Uit fis Pers
I
Ie voorkomt Li 11to
'fikondigenfi een un
i het nieuw te bou
re" van fagen
oh .Woensdag i j
deze groots-opj
fct opi de eerste PS
Inaken ten voordeei
fngen, maar voor^
I geven aan en me£
f1 ™or Je ondeme-
Izet en binnen niet
Ivoerd worden. Daar
redevoering worden
Ings den weg van-
|t meer bemind" zaj
doel te bereiken
I uitvoering, onmid'
Kuur, ook financieel
de dubbele Stich-
eel toegangsbewijzen
cces van den avond
bn schitterende élite-
|i do uiterste hoeken
0 enthousiaste schre-
die recht uit leidt
1 voor allen heilzame
Gesticht, voor OucGn
■degelijk, volgens de
^kenhuis.
nk voor verleende
cretaris der Maria-
stichting,
[BANGEiRT, Pr.
11.
Wmmt*
In. Te Rotterdam
[jarig knaapje, toen
ll-kwagen te voctf-
]ien dO'Or de stoom-
schedel in bowus-
aar tot ziekenhuis
aar overleden.
verdronken öffi-
Pafcetvaart Mij is,
et ontzettend 011-
ig heeft oiok elders
i N.-Brabant. Te
aard in de weide
1. gedood. Te
nelvuur een g'roote
n den landbouwer
d. T'e Wo-ensel
telefoongeleiding
ütrijp werdén glas-
ng vernield en de
Te Eindhoven
vele woningen en
chad© aan. De
gen (hebben veel
m tot Peelgebied
tegen den grond
ievigen wind, zwa
re! slag. Te Tial-
iehouder door den
Te Rotterdam op
emeentelijke drink-
ie bliksem in een
houten loods en
kzaam zijnd© timL
Elaats dood bleef,
ouwen sloeg de-
.sleiding; en werd
Van een school
kstraat werd een
n bliksem verbrij1
baldadigheid.-
an Weenen heeft
ar „De Telegraaf"
kfe misdaad plaats
straatweg, die naar
was op andert-
en grond tussdhen
staaldraad gespan-
r tien in den avond
to het slachtoffer,
ioor den ingedruk-
g verwond, doch
litenwijk van tyee-
r aangekomen, be
heer, die in den
een ingenieur
jin hoofd was zoo.
den romp1 geschor
en later had een
geluk plaats. Opf
toi aangereden met
ie auto reed tegen
den schok wejrd
den wagen geslin-
vond. De automo-
onder bestuurder
ten met zich voe-
wam in een slow
den weg' terecht,,
snden érnstig wer-
n n i g e dame- Af-
Toensdagmiddag oen
en wielrijdster, die
t Rijksmuseum een
ingeslagen, dan voi-
ming veroorloofd is-
kwam de- overtrecd-
ver van het gezag
g op onhebbelijken
iet recht onÜeends
lier van rijden te
ben hier juist neer-
e wielrijders- te he
piliek. De dame troK
elk geval niet van
geven instructies te
ur 't bureau" beval
„de juffrouw
ht haar ziel nu Jul(
bezat, naar den P
smusemn. Ook dtw
als iemand tot wif1
ijke zachtzinnigheid
;s behoort. Zij schold
.2enten uit voor vlegels en lompe
k eii beklaagde zich 'in allesbehalve
kere torm(>n over het onrecht,
vriendelijke termen
langed
le teb
jhcplei
itranfc w
leii zii ^em eeu 11 0tn °0,ren
aangedaan. Toen een der politieman-
de telefoon opham om het bureau
fidscheplein van de aanwezigheid der
7 Icitranfe gast o-p de hoogte to stel-
t ..:4 AAT1
kijks.
sloeg den hoorn van het toestel uit
C" hand. De mededeeling, dat zij naar
f t Leidscheplein moest worden ver-
d was opnieuw aanleiding tot hevig
Hbaal van de zÜde der »dame"- Zij
rr zoo te keer, dat de agenten haar de
fmdbocien aandeden, om haar daarna
-riwel weg te slepen. Natuurlijk had het
llwoon verschijnsel, dat een goed ge-
kleedt vrouw gehooid door eeni-ge agenten
werd weggebracht, ontzaggelijk veel be-
Pe omstanders waren het er al
over eens, dat zij wel een schil-
rhtje uit liet Rijksmuseum zou hebben
„estolen, en even later Wist men el-
k'indei' zelfs te vertellen. Ji^t de politie
eeIl 'bende ontdekt had, die er haar werk
van maakte om dingen uit de musea
weg te nemen. Op; het Leidscheplein is
de militante juffrouw langzamerhand tot
kalmte gekomen, en nadat zij het ge-
hruikelijke verhoor had ondergaan, liet
men haar in pais en vrêe haar weg ver
volgen. (Hbld.)
,Weggeloopen". 't Zal een uur
of tien zijn geweest, misschien iets vroe-
„er. 't Schemerde en geleidelijk flikkerden
de electrische lantaarnlampjes in de be
nauwende straat uit do „Pijp1", waar nog
speelden de kinderen, die allang in bed
hadden moeten liggen eigenlijk, maar die
ffat langer op mochten blijven, omdat
zij in de zwoele kamertjes toch den slaap
niet konden vatten. Van de balconnetjes
zagen de vaders, in hemdsmouwen het
spel aan, de moeders zwoegden, al werd
het licht zwakker, nog aan het breiwerk.
Plots was er ontsteltenis. E.cn juffrouw,
die in de straat niet thuis behoorde,
kwam zenuwachtig aangerend, steeds
maar gillende: „Flippie, Flippie".
Flippie antwoordde niet; was weg.
Dc mannen verlieten de balconnetjes',
daalden de trappen af en gingen naiar
buiten. Zij vroegen aan de nerveuse juf
frouw, die vertelde, dat Flippie a.l van
half zeven af Weg was en nog hecle»
maal niet gegeten had. Of Flippie wel
meer weg liep? Neen nooit. Hij was altijd
zoo lief. Hououd hij Was1? Vier jaar.
„Hij zal wel in 't kanaal liggen", troost
te een vriendelijke 'juffrouw. Do heele
bende ging op weg naar de Verbindings
gracht en een jongen was zoo verstandig
al vast naar de piolitie te ï-oop-en. Een
wit keeshondje sprong de zoekers voor
de beenen. „Weg, leelijk beest", riep één
Uit de massa. Maar de nerveuse juffrouw-
gilde, nu verheugd: „Flip'pie", pakte het
keeshondje, draafde weg. De menigte
stond eenigé ©ogenblikken perplex, uitte
toen haar toorn. Maar de vërstandigen
lachten. Hbld.
Engeland iszijn eerste vrouwelijke
advocaat rijk. Mejuffrouw Olive Cathe
rine Clap'ham is geslaagd voor het laatste
examen, dat haar den toegang tot de
balie versperde. Een inzender in de Times
werpt nu meteen de. vraag op; wat haar
ambtsgewaad zal zijn. Hij acht de dracht
van den mannelijken advocaat voor de
Kerk en
Wereld.
het „Friesch
Dag-
Uitkijk schrijft in
blad"
Stel u eens voor:
Dat de gereformeerdde kerk te Flevo-
stad ik neem hier een niet bestaande
plaats alléén om de zaak zoo algemeen
mogelijk te houden te harer plaatse
een voetbalwedstrijd uitschreef...
Ondenkbaar, zegt ge, hoofdschuddend,
Dat geef ik u direkt toe, maar de voor
stelling, die is toch niet onmogelijk, waar
hebben we anders onze verbeelding voor!
en laat mij die voorstelling nu eens na
der uitwerken.
Op den kerkeraad van Flevostad kwam
de zaak 't eerst ter sprake.
Een der predikanten hield een gloed--
volle rede, waarin hij beoogde, dat de
kerk de afgevallen „wereld" maar niet
zonder meer aan haar lot mocht over
laten; dat het niet baatte of de kerk;
;haar deuren al wijd openzette, omdat
immers de wereld toch niet tot haar
j kwam; dat daarom de kerk tot en in
de wereld moest gaan en naar Paulus,'
voorbeeld den joden een jood en den'
grieken een griek moest zijn.
Neen, maak nu geen tegenwerpingen!
'kBèn er immers ook niet vóór; 'k prijs
het niet aanschort Uw oordeel op, tot ge
de bedoeling: ziet en laat mij de zaak
nu eens verder uitwerken.
De leeraar vindt een willig gehoor.
En na wat over en weer praten wordt
een oommissie uit den kerkeraad be
noemd, die zal trachten een gereformeerd
elftal uit Flevostad samen te stellen en
een dito elftal uit een andere provinciale
hoofdstad tot een match zal uitnoodigen.
Voor de onkosten zal een extra-collecte
De commissie mag; zich zoo- uit Flevo
stad als van elders mannen toevoegen,
die haar in de uitvoering harer taak
kunnen ter zijde staan. Als zoodanig; wordt
ook de heer „Uitkijk" gevraagd, die van
't voetbal zelf weinig anders weet dan
dat eens menschen voet tegen een lee-
ren hal trapt, maar die „in de pers"
het zaakje op gang moet helpen brengen.
Het komt alles keurig voor elkaar!
En de gereformeerde vlag in top.
De groote annonces in de bladen, de
kleurige aanplakbiljetten op de muren,
het handige propag-anda-geschriftje dat bij
tienduizenden wordt verspreid, zij dragen
alle in kloeke letters het opschrift: Ge
reformeerde kerk van Flevostad.
Dat geschriftje is half programma, half
tractaat.
In korte-, pakkende stukjes wordt ge
mediteerd over wat Paulus schrijft aan
gaande het „loopen in de loopbaan", het
„strijden van den goeden strijd" en over
dergelijke toepasselijke gedeelten der
Schrift en het is ontegenzeggelijk, dat
op deze wijze de boodschap van het Evan
gelie komt onder de oogen van duizenden,
die haar nimmer hoorden.
De gansche zaak wordt een succes.
Waar vroeger de geref. kerk wegschool
in het igroote-stadisleven van Flevbstad,
daar is haar naam nu op elks lippen;
haar predikanten, wier portretten, haar
kerkgebouwen, waarvan afbeeldingen in
het propagandageschrift izijn opgenomen:
vrouw minder geschikt en stelt het tra- j ieder kent ze en dan zijn er zelfs, die uit
ditioneele tooneelcostuum van Portia nieuwsgierigheid komen toeloopen naai
de insgelijks geannonceerde godsdienst
oefeningen, om 'die leeraren nu eens in
hun eigen milieu te zien en te hooren.
Ook de match slaagt volkomen.
Het christelijk fanfarekorps speelt be-
voor. Zijn onderteekening luidt dan ook
Antonio.
Het Engels'che ministerie voor lucht
vaart heeft een ambulancevliegtuig laten
bouwen, hoofdzakelijk voor 'het vervoer
van gewonden in ontoegankelijke of' berg- fcen-de liederen, opzettelijk geen psalmen,
achtige streken. Het vliegtuig kan 2000
meter hoog stijgen en 5 uTen met een
snelheid van 170 K.M. p'er uur in de
lucht blijven; 'het biedt op'name aan 4
liggende of 8 zittende patiënten, een arts,
ben verpleegster, oen mechanicien plus'
nog den bestuurder. Het vliegtuig is- van
ne noodige inrichtingen voorzien om op'
net water te kunnen neerstrijken en ver
der toegerust met een installatie voor
draadlooze telegraphie, ventilatoren en
toelinrichtingen voor tropisch klimaat.
Aïüio-k m ak e r. Ee:n Atjehscih
sergeant drong de wonmg vaii den
gezaghebber te T'jalang (Atjeh ©n .on-
dwhcorijójbeden) binnen en schoot ©en
inlandsen© vrouw dood, waarvan hij
den vodgen dag gescheiden w-as. De
sergeant rend© de woning van den
gezaghebber dom-, schoot d© eohtgei-
noote van den onder-luitenant Paulus
iuT 011 Fende daarna de kotta door,
het wilde weg schietende, totdat
-1 w«rd nee'dgielegd.
'a do nabijheid van Bodenbach is Zondag
ccn vrachtauto, waarmede 40 personen een
°c je maakte'n, in een afgrond gestort. Onder
Tj puinen van d© auto lagen vijf dooden,
^reeselijk verminkt. Tien passagiers werden
li .aar £ewoiid, terwijl zes passagiers er met
e verwondingen afkwamen. De inzittenden
Wa« allen arbeiders.
ui™ °or deri Commissaris der Kot-
m Zeeland is benoemd tot,
in ri Vooir 'sRij'ks directe belastingen
Trim,, 8etti©ente IQoetinge dhr. P. A
tfi'n RfHhrOlnvvitiA» irnv> rlnn bi
hpe, ter vervanging van 'den heer
hrere, die overleden is.
eehiri ^estocultuur. De Nederl. Ver-
cultmirê-.Tan ^e'atl8hebbencleTi bij de oester-
va-a 'T Zee-land en do Nederl. Vereeniging
bister "t'e'!trpn hebben zich tot den mi-
Terfeiü„VaU kuudliouw gewend ten einde te
het t>- v!l SI10e<h§e en afdoende herziening van
der Zs Systeem'> door het Rijk i'n het gebied
Voorts'vr11'10 s'roomeh toegepast.
hurM,, i cte opheffing van het rijksoester-
u 16 teeke.
omdat men geen aanleiding geven wü
dat met het heilige wordt gespot.
De predikanten do-en dienst als com
missarissen van orde.
De voetbal-ouderlingen staan hen terzij.
Aan uw -onderdanigen dienaar „Uitkijk",
wijl hij zich nogR in de jrers geweerd
had,, viel de eer van den „aftrap" te
be'urt, waaraan hij zich niet wilde ont
trekken, doc-h die hem vooraf angstzweet
kostte bij de vraag;, of 't hem wel geluk
ken zou het „ding" in beweging, te bren
gen
De recette aan de kas was schitte
rend.
En de pers, ook de „neutrale" en de
beslist „vijandige" pers, heeft uitvoerige
verslagen en weet een enkel woord van
lof te vinden voor de „kerkelijken", die
dan n'u toch eindelijk begrepen hebben,
dat ze -zich niet van de wereld kunnen
afzonderen.
Alleen vraagt men, waarom dit al
les apart gedaan?
De „gereformeerde" spelregels zijn im
mers geen andere dan die, welke alom
over de geheele wereld gelden; er bleken
ook onder die „gereformeerde" spelers
overtreders te zijn, die zich door hun
temperament lieten meevoeren en de hou
ding van het overigens zeer „gemengde"
publiek, was niet anders dan op eiken
anderen wedstrijd.
Zoo ging dan die match voorbij.
Zichtbaar resultaat: een mooi overschot,
dank zij de omstandigheid, d-at zoo- velen,
wijl 't v-o-or de „kerk" was, hun hulp en
medewerking; gratis hadden verleend, -
een mo-o-i batig saldo, dat half in de
kas der zending; kwam en half in die
der diaconie.
Van geestelijk resultaat kan ik weinig
zeggen.
Dat onttrekt zich meest aan de waar
neming. Alleen boorde men er niet van,
dat wereldsehe voetballers, geregelde kerk
gangers werden; wel dat meer dan één
jeugdig lid der kerk zich méér aan de
sport verslaafde, dan voor zijn geestelijk
welzijn nuttig was.
Het is alles fantasie
Ja, zeker dat weet ik wel.
En zelfs in Zandvoort aan de zee, al
waar men voor 't eerst de gereformeerde
vrouwen het actieve stemrecht heeft tóe-
gekend, zal men in lengte van diagen nog
niet zóó „vooruitstrevend" zijn, dat er een
gereformeerde voetbalwedstrijd wordt ge
organiseerd.
Toch is het ons aanbevolen.
En de roomschen doen het wèl
En tenslotte komen hier verschillende
beginselen in 't spel, waarvan niet al
tijd gemakkelijk de daarmee overeenkom
stige levenspraktijk is uit te stippelen.
'kWil daar iets meer van zeggen.
De roomschen hebben de gewoonte, om
in elke plaats van beteekenis, waar zij
een kerk hebben, af en toe een Missie-
week te houden.
Paters va,n elders komen dan over.
Mannen van gro-ote zeggingskracht.
Doel is ten eerste om de eigen scha
pen eens nadrukkelijk tot boete, berouw
en bekeering op te wekken; om dus het
geestelijk leven en bepaald ook het róóin-
sche medeleven; te verwakkeren, do-cli
nevendoel is altoos ook, om te trachten
door buitengewone krachtsinspanning een
attractie ook voor niet-roomschen te zijn.
Gaarne ziet men die dan in de kerk.
Laat er hij d-e honderd nieuwsgierigen
es één zijn, die zich zóó door de room-
sche leer en plechtigheden en de taal
der paters aangetrokken gevoelt, dan heeft
Rome voor dien ééne graag al zijn moeite
over.
Telkens bedenkt men iets- nieuws.
En zoo heeft men ook oblongs in d,e
Missie-week, eerst te Amsterdam en daar
na te Haarlem, „heel de wereld" zou, ik
haast zeggen, voor de roo-msche propa
ganda in beslag genomen: een Week lang
zoo las ik waren schouwburg en
vergaderzaal, bio-scoop; en sportterrein
heel gewoon voor roomsche propaganda
doeleinden gehuurd qp in beslag geno--
men.
De -schouwburg spóelde roomsch too-
neel.
In de meetingszaal spiaken de room
sche apologeten.
De bioscoop draaide roomSche films.
En de spiort was tip top- „roo-msch".
Men begrijpt wat een sensatie dit alles
gaf. De gansche stad splrak er van. Tien
duizenden nieuwsgierigen werden gelokt.
Het gaf een volkomen succes
Tenminste, alles uiterlijk bezien.
En in meer dan een liberaal blad lazen
we 'de aanspjoring, dat de protestanten
nu eens p'robeeren zouden opi hun manier
het roomsche voorbeeld te volgen
Hierin is'n kern van waarheid.
Laat me dat eerst even zeggen.
Déze n.l. dat de kerk nooit doen moet,
alsof er geen „wereld" is; alsof zij voor
het leven dezer wereld geen enkel woord
te .sp'reken hebben zou.
In de Middeleeuwen behèérschte de
roomsche kerk het wereldlijk leven.
En ook nog lang na de Reformatie blééf
de kerk, e-ok de gereformeerde kerk in
ons vaderland, een machtigen invloed
oefenen op het leven der wereld. Zelfs
de libertijnsche regenten, als ze hun ge
zag niet meer wisten te handhaven, rie
pen soms den gereformeerden predikant
te hulp1, om den storm te bezweren.
Soms trekken wo ons al te zeer terug.
En wanneer in allerlei burgerlijk--
gemeenschappelijke instellingen, vereeni-
ginngen, enz. ónze ambtsdragers on voor
mannen mee een leidende pjositie inne
men, dan hebben we dit in den regel
te loven.
Maar nu He groote keerzij der zaak!
Het groöte gevaar in dézen tijd, in
ónze eeuw:
We hebben er met groote beslistheid
tegen te waken, dat niet de wereld
in de kerk gehaald wordt, want dan
is de kerk weg en heeft de Wereld ge
wonnen sptel.
Met voetbal, rpet de tril film, ,met het
schouwstuk, gij vangt er geen zielen
mee.
Dit ééne en dit alléén moet blijven het
groot-privilegie der kerk, dat haar da
W-oorden Gods to-ebetro-uwd zijn en dat zij
ontdekt, den weg wijst ter eeuwige zalig
den verloren zondaar, aan zijn doemstaat
heid.
Wie daarmee door de kerk in haar
vischnet gevangen Wordt, dien heeft zij
bok voor eeuwig. En wil de kerk op zich
zelf en op de eeuwige schatten des heils,
die haar zijn toebetrouwd, de aandacht
vestigen waar niets tegen en alles
vo-or Is want hoe zullen zij1 gelóóven,
indien ze niet hebben gehóórd dan
zijn daarvoor yele andere middelen.
D-ie rustig op .het doel afgaan.
Maar wie met de kerk meeloopt, omdat
ze toch zo-o'n kranig elftal in 't veld
brengt; omdat ze zulk een schoon passie
spel Iaat zien, zulk een aantrekkelijke
bioscoop exploiteert, zulke gezelliga
avondjes organiseert hij looipt juist
d-o-or dit alles gevaar, nog veel minder den
nood zijner ziel te gevoelen
Waar het vo-or de eeuwigheid niet baat,
al zóu men zelfs in Jezus 'naam duivelen
hebben uitgeworpen, daar zal het zeker
niet baten, of men al o-nder 'Christelijke
vlag en hall el u j ah-f anf ares den voetbal
heeft getrapt!
Laat ons dat de wereld prediken!
En dat niet in hoogheid des harten,
doch haar smeekend, dat ze toch letten
zal öp de zaligheid der ziel.
Dan zijn we op de lijn van Noach.
Met dit heerlijke onderscheid, dat de
kerk goede h-ope hebben rriag, er nog
velen door Gods Geest te zien komen tot
de arke der- behoudenis!
I
De Fransche Ta al. Wij namen
gisteren een vers over van een oude,
reeds lang gestorven Goesche dame, ge
richt tegen 't gebruik van 't Fransch.
j 't Was na de verdrijving der Franschen
in 1913.
Veel ernstiger is evenwel het ver.zet.
onzer zuidelijke broeders, de (Belgische)
Vlaming-en tegen die taal.
Het Vlaamsche blad „Ons Vaderland",
redacteur Frans v. Cauwelaert, die thans
gedoodverfd wordt als toekomstig burge
meester van Antwerpen, bevatte dezer
dagen het volgende
De Moedertaal.
„Bonjour Madame" „Goeden dag
Juffrouw."
„Vous connaisse-z le franpais aussi bien
que moi, pourquoi baisse,z-vous cette belle
langue?" (Gij kent ,zoo goed Fransch als
ik, waarom haat gij die schoone taal?)
„Pardon, Juffrouw, ge stelt Uwe vraag
niet -gansch juist Gij bedoelt: Waarom
bemint gij de moeder van uw buurman
niet zoo zeer als uw eigen moeder? Wel,
juffrouw, al hadde die vrouw mijne moe
der niet het minste kwaad gedaan, dan
nog zou ik ze niet beminnen zooals mijn
eigen moeder. Maar als mijn vader, ver
dwaasd door hartstocht, die vrouw in ons
huis baas laat spelen en moeder in het
hoekje laat duwen, dan haat ik die vroUw,
al ware zij verblindend schoon. En ik
zal weigeren ,ze te dienen en al blijven
doen wat ik kan om ze buiten ons huis
te krijgen en om er moeder weer te
doen eerbiedigen en heerschen. En als
mijn broeder ook verliefd wordt o-p de
indringster en mijn zuster trouwt met
haar zoon en beiden moedertje aan haar
lot overlaten of mee helpen verguizen,
dan blijf ik alleen haar eeren en lief
hebben. En als mijn vader mij daarom het
huis uitjaagt of in een hok sluit, ja,
zelfs als hij mij: wil doodslaan, dan nog
zal ik moeder trouw blijven. Zoo, juf
frouw, voelen het ook de honderd Ieren
die in de gevangenis van Montjoy den
hongerdood hebben getart.
Ziet ge, DAAROM wil ik geen Franscli
spreken.
Woedend keerde zich de verbasterde
Vlaamsche juffrouw om en gaat heen.
Maar zij MOET telkens weer de woorden
der „aktiviste" overdenken. Haar geweten
is o-ntwaakt en zal haar gieen ruist meer
laten, eer ze Moeder Vlaanderen weer
trouw is geworden
De woeker. Nu wijlen mr. J.
Spruyt, die lang in Indië gewo-ond heeft,
gaf een poosje geleden in Het Vader
land eenige staaltjes van de wijze waar
op in zijn tijd op Java de inlander werd
uitgezogen door allerlei slag van volk
als Arabieren, Chineezen, Hadji's en
Europeanen. Er waren er die 's morgens
aan Inlandsche koopvrouwen een gulden
koper uitleenden waaronder werd ver
staan 100 duiten met verplichting om
's avonds- daarvoor een gulden zilver, d.i.
120 duiten terug! te geven. Dat was dus
20 pro-c di. nrte per dagt
Dit werd goedgepraat met de opmerking
dat, Wanneer die menschen bijv. honderd
duiten hadden geleend, zij daarvoor bij
de Chineesche winkeliers van allerlei kon
den inko-open wat o-p de pass-ar (markt)
lakoe (gewild) is en daar wel zooveel
op verdienden dat die rente er best af
k-on.
Nog erger was de groote woeker, die
de schrijver waarnam in een kleine plaats
aan de So-lorivier; toen het spoor er
nog niet was, werden daarlangs alle pro
ducten Uit de binnenlanden naar Soera-
baja afgevoerd en werd er door prauw
en karrevo-erders ;goed geld verdiend, daar
waren mio-oie Inlandsche huizen, daar was
eigendom. Maar toen het spoor er kwam,
verdwenen de inkomsten in den ongelijken
strijd met den sto-o-m, en gingen ten slotte
de arm-e kerels er o-p uit o-m te leenen.
To-en kwamen de vampyrs (bloedzuigers)
als uit den gro-nd' o-p. Er werd geleend
en verkocht en nog: eens, van hun vol
slagen -onkunde op het gebied van transac
ties werd -schromelijk misbruik gemaakt
en ten sl-o-tte, nog: voor die Javanen er
eenig, begrip van hadden waren hun hui
zen, vaart-uigën, 'karren en de rest het
ei-gendom van hun geldschieters, die dan
wel zioo goed waren ze bij contract aan de
-oorspronkelijke eigenaren te verhuren
Zio-o was er een die den indruk maak
te, als men hem o-p straat te-gen kwam,
van ouderdom en akeligheid bijna niet
meer te kunnen loopen of praten. Maar
als hij 's m-orgens al vroeg zijn deur uit
ging, steunende o-p een dikken stok en
met zijn -gro-oten, kwaden hond bij zich,
dan was hij beter; dan ging hij zijn
klantjes -o-pzoeken en geld ophalen in den
vorm van huishuur, rente of wat o-ok.
En heele kampongs waren, toen ik er
kwam, hem al jaren schatplichtig.
Hij versmaadde niet het geringste, een
dubbeltje, zelfs eenige centen nam hij
aan, maar 'o- .weel als ,er geen cent in
huis heette te zijn! Dun vloekte hij- als
een ketter, schold en raasde, zwaaide
met zijn stok, dreigde met verkoop' van
huis en liof. De mannen waren meestal er
op-'-uil om te p-robeeren wat te verdie
nen en de vrouwen waren doodsbang
voor zijn becCreiging'en. Trouwens de man
nen ook, want zóó was toen nog do Ja
vaan; wetende, dat hij aan den man
schuld Jiad en niet in staat uit te reke
nen, hjoeveel, durfde hij niet te-gen hem
o-pi en verdroeg liever alles. En dan kwa
men er altijd nog \VeI een of twee dub
beltjes of centen uit een verloren hoek
je, daarmee was liet onlieü alweer vo-or
een dag afgewend.
Zoo wierp'en een eUendige honderd gul
den of soms nog miner hem een reusach
tige rente af, dag in dag uit, jaar in jaar
uit en nooit kwam hij thuis of hij had
een kleine twintig gulden opgehaald die
hij den armen slumperds had afgewo-e-
kerd. En als er een eens: absoluut niet
meer kon betalen, totaal kaal geplukt was,
riep' hij, met allerlei smerige papieren
gewapend, de tusscnenkomst van den
rechter over Inlandersin en het wa/
soms alleen aan de onvolledigheid en
de gebrekkigheid van zijn bewijsstukken
een gevolg van zijn eigen onkunde
te danken, dat de menschen niet tot opi
het hemd werden uitgekleed.
Later heeft een ander soort schavui
ten, de z.g. prokrols-bamboe (vliegende
procureurs) de Inlanders wat wijzer ge
maakt, ze o.a. leeren liegen; dat was
ook slecht; maar die hebben tenminste
belet, dat woekeraarsals ons manneke
van de Solorivier en zijn tall-ooze „gelijk
gezinden", na eerst de menschen met
een dikken stok en nijdigen hond te heb
ben gevild tot zij geen baadje meer aan
hun lijf hadden,"nog bovendien door on
kunde van de Javanen, bij vonnis eige
naar werden van heele kamp'ong's, grond,
huizen, schepen, karren en de rest.
En men stond versteld als men toe
vallig pens inzage kreeg van de vorde
ringen, die zulke woekeraars, na jaair en
dag hun debiteuren te hebben geplun
derd, nog ten slotte bij de rechtbanken
durfden indienen.
Eén staaltje. Een zoio'n Chineesche
wioekeraar, een goede cliënt van een no
taris ter plaatse, deed niets zonder nota-
riëele acte. Inlanders konden vroeger bijna
geen van allen lezen of schrijven en on-
derhandsche acten met een kruisje ge-
teekend hadden, dat wist hij wel, weinig
of geen waarde. De JavaaU had honderd
gulden noodig en .nu liet hij hem bij no-
tariëhle acte zijn hui-s verkoopen voor
honderd-dertig gulden, en weder huren
voor tien gulden 's maands. Van die f130
gingen f 20 af vo-or den notaris, f 10
voor de eerste maand huishuur, die voor
uit betaald moest worden, samen f30 en
hij kreeg de fl.OO, die hij noodig had, in
handen. Beschouwde het als een gewone
geldleening en die f 10 als rente en af
lossing. Betaalde tien maanden lang trouwt
die f 10 en kreeg dan een kwitantie voor
betaalde huishuur. Zat to-en vast en
staakte de betalingen. Geen nood. De
Chinees maakte het hem niet lastig en
hij zei fdacht misisohien wel dat hij zijn
„schuld" had afbetaald.
De vordering luidde:
Geeft eerbiedig te kennen, enz.
-dat hij van gedaagde diens huis had
gekocht voor honderd dertig, gulden on
der voorwaarde, dat gedaagde er in mocht
blijven w-onen tegen een huurprijs van
f 10 's maands; dat gedaaigde nu reeds
sedert 37 maanden geen huishuur had
betaald; dat hij dus-gerechtigd was om
te vorderen: betaling van huishuur f370,
ontruiming van het huis, voorloopig be
slag o-p dat huis met betaling van do
kosten van het proces en van het beslag.
't Welk doende, enz.
De Chinees had f130 uitgelegd, daar
van reeds in tien maanden f 110 aain z.g.
huishuur terugontvangen. Rest £20 waar
voor hij na ruim drie jaar vorderde een
huis, dat wel f400 waard was met en
benevens f370. En dat alles geconsta
teerd bij een notarieele acte Waar geen
speld tusschen te steken was.
Nu is de toestand gelukkig bezig te
veranderen. Voor de inlanders; zijn thans
desa-banken en desa-loemboengs opge
richt. Maar een woekerwet is, zelfs
nu no-g, hard noodig. Trouwens de jong
ste roman van Wormser van den Soem-
bing zegt genoeg.
Va'n 19—25 Mei 1921.
VLISS1NGEN. Ondertrouwd: B. .T. Slager,
25 j. jriï. eh C. J;. Dert 22 j. jd; A. G.
öGee'nen 20 j. jlrr. on M. Siereveld 18 j. jd.
A. Verhag(e 21 j. j(in'. e'n J. 'de Noofier 18 j. jd.
L. L- W. E. Aspeslagh 24 j. jnr. eh .1. C.
de Muiick 22 j. jd; W. Anker 28 j. jm|. en
Boogerd 25 j. jd.
Getrouwd: I. va'n Biemen 26 j. jm. en A.
~M. 'Huijsseh 23 j. jd.A;, van der Wfü 2 6j.
jm'. e'n R. M. A-. Maertens 21 j. jd.
Bevalle'nJ. de Gruijter, geb. Aikema, z.
C. Noordui'n, geb. Hoefsmit, z.J. Vader,
geb. Goedhart, d.; P. Fliers, geb. de Ridder,
d.M. Schunselaar, geb. Lute ,4.M. Weeda,
geb. Lute z.A. J. Va'ndekerckhove, geb.
Stee'nkiste, z.
Overledeii: L. Gabriels©, wed van P. Brasser,
84 j.; G. Heijboer, wed va'n J. Walrave, 44j.
SOUBURG. Getrouwd: P. Brasser, 25 j.
e!n J. S. Sierevogel, 23 j. „Vil- Crt."
KRUININGEN. Ondertrouwd: Petrus Jo-
ha'nnes Vermout, 30 j. jm. en Maria Catharina
deh Boer, 31 j. jd.Bernardus Cornells
Hendricus van den Borgt, 31 j. jm. en- Pieter-
'nella Johanna dein Boer, 28 j. jd.
GeborenMaatje, d. v. Johannes Slabbe-
koor'n en Jannetje van Stel; Cornelis Ber-
'nardus, z. v. Carolus Petrus Hendricus van
deii Berg en Johanna Kaat; Petrus Andrëas,
z. v. Atoysius Joha'nnes Neve en Levina Jo-
si'na Moerings.
Overleden: Klara Johanna Catharina, Duu-
ri'nck, 27 j., echtg. van Abraham Kole; Jo
ha'nnes Serier, 71 j. echtg. van Neeltje van den
Berge. „Kr. Crt."
VLISSINGEN. Aardbeien 130—141 et- Kruis
bes 19 ct. Aardappelen 3342 ct. Bruine
boo'nen 30 ct. Spinazie 1215 ct. Postelein
2125 ct. doppers 5072. Alles per K.G'.
Kipeiere'n 9097 ct. Bloemkool 1552 ct.
Komkommers 1819 ct. pioenen 8 ct per
stuk. Radijs 4,55 ct. Selderij- 1516,5 ct.
Rapen 910 ct. Peeën 2021 ct. Rhbarber
711 ct. Roze'n 12,513 ct. Prissen 1415
ct. sjalot 25 ct. Moskrul 46 ct Kervel
1522. Spi'nazie 1825 ct- Peterselie 29
45 ct. Aardbeien 3244 ct. Sla 362 ct-
Alles per mahd.
I
