L zei fbei<
edikank de rr>„
[dat Ds Wieiï
weer terugke^1
jaar was \e2
feionnaaren DierS
fct een specialité
ontried om n
ken. Een twee
gaarne naar 2n
lugt, niet af op de
Ie tweede dokters
|e weer terug n,a;
naar heeft lf
onder die omstap.'
kkeer met denken
KJ t nest gevoelen
Ie plaats geldt, n f
'Gelukkig heeft hij
de pakken te gaan
Inkt hij niet £r
ïsoon, toekomst en
Kt hg zicih 'tmeest
beid te Pa.jcti, die
rsoon kan missen
|s er hope, dat Ds
v en de kinderen
den tijd van onge-
naar Soemba zou.
arbeid gaande te
ngdigen .broeder op
tilt gevestigd was,
fe leiden. Ook dit
fct in duigen vallen
Zoo leidt de Hee-
fan beproeving. De
vel ernstig te noe-
lei reist D's Kririer
[dat Ds Colenbran-
Iten, met zijn vele
liwen in vollen gang
Inneemt, terwijl hij
tijden zijn eigen ge-
I moet bezoeken,
lel de schooldienst
ar Zuster Clevering
l't. vele werk in het.
taak, die ze on-
volhouden, terwijl
raarder wordt, ais
nemende militairen
|1 diensten aan het
ft bewezen, straks
platen. Waarlijk de
la moeilijke wegen;
Imeente des Heeren
om met haar gebed
peid op Soemba te
fen hij de tegenwoor-
len meer dan ooit
'ebed van 's Heeren
jie broeders en zus
je midden van zoo-
toen is, den moed
J zal 'tmet datgene,
en is, gaan, als Ds
in Ds Wielenga niet
•wijs
q Th/O-
Tutobou*
I
l voorkwam, "g
tLZeTd 8era$-
l a maar lock
fe-ls de eerste m
11^ n' n t(4
oet gezicht
aa weg ,s en he
J zijnde, onder he
[ndie groot gevaar
geheel en al te
mannen gevonden
ae'hoeven, waar de
dienaar naar West-
nog steeds ge
baar nu ook de Ie
ls Wielenga vervuld
'aarlijk het ernstig,
noodig. De Heere
bhte wegen en mid-
alleen kan ons hel
pen wij de,toevlucht
m i 1 i e. Bij het Lu-
|1883 is een stam
den Luthers familie
pt zijn overgrootva-
jeze, Heine Luther,
IThuringen, had drie
pr, in Eisleben, den
arten Luther, een
zich ook in Eis-
a een derden, die
ira. Als nakomelm-
atsten oom van Br
de achtste gene-
de geneesheer Dr
Bad Schmiedeberg
.nitatsra't Dr Lattier
Van den naar Eis-
>om stamil. de koop-
ïönehecik (bij Maag-
Luthers nakomelin-
jke lijm in 1759 uit-
docihter Margarele,
Kunheim getrouwd
Rammelingen in le-
igeeft als nakome-
de volgende fanu-
Gröben, von Tip-
egnern, von CZro-
;ener, von Sylburg,
n Saucken.
examen voor Tech-
geslaagd dhr. I. Vei-
thans buitengewoon
rstaat Terneuzen.
tad van Leiden heef
c leéraar in de ld
t gymnasium .aldaar
Hondius, doctorandus
eren te Utrecht,
tische Hooge school 'e
g van 1 Juli, aan
verzoek eervol °n
diende 1ste klasse J
oor organische sohd-
Ijuöd»;
Ijuh
tot n
me
,-oor het tijdvak van 1
t 91 December, benoemd
2de klasse bij het laborato-
te Vlissingen. i
JUi' „.lp Zrie Kiaow=
tot hediendy
je universiteit te Leiden slaag-
hot candidaatsexamen taal- en
f' fj O.-I. Archipel de Irtee#
letterkunde 3.
R. 6°r's' i:e te Utrecht voor het docto-
En 'Imien geneeskunde de heeren B.
i „eneeskundig examen de heer
föl exapeTho]en en E-. Smits.; en voor
K.r%« -
Brouwer.
Met 1 Jul'is 'aan 'let Bijksiandbouw-
"(otation <e Maastricht benoemd raej.
P°c' m v;m Ralmthout, thans leer-
H.
tww de Maatschappij tot bevor-
van Landbouw en Veeteelt in
I rSoi is uitgeschreven een prijs-
1 2 voor een 'bietenrooier en een
rooolmachme. Voor den bieten-
2r wordt een bedrag van f 1000,
Ar de repelmachine een bedrag van
toö hesc&baar gesteld. De fceoor-
ia der machines zal plaats vin-
'3 vanwege de Z. JU M. nader
f bepalen data en geschieden door
eaiwy samen te stellen xn overleg,
metiet'itislituuJi voor Landbouwwerk-
Lea en -gebouwen te Wageningen
„a|er bekend te maken.
Ongelukken. Een meisje van
iijaar uit Oud-Schoen is door de
stooirïtr.am aangereden en te Haarlem in
y Dificonessenhuis aan de bekomen yer-
avondingen 'bezweken. V,an bet giste-
Wli van La Plata 'te Amsterdam aangeko
men Nederlandsch stoomschip „Winsum"
;s de'29-jarige derde stuurman S. K. Grou,-
stra uit Haarlem, op de thuisreis door een
noodlottig ongeval oip zee omgekomen.
Te Wateringen is een 15-jarige boerent-
knecht bij het zwemmen plotseling dood
wen. Gistermiddag is de 25-ja,-
v werkman A. K. in de fabriek van.
de firm.a Besouw te Goirle tusschen de
deelen van een machine doodgedrukt.
- Een vermetele J u w e e le n-
diefstal. Zondagmorgen om kwart
over acht hield een auto, waarin een
vijftal individuen, stil vsoor een juwee
lenwinkel aan de boulevard Saint Mar
tin te Parijs. Drie hunner stegen uit,
verbrijzelden met hamerslagen de
voorruit, maakten zich meester van
een aantal juweelen, sprongen weer
in de auto, welke zicin daarop1 met
eroote snelheid verwijderde. D'e ban
dieten. vuurden op de menigte, die
zich tegen hun vlucht wilde verzetten
en spoedig was de auto uit het ge
zicht verdwenen. De automobiel werd
later teruggevonden in de rue Albouy.
Men herkende haar als de wagen,
die dienzelfden morgen was gestolen
op de boulevard Clichy. Men schat
de waarde van de gestolen juweelen
op vijf millioen francs.
- Een bran dende rivier. Een
groot gedeelte der rivier de Avon (En
geland) was dezer dagen plotseling
veranderd in een vlammenzee. Meer
dan veertig voet hooge vlammen ver
schroeiden de boomen en het gras
langs de oevers. Sedert ongeveer drie
dagen was de rivier reeds bedekt ge
weest met een dikke laajg: «olie. me-
fflaad wist, ho© de olie daar kwam.
ten tuinman was nabij het plaatsje
Batih bezig, eemjge afval te verbranden
aan den oever van de Avon. De wind
blies de vonken over het water en
ui een ommezien schoten huizenhoo'ge
vlammen op, die snel oim zich heen-
Ütepen, met het gevolg, dat weldra
ten groot gedeelte van het waterop'-
pervlak was bedekt, met lekkende
vlammen, die de vruch booimen langs
ue oevers deden verschroeien. Een
?er Doornen, die ruim dertien meter
™g was, was van onder tot boven
zwart gebrand. De schade is aanzien-
E e m oplichter. .T'e Gronin-
6® is aangehouden de 30-jarige J. V.,
'0 verdacht is van oplichting of van
Plaatsen van aandeelen in een
aatschappij onder valsche voorspie-
B ungen. Het betreft hier een jongen
w uit Uiihuizermeeden, die eenige
Htr ^e'et^®n na een twaalfjarig ver-
m,ir ^Vm,erika zoogenaamd als multi-
J["jltlair terugkwam. Hij gaf voor,
oi™ n^'F^ger te zïjn van de Vir-
vpa? 'fduCie Co. en' trachtte daar-
bmèr^fT *"e Plaatsen- Ziin eigen
dom ?°'or ^6n vermeenden rijk-
t '«jan. den Amerikaan, groot ver-
m cl° zaak stelde, betaalde
SuTer ,(laTl f20.000 voor zulke
ten w Fe nog uit Amerika mo-es-
ewril0"-®!11', en andere broer, die een
w .fsktekiiog [had, vroeg eer-
tem p i' oni(lat de Amerikaan voor
zon ih6ri netere bron van inkomsten
kaam «r Saterdag is de Ameri-
hij Bearresteerd op 'ziijn kan'oor, dat
<®derznpk •XUeJ1S bad in'gericlht- BiJ
teau n- l 1S„Mvast gebleken, dat de
het vmaar straatarffl
rijn (.ir,„ atld 18 gekomen; dat hij
lat<» lonL J? er leelijk in heelt
nDtvan-S van de door bem
uil a £e^en.. (0,°k een landbou-
er viinv fiAF?,vtn°ie Groningen zit
oVer ?s la) nlet beel Ved
werd i!o? r b d? e v n. Vorige week
Saci'ampnfoua(i s Ingebroken in de
antentskerk te Meerssen. Door het
vernielen van een vensiemri ver
schaften de dieven zich toegang tot
de sacristie. Die dieven bepaalden zich
uitsluitend to.t hel; doorsnuffelen van
de sacristie en lieten de brandkast
onaangeroerdenkele offerbussen wer
den geledigd. Onmiddellijk deed de
politie onderzoek; bij verschillende
piersoncn werden huiszoekingen ge
daan. Marechaussee en gemeentepoli
tie hebben aangehouden twee p|erso-
nen uit Meerssen, beiden igioede beken
den van de polifie. De een werd van
het bed gelicht in een loigementje te
Hüuthem, de andere werd gearres
teerd in een woonwagen. De kerkdie
ven zijn ter beschikking1 van de jus
titie te Maastricht gesteld.
Een daad van waanzin.
In Alberta (Canada) besloten een land
bouwer en zijn vrouw in een vlaag
van wanhoop zich zelf en hun vijf
kinderen te dooiden. De 'landbouwer
stak de bedden en het huisraad, na
ze eerst met petroleum besprenkeld
te hebben, in brand. De vrouw en
vier kinderen kwamen om, doch op
het laatste oogenblik vluchtte de land
bouwer zelf "heen met medeneming
van een kind.
Een goed betaald konijn.
Zaterdag heeft in Paviljoen Centraal
te Sdheveningen het opienings-souper
plaats gehad."Ten bate .der Haagsche
Bleekneusjes werd een konijn ver
kocht, dat een bedrag van f 250 op
bracht.
Een „kwaje" aap. Art is is
gistermiddag in opschudding gebracht
door een nog jonge aap, die nog
slechts korten tijd gastvrijheid in de
diergaarde ^genoten had en reeds op
de vlucht ging. Bij het uitdeelen ,van
voedsel zaïg de betrekkelijk nog wilde
tast kans de spiegelruit van de apen-
OiOi te verbrijzelen en zoo te ont
snappen, nadat hij eerst den oppasser,
d ie hem voederde nog: een beet in
den arm had toegebracht. Over de
daken van het, Artïsgebouw wist de
vluchteling de Doiklaan te bereiken,
waar talrijke personen op het gerucht
kwamen aanigeloopen, en den aap'
achterna gingen. Deze werd door het
gegil der menschen steeds wilder, en
vloog een fietsenkelder ,aan de Nieu
we HeereMgracht binnen, waar inmid
dels twee beambten uit Artis even
eens waren aangekomen en den tot
razernij gebrachte aap neerschoten.
Geluklcig heeft dit incident, dat naar
wij meenen te weten, eeniig is in de
geschiedenis van Artis, geen persoon
lijk© ongelukken teweeg gebracht.
Drentsche woningtoestand
don. Het begrip „huis", aldus schrijft een
Drentscb plattelandsarls, betcekent voor negen
van de tien Drentsche keuterboereneen „voor-
huus" en een „achterhuus". In het „voorhuus"
of „keuken" woont hü met zijn gezin, meest
zjjn gezinnen, slaapt daar, eet daar, kookt
daar, zit daar, verblijft daar dag en nacht,
voorzoover hij niet „butes huus" is. Voor de
verwarming dient een open vuur (of een kachel)
Daarop wordt tevens gekookt, daarin wordt,
tevens „gespfjt" door grootvader, dio in de
„oek van de eerd" pleegt te zitten niet zijn
kousevoeten op do haardplaat. Voor slaap
gelegenheid bedsteden, links en rechts op
een rijtje langs de buitenmuren, voorzien va'n
deurtjes, maar alle vaak onder den schuinen
kant van het beschoten stroodak, meest zonder
ventilatie (het tocht er voldoende doorheen).
Soms mooi beplakt met bont behangselpapier.
In elke bedstee slapen twee of meer personen.
Onder de bedstee fólapen de „eerpls" (aar<L
appelen). Het „achterhuus" of de „deel" is
het domein van de koe, geit, paard en kip.
Ook worden daar de landbouwgereedschappen
geborgen en de turf, het hooi- en het koren.
Zoo'n huis telt nooit meer dan vier deuren-,
en twee of drie ramen, Een voordeur, lwee
voorramen aan weerskanten van de schouw,
een deur van de keuken naar de deel, de
„baanderdeure" (dubbele schuurdeur, waar een
wagen vol hooi of koren door kan, half onder
en bovendeur) en een zijdeur. Privaat ,,'t
huusie steet butes huus" een merkwaardig
gewrocht van stroo en hout, meest zonder
deur aan sloot- of greppelkant. (Typhus ken
nen we hier gelukkig niet). Drinkwatereen
.■meestal onbedekte put naast 't huis .(of het
„huusie"). Met deze korte beschrijving van
den middoloeuwschen toestand kunne'n we vol
staan. Wie meent, dat we hier de woningen
van do allerarmste arbeiders op het. oog heb
ben, vergist zich. Die zjjn nog heel wat erger:
plaggenhutten, waarin men niet recht op ka'n
staan, houten schoorsteenen, geen „baander
deure", maar twee zijdeurtjes, waar men door
heen moet kruipen, enz. Het aantal keuter
boeren en beter gestelde arbeiders met een
of twee koeien, een paar geiten epi een kleine
varkensfokkerij' („beren, motten en keuchies"),
dat er een woning als bovenbedoeld op na
houdt, is ontelbaar groot. D© meeste daarvan
hebben nog een leemen vlo-er; zeer veie zijn
niet met specie maar met leem gemetseld.
Wie meent, dat dat alles van voor den Ijjd
eener bouwverordening dateert, vergist zich
eveneens- De goede boeren, die bouwen gaan,
voldoen aan de verordening. De keuterboeren
en arbeiders houwen met of zonder verorde
ning, met of zonder toestemming even slecht.
Prooes-verbaaltjes zijn zeer, zeer zeldzaam en
geven toch niet, want de boete wordt niet -be
taald en „een paar daagjes naar Assen,, telt
men niet, vooral niet waar het zulke onbenullig
heden geldt- Maar al te vaak hebben de ge
meentebesturen den brui aan hun eigeh bouw
verordening. Voldoende deskundig bouw- en
woningtoezicht ontbreekt bijna overal. Biij' (de
groote boeren is de toestand iets, maar ook
niet veel beter: een gemetselde schoorsteen,
een planken vloer, twee kamers of een kamer
met een opkamer, beide met bedsteden, een
keldertje onder de opkamer, een privaat achter
op de deel. Mooier is het op het „echte" platte
land van Drenthe waar Drenthe op zijn
Dxentsei) leeft vrijwel nergens. .laar m jaar
uit wordt hetzelfde type plaggehut, hetzelfde
type groote boerenhuis bijgebouwd.
Oneerlijke postbode. Aan het
hoofdpostkantoor te Amsterdam is een
postbode gearresteerd, die zich schuldig
had gemaakt aan openen van brieven,
waarin hij een geldswaardigen inhoud
vermoedde. Hij heeft bekend.
E i ge n aard i g b e d ro g. Te Eind
hoven is de gehuwde S. gearresteerd
wegéns valschheid in geschrifte. Hijl had
n.I. op het bureau van den Burgerlijken
Stand aangifte gedaan van de geboorte
en kort daarna van het overlijden van
een andermans kind en zich als vader
van dit kind voorgedaan. Het bedrog
is echter ontdekt.
V o s s e n - s p e u r z i n. De heer A.
F. van Beurden vertelt in „Buiten" het
volgende staaltje van den speurzin van
vossen:
Een tiental jaren -geleden groef men
bij het Siebengewald, een Limburgsch
dorp aan de grens bij Goch gelegen,
een nest met drie vlugge, jonge vosjes
uit. Van de oude vossen was niets te
bespeuren. Men deed de jongen in een
zak, legde ze op een kar, die gereed
stond en reed er mede door de heide
langs het kasteel Blijenbeek naar het
dorp Afferden aan de Maas, ongeveer
twee uur yer. De gravers en de voer
man waren dadelijk op de kar gaan zitten
en er niet af geweest. In het dorp werden
de vosjes in een groote, gemetselde kip-
penkooi met draad omspannen, gezet en
goed verzorgd. Maar drie dagen later
was het,, of er 'een hond beproefd had,
een gat te graven tegen het fundament
der kooi. Men wierp het dicht en dacht
er niet verder over. Tot den vijftienden
dag 's morgens bleek, dat een nieuw
hol gegraven was onder de steenen dóór
tot het hok en vosjes pardoes alle
drie verdwenen waren.
De oude vossen hadden ja, hoe,
wie weet dat? het spoor gevonden
en midden in Ih'et dorp in een tuin,
de kooi, en hadden na een eerste ver-
geefsche poging den tweeden keer regel
recht tot in de kooi gegraven en de
vosjes medegenomen naar huil vrij var
derland, de groote heide. Een meester
stuk I Voor mij en allen die 't Waarna
men is deze vossent.oer steeds een onop
losbaar raadsel gebleven.
D© faiooige Ihoed in eer her
steld. De hooge-zijden is weer terug-
©komen. Dit allerongelukkigste hoofd-
eksel, dat het tegenwoordig gesladhit
reeds in musea had opgeborgen, moet
j.l. Zondag op] de wedrennen te Chan-
tilly (groot© triomfen gevierd hebben.
Sommige hoeden hadden een klok-
vo-rm, anderen hadden den vorm van
een karaft en velen vertoonden de
onuitwischbare bewijzen, dat zij'reeds
een halve eeuw geleden gekoejhf wa
ren, doich voorzichtigheidshalve, toen
't dragen van de hooge-zijden met meer
tot de boin-ton behoorde, waren opge
borgen. Deze laatste modellen oogst
ten het grootste sucices.
Een daad van opoffering-
Te Aberdeen heeft een meisje van 18
jaar zich een groote hoeveelheid bloed
laten aftappen om het leven van h'aar
Zuster te redden, bij welke bloedtransfusie
moest worden toegepast. Het moedige
j-ong'e meisje, dat zich aldus opofferde,
werd niet onder narcose gebracht. Al
leen werd er een doelc over "haar hoofd
geworpen, aoodat .zij de operatie niet zou
zien. De d/okter, die de operatie toepaste,
zeide nimmer een geval te hebben mee
gemaakt, waarin een nog zoo jeugdig
meisje -zich zoo dapper gedroeg.
likSOpiüp M
Juni.
22 Wemeldinge, zwarte en roode bessen
enz., Huvers.
22 West-Souburg, hofsteetje, Blaupot ten
Cate.
22 Ierseke, huis, Pilaar.
22 Vlissingen, meubelen, Paap.
22 Gotijnsplaat, inspan, Markuss-e.
23 Kloetinge, bessen, frambozen, prui
men, hooigras, v. Dissel.
23 Krabbendijke, schuur, Schram.
23 Kamperland en Geersdijk, Veldvruch
ten, Heijboer.
24 Nieuwdurp, huis, schuur enz., Pilaar.
24 Wolphaartsdijk, veldvruchten,
Hollmann.
27 Wolphaartsdijlk, inspan, Pilaar en v.
Dissel.
De plunderingen in Chin.a.
j De „Times" verneemt uit Shangai:
j Er zijn authentieke bijzonderheden be-
kend geworden, omtrent de uitbarsting
v.an plunderwoede der Chinees-che solda
ten, op 4 dezer te Itsjang en drie dagen
later te Woesjang. De schade, waarvan
de ramingen nog verschillen, bedroeg stel
lig vele mil'lioenen dollar.
Te Itsjing, izijn vel-e buitenlandsche be-
I .zittingen geplunderd, waaronder die van
de Standard Oil Company en die van
d-e .Asiatic Petrol, benevens het Japan-
sche consulaat, het zendelingsgebouw en
tal van kantoren. Vele Chineesche kooplie
den, die zich pas hersteld hadden van
een dergelijke plundering in November
j.l. zijn thans totaal geruïneerd.
Te Woensjang hadden de buitenland
sche bezittingen minder te lijlen, doch
de provinciale munt werd geheel leeg
geroofd en de drie hoofdstraten volledig
uitgeplunderd en grootendeels verwoest.
Na do plundering werd in een zieken
huis een .gewonde Chinees aangetrof
fen, wiens eenige bezitting was het hemd,
dat hij aan zijn lichaam 'had. Den vo-
rigen dag had jhij nog. 20.000 dollar be
zeten.
A ïi g s t v oi o- r drukfouten.
De meeste dichters zijn zoo bang als
een wezel voor drukfouten. Viclor Hu-
go raakte door een drukfout volko
men de kluts kwijt en zelfs een ver
keerd geplaatste Komma bracht hem
tot wanhoop. Hij schrijft dan ook
aain Baudelaire, dat hij alleen ter cor
rectie van de leesteekens elf revisies
heeft gehad vain zijn Légende des
Sièctes. Thomas Camphell, de Engel-
sche dichter, dien Goethe, Scott en
Bryoin zoo hoog schatten, bedacht des
avonds bij het naar bed gaan eens,
dat hij in een drukproef van een vers,
dat den volgenden dag moest verschij
nen, bij vergissing een komma-punt
in plaats van een komma had aan
gegeven. Hij kleedde zich weer aan
en liep 's nachts 10 K.M. ver naar
de drukkerij om de fout nog te her
stellen. (Vad.)
D'e bezorgde moeder.
Dochter O. W. 'zit aan den vleugel.
Plots houdt zij op, zucht heel erg
diep en zegt dan:
O moesje, ik houd toch zoo dol
veel van Mendelssohn.
Nu kindlief, vindt mama, vraag
'm dan maar eens op onzen jour,
ik 'moet 'm toch tenminste eerst eens
zien, vind je niet? (Vad.)
Tien geboden voor 't kerk-
g.aan. 1. „Kom". Laat u door niets terug
houden, koude of warmte, afstand of
drukke huishouding.
2. „Kom niet te laat". Om uwzelfs-
wil en om anderer wil, die gij stoort.
3. „Kom met een .aandachtig hart" Laat
niet v,an te voren duizend gedachten van
aardsche zaken door uw hart gaan. In
een fel bewogen zee spiegelt de zon zich
niet
4. „Bid, zoodra gij op uw plaats zijt
gekomen," om een ze'gen voor u zelf en
voor den voorganger.
5. „Zing van harte mee en leg uw
ziel in uw gezang". Als de woorden,
die u 'op de lippen gelegd worden nog
niet de uitdrukking zijn varl wat leeft
in uw hart, maak ze dan tot gebed.
6. „Bid oprecht van harte mee". Bid
ootmoedig, als de tollenaar, en geloovig.
7. „Hoor de prediking met aandacht
aan", zoo, alsof het 'de laatste was, die
ge zoudt hooren.
8. „Verlaat de kerk niet, zonder uw
dank door een dankoffer betoond te heb
ben."
9. „Bewaar .Wat gijl ontvangen hebt".
Zalig zijn, die het woord ^lods hooren
en bewaren, als Maria.
10. „Laat de godsdienstoiefening in de
kerk thuis naklinken".
Ontleend aan „Voor Moeders".
Hue waschte men zich vroe
ger? Wij', (cliie de beschikking hebben over
cosmetische middelen, zeepen, enz-, om ons
lichaam rein te houden, kunnen o'ns moeilijk
voorstellen dat de .menschen vroeger geen
zeep ter beschikking hadden om zich te was-
schen. Eerst in de tweede eeuw na Christus,
werd de zeep als reinigingsmiddel bekend;
voor dien tëd moest men zich met andere
middelen behelpen.
Plinius, aan wiens geschriften wij zooveel
van onze kennis omtrent zeden en gebruiken
in de Oudheid danken, vertelt wel dat de
Galliërs do zeep Sapo hadden uitge
vonden, maar zij' werd door hen niet als
reinigingsmiddel, doch als pomade voor het
haar gebruikt.
Hoe wascliten Idle Ouden zich dan? Het
„Hbl." vertelt: Met andere in water oplosbare
stoffen, waarvan de bekendste waren: boric
en nitrum. Borit was een plantaardig alcalisch
zout, dat men door verbranding van planten,
waarvan de ascli loogzout-houdend' was, ver
kreeg- Bovendien waren er planten, die zoowel
versch als gedroogd als reinigingsmiddel dienst
konden doen. Welke planten als zoodaïiig ge
bruikt werden is niet meer precies na te gaan.
Twee soorten planten, voor dit doel benut,
heetten bij de Domeinen Sapanaria en Stru-
tium.
Het nitrum werd volgens Plinius bereid uit
eikenasch. Ongeveer twee eeuwen na Chr.
begon men zeep te gebruiken en in do liegende
eeuw na Clir. vond men hier en daar in
Europa groote zeepziederjjen.
Van welk groot belang de zeep-industrie
gewerden i'si, weet iedereen, en aan het ge
weldige zeepverbruik van thans dankt- Lord
Leverhuhne, de „zeepkoning", fabrikant van
de bekende Sunlight-zeep, zjjn vermogen van
honderd-dertig millioen pond sterling.
E.e'n Banjir op Java.
Een van de vreeselijksie beproevin
gen voor den Javaan ziijn de banjirs;
m de jaarlijks terugikeerende regen
moesson, wanneer de regen letterlijk
i-n stroomen van de bergen naar de
lager gelegen, rijst- en fcoffieveïden
vliet, de stroomalles meesleurt en
vernielt wat hem in den weg treedt,
en de -arme inlander machteloos staat
bij de verwioiesiing van ziijn have. Een
treffende beschrijving lazen wij ineen
bloemlezing v. den volgenden inhoud
Banjir! De aarde dreunt, de
lucht perst saam, (het ademhalen wordt
moeielijk. de ooren suizen, alsof alle
geluid zich oploste in één klank, dien
men zou beschrijven als een reus
achtige R, als er eene beschrijving
van dien klank mogelijk was.
Hoort gij dien toon vol schrikb're
klem,
Die 'tangslig dal vervult?
Het is des stortvloeds donderstem,
Die in de bergkloof brult.
De wolk, die zij een rustplaats bood,
Ontlastte er zich den zwang'ren sell oit
En voedde 'tstroomgeweld;
En, onweerstaanbaar in Zijn vaart,
Komt het, gelijk pen hollend paard,
De klippen afjgesneld!
Hij komt, de zwarte waterval,
Wiens macht de rotsen slaat te mortel,
En boomen afrukt van hun' wortel.
En met ver klinkend krij^sgeschal
Een meer vormt in het sidd'rend dal!
Het water rijst niet, het stuwt. Men
ziet er (niet op, men ziet er tegen,
alsof* 'teen muur ware, die zich voort-
schuift over de vlakte. Het leven valt
hier niet te berekenen naar voeten
hoogte, doch 'naar uren nabijheid. En
men meene niet, dat eenige uren af-
stands de veiligheid verzekeren; in
weinige minuten zijn die uren door
gesneld. Weg, tuinen van koffieboo-
men, die daar, zoo kort geleden nog,
de hoogte kroondet en in schijnbare
veiligheid neerzaagt op het zilveren
beekje in de diepte. Dat beekje is
sterk en woedend g'eworden. Weg,
landhuis met witten gevel, dat zooi
vriendelijk uitstaakt boven 't omrin
gend plantsoen; de hoogte uwer lig
ging baat u nietde banjir springt
en schuift over vallei en diepte, laat
die igevuld achter, maar houdt water
en kracht genoeg over, om hooger
en sterker te blijven dan gij. Weg,
dorpje op den heuvel zie, wat
beneden lag, is reeds verslonden
maar de "banjir is hooger dan de heu
vel, die straks niet meer zal uitste
ken boven de oppervlakte van het
Vvater, doeh slechts eene oneffenheid
zal wezen, als de zandbank op den
bodem eener zee. Weg, alles wat weer
stand biedt, weg, alles wat vlucht!
Tegen die kracht is geen kracht, tegen
die snelheid baat geen snelheid!...
Weg; rund en paard en mensch! weg,
plant, boom, tuin, woudalles weg,
alles meegesleurd, alles verwoest, al
les gedood, vernield, in kokende vaart,
alles glad geschaafd, gemaaid, ge
schoren
Maar lang duurt, die woede niet,
ze is daartoe te hevig. Weldra zal
men in het achtergelaten slijk de brok
ken vinden van het verwoeste, én de
lijken van al, wat gedood is.
Men zial trachten op te- bouwen,
wat vernield is geworden. De land
man zoekt de plaats, waar hij gezaaid
heeft. Helaas, de banjir heeft oogst
en land te zamen meegevoerd. De
heuvel, aan het einde van den akker,
is een meer geworden, dat in z'ijn'
schoot de vruchten verbergt van veel
arbeids, en er is valschheid in de
vriendelijke rimpeling van het water,,
als in den glimlach van een' booze.'
Wèl! Is er water, Waar land was;
ginds daarentegen Es een strook gronds
bloot geraakt, die vroeger niet be
stond. O, hoe schijnbraaf is de vip
and, die zich houdt, als wilde
dadr teruggeven, wat hij hier ontnana.
En die nieuwe grond is vruchtbaar...!
Aan den arbeid, aan den arbeid!
Er moet rijst zijn voor den honger,
er moet koffie wezen voor dien an
deren honger, die handel heet, in Eu-
ropa. Er moet gewerkt worden, op)-
dat de kinderen
Gewerkt Waarmede Waar is
de pat/jol (spade)? Weggespoeld. Ge
werkt voor vrouw en kind? Zijn die
niet meegevoerd als het gereedschap1,
weggesleurd als de tuinen, als de hui
zen, als de oogst?
O, gelukkige arbeider, die niet ge
spaard zijt gebleven om te arbeiden
in de slibbe. die zioio vruchtbaar we
zen zal, omdat
Ja, want uw patjol zou stuiten op
geraamten, en als de landman on
derzoekt en nadenkt, zal de spade
ontvallen aan zijne handHij zal
het lijk herkennen, hijl zal vele lijken
herkennen 1
O vreeseiijkwenden wij den blik
af van die verwoesting Want wij hoo
ren die laatste zuchten, wij voelen
die laatste trekking der spieren, wij'
verstaan die laatste hedenen hét
wordt ons eng om" het hart.
(Uitgave P. Noordhof, Groningen).
Fmawciëele Berichten
Bank-Associatie Werthejm Gompertz
1834 en Credieiveneeniiging 1853.
Aan het op 16 Juni. uitgebrachte
verslag over het 68ste boekjaar der
Vennootschap (tot 22 Met 1918 ge
naamd „Credietvereeniging") ontke
nen wij het volgende:
Zooals de cijfers van al de reke
ningen voldoende aantoonen, bleven
de zaken zich in het afgeloopen jaar
bp Zeer bevredigende wiijze ontwikke
len, tengevolge waarvan het bruto>-
winstciijfer met ongeveer f 1,300.000
vooruitging. Evenwel moest ook deze
gboote instelling eene abnormale stij
ging der onkostenrekening constatee-
ren, eene stijging, die zeer zeker in
de algemeene verhooging van het peil
van salarissen en kosten, doch niet
minder ook in den noodzakelijken uit
bouw der inwendige organisatie
gevolg der snelle ontwikkeling haar
oorzaak vond. Daar de organisatie
thans in vaste banen is geleid, meent
zij een teruggang der onkostenreke
ning uit dien hoofde wel te mogen
verwachten.
Ondanks de hierboven aangegeven
bezwarende omstandigheden kan, na
de noodig geoordeelde ruime reser
veeringen en afschrijvingen, een divi
dend van 7 pet. worden uitgekeerd,
als interim-dividend werd hiervan
reeds in Januari 1921 3V2 pet. uitbe-
j
téj
