1
irley dabb. Jaclilpw
Zaterdag 9 April
35e Jfaargan;
Weilanden,
agenmakers!
S4
t',
in te ruilen,
■uikte
1,4'
m
t
nschrijving.
muntende
de Maria- en Anna.
)ot 12,0550 H a
oeden), liggende iB'
en
u naar
swerkt
1921.
i op 13
dags.
toopsom
pötheek
één of
lór of
tore
keuze
---• ter-
bezaaid)
en 20 April
is beschik.
Kortgen.,
ter inzage
meer kavels
°P 22 April
van Notari,
alwaar
i'gge».
KOOP:
Imen Werkhout,
oog, in platen van
s duim, ook bij
WOUTERS, West.
METEN WEILAND,
ot hst weiden van
hoornvee.
id
en
SE, St. LaureBS.
KOOP:
loeke bii de hofstede
C. DEKKER; te aan-
oogst 1921.
everen vóór 15 April
jrke ten kantore vai
N LOEFF.
KOOP:
fvasrzen,
April, bij KLAAS
ratélande.
I
pril, 3e kalf, tegen/
Westkapelle A 20,
KOOP:
al met Kar en Tuig
tSE, Kleine Abeele.
TE KOOP.
verij te Domburg.
KOOP:
a If vaars,
j F. WIELEMAKER,
p: een Geit,
pril, 4e dracht, onge-
rens Witte- en Zwarte-
mthooi, J. DE VOOGD,
loutelande.
No. 20, Ritthem.
LOOP: j
i. DdüscIIMM
ÜNHUIJSE, Nisse.
„"rohd,
wogbalö'1,
KAMER, Pot'
GEVRAAGD:
t© Cöfmiofc,
,5machine
,pgaftfvaa uitere
Cormick aau
uvrolijk met M« e#'
)digd en twee«ecrf(
koop «nef La
3UWER, Gapm^
een Paarde"1'"'^, j
echt gevraagd,
,t paarden om f
,SE Kz., Meli«kerke'
Uitgave van
v„mi Vena. LUCTOR ET EMERGO,
i0 1 gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
^ANGE VORSTSTRAAT 70,
(Telefoon No. 11).
Bureau te Middelburg:
flRJIA F. P. DHUIJ L. BURG.
Drukkers
Oosterbaan Le Cointre, Goes.
nnn*l"l|H|tn'r~ MBBwiKi': ~nmt m mm i i n
DE UITVOERING DER SCHOOLWET.
De Kamer heeft mr. Rutgers het ge
vraagde verlof verleend om den minister
van 'Onderwijs te interpelteeren over de
uitvoering van de wet op het Lager On
derwijs. Dit is geselled na'een geharre
war van minstens epn uur en ©en ver
velende stemming. Aanstokers van ©en
en ander waren de sociaal-democraten,
o.a. Ossendorp, die als leen ongelikte, en
Schaper die als een gelikte beer, tegen
de aanvraag te velde trokken. (Voor deze
qualifioeering van 't geval kiezen wij den
stijl van den heer Schaper, die dezer dagen
Lij' de verdediging van een wetsontwerp,
hetwelk door den heenebo-er v. Rappard'
en den plattelander Braat bestreden was,
eerstgenoemde aanduidde als den gelikte(n)
en laatstgenoemde als den ongelikte(n)
heer).
Het slot van de geschiedenis was, dat
nir. Rutgers zijn verzoek zag ingewilligd
met vier stemmen tegen.
De felle oppositie tegen de aanvraag
van nu. Rutgers werd gewraakt door dr.
v. Rav-esteijn en prof. Visser van IJze-m-
dóorn, derhalve van uiterst linksehe en
uiterst rechtsche zijde, laatstgenoemde
wife zelfs den sociaal-democraten een
„wat zit daar achter" ïn 't gezicht. Hij
was ,z-ei hij, tot de slotsom gekomen, dat
«r een maatregel tot uitvoering van de
Lager-onderwijswet moiet zijn, waarover
men van de zijde der S. D, A, P. liever
niet wil spreken.
Indien de opmerking juist is, hebben
de Ossendorpers in de Kamer zich wel
wat vroeg, dunkt ons, bloot gegeven.
Intusschen vonden wij in „De Rotter
dammer" een studie over de Koninklijke
Besluiten, diie op de invoering van de
Wet gevolgd zijn. Een studie, die allicht
van den redacteur mr. Rutgers afkomstig
is; en welke 'doet zien, hoie gevaarlijk
het is Koninklijk© Besluiten, alvorens zie
in acht te nemen, niet eerst eens vain
alle kanten te bekijken. Natuurlijk komt het
aan op de wetten ,.,maar de koninklijke
hesluiten kunnen zoo gemakkelijk op een
bepaald punt van de wet ©en ondragelijk
keurslijf maken. Zoo licht sluipt er met
zoodanig ieen koninklijk besluit ©en on-
rechtvaardighieidjie binnen. Een gevaar, te
grooter, naarmate het aantal roode amb
tenaren aan de ministrieiel-e departementen
toeneemt. Wij' (hebben indertijd, in 1889,
om en bij de schoolwiet-Mackay, gewezen
op hetzelfde gevaar,miet 't oog op de
steeds meer van conservatief tot liberaal
verkleurende ambtenarenwereld van dien
'tijd. De goede hoofdredacteur van Het
(conservatieve) Dagblad van Zuid-Holland
en 's Gravenhage, wijten de heer Visser,
kwam hiertegen op; hij meende, die amb
tenaren waren zoo objectief, dat er nooit
sprake kon zijn van partijdige inspiraties.
Wij hebben echter onze vrees ten aanzien
van die ambtenarenwereld nimmer kunnen
kwijt raken. Alleen hebben wij ons gespeend
aan het instinctief gevoel, dat er aan diie
zijde bestaan zou opzettelijk parti
pris. Daarom konden wij 't indertijd ook
best .dragen dat minister de Waal Male-
fijt in zijn Memorie van Beantwoording
van het Voorloopig Verslag op de Begroo-
tag van Koloniën voor 1910 er zoo jam
merlijk invloog. Een ambtenaar is nu een
maal geen automaat, althans niet in de
eerste plaats.
In het 'licht dezer opvatting bezie men
dan ook onze opmerking aan 't adres van
de ministóeele ambtenaren van onzen tijd.
Doch om op de bedenkingen van. „De
Rotterdammer" terug te komen, wij achten
Ie ,nu ,.we^ filet van zoo groot belang j
doch wij halen ze hier op, al ware 't al
ten maar om te doen zien, tot hoeveel
rechtmatige criliek die koninklijke beslui-
en aanleiding kunnen geven, en te waar
schuwen dat men dergelijke Besluiten goed
alvorens ze te aanvaarden. Mr. Rut-
gors hoeft dan ook niet den blaam ver
diend door sociaal-democraten in en bui
en de Kamer over hem uitgestort. Hij
erdient integendeel dank. En wij ver-
achten van zijn bekende scberpzinnig-
«tl, dat hij den minister van de laat
*11L?11 ijlaar z'egg'ejn onvolkomenheden van
E°n- Besluiten of Wetsuitl-egeingen
weten te overtuigen,
ureaucratie ©n practische zin zijn wel
twee, in plaats van één
j a;Saaride nu, welke Besluiten steun vin-
v,.i ,ln.n wet> kwam de schrijver tot de
Ogende conclusie:
hpl!u^et z^n 'n d'e eerste plaats ©enig©
rJ JyÏÏ van kol bouwbesluit die ons
bedenkelijk voorkomen.
Wü\ ookniscbe deel laten wij rusten.
scaring11?-611 beoordeelen, of de b©-
van i-w, -e vo^vlodt uit de vermindering
van 41/ 7oor de ho°gte der lokalen
gen door a k'el wordt ©verwn-
eUchlnZVrtónÊ Va" r'öeks van
oiteridlPr'iah6'3b™,blezwal1en' teSleT1 het
buiten a u «schen van bet besluit
tett de wettelijke grenzen.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG-
AbonnementsprQg:
Prijs per 3 maanden fr. pi. po§t f3,
Lossa nummers f0,06
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 cent.
Bij abonnement belangrijke korting.
Bewijsnummers 5 cent.
'de
„werktijdenbesluiten" gereed zijtó.
Heit Hbl. kan er die hoofdzaken van
Artikel 19 bepaalt, dat h©t schoolbe
stuur voor het schoonboudten der gebou
wen voorschriften moet geven, die aan de
goedkeuring van bet schooltoezicht moeten
worden onderworpen.
Vrage: op welke bepaling der wet is
die eisch gegrond? En welk gevolg kan
aan niet-nakoming van dien eisch worden
verbonden?
Men zegge niet: toezicht op bet schoon
houden is toch wel gewensebt. Met zulk
zeggen is het artikel nog niet goed. Tenzij
men mocht meenen ,dat de Kroon bevoegd
is, aan de bijzondere school alle voor
schriften te geven ,die gewenscht geacht
worden.
De zaak moge van weinig belang schij
nen, zij verdient toch de aandacht. Anders
gaat de meening post vatten, dat bij Ko
ninklijk Besluit de subsidievoorwaarden
kunnen worden uitgebreid, en dan weet
men niet waai' men kan uitkonfen.
Een ander voorschrift in hetzelfde be
s-luit luidt: „het hoofd der school laat
in g-een leslokaal meer leerlingen toe, dan
bet naar de'regelen van dit besluit mag
bevatten".
Vrag-ewat is de strekking van deze
bepaling
Niet het hoofd der school ,maar het
schoolbestuur, dat subsidie aanvraagt, is
voor de naleving der voorwaarden aan
sprakelijk. Aan het hoofd eenier bijzondere
school kunnen idoor d-e Regeering geen
instructies worden gegeven. De R-egeering
heeft geen regelende macht tegenover de
bijzondere school. Het verantwoordelijk
Stellen. Van het-ho-ofd der bijzondere school,
dat hier geschiedt, -heeft geen enkelen
grond, en heeft ook g-ee-n enkel gevolg.
In ©en ander artikel wordt h-et school
bestuur v-erpücht aan den inspecteur een
uitgewerkte raming van kosten betreffende
den bouw over te leggen. Waarvoor is
dit noodig? D-e wet eischt toezending van
die raming aan h-e-t gemeent-ebe stuur, maar
juist niet aan den inspecteur.
De indruk wordt gewekt, dat de ontwer
pei' van al dez-e bepalingen zich ni-et vol
doend© heeft ingedacht in de verhouding
van Reg-eering en schoolbestuur, die de
wet 'beeft gewild. En to-ch moet ©r ernst
gemaakt worden, miet het zuiv-er houden
van die verhouding.
'2o. In bet besluit, waarbij de aanvrage
om b-ouwg-elden van bet schoolbestuur aan
het gemeentebestuur is geregeld wordt
het schoolbestuur verplicht zonder voor
behoud alle inlichtingen te verstrekken
welke het gemeentebestuur voor de bie-
oord-eeüng der aanvrage aan den gemeen
teraad no-odig acht.
D-e vraag is gesteld, wat moet geschied
d-en, wanneer di-e inlichtingen niet worden
gegeven. Immers de wet bepaalt, dat, wan
neer d-e stukkien, di-e de wet eischt, in orde
zijn, de „aanvrage ni-et mag worden af
gewezen.
Inderdaad is hi-sr een eisch gesteld, die-
ondoelmatig en overbodig is. En die scha
delijk kan werken.
Het eerste stadium der behandeling van
de aanvraag om bouwg-elden is, naar d-e
bedoeling der wet, zeer eenv-oudig'. De
g-emeenteraad beeft niet te treden in ©en
zelfstandige beo-orde-eling van vo-orgenomen
schoolbouw. Hij heeft alleen te constatee-
ren of de wettelijke- stukken in orde zijn,
en voorts, wanneer daarvoor aanleiding
is, te ov-erwegen of ni-et het openbaar
onderwijs op dezelfde h-o-ogte g-ebracht
moet worden als d-e aangevraagde bijzon
dere school zal bereiken (u. 1. o., of klei
ner klassen). Van het brengen van den
schoolstrijd in den raaid is dus g-een sprake.
Tóch ziet men reeds nu gemeenteraden
disput-eeren ove-r het al of ni-e-t wenscbe-
lijk-e van h-et stichten van bet schoolge
bouw waarvoor geld wordt aangevraagd.
E-n ook blijkt reeds nu, dat d-e onbeperkte
plicht om inlichtingen te geven d-e gemeen
tebesturen aanmo-edigt in het betreden van
dit voor hen verboden terrein.
Dit laatste heeft al o. a. te Vielzen plaats
gehad.
Eiere aain de 'liberale "raadsleden, die-
tegen dergelijk overbrengen van de poli
tiek uit d-e Volksvertegenwoordiging naar
de Gemeenterad-en v-erzet h-ebben aange-
teekend.
De Nederlander heeft zich terstond
miet d-e bezwaren van De Rotterdam
mer vereenigd.
„Vo-or de zelfstandigheid van h-et school
bestuur is die wettelijke regeling onmis
baar. De passieve tegenstand der school
besturen zal de onbruikbaarheid van die
bepalingen wiel in bet licht stellen, maar
bet is toch betier dat ©en v-erdediging van
hun rechten niet noodig is."
Staten-titaiwraal.
Tweede Kamer.
Eeir,sifc werden g is teren eeniglé gtem-
mingein .gehouden over amen-dementen
op heit ontwerp1 tot wij'ziiging van ide
successiewet.
Heit ame-nidemient-Oud (g-elijk's-Lellinig
van |de ecih-tgen-oo-teln zonder kinde
ren 'miet echtgen-ooten met kind-eren)
werd -aangenomen miet 44 tegen 20
'stemmenhet amenidemie!nlt-'de Wijkér-
sl-OiOith (vermindering van successie
recht voio-r 'groote gezinnen,) eveneens
met 55 tegen 9 isitemmenhet aim-e!ttdeL
merit-de G-e-er (vermindering vaïi suc
cessierechten voor echtg-enooleïi -miet
kinderen) -ook en wel met 62 tegen
2 stemmie-n. De eindstemming over het
ontwerp zial Donderdag worden ge
houden.
Aldus geamendeerd, zal het wel
wonden aangenomen.
Aan -de oirde was toen een zie-er be
langrijk wetsontwerp, tn.1. (dal tot wij
ziging van de leerplichtwet, waarbij:
het zievenidie leerjaar wolrldt inge
voerd. Dhr. ü-e ,'Kïmteir' £U. LI.) stern)
de met dit -ontwerp van harte in.
Imdjielri h-et inu reeds m-ogelijk was,
zo-u .hijl ook een achtste verplicht'
leerjaar willen. Tevens diende hij' 'eien
motie in, waarin een subsidiestelsel'
gevraagd wordt vo-or scho-olvoeldiiig
en -kleedin-g. Dhr. Bakker (C. H.) be
schouwde die Leerpliehiw-eit als eien
noodzakelijk kwaad, m-a-ar juichte toch
de-zie hare'uitbreiding toe. Tegelijk ka
pittelde hijl nog eens terecht die- -olp|eln'-
bare onderwijzers, die de opleiding
sabtoibeeren.
Volgens den heer IK. ter Laiah (S.
D-. A. P.) -ginig 'helt olntwierpi natuurlijk'
l'ang niet ver genoeg. Wij wietenj ;nu
eenmaal, dat de-ze- he-eren Idem mienscih
van de wiieg t-oit aan heit graf ond-er
staatSldwan-g ein -zong willen brengen,
zqoldat wijl aan zijn reideneering ver
der maar geen aandacht willen schen
ken.
Op helt door de he-eren v. di. Mo
len (A. R.) en Bulten (R. [K|.) gteh
sprolkene-, hopen, wijf Maandag terug; te
koimen.
Die Engelsche mijnwerkersstaking.
Er is weier -een klein straaltje van
hoiop, doordat Llo-yd George- voorge
steld heeft noiglmiaals leen samfenko-mSt
te houidie-n van mijhieigehar-en, mijn
werkers -en de regeering-, waarbij' heit
allereerst gaan z-ou o-ver het behoud
Ider imijln-eh. Indien Idit aanb-oid dér
regeierinig weer tot niets zou leiden,
zullen Zondagnacht onherroepelijk'alia-
vakveireeinigingien, di-e bij' de- drie fejdje-
ratieis van de- triple alliantie zijn aan
gesloten, [definitief tot staking over
gaan. Diaarmeie staat Engeland dan
voor de ernstigste -economische cri
sis, die h-et -o-o-it gekend beeft.
Korte Berichten.
De Vesuvius is weer in volle
werking. Materi-e-el-e schade is tot nog
toe niet aangericht.
Tb Duimen hebben bahdiete-n. in
Ide Kjarlhuizer kerk ingebroken en dein
grafkbldie-r der hertolgen van Oo-y ge
plunderd. Drie lijkkisten z'iin verbrij'-
zelid en versichillendie koisitbaarhiedetn
daaruit gestolen. v
-De Nationale- Raad van Zwit
serland heeft met groote ttieerdie'rheidf
Ide -Overeenkomst no-pens d-e instel
ling van den achtmirsehen werkdag'
in nijlverhieidisiopld-e-rn-eminigen verwor
pen. i
Eein brand te 'Tokio vernielde
1800 .huizen. De eerste- schattingetol
van de verliez-ein spreken van drie
millioe-n yen. Er zijn verscheidene
mensche-nlevens te b-e-treurten.
De tegenslag -der Grieken fnleietot
Ide-n vorm aan va|ni e-en ernstige ne
derlaag, zijl verloren reeds 8000 mian.
Kioning Coinisitantijln denkt er over, naak
het front te gaan.
geriee
-ofazakx
mededeel-en.
Winkels: 1. Zoindags-arbeid verbo
den, behalve in winkels die eet- of
drinkwater verkoop-en, en alleen voor
den verkoop daarvan en in stations
kiosken 's morgens vóór 12 uur.
2. In heit algemeen wekelijks 32 uur
vrij-, en één middag na 1 uur. Val-
le-ii beide rusttijden samen, dan mOet
de -eerste- 41 .uur duren.
3. Voor „jeugdige-" bedienden (be
neden 18 jaar) -en vrouwen geldt:
hoo-gste-ns 8 uur per dag en 45 uur
per week; vo-o-r volwassen mannen
iesp. 9 en 50 uur. Voor allen is het
verboden, tussch-en 's avonds 9 en
's morgens 6 uur te werken. Hierop
zijn uitzonderingen mogelijk: vóór en
o-p |St. Ni colaas .(van 20 November
af) en voor 'Kerstmis (van 15 De
cember af) mag 11 uur p-e-r dag -en
62 uur per we-ek worden gewerkt, ook
na 9 uur ®s avonds of vóór 6 :uur
's-m-o-rgens. Hetzelfde- ge-ldt van Za
terdagen -en marktdagen.
4. In elk.ge-val 11 uur nachtrust.
Voor barbiers- -en kapperszaken
gelden bijZond-ere regels.. I'n afwijking
van bo-veiust.aaluld-e bepalingen mag o-p!
Zaterdag d-o-or volwass-en mannen 12
uur worden g-e-we-rkt, mits jzij' hoog
stens 50 uur p-e-r w-eek dienst hebb-en.
en er telkens, inai 5 uur Va uur kust
worid-fc gegeven (behoudens v-erdere be
palingen van het -districtshoofd).
'Kantoren: 1. De W-et bepaalt den
maximum-arbeidsduur o-p 8 uur per
Idag en 45 uur p-e-r we-ek.
Uitzonderingen zijn mogelijk'; over-
werlcvergunnilngen kunnen word-en
verleend, (mits. ni-e-t vo-or jeugdige per
sonen b-elmedein 18 jaar) en ni-e-t .vo-or
langer dan 10 uur per d.aig ien 55 uur
per we-ek.
2. Vrijle- Zatterdagmiiidid-alg (na 1 uur).
Uitzloinderiingen zijn volge-ns h-et con
cept werktijden-besluit mogelijk voor
mannen -en vro-uwen (boven 18 jaar),
en wel o.a. ger-egeld vo-or: in bad- 'en
zwe-minrichtiingieln, noitaris-kaintoiren,
aldvertentie- -en nieuwisbureaux, vo-oir
veilingen van land- -e-n tuinbouwproi-
duclten, -en voor verkoo-p en verzen
ding van (denzelfidlen dag gevangen)
viscih. Degenen, di-e -op Zaïterdag-mild!-
dag werke-n, moeten -een anderen
weirkmiddaig of Maandalgto-orgen vrij
hebben.
Die Zonsverduistering.
Ons bericht omtrent de Zonsver
duistering vullen wij' aa|n met onder
staande uit oinz-e- Niéuwe Provinciale:
Van ide z-on, -die e-en milddellijln heeft
van 1.390.000 KM. is.de aard© ge
middeld 149.5 millioien (K.M. verwij1-
Iderd. De z-o-n staat in Jüli verid-er van
de aarde af dan in Januarihaak
schijf iis Idus in Juli kleiner dan in
het begin valn 'tjaar.
gedurende 2 seconden. Verwacht w-erd,
dat -de top van ide-n keg-el der maan-
schaduw daar 'de aarde z-ou raken.
Volge-ns we tem schappelijk ond-ei'zo-ek,
zal een totale verduistering echter
niet m-e-er voorkomen, ook niet als
de maan op haar dichtst e-n Idle zon
op haar verst van de aarde, ;is ver
wijderd.
De aanhangige plannen
jnZake -de Ziektewet.
De Centrale- Onderlinge, eön sinds
1918 te 's-Gravenhag-e hes-taanid-e zie
kenkas -op collectieven grondslag;, heeft
e-e-n br-oohure uilg-eg-even over boven
genoemd onderwerp. Het „piap-Ku-
pers", b-e-helzende een in hoofdzaak
privaat-rechtelijke regeling van de
ziekte-verzekering, wordt in -di-t werk
je eirjltisich bekeken. D-e- schrijver vreest,
Idialt y-oio-r de uiitvo-ering van dlit plan
to-ch ee-n groot aantal ambtenaren-noo
dig zial blijken, en jneeWt dat heL bui
tendien minder z-eke-rh-eid -geeft dan
een publiekrechtelijke regeling^ zoo-
als de ziiekte-wet Talm-a. Hij! vergelijkt!,
ten -slotte de-z-e wet en die aanhangig^
plannen -punt v-oo-r punt.
Allerlei,
Dhr. BijJevekl, die de-n heer van
Doorn al-s Kamerlid zal opvolg-en, mo-elt
in hie-t feit, dait l\ij' sinds- lang geett
lid meer is -der Liberale Unie- géeh
bezwaar zien, zijh b-enoieming als Ka
merlid aan te nemen.
De 'middellijn van id-e zonneschijf
Kan 1.7 pcit. afwijken van de gemid
delde waarde. Vo-o-r de maanschijf ils
De arbeidswet voo-r win
kels -en kant-oren.
De -arbeidswet z-al nu ook voorwin-
kéls e-n kant-oren ingevoerd worden.
De -voorbereiding daartoe is zo-overl
gevorderd, Idait de voorontwerpen yiap,
Idit bedrag 7 pCt. D-at wil zegg-en, dat
j de afwijkingen yan het g-emiddeMe
j grooter zijn voor de- m-aan. D-e- 'baaln
van de maan -om -d-e- aarde, wijkt
j veel m-eer af van d-en cirkelvorm van
i die van de aarde oim de zom.
1 Is -d© maan -dus betrekkelijk ver
f verwijderd van de aarde, dan is de
I maanschijf, -die wij gemiddeld even
j groot zien, als de zonneschijf, kl-ei-
i ner dan de-zie- -en vo-or dén toeschouwer
op de centrale lijn blijft e-r een ring
i van de zion zichtbaar,
j V-o-o-r ons, di© niet wonen op de
j centrale lijn, di-e getrokken kan wo-r-
j iden do-o-r 'tmi-dld-en van d-enAtl.an-I.i-
sclien Oceaan, N. Schotland, langs d-e
tast va,n Noorwegen naar Noorldf-
Aziatisch Rusland,, was niet e-en ring,
j maar ©en sikkel zichtbaar, omdat de
j maan (de zon passeerde iets bo-v-en
J de middellijn. Op de centrale lijn kon
j rne-n -dus waarnemen -een ring ter
jj breedte van d-e helft van d-en sikkel,
1 dien wij' zagen.
De-n Ï7en April 1912 was de ver
duistering nolg interessanter. To-e-n was
ide zon yo-or ongev. 95/100 achter de
maan verdwenen en bleef er voo-r
't Noorden van ons lan-d weer ©e-n
sikkelvormig -stuk over. In Zuid-Lim
burg was de ringvormige verduist-e1-
ring zichtbaar. Vele waarnemingen
zijn -daar toen piet medewerking der
autoriteiten verricht. De overbhjiven-
ide ring was toien zo-o smal Jdat Id'e
eclips slechts op plaatsen, ze-er dicht
bijl ide centrale lijn waar Ide ring
©én O-ogenblik rondom de maan van
gelijke breedte was, noig als een, zij
'tdan minder züive-r ringv-ofmige yeri
duistering was te zien.
Ee-n totale verduistering was toen
verwacht ,te St. Germain bij! Parijs:,
Sielma Lag-erlöf.
Gisteravond sprak ds. J. Petri van R,ck
e-n Wiel, daartoe uitgenoodigd door de
Vere-eniging voor Chir. Winterlezingen, iru
de So-ciëteit V. O. V. te Goes over Selma
L.ag'e-i'löf.
Na opening met g-ebed do-o-r den voor
zitter, den h'eer dr. J. v. Bruggen, eni
e-en kort openingisw-oord door dezen, ver
kreeg ds. P'etri hiet w-o-ord. Spfr. deelda
in het kort eerst de levensgeschiedenis
van de- begaafde Scandinavische schrijf
ster, Selma' Lagerlöf mede. Zij is gebo
ren in 1858, studeerde voo-r onderwijzeres,
werd later leerares te Stockholm, ©n is
als schrijfster wel het meest bekend ge
worden door haar boek „Gösta Boiling",
een der beroemdste werken uit do Euro-
p'eeschb literatuur, waaraan zij vele jareni
arbeidde. Het verhaal moet ons verplaat
sen in p'l.m. 1820, maar verplaatst o-ns(
in werkelijkheid in het plroza der 14e
en 15e eeuw', ja in de Diuitsche helden
zangen.
Uitvo-erig verhaalt spr. h-o-e d-e schrijf
ster aan hiaar o-nderwerpl is gekomen;
è-n bespreekt de hoofdfiguur uit Gösta
Berling, een aan de-n drank verslaaa.fde
avontuur op avontuur belevende en groo-
ten invloed o-pi de vrouwen hebbende,
afge-zette predikant.
Enkele hoofdstukken uit dit werk wér
den in 1890 bij ©en prijsvraag bekroond
en nog enkele jaren werkte de schrijfster
er aan, vóór zij hlet uitgaf. Over de ver
houding van w-erkelijkbeid e-n verdichting
in dit boek is nog weinig bekend, beide
zij'n do-o-r elkaar geweven.
Selma Lagerlöf is soms te vergelijken
m©t Shak-espieaTie, zóó stout is zij nu en -dan.
Haar verteltrant is uitmuntend en haar
causerieën onuitputtelijk. Spr. blijft Gös
ta Berling het beste van hiaar werkeni
achten.
Vierder worden d-oor spr. in het kort
nog haar andere werken besplroken. Zoo
„de Wonderen van de-n Antichrist", waar
in het socialisme als de Antichrist wordt
voorge-steld onder het devies: „Mijn rijk
is slechts van deze wereld". Het ver
baal speelt af o-p- Cicilië, waairheen de
schrijfster o.a. een reis maakte. VerdeB
haar werk „Jeruzalem", waarin de ver
schillend© -impressies, die het gezicht op
de heilige stad werkt, fij'n worden weer
gegeven. Vervolgens „Christuslegenden",
teer en fijn geschreven, waarvan Spr. en
kele gedeelten kort meedeelt, later o.a.
d-e bundels „Levensgeheim-en", „Oud ©n
nieuw", in 1913 „de Voerman", dat opri
niet ©en van haar gelukkigste werken
aohlt, in 1916 „de Keizer van Portugal"
en ten slotte in 1919 „de Banneling".
D-e schrijfster is. du-s w-el productief-
Zestien werken zijh van haar ïn 't Hol-
landscb (op een enkele uitzondering na
door Maxgar-etha M-eyb-oom) vertaald. Zij
hle-e-ft in menig land een lezend publiek
ge-kregen, dat ihlaax kent en liefheeft. Haar
kunst, ihaai' zang is zuiver spontaan. Haar
gro-ote afkeer van den oorlog en hlet
militairisme komt uit in 'haar laatst©
w-erk: „de Banneling". Hier geelt zijj
klassieke oorlogsliteratuur.
Menschen, di-e bang zijn voor alle
ethiiek, aldus sptr., zullen moeilijk deze
kunst kunnen benaderen. Selma Lagerlöf
is een kunstenares met een diep ernstig
gevoel. Zij is een begaafde vertelster en
H: V
Ai:
-p.
te ?A S
j, pi
i
