijl er
niets daarna gebeurt dat zijn toelating
en vervanging noodig maakt, komt 't ka
binet bij >zijn reconstructie met de bood
schap: De Vries moei weg'.
N'u .mag gevraagd: indien onze ver
onderstelling juist is dat 't kabinet minis
ter De Vries heeft gehandhaafd na het
echec bij de grondbelasting, waarom heeft
dan kort hierop het kabinet dit stand
punt verlaten; en welke reden was daar
toe? Had minister De Vries .zelf misschien
om .zijn vervanging gevraagd?
In dat geval aal natuurlijk minister
De Vries ,zich moeten uitspreken.
Laat ons 'afwachten. Afwachten ook of
ons vermoeden juist is dat het kabinet te
veel rekening gehouden heeft met som
mige antipathieën tegen De Vries, den
slagjyaardige, van den kant van links;
en of er aanleiding is tot de opmerking
van dr. Scheurer in bovengenoemd blad:
„Meer dan ooit is 't noodig, wil men
niet spelen met geestelijke en stoffelijke
belangen va.n ons volk, dat de rechter
zijde en een rechts kabinet een welbe
wuste Christelijke politiek voert, die
openlijk de antithese over geheel de li
nie met links aandurft".
Minister De Vries.
Dr. Scheurer schrijft in F r i e s c h
Dagblad een persoonlijk woord over
de Instating; van minister De Vries.
Hij zegt 't wat scherp; doch wij, die
hoofd zag en veronachtzaamde?
Vervolgens werd in de preek aange
toond, .dat, ofschoon deze vier soorten
hoornen voor onze Engelsche ooren niets
beteekenden, zij zeer veel beleekenden
voor de menschen, wien de aanwijzing
was gegeven, want voor hen was elke
soort boom een beeld van een of andere
bijzondere genade. Juist zooals wij spre
ken van het .onschuldige madeliefje, het
nederige lelietje der dalen, het zedige
viooltje; en juist zooals wij deze bloe
men beschouwen als zinne beelden
van onschuld, nederigheid en zedigheid,
zoo hadden, óp dezelfde manier de ver
schillende boomen, bloemen en andere
voorwerpen in de natuur voor de Joden
zinnebeeldige beteekenissen, en gij be
grepen heel goed, wat zinnebeeldig was
voorgesteld, wanneer deze boomen of
bloemen werden genoemd.
De vier soorten boomen in den tekst
hadden voor hen een zeer diepe en
schoone beteekenis. Het schoon© geboom
te, .oï de citSoenboomen, waren voor hen
het zinnebeeld van een zuiver en trouw
hartde pialmhoomen waren voor hen
een beeld van oprechtheid en eerlijk
heid. De dichte boomen, of mirtehoo-
men, waren voor hen een kenteeken van
tevredenheid. Het mirteblad wierd geacht,
Zoioals ons allen, zielfs omzien kin
deren, békend is* tellen we in deze
(maand twelé jaardagen van lieden van
olns Koninklijk Hu,is. Op 2 Augustus
miolchlt H. M. de Koningin Moeder hlaar
geboortedag; "herdenken, terwijl op 31
dezér H. M. de Koningin haar 41sten
jaardag hoopt fie vieren. Nog: twee
jaar ein wij mogen, wanneer 'tGoide
behaagt, onze Vorstin voor ons te
sparen, herdenken, hoe zij. 25 jaar
geleden tot Koningin gekroond werd.
Nu zijin er maar all te veel men
schen, aie aan deze dingen weinig;
aandacht schenken. Maar velen heb-
■llllll—'fW UW II——Wil I II I III I III H
den vorm te hebben van ©en oog, en
het werd altijd door hen gebruikt als het
zinnebeeld van een zedig en tevreden
oog. De beekwilgen waren voor hen een
beeld van een mond, gevuld met woorden
van vriendelijkheid en Waarheid. De wil
gebladeren werden geacht, den vorm te
hebben van een mond, en het is iets zeer
merkwaardigs, 'dat voor het Feest des
Tabernakels alleen deze wilgeboomen
moesten gebruikt worden, daar zij glan
zige, zachte bladeren hadden. De scherpe
en stekelige bladeren, waarvan de kant
ruw is als een zaag, mochten nooit ge
plukt of gebruikt worden voor deze plech
tigheid opdat zij daardoor verstaan moch
ten, dat, zij, ten einde ware vreugde te
hebben, een wacht vioor hun mond
moesten zetten, en slechts woorden van
waarheid en vriendelijkheid .over hun
lippen mochten laten komen.
Vier kenteekenen werden ons dus in
den tekst aangewezen.
Die Israëlieten begrepen terstond, dat,
om zich werkelijk in den Heere te kun
nen verheugen, zij een hart moesten heb
ben, dat zuiver wlas voor God, zij' op
recht moesten zijin als de palmboom, en
dat zij een mond moesten hebben, die
altijd wooirden van vriendelijkheid en
Waalrheid sprak.
ben toch in de laatste jaren geleerd,
God© te danken voor het béziil van
ons Oranjehuis en voor het fei,t„ dail
de jaardagen oirtzér vorstelijke perso
nen tooh altijd nog nation,aie feestda
gen zijn. Wat ©en verschil met zoo
menig land in ons werelddeel, waar
over de storm der revolutie gegaan is,
die door zijin woeste kracht .tronen,
die vast schenen te staan, heeft omver
geworpen! Het zijn wel feiten, die ons
tot dankbaar nadenken magen stem
men.
Nu twijfelen we ©r 'geen oloigenblik
aan, of iedere ecihte Zeeuw houdt van
Oranje en wil de traditie van zijn
roemrijk gewest getrouw blijven. Maar
toch rijst de vraag: hoe kom1! het, dat
wij hier in Zeeland niets h'ooren van
een christelijke Oranje-vereeniging. In
andere deelen van idns land werkén
dez© vereem,gingen z,oo prachtig, en
toomt ons christelijk volksdeel zijn
liefde voioir én Zlijn aanhankelijkheid
aan Oranje, door op waardige wijze
de koninklijke jaardagen te herden
ken, Oranje-avonden te orgamseeren
enz. En in Zeeland vernemen wij daar
van niets, terwijl onze historie ons
toch zon nopen, om in dezien nummer
één te gaan staan.
Ik geloof, dat christelijk Zeeland zoo
'n beétje lijdt aan de (on)deugd. waar
over Groen van Prmsberer in een
opstel uit 1826 al klaagde, toen hij;
schreef: „Het is voor ons land een
eervolle bijzonderheid, dat de groot
heid der Nederlanders dikwerf ook
aan hun nakomelingschap onbekend
is gebleven door hnn eigen schuld, j
Alléén de Nederlanders hebben vaak
de roemwaardigste daden, wanneer z'ij
over zich Zelve spraken, verzwegen oï
als niet-beteekeiiende kleinigheden ge I
meld. Bij ©en nauwkeurige beoefening
der historie van Nederland delft men
nog telkens verborgene schatten op; j
telkens ontdekt men nog waarlijk gfroo-
te mannen, die te lang oinder dit mede-
rig dekkleed hunner lofontwijkende
bescheidenheid verscholen zijn ge- j
weest." i
De,Ze karaktertrek heeft Groen in
ons volk niet ten onrechte opgemerkt.
E|n wat voor onzie helden uit de his-
toirie geldt, geld'l olofc eeniig'szins ons
Oranjehuis. Wij denken er tot op
vaindaag, toe nog, veel te weinig aan,
Wait dit Huis voor ons volk geweest is,
welk een taak een Willem van Oranje
zich stelde en in Gods kracht door I
En toen vroeg hij ons, deze vier ken-
teekenen als toetssteen voor onszelven j
te gebruiken. j
Bewaakten wij de deur van ons hart
tegen alle kwade gedachten, kwade be-
geerten? Waren wij ook oprecht voor God
en de menschen, steeds opwassende in
genade
Waren we gelukkig en tevreden ter
plaatse, wiaar God .ons gesteld had, en
met het werk, dat God voor: ons had j
gekozen? En hoe sltoiid het met onze j
woorden; zorgden we er voor in iedere
kleine zaak, streng waarheidlievend te j
zijn? ,En hoeden wij er ons ten allen j
tijde voor, om geen onvriendelijke of
driftige woorden over onze lippen te
laten koimen? „Indien niet", zeide hij1,
„hoe konden wij dan vernachten, in staat
te zijn, .ons vooii' den Heere te ver
heugen
Ik heb nu geen tijd, oin méér van de
preek op te ,schrijrven, maar ik gevoelde
tze zeer goed; ze ging recht tot mijn (hart
en deed mij gevoelen, dat het mijn eigen
schuld wias, dat ik zoo zelden in een
blijde gemoedsstemming was. 0, hoe ern
stig bad ik, dat ik mij Wa.t meer mocht
bekommeren over mijn eigen hart, dat
ik oprecht mtocht zijn als de palmboom,
tevreden als de mirteboioim en dat mijrn
Werk, ontspanning, slaap.
Werk, ontspanning en slaap, van elk
acht uren per dag, doen wonderen voor
de gezondheid. Duizenden genieten echter
veel te weinig slaap en besteden te weinig
tijd aan ontspanning zij verstoren het
evenwicht der lichamelijke gezondheid
door overmatig werk.
Overwerking overlaadt bet bloed met
afgewerkte stoffen en urinezuur. De nieren
worden overspannen en verzwakt door
hun eindeloozen strijd om een dusdanige
hoeveelheid uit het bloei te filtreerein.
Dientengevolge doen zich verschijnselen
voor als rugpijn, urinekwalen, rheumati-
sche pijnen, waterzuchtige zwellingen, dui
zeligheid, hoofdpijn, een vermoeid gevoel
enz.
Foster's Rugpijn Nieren Pillen geven de
noodige hulp, als de nieren verzwakt zijn.
Gepaard gaande met een verstandige leef
wijze vermijding van overwerking, laat
naar bed gaan, zwaar verteerbare spij
zen en alcohol; en door te zorgen voor
de noodige ontspanning en slaap ver
sterken Foster's Pillen de nieren en rege
len zij de blaas. Zij doen de pijnlijke
waarschuwingen van nierzwakte verdwij
nen en voorkomen de ontwikkeling van
rheumatiek, steen in de nieren en blaas,
waterzucht, ischias, nier- en blaasontste
king enz.
Onthoud echter, dat als gij weder giei-
zond zijt, gij moet trachten gezond te
blijven zonder geneesmiddelen.
Iedere echte doos Foster's Rugpijn Nie
ren Pillen draagt de handteekening van
James Foster. Te Goes verkrijgbaar bjjj
de Paauw Co. en te Middelburg bij fa.
C. Schulte Co. a f 1.75 per doos. (40)
bèta lem 'zijn nazaten is volbracht. Dlalt
is hu wel geen oipzéttelijke' misken
ning, maar toch wel ©en ondankbare
onachtzaamheid. En (het is verblijdend,
dat oip de beid© méetings voor dé
'gieestelijlké belangen onzer militairen,
die te Middelburg en Goes gehouden
zijn, aan de beteekenis van Oranje
voor ons volk terdege aandacht is g!é-
schoinken.
Neen, miskénning is hét bij de Over
groot© meerderheid vain ons volk niet.
Diat blijkt w'el 'bij s(om!mige 'tijden en
oogenbliikken. Denk slechts aan een
Koninklijk bezoek, wanneer dat ge
bracht wordt, en. dat straks op 15
September oinze provincie weer té
wachten staat. Denk ook aan de spon
tane manifestatie op hét Malieveld in
Den Haag in November 1918. En
vergeet eveneens niet hét1 Koninklijk!
bezoek aan de gebieden, waarnaar de
bégéerigle blikken der Belgische an-
nerxioinisten kort geleden uitzagen.
Dat gevóél mjoet alleen w,at meer
naar voren treden op onzie nationale
feestdagen. Het moét ook verdiept
worden door zoo' nu én dan in popu-
laxren trant voorlichting té geven. Het
staat ook voor ons volk geschreven
Liooif den Heere, mijne znel, en ver
geet geene van Zijne weldaden.
De sO'Cliaal-démoeratien en commu
nisten kénnen hun apenbare optoch
ten, hun roo'de-vlaggen-vertp'on, hun
1 Mei-dagen enz. Ook wij moeten uit
den dommel ontwaken, en toonem, dat
wij er noig zijn, en dat de driekleur-
niog onz© nationale vlag is. Toonem,
dat wij de oudé nationale herinnerin
gen niet wenschen te miskennen, en
woorden steeds mochten zijn naar 's Hee
ren wil.
Een paar dagen later, toen we aan
't ontbijt zaten, 'kwam 'de kellner de
kamer binnen met een brief. Mijnheel'
William keek naair het postmerk.
Alexandrite!" 'zeide hij; „wel ik ben blij;
dat bij eindelijk 'heeft geschreven!"
„Is (hij van mijti'heer Stanley, papa?"
vffioeg Evelijn.
„Ja", zeide hij', „dat denk ik wel; ik
ken niemand ander», die waarschijnlijk
in Alexandrië is 1"
Hij opende den brief en doorliep hem
haastig. Toen nam hij' de enveloppe op
ten bezag ze nogmaals; daarna bekeek
hij nog eens de eerste bladzijlden van
(den brief en begon hem toen in jjjn
geheel te Jezen.
Evelijn en ik zaten hem 'gade te slaan.
Ik beproefde met mijn ontbijt voort te
gaan, maa'r ik had een gevoel alsof het
voedsel mij dn de keel wilde blijven
steken, want mijnheer William zag steeds
meer ongeduldig en verstoord, naarmate
hij voortging met lezen.
Toen hij e'rmee 'klaar was, wierp Ihij
den brief op de tafel, terwijl hlijj op boo-
,zen toion zeide„Hij1 jsi ©en nietswaardige
schurk!"
(Wordt rerrolgd.)