Woensdag '^3 Februari Ü$1
35e Jaargang
Stater-Generaal.
Reclames.
%o 1Ï3
Uitgave van
Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERfiO,
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LANGE VORSTSTRAAT 70,
(Telefoon No. 11)-
Bureau te Middelburg:
FI ft AI A F. P- D H U IJ L. BUR G.
Drukkers
Oosterbaan Ge Cointre, Goes.
De Rijksmiddelen.
Het jaar zet minder goed in dan het
vorige. Januari 1920 brachten de Rijks-
midaeien 82 e:n ©en half miljoen op
Januari 1921 tliaal'cle deze opbrengst
piet ruim een miljoen; da opbrengst
was slechts 31 en een kwart miljoen.
Tot dezen teruggang droegen hoofd
zakelijk bij de suikeraccijns die bijna
een miljoen terugging; de registratie
rechten, die circa 8 ion teruggingen,
de zegelrechten en de invoerrechten,
die elk ongeveer een half miljoen min
der waren. Daarentegen vermeerder
en 'de inkomstenbelasting met. 9, het
personeel met 6, de drankaocijns en
de tantieme- en 'dividendbelasting elk
met 4; de zoulaccijns en het statis-
tiekrechl elk met een ton, en de do
meinen met een halve ton. Overige
middelen bleven ongeveer stationair.
Dait de loodsgelden van 173 duizend
tot 193 iduiizlenld stegen, i;s geen slecht
te-eken. Dal evenwel de totaal op
brengst van alle middelen ruim twee
miljoen nog beneden bet een twaalfde
der raming bleef, mag doen vreezen
d:at het idiecres vroeger is. ingetre
den dan de minister verwacht had.
Mfefdaad, de inziet is geen meevaller.
Het referendum.
Het referendum is het recht dooi' de
overheid aan het volk verleend om, na
dat de volksvertegenwoordiging een wets
ontwerp zal hebben aangenomen, of de
overheid een maatregel zal hebben in
gevoerd, of de Kroon een wet zal hebben
uitgevaardigd, ter laatster instantie door
stemming uit te maken of het daarmede
accooid gaat, dan'wiel of het die wet, dien
maatregel, enz. verwerpt.
De Staatscommissie voor de Grondwets
herziening hieeft zich terecht tegen het in
stituut van 't referendum verklaard.
Met het referendum toch zou de volks-
souvereiniteit in- onze Staatsregeling wor
den binnengehaald; of liever.die volks-
souvereinitoit is er al in, maar zij zou
door vastlegging van dit referendum, waar
door de eindbeslissing over eenige zaak
niet meer bij de regeerders, maar bij de
geregeerden zal zijn, en derhalve het volk
de lakens zal uitdeelen, deze volkssouver-
ednitedt stevigen en kronien.
En juist het tegengestelide ware heter.
Van daar dat 't zoo jammer is., dat bet
ontwerp Grondwetsherziening van het ka
binet-Heemskerk in 1913 van de ~baan
ging, ten gevolge van de verplaatsing der
meerderheid in de Tweede Kamer, een
verplaatsing die op haar beurt weer 't ge
volg was van het omgaan van enkele
stemmen in zeven kiesdistricten,- hetwelk
op zijn beurt weer zijn oorzaak vond in
het stemmen van antirevolutionaire en
nadere christenluitjes op de liberale can
didal®. t
Minister Heemskerk had in zijn ontwerp
Grondwetsherziening zooveel mogelijk de
•evolutionaire insluipsels verwijderd; die
volkssoevereiniteit, onder anderen op
punt van de wetgevende macht, ter
J"®6 gewezen; doch een deel van ons
christelijk kiezersvolk had de stoffelijke
uingen boven de geestelijke lief en zoo
raakte met 't kabinet-Heemskerk ook de
Grondwetsherziening van de baan.
mi heeft die Staatscommissie het refe
rendum afgewezen. Doch dat wil niet zeg
gen, dat de Tweede Kamer 't straks niet
kunnen invoeren. Daarom is 't noodig
ander tegen dit referendum, en wel om
eszelfs beteekenis, te waarschuwen.
Voor vermeerdering v,an den volksin-
voed heeft de antirevolutionaire partij
eeds gestreden, maar tegen de volkssou-
tegen het doen gelden van den
Jxswit heeft zij zich steeds met kracht
volt rï'e ^drukking, de christelijke
is J rn onze klingen gehoord,
voor wi® tegen de volkssouvereinibeit
zet zoekt, niet te verdedigen. Er is
t>wnS antitevolutionair staatsrecht geen
s, zoowel voor een christelijken volks
telt ,voorchristelijk© volkssouvereini-
s in den zin van volksmacht.
slecht lns-uut vap het referendum kan
Hor, S ?aar rev°lutionaire beginselen wor-
aen verdedigd.
overwi^ r dit n*,el: zegg®n, dat de
"en 111 met hot vo^ iu al,zijn ran-
VS stan-den, met de verschiHende
der met de vertegenwoordigers
benanwfbillende bedrijven over een
ra^Hni 611 lnaatregel mag of behoort te
een da^. ZÜ de beslissing voor
dige „r hUnt *Q Sen ®uhele, eenvou-
viüi hpf3® 5)mschrev©n, niet in handen
dit k rr li zou m°g©n leggen, maar
m°gen uh?elirletS and,ers dan dat zij zou
ja of °hken een volksbeslissing door
GenerJeen ov'er «en door de Staten-
Dit u ,aan§enomen wetsontwerp,
den wil fou wez'en een stellen van
tusschon vo'k boven het overleg
geering en Volksvertegenwoor
Sleeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Pïijs per 3 maanden £r. p. post £3,
Losse nummers f0,0ö
PrijsderAdvertentiëm:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 cent.
Bij abonnement belangrijke korting.
Bewijsnummers 5 cent
diging. Een leggen vsur de eindbeschikking
in handen van de hoogste macht, namelijk
die der geregeerden
De omgekeerde wereld. De dingen op
hun kop!
Echt revolutionair.
Wat heter is.
De heer jhr. v. d. Goes,, een der ge
leerdste en bekwaamste propagandisten
der S.D.A.P., redacteur o. a. voor het
„Buitenland" in Het Volk, heeftvan
z'n leven al h'eel wat revolutionaire spreu
ken gezegd. Wij herinneren ons nog goed
dat hij, jaren geleden, voor de rechtbank
stond, beschuldigd van' opruiing. Opruiing
van het volk in een volksvergadering, in
welke hij de stelling verkondigdeniet
de wapens neer! maar de wapens hier!
Aan deze revolutionaire spreuk van den
Nederlander v. d. Goes hebben de Russen
zich gehouden. Zij hebben de wapens uit
handen der „burgerklasse" overgenomen,
en zij hebben die wapens gebruikt om er
die burgerklasse mee uit te roeien. Maar
nu zijn er onder die Russische burgers
ook socialisten, en derhalve snijdt de
spreuk verkeerd, althans te ver. En boven
dien de heer v. d. Goes wordt zachtaan
oud. Hij is ook ai over de zestig; en
derhalve uit de periode van den rooden
toorn in die der' bleeke kalmte aan het
overgaan.
Vandaar, dat hij in „Het Volk" dezer
dagen zijn klacht uitstortte- over het bols
jewisme, dat slechts is „een andere vorm
van tyrannic in het landsbestuur", en,een
goed woord deed voor het kapitalisme.
Wat, voor het kapitalisme?.
Wij willen bet afdrukken. Beter, zoo
schrijft hij.
Beter het kapitalisme met een be
perkte vrijheid, dan bet communisme met
een onheperkten dwang. De Russische be
volking moge geen andere keus hebben
gehad zoolang in het overige Europa
de arbeiders hun-eigen weg kunnen gaan,
zullen zij hun organisatie, die hun schat
is en hun trots, bewaren voor den blaam
van een werktuig te zijn geworden in
handen van minderwaardigen."
Is 't niet kras, zoodanig een verande
ring?
Laten wij 't nog eens herhalen.
„Beter het kapitalisme met
een beperkte vrijheid, dan het
ko'mmunisme metieen onbeperk
ten dwang" zegt v. d. Goes.
Verblijden wij ons echter niet te vlug,
want ten slotte, als 't er op aankomt,
laat zelfs de meest conservatieve sociaal
democraat al zijn mooie spreuken los,
om zich te scharen bij bet botte geweld,
dat naar geen spreuken luistert.
Mr. Troelstra toonde het weer in 1918.
En de ervaring heeft geleerd, dat „de
buitenparlementaire middelen" de voorbe
reiders zijn van de doodelijbe dictatuur
van bet proletariaat.
Rusland met zijn moordende sovjets
toonde het ook wieer.
Het bekende trapje.
Tweede Kamer.
D'e Kamer ging gisteren voort met de
behandeling der posterijen-begrooting en
nam deze aan het eind der zitting zon
der hoofdelijke stemming aan. Weinig
nieuws is door de onderscheidene spre
kers te berde gebracht.
Natuurlijk werd er over de ontslag
kwestie der vier ontslagen bestuurders
van den Centralen P. T. T.-Bond nog
eens flink geboomd en 't waren vooral
de vrij-lib. Dresselhuy.s en do vrij'z.-dem.
Oud, die hieruit een politiek slaatje wil
len slaan om weer in een goed blaadje
bij bet rood-getinte deel der postambte
naren te komen. Verder leende zich de
beperking van den Zondagsdienst natuur
lijk opperbest voor een politiek debat-
De heeren Snoeck Henkemans (C.-H.)
en Schouten (A.-R.) ondersteunden het
betoog van dbr. Smeenk (A.-R.) om uit
breiding der Zondagsrust, maar dhr. Teen
stra (V.-D.) en de plattelander Braat
wilden hiervan niet ho-oren. Dhr. 'JTeën-
stra meende zijn verlangen nog wel met
de gebruikelijke hatelijke opmerkingen te
gen het kerkgaand deel van ons volk te
moeten vergezellen.
Uit het 'betoog van minister König
vermelden wij, dat hij toezegde, streng
te zullen blijven optreden tegen die amb
tenaren, wier plichtsbesef te wenschen
overlaat. De proef met de middagsluiting
der postkantoren zal niet verder worden
doorgezet. De kantoren zijn wieder in de
middaguren opengesteld. Ter wille van de
werkelijke hooge kosten is op kleine kan
toren de bestelling op Zondag geheel
opgeheven. Dovendien behoort in groote
steden op Zondag geen bestelling in de
buitenwijken plaats te hebben. Zou het
niet zoo zoullc-n wij willen vra
gen doenlijk zijn, om deze onbillijkheid
geheel weg te nemen en overal alleen de
gelegenheid tot afhalen van poststukken
Scheurer (A.-R.) aandrong. Ook hier: ge
lijk recht voor stad en platteland.
PANORAMA.
Januari 1921.
De eerste maand des jaars is de maand
waarin men de rekening-courant opmaakt
Ieder hoofd van een welingelicht gezin,
ook ieder hoofd van een welbestuurde
zaak acht het bij bet begin des nieuwen
jaars zijn taak eens na te gaan hoe bet
er bij staat. Voorzitters van openbare in
stellingen of bestuurscolleges achten zich
geroepen terug te zien op het verleden
en hunne verwachtingen voor de toekomst
te openbaren. En onze dagbladen geven
in breed,e -of smalle kolommen hun over.
zicht van het verleden en hun inzichten
voor de toekomst.
Zoo is 't bij menscbeinhieugenis altijd
geweest, maar ditmaal werd in de maand
die passeerde, een rekening-courant die
van onze bevolking een zeer bijzondere.
Zoo'n rekening wordt maar eens om de
tien jaren opgemaakt, en daarom verdient
ze afzonderlijke vermelding.
't Zal nog wel tijden duren voor de
cijfers die deze telling opleverde, bekend
zijn en voor verschillende bijzonderheden
zal die opgave wel „ten naasten bij" of
„zoo ongeveer" zijn.
Toch meenien we goed te doen onder
deze omstandigheden uwe aandacht een
oogenblik te vragen voor enkele betrouw
bare gegevens, die den loop onzer bevol
king aanwijst.
Cijfers leveren gieen gezellige lectuur
en laten zich moeilijk vast houden. Maar
ze zijn leerzaam en verdienen wel enkele
oogenblikken onze aandacht.
Laten we beproeven die cijfers zoo een
voudig en zoo smakelijk mogelijk te ma
ken. We nemen de oorlogsjaren.
Ze zijn samengesteld uit de opgaven
van het Centraal Bureau voor de Statistiek.
Ik meen de meest betrouwbare bron, en
wijzen in percenten aan de geboorten, de
huwelijken, de sterfte en het geboorte
overschot, alzoo de winst door meerdere
geboorten, dan door overlijden.
AlzooGeb. Huw. Sterfte. Oversch.
1913 29.1 7.5 13.9 15.02
1914 28.18 6.79 12.39 15.79
1915 26.18 6.67 12.45 13.73
1916 26.48 7.21 12.89 13.59
1917 26.02 7.37 13.12 12.90
1918 24.77 7.34 17.06 7.71
1919 22.69 8.39 15.85 6.84
Bij deze opgave zal het wel de aan
dacht trekken, dat zoowel het geboorte-
als het sterfte-cijfer geregeld dalende is.
Het jaar 1918 d. i. bet jaar van de
griep-epidemie vertoont een zeer hoog
sterfte-cijfer. Normaal, ongerekend buiten,
gewone omstandigheden oorlogsjaren
en algemeens ziekte zeggen de opgaven
van den loop der bevolking ons, dat de
geboorte-cijfers verminderen en de levens
duur, dooreengenomen, verlengd wordt.
De rekening-courant van het politieke
leven in Januari is spoedig opgemaakt.
Daar was veel „praat", geen enkele
„daad".
Dat in Frankrijk al weder eens een
Ministerie heenging en een ander optrad,
zal wel niet tot de wereldgebeurtenissen
gerekend worden. Dat gebeurt meer. De
levensduur van een Fransch Kabinet is
gewoonlijk slechts enkele maanden. De
een neemt plaats in bet eeregestoelte en
de ander gaat er af. Of is 't een pijnbank?
Gewoonlijk wordt ieder Ministerie in de
Kamer ontvangen met een motie van ver
trouwen, vertrouwen wekkend door het
groot aantal stemmen, 475 tegen 68 b.v.,
zooals nu Briand ontvangen werd, maar
straks krijgt men den indruk, dat het
gaat zooals eens een luchthartig Fransch
dagblad schreef: We hebben een Ministe
rie, waarom zouden we er niet op
schelden?
Het is dan trouwens ook één pot-nat.
Of er een Briand of Millerand, een Poincaré
of Lygues d© teugels voert, zij allen wan
delen op den kant van den weg die naar
het Socialisme leidt.
Op den kant van don weg
Waarom niet op don weg zelf? De ko
ninklijke weg opl Fiér en frank en be
slist I Nu zijt gij verraders van de goede
zaakl Maar ik kan niet, zeggen de hee
ren. Die lage franken-koers. Die enorme
schulden. Die ontzettende uitgaven. Die
lage buitenlandsche geldswaarde, die ons
dood concurreert.
We hebben wel gezegd, gehoopt, dat die
boches de oorlogsschuld zouden beta
len. Maar daar komt niets van.
In Parijs zelf vergaderen nu de macht
hebbers van Europa, onder den naam van
Opperste Raad, maar bet zijn opperste
schuldenaars. De overwinnaars hebben
alleen aan de Vereenigde Staten een schuld
van twintig Millard dollars.
Van Oostenrijk is niets te halen en
van Duitschland alleen dan als zijn nijver
heid opbloeit. En die is weer de dood
schrik voor Frankrijk en Engeland.
Wie weet raad?
Misschien was redding mogelijk door
een praatbelasting. Eén dollar voor ieder
ijdel woord, in vergadering gesproken, en
de wereld zou in financieelen zin een
heel eind gered zijn!
IOp de rekening-courant van handel en
bedrijf in deze Louwmaand valt prijs-
daling en werkeloosheid te boeken.
In bet transportbedrijf geen voldoend
ij vervoer en lage vrachten. In het fabrieks
wezen stoppen- of minderen. Patroons
zeggen niet verder te kunnen gaan en
ontevredenen zeggen meer te behoeven,
en wierkeloozen beroepen, zich op de open
bare kassen.
Voorzeker mag gelden, dat de maand
Januari een crisis-maand was, die door
vele andere zal gevolgd worden.
Werkeloosheid en prijsdaling was het
aanzien.
Prijsdaling wat was er nu eigenlijk
van. De een acht ze belangrijk en de ander
nietsbeduidend.
Laat ons, om zeker te zijn, nog eens
de cijfers raadplegen van datzelfde Bu
reau van Statistiek.
Nemen we eens aan dat de cijfers voor
onze behoeften, woning, voeding, kleeding
enz. vóór den oorlog stonden op 100,
dan velgen deze cijfers:
1914 121
1915 170
1916 266
1917 340
1918 459
1919 349
1920 325
En als we dezelfde maatstaf nemen
voor de voeding:
1914 122
1915 171
1916 263
1917 313
1918 338
1919 333
1920 290
Dat zijn, wat men noemt, de index
cijfers, die ons een beeld kunnen geven
van den loop der prijzen voor ons levens
onderhoud.
De daling was weinig, maar laat ons
dankbaar zijn, dat althans de verhooging
ten einde schijnt.
Wonderlijk toch is de wereld, de ver
warde wereld, waarin we leven. Productie,
meer voortbrengen was de roepstem. En
nu? Stoppen, minder arbeid. De schepen
hebben gieen vracht, de producten zijn op
gestapeld. Frankrijk weet geen raad met
zijn voorraad kolen. Duitsche concurrentie
doet de fabrikanten schrikken.
Bezuinigen dat zon redding bren
gen. En nu? Men vraagt tonnen en mil
joenen of het peulschilletjes waren. Wie
hoeft ooit leen zoo groot uitzettings-vermo-
gen. van behoeften en uitgaven gekend?
Is het Apostolisch woord: wij struikelen
allen in veel, niet voor ons allen, ook in
stoffeiijken zin, geschreven?
Laat ons bidden en waken, dat strui
kelen geen vallen wordt. Want het bewa
ren van ons financieel evenwicht behoort
ook tot de plichten van het christelijk
leven. Lucas 14: 22.
de K.
De Toestand.
- De officieele uitslag der verkiezingen
in Pruisen heeft nog eenige en werke
lijk geen geringe verrassingen ge
bracht. De nieuwe landdag zal 414
leden tellen, waarvan de meerderheidscoa
litie ©r 219, de oppositie 195 levert. De
meerderheid voor de regeering is dus ge-
bleven, maar zij is klein,
j De Duitsch-nationalen krijgen 73 zetels
(vroeger 50), Duitsche volkspartij 56 (vroe-
i ger 21), Centrum 83 (vroeger 94 deze
partij is dus in strijd met de eerste be
richten aanzienlijk achteruitgegaan), demo
craten 25 (vroeger 66 geen klein ver
schil!), meerderheids socialisten 111 (vroe
ger 145 Ook geen onbeteekenend ver
lies!), onafhankelijke© 28 (vroeger 23),
communisten 30 (vroeger 0, een veelzeg
gend verschilt), economische partij 2 en
Sleeswijk-Holsteiners 6.
De midden.groepen hebben dus zeer
groote verliezen .geleden en de opschui
ving naar rechts en uiterst-links is zeer
duidelijk waarneembaar.
Op de Londenscbe conferentie is men
nog niet veel verder gekomen. De Griek-
sehe delegatie is gehoord en verklaarde
volkomen tevreden te zijn met het ver
drag van Sèvres. Wat wel te begrijpen
valt. De Turksche afgevaardigden zullen
daarover dan ook wel gansch anders oor-
Aambeien.
De hevige jeuk en stekende pijn moeten
spoedig zwichten voor Foster's Zalf door
haar verzachtende, beeltende en antisepti
sche eigenschappen. Foster's Zalf helpt
ook uitstekend bij jeukende huidkwalen,
eczema, uitslag en huidroos. Prijs f 1.75
per doos, alom verkrijgbaar. (8)
deelen. Het zal nog een heete strijd wor
den over de herziening van het Turksche
vredesverdrag. Engeland is er tegen het
in een voor Turkije gunstigen zin te ver
anderen, doch Frankrijk en Italië zijn er
voor. Er moeten reeds meningsverschil
len aan den dag getreden zijn tusschen
Lloyd George en Briand.
Aardschokken.
Te Spa in België deed zich Zondag
middag om tien minuten, vóór half
vijf een hevige aardschok voor, die
het effect maaMe van een aardbeving.
Zij1 'duurde 6 jsleconjden en veroorzaakte,
een zekere pianiek. Dit zal wel de
zelfde schok zijn, die ook in Maas
tricht is waargenomen
Ook .te PepmSter, Theux en Just-
pille werden vrij hevige schokken
waargenomen. Men zou daar een lang,
gerucht gehoord hebben als van een
artillerie-vuur.
Men veronderstelt, dat Ide schokken
haar oorsprong vinden in den Eifel,
een oude vulcanisehe bergformatie,.
Russische toestanden.
In heil oude Rusland onder de Tsa
ren gebeurden vreemde dingen, maar
dal hef in het tegenwoordige Rus
land ook ,raar kan toegaan, blijkt uit
het volgende:
In de Russische stad Porfcsjof, nabij!
den spoorweg PetersburgMoskou ge
legen, verscheen op! zekeren dag een
vrouw, 'Erasjinskaya geheeten. Nie
mand wist recht, van waar zij' kwam',
doch haar communistische uitlatingen
'droegen zulk een heftig karakter, en
haar bedaarde verzekering', flat zij' het
recht hadi, de leiding over te nemen,
was zóó overtuigend, dat de bolsje
wistische autoriteiten der stad in haai,
aanwezigheid toestemden.
Zeer spoedig, belastte zij' zich ntet
de algeheel© controle over de Uitvoe
rende Commissie en de Buitengewone
Commissie. Zij! maakte er een gewoon
te van, persoonlijk de huiszoekingen
te leiden.
Ook nam de vrouw weldra de taak
van beul over. Gekleed in manskiee
ren en met een cigaret in den mond
hoek, begaf zij! zich in de kerkers',
waar de gevangenen waren samenge
pakt. Zonder hen eerst naar buiten
te laten komen, schoot zij ze te mid
den van hun medegevangenen dood',
waarna de lijken op haar bevel door,
de staid weiden gedragen. Er heersohte
een volslagen schrikbewind in de stad
.en niemand durfde zich buitenshuis'
te vertoornen. lédieren dag placht Ktrasi-
jinsfcaja eenige uren op het balkon
vam net gebouw der Buitengewone.
Commissie te staan, met bleek gelaat
en wezenlooze blikken, terwijl zij een
paarlsnoer tusschen de vingers liet
glijden.
Op zekeren dag verscheen een hoog
geplaatst ambtenaar uit Moskou, die
eenige zaken kwam bespreken, uit'
naam dier Centr. Commissie. De Vrouw,
scheurde hem echter de geloofsbrie
ven uit de hand en schoot hem daar
na dood. Toen werd het den heeren
te Moskou 'te èrg. Zij! 'stuurden een
detachement rooide soldaten naar de
stad, die haar gevangen namen en
doodschoten. Het bleek hun, dat 'zij!
krankzinnig was, geweest
Korte Berichten.
Bolsjewistische bladen berichten
djait de exploitatie van spoorwegwerk-
plaatsen in Rusland zal worden over
gedragen aan den bekenden Duitechen
grootindustrieel S tinnes, die een der
de van de winst aan de radenregee-
ï'ing zal uitkeeren.
De bladen melden uit Ischl, dat
een uit zeven 'piersonem bestaand' ge
zelschap1, waarondier een leeraar aan
een gymnasium en verscheidene leer-
aressien, dat Zondag voor acht dagen
een uitstapje in het Daohsteiiugiebï-e'dl
maakte, vermist wordt. M-en vreest,
dat het verongelukt is.
Een automohielententoonstellingi
die te Delhi (Br. Indië) gehouden werd,
is 'in vlammen opgegaan. De schade
wordt op 130.000 p. st. berekend, ter
wijl omtrent de oorzaken van den
brand niets bekend is,
De Italiaansche regeering, lieeffc
besloten Triest als vrijhaven te ver-