Co.
i
r
So S7
Maandag £4 Januari 19)81
35e Jaargang
4e Wes,e'f!llliMl!-1E T 0 N-
OITH A.
^3
i
t
ASSIERs.
eposito's:
f 2,20
IT LAURENS,
e koop een Koe,
werkende gezinnen 1
vonends Knecht
t Meisja allee»
Reclames.
lg 4'/i °/o
5
5
MANGELZADEN,
irantie van het
lingen.
Vi 12,
tllo jig# f l.
J.
f 3,80
ijvend weiland.
LEERLINGEN op.
Januarip 's avonds 5-1
e Chr. School.
HET BESTUUR.
i n g e n BOTERSCHALEN ei
TEN. Adres HOLLEBRANDS*
aat I 254, Middelburg.
ËIENPLANTEN TE KOOP,
per 100, bij M. KERM
Zoekweg bij VrouwepoldelC
ebr. van haar 5e kalf,
NCKE, Hof Domburg
TE KOOP:
roeibak met 3 glaze
der 1.25 M. bij 0 75 M.
rievenbesteller, Zoutelande.
Ws de minste
anniricjU. vermoeit
w lichaam 3aal verzwaren»
■uikt den MUMHARDTSj
usv&neF f 73 I
4pothen Drogisten
-d. Woning beschikbaar,doe
300T, Wilhelatmapolder.
Uitgave van
Xaarnl. Venn. LUCTOR ET EMERGO,
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LANGE VORSTSTRAAT 70,
(Telefoon No. 11).
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P- RHUIJ L. BURG.
Drukkers
1 Drukkers:
gosterbaan LeCointre, Goes.
DeZeeuto
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Mei een Arbeider ge"
met paarden kar
beschikbaar, bg J. O™!
2, Segeersw. V 109, M'burg.lf
Maart a. s. een
gd, bij Gibr. VAN STR1E
aartsdijk.
r. DICKE, WagenaarweglL
aag, vraagt 1 Maar Jl
:unnende koken
gezin met klein ,^s
t opgave van verlangd
lar inliohtingen te
EEN BEGINSELBEZWAAR. 3
Men heeft van liberale zijde de anti
revolutionairen wel eens verweten, dat
•j 1901 de meerderheid hebben ver
overd door te schermen met den leer
gang- en dat, toen wij maar eenmaal
de meerderheid hadden, wij verder maar
over dien dwang gezwegen hebben; en
hem nu nog verdedigen,op den koop toe.
Dat is niet juist.
Tegen dien dwang zijn wij nog. Wij zijn
tenen eiken dwang. Dat zit den Nederlan
der in 't bloed. Dat zit eiken antirevolu
tionair in 't bloed die 't „dwingt zo 0111 111
te gaan" op zedelijk gebied, en ook op
kertóijk gebied verfoeit. Verzekermgs-
dwang, leerdwang, vac.cinedwang, hij is er
met zijn gansche ziel tegen; omdat hij de
vrijheid uit beginsel liefheeft.
Ons hoofdbezwaar tegen den leerplicht
is dan ook een beginselbezwaar.
Men vindt het uitnemend uitgedrukt in
ons program van actie voor de verkiezin
gen in 1918. Daar wordt gezegd ter toe
lichting van den wenschleerplicht blijve
geweerd.
Ook hier gaat 't program van actie uit
van wat steeds als beginsel voor ons gold,
en hier wel met name, dat leerplicht ook
nu op geenlerlei wijs voor ons te dulden
is. In bet vraagstuk van den leerplicht
toch ligt een principieel geding, de vraag
n.l. of de kindenen in hun jonge jaren
onder paedagogiscbe leiding van de over
heid dan wel onder die van de ouders
staan. Daar nu de Antirevolutionaire partij
nooit anders beleed, en krachtens haar uit
gangspunt nooit .anders kon belijden, dan
dat de band van het kind aan zijn vader
en moeder' de primordiale levensband is,
terwijl de band van den staat eerst daarna
komt opdagen, zoo was het van meet af
voor ons uitgemaakt, dat de verplichting
om voor de opvoeding van het kind te
zorgen, niet op de overheid maar op de
ouders behoorde te rusten. Van overheids
zorg kan hier slechts sprake komen zoo
er bij de ouders onmacht bleek te beer-
schen, of ook als de Overheid hulpe noo-
- dig tad voor ambten en betrekkingen en
hiervoor de bekwaamheden te verstrek
ken waren die zij alleen vaststellen en
bepalen kon.
Zoo werd vóór 1900, het jaar dat de;
Leerplichtwet in 't Staatsblad kwam, on
zerzijds ook gesproken.
„De Nieuwe Provinciale" wijst terecht
op het rapport van „Christelijk Nationaal",
Waarin deze stelling voorkomt: de verhou
ding tusschen de ouders onderling en te
genover hun kinderen vloeit voort uit den
wil van God geopenbaard in de ordinan
tiën van het natuurlijke laven en is, na
let inkomen der zonde in de wereld in
Gods Woord nadrukkelijk beschreven. De
opvoeding hunner kinderen is de plicht
zoowel als het recht der ouders.
Toch zijn de ouda's in hun rechten
met onbeperkt.
Zij hebben de individualiteit van het
tod, een gave Gods, te eerbiedigen en
Daarnaar de opvoeding te richten. Voorts
is hot lnm taak bet kind op te vöeden
jooi de kerk en voor het maatschappelijk
even. Do maatschappij als geheel kan geen
enkel positief recht doen gelden ophet
n l* ZÜ onder geen titel bezit.
,B scnool heeft de ouders te helpen
a hun taak.
In het rapport wordt gezjegdj dat door
^-ng heilige belangen worden
I t/Ü'1 w sPtekers in de Kamer sprak
IJ e„ tehaadelmg van het wetsontwerp
I van 1900, thans
onze leerplichtwet„Aan
tot nadere aan
»skens
7.25 9.60 11.20, «affl. 'I
6.41 naffl-
810 10.40 12." na
I 7.11
agen11 5.36
.25 10 85, n.m. 2.1 o5
.10 12.—, n.m- 3.30
euzen.
7.-10.50 nam-2,5
9.19 nam. 2.11
mgeveer een halt u
-Hansweert-Via^
orweg Vlissuig^oD-en'68,
•werkdagen 1 op»*
4.80 6.15
6.05 8.—
6.32 8.52
6.46 9.07
'an ongeveer een
Lt.
vm.7.20»^
8.51
10.12
AGNES GIBERNE.
Of—
hwi te gaan?"
in Walp.eï" vaa landgoed Powis
»erbïï„„,,J ze§l' dat Jxij zich' daar
luwden it 1 z°nder ooit ontdekt te
r1» rniin S Vel't?,1 mÜ nu eerst alles'
|l« t0Jftn ™d®en." Sir William deelde
Torent .,fmslandig alles mede, wat hij
1st, on verwonding en ziekte
"lede naar Saa)'de haaV> waarom Githai
[W w gegaan was.
Iee<i Was ir..,a dham hiei-mede ge
leder hiLtf» na TuDon de kamer
■ttdendo, 1 mand in de hand
hem de mand bren-
P
Cn,la 'der WKft 6 13 kortaf' „terwijl1
Pifiheid ,i J om gedurende onze af-
Zij had t Wac'ht te houden."
toet aar meening omtrent dit be-
en' diende dat haar
l^eid de wacht te houden.'"
a
W
d toch in P"1 uai naar
f'J dien ni0iLWind ,werd geslagen,
i z;f.L tweuueu inaie, maar
eenvoudig gereed om te ge-
wien behoort het kincl? De ouders zijn
de natuurlijke opvoeders der kinderen. De
wetgeving moiet er op gericht zijn hun
rechten als zoodanig onverkort te hand
haven. Dat doet hot ontwerp juist niet.
Deze spreker wees er op, dat de wet
het relatief schoolverzuim 't welk het be
strijden wil, sauctionneert.
De wet werd door hem genoemd een
machtige greep in liet huisgezin van
staatswege, leen bedenkelijke inbreuk op
de vrijheid d«er ouders. Hij wilde een ande
ren weg. Een bestrijding door de overheid
van de verwaarloozing.
Het brengen van de schooltijden in over
eenstemming met de behoeften des volks
een goede verstandhouding tusschen on
derwijzers en bevolking, een gebruik ma
ken van de krachten in de maatschappij,
een vermanend en helpend optreden, be
tere aanpassing van het onderwijs aan het
leven.
Maar geen leerplicht.
Wie was deae spreker? Dr. de Visser,
de huidige minister van onderwijs, die de
uitbreiding van den leerdwang tot het
zevende jaar moet verdedigen.
Nog geldt, wa.t toen voor onzie partij
algemeen gold, dat alleen de ouders
't recht hebben 0111 uit te maken wat en
hoe lang hunne kinderen leeren zullen;
en dat do overheid zich niet mag stellen
in de plaats der ouders; dat de overheid
niet alle ouders die uit zichzelf, uit den
drang der consciëntie hunne kinderen, on
derwijs doen genieten, mag stellen onder
poenale sactie. Dit.laatste wil zeggen niet
stellen onder een wet, aan welker over
treding straffen vierbonden zijn.
Dat de wet gemaakt voor onwilligen; dat
de overheid optreedt bij verwaarloozing,
dat zij 't zwakke sterkt en bijspringt, waar
ouders hun kinderen te kort doen; of ook,
gelijk in de toelichting van artikel 5 van
ons jongste program van actie te lezen
staat ,dat zij, namelijk de overheid, het
recht heeft te vorderen dat menschen, die
later in haar dienst zullen treden de mate
van kennis bezitten, die zij, overheid, voor
de richfige uitoefening hunner ambtenaars-
functies noodig keurt; tegen dit alles wordt
dezerzijds geien captie gemaakt.
Maar wel hiertegen, dat in het ontwerp
tot uitbreiding van den leerplicht tot het
zevende (en achtste) leerjaar, bestendigd,
of althans stilzwijgend aanvaard wordt
het beginsel der tegenwoordige leerplicht
wet, dat het kind in de eerste plaats bc-
hoort aan den staat of aan de maat-
i schappij; en de gedachte blijft voorop ge-
j steld, dat in de eerste plaats de overheid
j de opvoeding heeft te regelen en het recht
1 heeft om te zeggen hoe lang het onder-
i wijs heeft tie duren.
In 1900 ging de strijd teigien deze voor-
j stelling der liberalen; thans gaat het pro-
j test liegen ditzelfde beginsel, maar nu in
cynische consekwienüe doorgetrokken door
j de sociaal-democraten.
Het beginsel dezer heeren is: het kind
behoort aan de gemeenschap.
Vandaar 't optreden van sociaal-demo-
i crate,n met den raad van zuigelingenver-
pleging door gediplomeerde vreemden, naar
de regelen van wetenschap en kunst in
i vanwege den Staat daartoe in het leven
geroepen inrichtingen.
I Er is aan die zijde reeds meermalen
gevraagd, of eten zoodanige inrichting niet
beter zou zijn dan den jonggeborene bij
i zijn moeder te laten,
j Zoo gaat men met rassche schreden
j terug naar den ouden tijd. Schoolplicht
I van het vierde tot het zestiende jaar. Eerst
de bewaarschoolplicht, dan de dagschool-
I plicht, herhalingsschooJplicht, geneeskun-
hoorzamen. Sir William nam de votor-
zotr'g, de deur goed te sluiten met zijn
degen.
„Zorg, dat niemand binnen komt, An
na", zeiide hij kortaf, „anders zal mem
ons missen.' Indien er iemand aan de
deur komt, dan moet gij maar zeggen,
dat Lady Cheyne en ik nog niet ge
stoord willen worden."
Anna Tufton nam plaats om de wacht
te houden, zooals hiaar verzocht werd,
met een trek van vastberadenheid op het
gelaat. Sir William wist, dat het haar
best toevertrouwd was om nieuwsgierige
bezoekers op een afstand te houden.
Daarop de kamer doojrgaande, schoof hij
een stuk tapijt, dat als muuii'vei'sievsel
diende, ter zijde, en drukte op een veer
in den muur, die voor oningewijde oogen
volkomen onzichtbaar was. Een lage,
nauwe deur vloog onmiddellijk open en
zijn hoofd laag nederbukkende, ging de
ridder er door, na eerst zijn vrouw! te
hebben laten voorgaan, en sloot ze daarop
weder zorgvuldig achter zich toe.
Een stoffige, zeer nauwe wenteltrap
van massieve steenen, en geheel don
ker, leidde naar boven. Lady Cheyne
moest met die grootste omzichtigheid op
klimmen, terwijl Sir Williams breede
schouders telkens tusschen de twee mu
ren dreigden te blijven steken. Eindelijk
dig onderzoek bij do beroepskeuze, ar
beidsplicht, slavernij, gelijk in Rusland nu
reeds gezien wordt onder het vrijheids-
systeem 'der sovjets.
Daarom moet bij de behandeling van dr.
de Vissers leerplichtontwerp vooral ge
handeld worden over de goede beginselen.
In do laatste jaren hebben wij, belaas,
al zooveel terrein aan de sociaal-demo
craten moeten prijs, geven. Laten wij, nu
het nog kan, ons schrap zetten tegen
het leielijke .dwangbeginsel in de leerplicht
wet.
Zuid-Afrika.
Onze broeders in Zuid-Afrika zitten op
het oogenblik midden in den verkiezings
strijd.
Reeds de verkiezingen van twee jaar
geledien waren voor hen zoo gunstig. De
nationalisten en die arbeiders saam behaal
den toen rleeds in den Volksraad een meer
derheid van twee stemmen op de heide
andere partijen die Smuts steunen.
Maar de verkiezing die nu 8 Febr. a.s.
staat gehouden te worden zal een veel
grootier meerderheid aan de nationalisten
geven. Zij zijn vol moed, deze oude Zuid-
Afrikaners.
Reeds zijn op 14 dezer enkele hunner
voormannen bij enkele candddaatstelling ge
kozen, onder anderen hun wakkere aan-
voterder generaal J. B. M. Hertzog in het
district Smithfield.
Wij volgen met belangstelling en sympa
thie deziein onbloiedigen strijd, die aan de
belangen van een in de toekomst onafhan
kelijk Zuid-Afrika zal ten goede komen.
Prijsdaling en loonsverlaging.
De daling; der prijzen met 11 punten
sinds October van het afgeloopeni jaar
wordt dooi' dei Engelsche arbeiders
een zelfde verschijnsel deed zich ook in
andere landen voor allesbehalve niet
vreugde begroet.
Toen dei arbeiders steeds hooger loonen
eischten, op grond van do levensduurte,
dachten ,ziji geenszins aan de consecfuentie,
dat bij een dialing; van den levensstandaard
tot loonsverlaging zou kunnen worden
overgegaan.
Nu deize mogelijkheid realiteit dreigt
te worden," en men een algemeene auto
matische loonsverlaging over de geheele
linie voorstelt, geven de arbeiders blijk
niet veel voor een dergelijken maatregel
te voeden. Er- zijn velerlei kenteekenem
dat sommige' (arbeiders-organisaties een
heiligen strijd zullen voeren, indien de
daling der prijizen 'als een argument wordt
gebruikt, tegen toekenning van geëischte
loonsverboogingen1 of voor verlaging van
reeds bestaande loonen.
In het algemeen nemen de organisaties
echter een afwachtende houding' aan en
willen ze eerst zien, wat de werkgevers
zullen doen.
Wat de bouwvakken betreft, is reeds
voorgesteld om de loonen voor de eerst
volgende twaalf maanden te slabiliseeren.
De patroons en de vakorganisaties zijn
over deze zaak aan het onderhandelen.
Van de zijde der arbeidersdeiders voelt
men ook niets voor de politiek om door
een algeimeene loonsverlaging tot verdere
prijsdaling te komen. Wel vindt men, dat
er iets te izeg'gem is voor-een gemeenschap
pelijke beweging om de hoogc winsten
der ondcrncimerSi de boogie salarissen en
de hooge loonen tijdelijk te verlagen.
l"'™."". 'I™ 1»jiiiiii.i ar.*»«55
echter had Lady Cheyne de bovenste
trede bereikt, terwijl Sir William vlak
achter haar stond. Zij bevonden zich thansi
voor een andere kleine deur van groote
ijzeren bouten voorzien.
Zij drukte dezen keer zelf op de veer
en trad een kleine kamer binnen, niet
grooter dan zes voet in het vierkant,
die, evenals de trap, in een der mas
sieve, oude muren van liet huis; uit
gehouwen was. Niemand wist hjoe oud
die muur wel zijn mocht; en niemand,
behalve de hoofden van liet gezin en
Anna Tufton, wist iets van liet bestaan
der geheime kamer.
Een kleine opening in het dak liet
een paar flauwe lichtstralen binnen. In
een der .hoeken lag een opgerolde matras,
verder bestond het geh'eele ameublement
uit een kist. Hierop zat Lord Cobham
zelf, en zich zijwaarts bukkende, zat hij'
druk t e schrijven op een groot vel papier,
daar de kist, die tot zijn zitplaats dien
de, ook als tafel door hem gebruikt
moest worden. Zijn harnas lag op den
grond naast hem, terwijl hjij slechts een
eenvoudig grijs wambuis en een zwarte
broek droeg. Zijn gelaat droeg de dui
delijke sporen van het doorgestane ver
driet en de geleden vermoeienissen der
laatste maanden; toch keek hij vroolijk
op bij het geluid der opengaande deur,
en toen Sir Williams gelaat verscheen,
begon het zijne letterlijk van genoegen
te stralen.
„Mijn oude vriend, komt gij mij weder
eens opzoeken?" zeide hij, eerst op rid
derlijke wijze Lady Cheyne welkom h'ee-
tende, en toen zijn wapenbroeder met uit
gestrekte hand en bartelijken kus be
groetend. „Waarlijk, het verheugt mijn
hart u 11a deze vele jaren weer te zien."
„Ik heb u gezien en met groote droef
heid in |hiet hart, toien gij mij niet zaagt",
zeide Sir William.
„Ik bid u, Lad Cheyne, neem plaats,
en blijf niet staan", zeide Sir John, den
koffer aanbiedende. „Gij en ik, Sir Wil
liam, moeten ons maar met de matras
behelpen", en Ihlij lachte zacht. „Gij zaagt
mij, zegt gij? Dan waart gij in Londen
bij mijn verboor. Ik meende, dat ik onder
de menigte een gelaat zag, dat mij aan
het uwe deed denken. Maar ik hield het
voor een spel mijner verbeelding, totdat
uw brief mij bezorgd werd nadat ik ont
komen was, en waarin gij mij deedt
weten waar ik u vinden kon, indien ik
met u spreklen wilde".
„Het was een groote teleurstelling voor
mij, Sir John, dat ik u daar niet ont
moette".
„Hel was niet noodig. Waarom zou ik
mijh vrienden aan gevaar bloot stellen,
Abonnementsprijs:
Prjjs per 3 maanden £r. p. post f3.
Losse hummersf0,05
De Rijksvlag.
De Duilsche volkspartij heeft het voor
stel geopperd om een volksstemming te
doen houden over de kleur van de rijks
vlag. De volkspartij schijnt hierbij te kun
nen rekenen op den steun van de demo
craten, maar liet centrum voelt weinig
voor het voorstel en meent, dat de re
denen, die indertijd hebben gegolden voor
het vaststellen' der kleuren, ook thans
nog' gelden.
Jodendom en Bolsjewisme.
Volgens een bericht in de „Moininig
Post" telt men op bet oogenblik in Rus
land onder de 503 sovjet-ambtenaren 406
joden; van de 23 volkscommissarissen!
zijn er 17 joden. Het ooilog'soominissai'ialait
m>et Trofzki aan het hoofd,, in het .ge
heel 43 loden, telt 34 joden, het com
missariaat van binnenlandsche zaken met
den chef Sinowjeff onder het personeel
van 64 man, 45 joden. Op buitenlandsche
■zaken, financiën en onderwijs zijn 84 jo'-
den op 100 man. Van de 23 provinciale
commissarissen zijn '21 jood, terwijl de
kanselarij van den arbeiders- en solda-
tenraad op 23 man 19 joden telt.
Herinneringen.
Uit de Memoires van nu wijlen graaf
Witte die minister van Keizer Nicolaas
was, blijkt dat de Czaar groote schuld
heeft gehad aan dei komst van het bolsje
wisme, dat trouwens even autocratisch
is als liet Tsarisme onder Nicolaas was.
De> Tsaar was een trotscbe .zwakkeling,
en voor zijn huwelijk weinig, zedelijk. De
„Memoires" bevatten hieromtrent veie be
wijzen. Wij ontleenen onderstaande aan
Het H a ndel s blad:
Teekenend is bijv. het verbaal omtrent
de nagelaten dagboeken van den vermoor
den minister Sipyiagjn, van welke de Tsaar
zelf er een vernietigde, terwijl hij tegen
over do weduwe, die deze dagboeken terug
verlangde, de schuld van'de verdwijning
van een dier boeken op een ander trachtte
te werpen. Teekenend ook is bijv., dat Ni
colaas van de Japanners zelden anders
sprak dan van macaroes (apen) en dat
hij de Exigelschen Joden noemde. „Een
Engelscbman", placht hij te zeggen, „is
een ,zhid (Jood)". En van de Joden moest
de Tsaar niets hebben. Ter illustratie van
's keizers opvattingen en sympathieën ver
telt Witte o.a, het volgende: Tijdens zijn
premierschap (1906) ontving. Witte een
mededeeling van gouverneur-generaal So-
loigoeb, waarin de maatregelen werden
beschreven, die waren getroffen om de
onlusten in 'het district van Reval te
onderdrukken, en waarin tevens aan Witte
werd gevraagd een matigenden invloed uit
te oefenen op kapitein Richter, den aan
voerder van een bestraffingscorps, dat de
bevolking zonder genade terechtstelde,
zonder eenig; wettelijk bewijs. Witte deed
den keizer de mededeeling; toekomen', die
deze terugzond met een kantteekening
naast de beschrijving; van kapitein Rich-
ters bloedige daden: „Schitterend! Een
prachtkerel!" Later vroeg de keizer de
haar nooüt meer. Toen Witte eenig.en
mededeeling op tnieuw terug, en Witte zag
haar nooit meer. Toen Witte eenigen tijd
later zijn post verliet, verzocht de keizer
hem alle brieven en telegrammen met
autografische commentaren van hem te
rug te geven. Witte deed dit, doch hij,
betreurde het later ten zeerste.
JWanneer Witte in een of ander offi
cieel onderhoud op de beteekenis der
openbare meening; wees, zei de keizer
vaak op geërgerden toon: „Wat heb ik
met de openbar© meening te maken". De
Prijs der Advei'te 11 tién:
1_4 regels f 1.20, elke regel meer 30 cent.
Bij abonement belangrijke korting.
Bewijsnummers 5 cent.
Nier- en Blaassteenen.
Van de vele kwade gevolgen van over
tollig urinezuur en nierzwakte is steen
vorming in de nieren of blaas wel het
moest te duchten. Maar Foster's Rugpijn
Nieren Pillen hebben in zulke gevallen
menig succes bereikt en tal van gevaar
lijke operatiën voorkomen.
Spoedige behandeling is het best, en
de eerste verschijnselen moet mien kennen-
Een pijnlijk gevoel in den rug, waarbij'
men behoefte aan steun heeft ter hoogte
van de nieren, en vooral het voorkomen
van een op stieenstof gelijkend bezinksel
en gruis in de urine terwijl de loozing
met eten brandend gevoel en pijn gepaard
gaat, doet denkien aan de mogelijkheid
van steenvorming.
Steenen vormen zich vaak, als het
urinezuur aan afvoer door de nieren ont
snapt, zich laag na laag rond een of
andere kern afziet en langzamerhand een
harde, cemientachtige massa vormt, die
voortdurend grooter wordt.
Slaat derhalve nooit waarschuwingen
van mierzwakte als' rugpijn, urinlekwalen,
hoofdpijn, duizeligheid, pijn in de gewrich
ten en HeindieUen in den wind, maar ibiekamp
het kwaad onmiddellijk door ©en geregel
de en matigte leefwijze, en met behulp
van Foster's Rugpijn Nieren Pillen. Dit
geneesmiddel heeft een scheidende wer
king op steenvorming en menigmaal kwam
het voor, dat de steen loskwam, verkruim-
de en in fijnle, zandachtige deeltjes werd
afgevoerd.
Foster's Rugpijn Nieren Pillen zijn te
Goes verkrijgbaar bij de Paauw Co. en
te Middelburg bij fa. C. Schulte Co.
a f 1.75 per doos. (40)
openbare moeninig was volgens hem
slechts die der intellectueelenen: de kei-
zei" had eeni hekel aan de „intelligent
sia", hij wilde 'het woord .zelfs uit de
Russische dictionaire geschrapt zien.
Over de verhouding' van den keizer tot
de Joden vertelt Witte dat Nicolaas II
door een groep van overtuigde anti-semie
ten omgeven was, zooals T'repof, Plehwe,
Ignatief, en de leiders van de „Zwarte
Honderd". Als Witte den keizer opmerk
zaam maakte op de progroms, zweeg deze
meestal of zeide: „Het is de schuld van
de „zhidy" (een minachtende benaming
voor Israëliet) zelf"- Toen bleek, dat de
pogroms door regeeringsagentem op touw
werden gezet, werd de quaestie in deni
ministerraad besproken. D'e raad keurde
het beistaan van regeeringsagenten ten
sterkste af, doch de notulen van de zit
ting, waarin dit geschiedde, werden in
zeer gematigd© bewoordingen gesteld, eni
zoo. aan den keizer voorgelegd. Deze
ischreef er de volgende kantteekening op:
„Wat gaat deze zaak mij aan? De aan
gelegenheid ligt binnen het gebied van
den minister van binnenlandsche zaken".
Op dezen zwakken despoot oefende ook
de keizerin, volgens Witte, een noodlotti-
ig;en invloed, en zij' vooral ook liet geen
gelegenheid voorbijgaan om Witte tegeni
te werken. De T'saritsa. koesterde jegens
dien staatsman ©en persoonlijke vijiand-
schap. Witte immers had eens in
1900 toen Nicolaas ernstig ziek was,
zic'h verzet tegen het plan om in geval
van overlijden van den Tsaar de keizerin
de Tsarevitsj was nog niet geboren
met het regentschap te belasten. Volgens
Witte zou de broeder van den Tsaar,
grootvorst Michael den troon moeten be-
als het niet strikt noodzakelijk was Maar
ik bid u, Sir William, vertel mij wat
van de anderen. Hebt gij iets - gehoord
van Sir John Beverley of van Sir Roger
Acton?"
Sir William keek naar den grond.
„Ik heb u het ergste mede te dealen.
Slechts drie dagen geleden, heb ik op'
mijn weg hierheen tijdingen uit Londen
ontvangen. Bereid u voor zeer treurig
nieuws te hooren want ik weet niet,-
hoe ik op eenigerleid wijze, hetgeen ik
11 te vertellen heb, verzachten kan."
„Gij hebt mij reeds voorbereid. Ach'!
denkt gij, dat ik de gevaren piet ken,
waarin wij allen leven?"
„Sir Roger Acton en Sir John Bever
ley zijn dood".
„Beiden?"
„Zij zijn beiden dood."
„Op welke wijze?"
„Sir John werd in Januari Sir Roger
op den .tienden Februari nauwelijks
een1 maand geleden naar Fickets Field
gebracht, en daal" wegens verraad opge
hangen.'
Een lange, diepe zucht antwoordde
hem. Lord Cobhjam hield gedurende
eenige minuten de hand voor hut gelaat
en sprak niet. Eindelijk zeide hij: „liet
is een groot verlies. Ik had hien bei
den zeer lief." 'Wordt vervolgd.)
BH
