u 134 Dinsdag 8 Maart 1931 35e Jaargang HN CONFLICT TE GOES. guiten hoSn"Ullen krijgSvolk list de Provincie, Na£*- mmmo' FEUILLETON. J Hcx?idl)U*eau te Ote*s: LANGI V ORSTS1RA AT 7«, (Telefoon N*. IV). ]Jur«au to Mi«kl»fcurg f IR M' A F. P. D H U IJ L. 8ÏÏRI- Brakken: erbaan Be G*intr*, G®es. Oost De Zeeuw VRfUSCHWlfT EUEEN W1RKÖAG. ibgtiemeiis^r <h PWjs pier 3 msuukn fr. p. post f3, Low* kuuweab f 0,06 Prijs d*r Adyert**tiin: 14 regels f 1.20, elke regel meer 30 cent. Bij abonaooMot belangrijke korting. Bewijsnummers 5 e«*t. UIT den goeschen raad. Wie nog m°'cht hebben, getwijfeld of de kwestie van den bouw der Middenstands woningen het publiek interesseert, heeft toch zeker Zaterdagmiddag wel moeten erkennen, dat de Goessenaren er groote waaide aan toekennen. Zóóvelen wilden de raadsvergadering bijwonen, dat de tri bune bijna te klein bleek en de belang stellenden dicht opeengepakt stonden. En hoe de mieerdierheid der aanwezigen over den bouw der bedoelde woningen dacht, bleek wel uit het krachtig applaus na de woorden van den heer Flink, die betoogde, dat zeker drie-vierde van Goes daartegen was Natuurlijk is applaus in een raads vergadering niet toegelaten en de voorzit ter "moest "herhaling hiervan dan ook ten strengste verbieden. Ben raadsvergadering met veel publiek, zie dat is voor een socialist om van te'watertanden. Het was dan ook duide lijk merkbaar, dat bet den heer de Die geducht speet, dat hieruit voor hem met seen mogelijkheid een politiek slaatje was "te slaan. Hij probeerde 't wel, o, zeker, maai' 't lukte niet. Hij probeerde hèt, door *t voor te stellen, alsof de zes beeren, die de vergadering hadden aangevraagd, door politieke bijbedoelingen werden ge leid, Och ja, zoo de waard is, vertrouwt hij zijn gasten. Maar vol te houden was dit. toch'moeilijk, daar zes leden, behoo- rende tot 3 verschillende politieke partijen toch bezwaarlijk politieke doeleinden kon den nastreven. Toen dat niet ging (dhr. Oosterbaan wees er terecht op, dat, als er één. partij is, die altijd vpor de tribune tracht te spreken, het de S.D.A.P. is) moest dit roode lid zijn kracht zoeken in insinua ties op de A.-R. partij, die op de millioe- nenjacht was gegaan, op Mr. Goedbloed, die de advocaat Was van den aannemer Jacobs, op dhr. Constandse, die eens de- tnocraat was en nu niet meer, enz. Ook trachtte hij zoo nu en dan geestig te zijn en wilde hij schijnbaar de rol vqti clown zoo'n beetje voor zich opeiscben. Maar ook dat bekwam hem niet best, hij zal in deze „edele' 'kunst nog een weinig les bij zijn „grooten meester" Duys moeten gaan nemen. t Was anders wel een mooie vertoo- nkg: een S.D.A.P.'er bezorgd over het prestige van den Raad en opkomend, als eisch der democratie, voor het bouwen van woningen voor hen, die nu juist niet bebooien tot de arbeidersklasse. Rest mo gelijk, dat zijn partij g-enooten in of buiten Goes zich de oogen eens extra uitwrijven, als ze dit lezen. Eén enormiteit van dit M willen we nog 'even aanstippen. Hij' zei het duidelijk, eerst de belangen der arbeidersklasse en daarna die der ge meente te zullen behartigen. Wij vragen ons af, of dit overeenkomstig eed of be lofte is. Zoo niet, kan leen lid van den Raad dan vrijelijk deze dingen zeggen? Dhr. Vienings vervulde zoo'n beetje de rol van zedemeester. Dat wil zeggen, hij ging uitzoeken, wie wel en wiie niet deze vergadering had mogen aanvragen. Dhrn. oosterbaan en de Looff niet, omdat zij op 25 Nov. nog geen lid waren. Dhr. Con standse niet omdat hij secretaris was der bekende woningcommissie. Dhr. Goedbloed I 'Omdat hij op 25 Nov. afwezig was, alsof deze niet van tevoren alle moeite had gedaan om enkele zijner me de-leden tet tegenstemmen te bewegen. Woorden als ongepermitteerd en. karakterloos moes- «r aan Sprefcer's betoog kracht bijzetten. ,n waren de argumenten? Ongeveer f fde a's *n bet reeds door ons bespro- \s .(Slot-> was de leider der beweging, die, h«ri°t bet krijgsvolk, in werkelijk - tegen den Prins gericht was, hij' brimJ' i scbrijver en afzender der emir steden; en dreef de ever- altnncf L0r! om de regeeringsambten "«allang 611 onder luiden van zijn "in» - vee^ §'eaegd, dat de bewe- tleSen den Prins gericht was? optreden aKl'aani,eiding van zijn. teest men fcf h® opgesteld, ^jesteif hiwlf erkend had zijne "ter man« vf !(<)udei1 v°or den afzender belast t» kfi 611 "den bode Mispelblom da h8bben den eersten brief aan 'teuws na3?11/116 liefhebbers van wat toen de n" en »°P den was 't p vo?r d® Stad gekomen ken, en ook door dhr. Constandse weer legde artikel in de Nieuwe Zeeuwscbe Courant. Alleen zou men van iemand als dhr. Vienings de insinuatie niet verwacht hebben, dat achter de zes beeren, die de vergadering aanvraagden, dhr. Jacobs stond. Van bet door de overige beeren ge sprokene zullen wij verder geen melding maken. Het verslag in ons nr. van gisteren deed aan pro en contra alle recht weder varen. Enmisschien praat men er straks nog wel eens meer over, daar de stemmen over alle voorstellen gestaakt hebben ien de zaak dus in een volgende vergadering nogmaals aan de orde komt. De Goesscbe Gemeenteraad volgde dus in meerderheid niet na hef voorbeeld, door de Tweede Kamer gegeven, om die onder nemingen, waaraan niet vooraf absoluut de noodzakelijkheid vaststaat, uit te stellen. Wij zijn er zeker van, dat de meerderheid der burgerij gaarne gezien had, dat het toch werkelijk bezadigde voorstel van dhr. Goedbloed was aangenomen om overleg te plegen omtrent vermindering van het aan tal te bouwen woningen. Waar de kans echter groot is, dat de leening; a 61/2 pet., die voor dezen bouw nog moet worden gesloten, niet slaagt, heeft de Raad wel licht straks toch nog ©en woordje mee te spreken. Op één punt dient nog even de aan dacht gevestigd. De wethouder v. d. Bout meende, dat er bewoners van „Nieuw Goes" zullen zijn, die nu zij één-zevende van hun inkomen als huur moeten betalen, straks naar de Midden stands woningen zul len verhuizen. Hieruit volgt dus, dat daal" zulk een bepaling niet of nog niet bestaat. Eischt de billijkheid nu niet, dat die dan alsnog ten spoiedigste wordt gemaakt? Het behoeft toch geen betoog, dat iemand van een inkomen van f 5000 gemakkelijker één- zevende deel als' huurhuur kan neerleggen, dan iemand, die van slechts f2000 een geheel jaar moet rondkomen. De Toestand. Het laatste en (belangrijkste nieuws uit'Londen is in deze bewoordingen, saam te vatten De Duitsche tegenvoorstel len zij n al s. on a an nemel'ij'fc verworplen. Lloyd 'George heeft ver klaard, dat de sancties on- middellijk toegepast zullen worden. De Duitse he delega tie zia 1 heden reeds Enge land verlaten. Foch heeft in structies gekregen en het be vel is gegeven de militaire! •actie tegen Duitschland on- mi^dellijfcteidoenaanvang en. Dat ziet er inderdaad ernstig uit, temeer, daar het aanvankelijk scheen, flat er van weerskanten iets zou wor- den toegegeven en een oplossing mis- schien 'niet onmogelijk was. j Gelijk gisteren onder' telegrammen S werd taiedegeidieeM., had er een samen komst plaats gehad tussohen Lloyd George, Briand en Simons. In die sa menkomst was Lloyd George gekomen met 'het volgende voorstelTen eerste, I dat Duitiscluand de vastgestelde an- 1 nuïteiten van 3 milliard goudmarken zal (betalen gedurende 30 jaar in plaats j van gedurende 42 jaar. Ten tweede, daJt een belasting, van 30 pet. op de Duitsche uitvoeren --zal geheven wor den in ide landen, waar de Duitsche goederen worden ingevoerd. Geschat werd, dart. Idit 5 jaar lang een som zal opleveren van 6 of 8 milliard per jaar. Dat voorstel van den Engels chen premier deed in Parijs Idle stemming geheel omslaan. Men was daar door dit. bemiddelingsvoorstel zeer teleur gesteld. De Duitsche delegatie kon zich ech ter ook met dit voorstel op toch al tijd nog langen termijn niet vere eni gen. Zij (deelde gisteren mede, dat Duitschland tot het uiterste wilde gaan en bereid wais het verdrag van Parijs voor de eerste vijf jaar na te komen, maar alleen dan, als. het grootste deel der .betalingen kom worden gefinan cierd door een leening en als Opper- Sileziië Duitsoh bleef en de beperkin gen voor den Duitsehen handel wer den opgeheven. Hiervan wilden de geallieerden ech ter weer aiiet weten en in een lange' rede verklaarde Lloyd George deze laatste Duitsche voorstellen voor on aannemelijk, omdat zij een toestand van onzekerheid scheppen en voor de geallieerden geen houvast bieden. De conferentie ging dan ook gis teravond te half zeven uiteen en on middellijk ontving generaal „Foch die noiodige instructies om de militaire acties te 'beginnen. Hedennacht heeft de Duttsohe delegatie Londen verlaten en keert via östende paar Berlijn terug. Wij leven dus nu in een toestand van de grootste onzekerheid. De mi litaire bezettimgismaatregelen zullen worden uitgevoerd, dat weten wij. Maar verder? Welkte zullen de eco nomisch© maatregelen zijn, die men tegenover Duitschland denkt te ne men? Zal hierover eenstemmigheid heersohen bij de geallieerden en (waf toch in di,t geval bet punt Is, waar het op! aan komt), zullen ze geld in 'tlaad]© brengen? Ook de toestand in Rusland verdient een enkel woord. Het schijnt, dat zij gelijk zullen krijgen, die altijd hebben beweerd: treedt vooral niet militair op tegen Sovjet-Rusland, laat het aan zijn eigen lot over en dan Zal vanzelf het roode regime zijn eigen dood sterven. In verschillende steden, hebben n.l. op standen plaats, die ten doel hebben den val van de Bolsjewistische' regeering. Ein nu moge van ©fficiëele Russische zijde aldoor bericht worden, dat deze opstan den zijn onderdrukt, de berichten, die het tegendeel vermelden, zijn veel tal rijker en lijken wel zoo geloofwaardig, al doet men natuurlijk goed inet de noodige reserve in acht te nemen. Een nieuwe machtige partij moet dan in Rusland verschenen zijn, n.l. de or ganisatie van boeren en arbeiders, die net bezitrecht en dat van den vrijen handel opeischt. Het gezag van- deze par tij over de boeren is zeer groot ©n Lenin beschouwt haar als het ernstigste gevaar voor hetRussische communisme. Volgens berichten uit Zuid-Rusland is ook in den geheelen Krim een zeer ern stige opistand uitgebroken. De Tartaarsche bevolking is, in wanhoop over de terecht stelling van haar leiders in opstand ge komen tegen de bolsjewiki. Zij hebben Bachozysarai genomen en alle sovjet- commissarissen gedood. Kroonstad zou In handen zijn van het voorloopige revolutionaire, anti-bolsjewis tische comité van matrozen en arbeiders. "etben/rf01111*,.op d®11 Kattenberg (te kflroewnj3en "telgen, den omstanders ttT woord©n en daden was wer- 1 w overeenstemming de brief, dien hij uit de gevangenis tot den Prins richtte, en waarin hij bekende, dat hij zich had laten vervoeren tot daden die met de achting voor Zijne Majesteit en zijn verplichting jegens hem niet overeenkwa men", dat de ijver voor 't algemeen be lang hem tot uitersten had doen verval len"; dat hij, van achteren beschouwd, „wel gewenscht had, dat hij zich gehoor zaam had gevoegd naar den wensch van zijne "Majesteit om de verordening der Wet uit te stellen", „dat 't hem leed deed dat hij 's Konings „patenten" niet geëerd en het krijgsvolk buiten de stad gehouden had", terwijl het „hem wee deed, dat hij zijne Majesteit gehoond en beleedigd had". Ook zijne familie, vreezende dat de vonnissen- niet vernietigd, doch slechts verzacht zouden worden, schreef smeek brieven, om langs dien weg vergiffenis te verkrijgen. Doch dit viel niet mee. Het antwoord van den Prins aan de Wethouderschap van Goes luidde: geen vergiffenis, wel verzachting. Het vonnis, betreffende onthalzing, geeseting, ver beurdverklaringen, en die schande van het zwaard over het hoofd werd ingetrokken; doch de van Westerwijks moesten buiten het gebied van Holland en Zeeland ver bannen worden, de verbeurdverklaring werd veranderd in een geldboete. Als plaats voor de ballingschap werd aan de Westerwijks 's Hertogenbosch, en aan Eversdijk en de overigen Bergen op Zoom aangewezen. De wethouderschap (baljuw en burge meesters) hadden den inhoud van 's Prin sen brief geheim gehouden, doch namen in stilte maatregelen voor de uitvoering. Op den 30 December werden twee schepen afgehuurd, welke bij de Schans gereed lagen, om de ballingen te vervoeren. In weerwil van deze geheimhouding waren om elf uur des avonds (dit heette in die dagen, meer juist, des nachts!) velen aan het z.g. hoofd om de gevangenen 1 uitgeleide te doen. De oudste predikant Joan Leijdekker (1) bracht 't droeve nieuws aan den vader van Eversdijk, die terstond in onmacht viel, en buiben staat was om zijn zoon te 1 gaan zien. Eenige soldaten geleidden de gevangenen naar buiten. Het eerst ver scheen op de Markt de burgemeester Eversdijk. Hij kon geen woord spreken, hij wees slechts met de hand naar den hemel. Het duurde geruimen tijd eer de Westerwijks buiten kwamen, dewijl de (1) J. Leijdekker, proponent 1650; pre dikant te Kruiningen 16501657 te Goes 1657.1698; emeritus, overleden 1702. De geheele vloot van Kroonstad is op, de pand van de nieuwe regeering. Ein het belangrijkste bericht isl wei dat uit ftlelsingfors, dat meldt: Petersburg en Moskou zjjn in handen der opstandelingen. De Russisch-Roe- meenschte grens is gesloten in verband met een opstand te Odessa. Generaal Seme- neff rukt met 25.000 kozakken in Sibe rië op en generaal Antonoff heeft aan het hoofd van 5000 boeren de leiding in Voronesch en Tambor. Deze be we-' ging brengt de voedselvoorziening van Moskou in gevaar. Volgens een telegram uit Reval zou zelfs de centrale regeering van Moskou naar Nysjninovgorod vertrokken zijn, waar Lenin dezer dagen verwacht wordt. Korte Belichten. In. volle £jee heeft een aanva ring (plaats gehad tussohen het Belgi sche s.s. „Halter" van de „Lloyd Royal 'Beige" en een onbekend stoom schip, 'dat in korten tijd zonk, zonder dat [de opvarenden gered konden wor den. Vermoedelijk zou het gezonken vaartuig het Belgische stoomscjhip' „Madimba" zijn, dat VrijdaJg'm'orgen met 3000 ton lading naar den Congo was vertrokken. De bemanning van dit schip bestond uit 43 koppen. Volgens een bericht uit Was hington verluidt, dat generaal Pers- hing tot gezant te Parijs zal worden benoemd, als opvolger yan Hugh Wal lace'. (Woensdag zullen de eerste trei nen met stemgerechtigden vain Ber lijn naar Opper-Silezië vertrekken. Bij' d'ezie -gelegenheid zullen rijkspïeisid-en't Ebert (en rijkskanselier F-ehrenbach re devoeringen houden. In Ierland heeft de laatste 48 uur een groote toeneming plaats gehad, van vijandelijkheden. Een overval van 500 Sinn Feiners in het graafschap Cork 'is geëindigd met den dood van generaal Gcxmmmg en verschillende officieren en soldaten. In Florence (Italië) hebben de onlusten voortgeduurd. Hevige straat gevechten hadden plaats-, In 'f geheel zijn vijftien dooden ein 250 gewon den te betreuren. Ruim 300 werden gearresteerd. Dr. Nol fprofessor aan de Uni versiteit te Luik, mo-et ©en middel te gen zee,ziekt© hebben uitgevonden. Het Christ. Nat. Vakverbond. Wezen de vorige kwartaalstaten der vakcentralen, met uitzondering' van het Chr. Vakverbond, een daling van het ledental aan, de laatste kwartaal- staat <(4e kwartaal 1920) wijst voor het Christ. Nat. Vakverbond pen ver1- minidering in het ledental aan van 268 op de ruim 75000 leden. Van de school naar het werk. Men schrijft ons: Noig enkele we ken en verscheidene kinderen zullen de isc-hool verlaten. Van die jongens en meisjes zullen er naar 's lands ge bruik velen in loondienst gaan, hetzij op Iden akker, hetzij op kantoor of in de werkplaats. Gelijk men weet vallen zij', voor zoover fcij den 14-jarigen leeftijd be reikt hebben, onder de bepalingen van de Invaliditeitswet en dienen zij zich vr-ouw van den burgemeester, die bij hem in de gevangenis was toegelaten om af scheid van hem te nemen, in zwijm ge vallen was, en toen zij weder was bijge komen, zich aan hem vastklampte en wei gerde hem te verlaten, zoodat zij met ge weld moest worden verwijderd. De burge meester troostte haar met woorden van onderwerping; tot de omstanders, die met aandoening dit schouwspel volgden, zeide hij: „mijn lieve burgerij, vaarwel; heb ik iemand verongelijkt, vergeef het mij; dit lijden treft mij en u om een recht vaardige zaak; maar naardien ik bij geen rechter op aarde gehoor heb kunnen krij gen, beroep ik mij op Christus' Rechter stoel, waar zij, niet meer dan gij en ik, verschoond zullen wordenMeer sprak hij niet, dewijl de Majoor, ©en Duitscber, hun voortdreef, ter poorte uit. Zijn vtouw, vergezelde hem, gedurig roepende dat zij met hem steraen wilde. E-erst in de schans werd den gevange nen de plaats hunner bestemming meege deeld. Terwijl zij afvoeren riep v. We ster- wijk nog aan zijn burgeren toe: „Tot wederziens in de eeuwigheid, daar zullen wij meer recht vinden dan ons hier ge gund was. Heden is 't onze beurt, morgen de hunne". Ook van deze woorden, hoe vierklaar- onverwijid voor de verplichte Invali- diteifcs- en OudeTtde-m'sverzekering aan. te teelden. Ouders fen opvoeders doen goed mtet op Idezie z,aak' de aandacht gevesi igd te houden. De plaatselijke vertegen woordigers voor de Invaliditeitswet vindt men steeds tot het geven van inlichtingen etn tot daadwerkelijke hulp| bereid. All e-rl ei,. Volgens Staatsblad no. 54 is bepaald, dat artikel 13 der Warenwet in werking treedt op 5 Maart j.l. Ingediend is een wetsontwerp tot wiji- iziging van de Steenihouwerswet. Volgens dit wetsontwerp zijn alle steenhouwers aan een periodieke keuring: onderworpen. Een belangrijke wijziging van art. 9 is, dat wordt voorgesteld voor arbeiders va® 18 jaar of -ouder den 8-Urigen arbeidsdag, en 45-mïig© werkweek in te voeren. Steen houwers beneden 18 jaar -zullen per dag; niet langer dam -7Va uur mogen werke®. Zaterdagsmiddags na, 1 uur mag1 geen steenho'uwersarbeid meer verricht worden. Bij den Commissaris der Koningin is ingekomen luet volgende telegram in ant woord op het aan de Koningin gezonden telegram betreffende de opening van den verbindingsweg tussch-en Oostelijk en Wes telijk Zeeuv/sch-Vlaanderen „Ik betuig U ©n Gedeputeerde Staten van Zeeland mijn bijzonderen dank voor Uw telegram naar aanleiding opening ver keersweg tussph-en Oostelijk en Westelijk Zeeuwsch-Vlaanderenhet is voor mij een© ware voldoening te vernemen, dat de ver binding tusschen beide -dieelen van Zeeuwsch-Vlaander-en is tot stand geko men. WILHELMINA."' Chr. Boeren- en Tuinders--% bond. Naar wij in het „Platteland" lezen zal de algemJeene ledenvergadering der Pro vinciale afdeeling van dezen Bond op Don derdag 17 Maart in bet Militair Tehuis tes Middelburg "worden gehouden. Ds. J. H. Buiinink van 's Heerenh-oek zal spreken over „De noodzakelijkheid van Chr. Pa troonsorganisatie". Ook zal zeer waar schijnlijk dhr. Zwijnenbefg, de Bonds- propagaimdïst, aanwezig zijn. Onze boeren en tuinders van positief Chr. beginselen, die er in Zeeland gelukkig zoovelen zijn, zullen -natuurlijk vooral kennis willen ne men van het referaat van ds. Buinink- Dit alleen zal ongetwijfeld de moeite van. een bezo-ek aan deze vergadering rijkelijk beloo-nen. Auto-dienst op Walcherten. Op eeme gisteren gehouden vergadering heeft de voorloopige commissie besloten over -te gaan tot oprichting van een auto- busdi-enst van Middelburg naar Domburg en Veere. (M. C.). Door den Commissaris der Konin gin is benoemd tot zetter voor 's rijkist- directe belasting in de gemeente St. Lau rens dhr. J. Gideonse, ter vervanging: van den heeir C. Willem®©, die o-verledon te. Middelburg. Het was gisterenavond in de Bogaidzaal tot in alle hoeken gevuld met ©en uit mannen en vrouwen bestaand pu bliek, toen het Leger des Héils onder lei ding van majoor Revers uit Schiedam -een anti-drankbijeenkomst hield. Behalve door zang en toespraak werd op de zonde van d-e drankgewoonte, op de gevolgen daaraan voor den verslaafde zelf en zijn huisgezin gewezen door een too- baar ook, geldt weer de opmerking, dat zij niet passen bij de ootmoedige schuld bekentenis in den brief aan den Prins. Het vertrek der gevangenen herstelde de rust in de stad. Het krijgsvolk bleef echter nog korten tijd. De schepenen, die d-e zijde der veroordeelden kozen, werden afgezet; en weldra keerde de regeering weer op den ouden voet terug. Dg ballingen bleven betrekkelijk niet lang in hunne ballingschap. Eversdijk kfeeg na ongeveer een jaar verlof om1 naar Go-es iterug te keeren. In 1697 wer den de Westerwijks: vrijgelaten om zich te vestigen binnen het gebied der genera- -liteitslanden. Zij kozen zich Bergen op Zoom ter woonplaats. In 1699 mochten zij -naar Zuid-Beveland terugkeeren, er na des Konings dood (1702) zich Weer te Goes vestigen. Dit verlof w'as hun ech ter reeds in 1699 gegeven, doch door onbe kende -omstandigheden is dit p:as in 1702 te hunner kennis gekomen. Bedden, zoowel als Eversdijk, zij-n kort daarop wederom in de Stadsregeering ge raakt, en er in gebleven. Van der.Hille was gedurende zijn bal lingschap, nog in 1692, te Bergen op Zoom overleden. B. I tiêJÈ»

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1921 | | pagina 1