No 84 Zaterdag 8 Januari •55e Jaargait "Tt L L E T O N. agnes giberne. Uit de Provincjp. WatP^sohai? an Kunst. Kerknieuws. Onderwij». U P'; Uitgave van fe Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO, gevestigd, te Goes. Hoofdbureau te Goes: LANGE VORSTSTRAAT 219. (Telefoon No. 11). Bureau te Middelburg: FIRMA F. P- DHUIJ L- BURG. Drukkers Oosterbaan Le Cointre, Goes. De Zeeuw VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG- Abonnementsprijs: Prijs per 3 maanden fr. p. post f S, Losse nummers fO,OS Prijs der Advertentie^: 14 regels f 1.20, elke regel meer 30 cent. Bij abonnement belangrijke korting Bewijsnummers 5 cent. Hongarije. In liet artikel van pjrof. Sebestyén over dr Kuyper C-de de rubriek „Uit de Pers" in ons vorig no.) werden wij nog eens bejfeald bij Tisza's dood en bij Hongarije. Rat is goed deze geschiedenis nog eens 0p te balen tegenover de logenachtige berichten door de Joodschi-socialistiscbe •pers in Hongarije ook tot ons land door gedrongen, en door de sociaal-democra ten ei) communisten de partijen-Troel stra en Wijnkoop geëxploiteerd, teneinde de ongerechtigheden van het bewind van ISela in dit zoo jammerlijk vertreden i land te bemantelen. t Re partij van Wijnkoop1 en die van Twista, schoon overigens als kempha an gedurig tegen elkander, stonden nu nM5t elkander te schelden op. de „Chris- ifljjko moordenaars" van Hongarije. Hun optreden herinnerde aan Vondels overi gens ganscli niet te prijzen satyre „De Rommelpot van 't Hanekot", en met name aan deze regels „Al de Haenen luide baerden, i Rat hg was een moordenaar." 01 m het woord van „De Maasbode" „Hun ziel „is een kelder, waar de haat j op tast ligt." De geschiedenis is echiter een weinig anders. Het was, genoemd blad herin- neri het met groote juisthieid, het was j November 1918. Ook over het Hongaar- sche volk stortte zichi een zee van el- i lende uit. „Graaf Tisza, de kloeke Hon- gaarsche bewindsman, in biet bezit van een nauwkeurige lijst van samenzweer- j ders tegen den staat, wiens verleden een krachtig handhaven van het wettig ge zag waarborgde, werd verraderlijk ver- moord en toen gebeurde het ontzetten- 'e: Michael Karolyi leverde hiet land over aan den bolsjewistischen terreur van een Bela Kun en zijn trawanten. En toen jon een verschrikkelijke christenvervol- mg Toen was er geen vei'ontwaarcli- aan de zijde onzer Nederlandsche socialisten en communisten. En in Hon garije hebben de socialisten dat schrik bewind van bovengenoemden bolsjewiek gesteund, hetwelk ons leeren kan, welke waarde er zij te hechten aan beweringen ais van Troelstra, da,t de S. D. A. P. ach vrij houdt van de prtrtif van Wijnkoop. En hoe nu verder de quaes tie in el kander zit, vertellen wij liever met de woorden van professor Brugmans in „De Amsterdammer" van 7 Augustus 1920, zeker wiel een onpartijdig getuige: „Toen in Hongarije de bolsjewisten on der leiding van Bela Kun bet gezag in bandon namen, zagen de sociaal-democra- ten ,de Jjans schoon om bun maatschap- r« idealen in vervulling te doen gaan. S sloten zich bij de communisten aan !L ij a'dus verantwoordelijk worden gesteld voor de misdaden en schanddaden ÏÏ'7.^V^eerinS van Bela' Kun zich schuldig gemaakt. E,en gouvernement 1 dat der Hongaarsch i.!, ^ec.^,'s met 't uiterste geweld stond na. de roode terreur de witte, even begrijpelijk en even noodwendig als welke andere reactie ook." Natuurlijk is 't nieuwe bestuur terstond begonnen krachtig bet hoofd te bieden aan nieuwe revolutiepbgingen, waarbij aanvankelijk de verbitterde bevolking, voordat het nieuwe regeering1 gelukt was naai' te breidelen, een korten tijd heeft meegedaan. Dochl dit gaf de joodseh- commumstische-socialistische plers geen recht om te spreken van „een gruwel- bewind tegenover de. communistische, socialistische en joodsche bevolking.'* Een buiienlandsch-ovorzidhit-schrijver, die 12 Juni verklaarde „er valt aan de juist heid dier berichten moeilijk te twijfelen" zag zich veertien dagen later genood zaakt te vragen: „Eindigt de Witte Ter reur? Of bestaat deze in het geheel niet?" (Vergelijk: J. C. van Oven in De Am sterdammer van 12 Juni en van 26 Juni.) Men houde wel in 't oog, dat in Hon garije, volgens de „Pester Zeitung", thans nog een derde van den bodem in han den is van geïmmigreerde joden; de ad vocatuur, het doktersberoep1, de handel, 95 pet. van de pers, de litteratuur en de kunst voor pl.m. 50 pet. zich in hun macht bevindt of onder hun invloed staat. Korte Berichten. Het proces wegens belastingontdui king tegen de vroegere Duitsche kroon prinses er, andere leden van het Prui sische koningshuis is gestaakt. De textielfabrieken te Luik hebbeu hun deuren gesloten, waardoor ongeveer 1000 werklieden zonder werk geraken. Dit zal vermoedelijk ook terugslaan op Gent. De glasfabrieken in Henegouwen zijn eveneens gesloten. De sovjolregeering heeft een sov jetdagblad uitgegeven, het dagblad van de internationale unie der arbeiders voor bolsjewistische propaganda in Europecsch Turkije. ftiniMt lawd. fi !'at der Hongaarsche communisten, ach slechts met 't u r.i taande houden, is nooit duurzaam vn n ^ai1 °°k s.poedig; eeiï J' ,lla uia'l,Jke als sterke reactie brak L„ ?an' ®at dje reactie zich richtte Eu.cpmmumsten spreekt van zelf. fep 77-1 00^ de sociaal-democraten, U j commmiisten hadden mede- 'n'. „r die reactie werden getrof- m„i; i /''i11 van die historische nood- iorn waarte£en de beste bedoe- gcen bescherming geven. Zoo ont- githa. ilfen znnkt .a dat uw huis 6n >V1 vtoo ven verbeurdverkla- [étordmin^ uba', w,el wetende op welke ia den i ®,ea 1 doelde. Zij was hiervoor iT fer ban8 geweest, Misschien 1 W 66 eï uWer gesproken, ten is Hr. ,7in Let veri"e Wes- fel iils t ginS der Guards niet zoo Nam «c Ye®s meer voor Lady A en SiTr n6We Z? zelve §een Lollard Jk met W,® ®lec§ts door zijn huwe- wijt'el ik 5 'aedenjen bezit. Niettemin een q,k aaV:' ob de Kerk zal ie v®iiken „??ne 8eleSenLeid om zich Jan." met ongebruikt laten voorbij- |P> als ZJ\0dunkt mii> Laar hart bre- zedde^!hsclfone. bezittingen ver- .4 treuri§- »ila. 'j i <m.t zou ook geen Wonder doen, zertf6? T e'r afstand van. Justus en w le van onzen Heer ®ar ik „1"vergoedt ons toch alles. *4 weet 7° ni6t' dat Lady Cobham "Vakr w7 vreu§de in Christus." eet u met waar Lord Cob- De internee ring van Belgische soldaten. De „Nation Beige" schrijft, dat de re kening, welke Nederland bij België beeft ingediend voor de interneering van Bel gische soldaten 250 millioen bedraagt. De geallieerden zijn echter overeengekomen om deze op de oorlogsschuld van Duitsch- lanid over te schrijven. Hetzelfde was geschied met de internee- ringskosten in Zwitserland. Dit land heeft onmiddellijk zijn rekening ingediend, ter wijl Nederland, ondanks de aanbiedingen, er de voorkeur aan. gaf zijn vordering te laten rusten. Thank beeft Nederland deze ingediend, vermeerderd 'met een interest van 6 pCt. Besmettelijke ziekten. Het aantal gevallen van besmettelijke ziekten, over de week van 26 Dec. 1920 lot en met 1 Januari 1921, in de prov. Zeeland bedroeg: Roodvonk: 's-Heer Ai'endskerke 1; St. Maartensdijk 2. j DiphtheritisBrouwershaven 1; Kou- ham verborgen is en op 'welke wijze hij ontkomen is?" vroeg Githa plotseling. „Ik zou u raden, die vraag aan nie mand anders te doen", zeide Sir Wil liam ernstig. „Ik zeg niet, of ik het weet of niet weet, maar als ik het wist, zou ik het u zeker niet vertellen. Zij zouden u misschien op die pijnbank Leg gen, om u hetgeen gij wist te laten zeggen. Wat uw laatste vraag betreft, hierover zijn allerlei geruchten ïn om- loop!. Mij dunkt, dat het er weinig toe doel, zoolang hij slechts vrij' is zonder zijn geloof verloochend te hebben." „En acht u het waarschijnlijk, dat hij spoedig weder gevangen zal genomen wor den?" zeide Githa angstig. „Ik bid, dat het niet gebeuren moge." En Sir William begon zich in zijn harnas te kleeden, daar het des avonds opi den weg zeer onveilig was. Githa's kleine vingers hielpen hem, zooveel in haar vermogen was. Hij bad geen schild knaap bij zich, want hoe stiller hij leefde, des te veiliger was het voor hem. „En u zult dus vele menschen ont moeten en gij zult allen op St. Giles' Field lezen en bidden," zeide Githa, toen het donkere wambuis en de Korte mantel waren aangetrokken, en het zwaard aan zijn zijde hing. „Ik wilde, dat ik ook gaan kon." „Ik wilde, dat ik u zonder gevaar kon dekerke 1.; Kruiningen 1; Rilland-Baih 1; Vlissingen 2; Wemeldinge 2; Zierik- zee 1. Naar wij vernomen heeft de heer C. de Glopper tie Burgh met ingang van 1 April e. k. eeryol ontslag uit zijn betrek king als kantoorhouder bij den postdienst gevraagd. Zij, die naar die vacant komen de betrekking wenschen te solliciteeren, zullen goed doen zich tot den directeur van het post- en telegraafkantoor te Zie- rikz.ee te wenden voor nadere inlichtingen. (Z. Na Middelburg. Aan het personeel der Meel fabriek alhier (dir. de Nederlandsche Bak kerij) is tegen 23 Januari a.s. collectief ontslag aangezegd. Over de aanleiding kon men aan de M. C. ten kantore voiorloop'ig nog geen nadere inlichtkmen geven. Tot bureel-ambtenaar her inspectie van het lager onderwijs alhier is benoemd de heer F. die Hullu, onderwijzer aldaar. Naar wij vernemen zal de inspectie gevestigd worden in het perceel in de Spanjaardstraat, waar vroeger' het kan toor van de Nationale Bank was gevestigd. Goes. Gelijk men weet, was nog altijd het voortbestaan dier Ambachtsschool en Vakschool voor Meisjes onzeker. De rijks subsidie van 70 pet. zou niet worden uit gekeerd, als de belanghebbende gemeen ten niet voor d'e restende 30 pet. zorgden. Erf dit laatste is nog steeds niet in'orde gebracht. Nu heeft de Minister van. On derwijs, gelijk wij in ons Kameroverzicht indertijd schreven, toegezegd maatregelen te zulten nemen, indien een school voor Nijverheidsonderwijs, wier bestaan nood zakelijk was, gevaar liep. Hiermee komt overeen wat de voorzitter der vereeni- ging „De Ambachtsschool", dhr. J. van Poelgeest, aan de G. C. mededeelde. De Minister' beeft n.l. aan het bestuur dezer vereeniging doen wieten, dat hij de indiening van een novelle overweegt, waardoor de moeilijkheden zouden wor den weggenomen, welke zich thans bij de toepassing van art. 25 van de Nijver- heidsondei'wijswet voordoen. In verband hiermede geeft Z.Ex. in overweging de Ambachtsschool en de Vak school voor Meisjes voorloopig nog niet te sluiten. De onkosten zouden daar voorloopig uitsluitend uit de toegekende Rijkssubsidiën voor het jaar 1921 be streden dienen te worden in afwach ting vaai de tot stand" koming van boven bedoelde wijziging. Als gevolg van dit schrijven zijn de lessen aan de beide scholen na de Kerst- vacantie voortgezet. Wi886nkerke. Alhier wordt een begin gemaakt om de draden va,n het electrischi licht (da,t tot heden ijzerdraad wias) te vervangen door koperdraad. Voorwaar een eerste verbetering, daar verschillende dra den geheel doorroest zijn en de stroom- veiriies daardoor reusachtig moet zijn, wat dezer dagen wederom te bemerken valt aan liet licht. Woensdagavond hield de schnetvei'- eeniging „Koningin Wilhelmina" alhier, baar jaar vergadering). Uit hiet verslag van den secretaris bleek, dat de vereeniging 41 leden -telde en dat zich 8 nieuwe leden hadden opgegeven, zoodat de ver eeniging thans 49 lieden telt. Uit 't ver slag van den penningmeester bleek, dat was ontvangen aan contributie en dona- teursgelden f 140.97 en was uitgegeven f 71.03. Echter heeft de gehouden onder linge schietwestrijd op 31 Aug. i.l. 'een medenemen," zeide Sir William, een hqnd i opi haar hoofd leggende. „Maar vader, denkt u, dal er voor u gevaar zal zijn?" vroeg Githa bevend. „Neen, ik weet het niet. Misschien niet. Mocht er echter iets met mij gebeuren, dan heb ik aan Elizabet gezegd, wat zij met u doen moet." Hij kom nooit de kamer verlaten zonder het gevoel: j als er eens iets met mij gebeurde." j Voor hem was het eenvoudig een onder J het oog zien van mogelijkheden. Voor j Gdtlia was het een voortdurende doods angst. Zij had nooit zooveel van hem gehouden als thans, ien zij wist zeer goed door welke groote gevaren hij voort durend omringd was. Het was echter 'blaar gewoonte niet, om zich vooruit met noodeloos treuren op; te houden. Elizabet de oude en vertrouw de dienstmaagd, die haar van Cobham vergezeld had, kwam in de Kamer met eenig werk bij zichen Githa begon uiterlijk kalm, doch met een zeer be kommerd hart, aan haar schrijfwerk. Geen van beiden spraken zij over den angst, dien zij uitstonden. Elizabet gaf lucht aan haar ergernis in een piaar gemompelde woorden over „die ketters" en over de onrust, die zij teweeg brachten. Maar zij mocht Sir William gaarne lijden, en zij hield zeer veel van zijn lieve dochter, en voor geen geld zou zij een van beiden nadeelig saldo gehad van f 10.90, zoodat op het oogenblik in kas is f59.04, wat echter geheel zal worden verslonden, daar er nog twee rekeningen, die nog niet omvangen zijn. moeten worden betaald. Door het bedanken van A. G- M. Mar- cusse als voorzitter, werd in diens plaats gekozen de Secretaris M. Verbuig Nz. en lot Secretaris dhr. P. Dtourleijn en lot commissarissen herkozen de beereon G. de Rijder en L. Louwerse, die allen hun benoeming hebben aangenomen. Mede werd in beginsel besloten dit jaar weer een ouderlingen schietwedstrijd te hou den op een nader te bepalen datum- Kamperland. Benoemd als brievenbestel ler dhr. Jakob Semföijn Jr., thans in ge lijke betrekking werkzaam als hulpbode alhier*. De dichter „Albert Samain". Goes. Voor de vereeniging voor Alge- ineene Wetenschappelijke Belangen trad gisteravond ini de Sociëteit V. O. V. o>p dihr. K. R. Gallas, Lector aan de Uni versiteit te Amsterdam om over boven genoemd onderwerp te spreken. Eerst schetste Spr. dein t.ijd, waarin Samain leefde en werkte en de plaats, die zijn werk in dien tijd inneemt. De 19e eeuw is voor de Fransche poëzie een tijd van groote slingering. Na de romanti sche school, die haar geheele persoonlijk heid ga.f, kwam de strooming, die streefde naar izUivere schoonheid en volmaaktheid in vorm, terwijl deze weer werd gevolgd (omstreeks 1880) door de symbolistische richting,, waartoe echter niet alle dichters na 1880 kunnen gerekend worden te be boeren. Deize laatste richting, nu in Frankrijk nog overiieerschend, heeft veel j mat de eerste giemeen. Op het naturalisme, gelijk dat zegevierde in de romans van Zola, zooials: in „la Ter re" j moestdit werd reeds in 1874 voorspeld een critische aanval volgen. Het was te verre- j gaand. Bij de dichters openbaarde zich weer de behoefte aian den droom. Het persoonlijke moest weer in de dichtkunst terugkomen, de muziek in de poëzie moest teruigkeeren. Het ging tegen het onont- roerbarei diat veel te lang overheerschend 1 was geweest, tegen den dichter, die niet weent en niet lacht, tegen de kunst, al leen en altijd op wetenschap gebaseerd, tegen de „marineren" kunst. Duidelijk liet Spr. het contrast .zien tusschen de sym bolistische richting .en haar voorgangster door gedichten van Einile Verla.ine eti an dere dichters voor te lezen. De eersteling van dit symbolisme was de dichter Baudelaire, die het zoo tee- kenachtig uitdrukte: de mensch wandelt in een woud van symbolen. En de sym bolist bij uitnemendheid was Albert Sa main, wiens levensloop Spr. met enkele woorden schetst. Hij was Vlaamsch van origine; had Spaansch bloed in zich, maar voelde zich al spoedig tot Parijs aange trokken. Financieel zat hij er langen tijd niet ruim bij. Door het waarnemen van een betrekking ten stadhuize in de Fran sche hoofdstad moest hij in zijn levens onderhoud voonzien. In 1893 verscheen zijn eerste bundel gedichten, veel later zijn tweede bundel, die evenwel geen succes had, na zijn dood ■zijn derde bundel en in 1906 zijn tragedie. Veel is dus niet door hem. 'uitgegeven; maar wat verschenen is, had groote waarde. Behalve Italië en Duitschland in handen van de vervolgers hebben wil len zien. Opi den gewonen tijd begaven- zij zich ter 'ruste, want Sir William kwam stellig niet thuis vóór middernacht opi zijn vroegst, en Elizabet wilde niet hoe ren van op'zitten. Uur op uur lag Githa wakker, afwisselend luisterend naar Eli- zabets geregelde ademhaling, het klopi- pën van 'haar hart en naar voetstappen, die maar niet kwamen. Zij stond zeer vroeg op en kleedde zich; maar in Sir Williams kamer was alles zooals hij het den vorigen avond verlaten had; hij was niet, zooals zij nog half hoopte, zonder dat zij het hoorde thuis gekomen. In doodelijken angst en reeds bijna hopeloos, nam Githa plaats aan het ven ster en keek onafgebroken in de koude donkere straat. Zij keek, maar zag niets, want het was nog wolkomen donker. Eli zabet bracht haar eenig ontbijt, en zij dronk melk, doch het brood liet zij onaan geroerd. En zoo zat zij te wachten, met een gevoel van wanhoop in het nart. Ein delijk ging de zon op en kwam er eenige beweging op straat. Elizabet kwam we der binnen, en Githa zag, dat 'zij ge kleed was om uit te gaan. „Waar .gaat gij heen?" vroeg Githa' lusteloos. „Nergens heen, damoiselle Githa. Ik ben reeds uit geweest en zij heeft hij ook ons land nog bezocht. De dood van zijn moeder, die hem naar Parijs was gevolgd, knakte zijn gezond heid. Twee jaar later (1900) stierf ook hij'. Een heel eenvoudig leven heeft hij dus g'eleid, maar hij is toch van alle dichters na 19O0 in Frankrijk de meest geleizene. Van zijn eerste bundel zijn reeds 84000 exemplaren verkocht. Hij bad buitengewone! hartstocht om te leven in het schoone. Hij1 leefde te vreden als in stilte' en schaduw. Het schoone is voor hem het zacht versterven van kleuren en geluiden. Hoewel hij eerst gjekend heeft een tijd van groote triestigs beid, waarin hiji Baudelaire nabootst en bij later meer zichzelf is geworden, kan inen toch niet zeggen; dat in zijn ge dichten een evolutie is op te merken. Hij' gaat op in avondstemmingen en zijn liefde gaat uit tot een vrouw, die echter onbekend is gebleven en die waarschijn lijk niet meer dan een droombeeld is. Albert Samain was een teere, supe rieure ziel. Algemeene ideeën vindt men bij hem weinig, evenals gedachten over godsdienst. Hij was een overvloeiende b'eeik van teëderheid. Onnoodig te zeggen, dat de spreker telkens jgielegenheid vond in zijn rede verschillende gedichten van Samain in te vlechten. Het helaas veel te 'kleine auditorium heeft inderdaad gisteravond in bijzondere mate literair genot gesmaakt mede door de sympathieke voordracht van den spreker, wat oojk wel uit het harte lijk applaus bleek. Eea krachtig applaus onderstreepte ook nog den dank, 'dien de voorzitter der vereeniging, dhr. dr. Bakker, den spreker bracht. Ware het niet tot een gemeenplaats geworden, dani zou hier ten volle gelden: de afwezigen hebben veel gemist. Ned. Herv. Kerk. Aangenomen naar Oost Rand (Trans vaal), door G. E. Alers te Monniken dam. Geref. Kerken. Tweetallen: te Hardenbeiig, F. W. H. Bramer te Hopglevean en J. Koelewijn te Dedemisvaartte Renkum, R. E. v. Arkel 'te Soeist en G. Elshove te Rottert- dam. Beroepen tei Delft, F. C. Meijster te Rotterdam. Aangenomen naar Den Haag, door Dr. S. O. Los aldaar. Dis, De Wijk, Ned, Herv. pred., lioopt Zondag 23 dezer afscheid te ^prediken te Zoutelande en Zondag 30 d.a.v. intrede te doen te Kamperland. Heinkenszand. Benoemd als onderwij zers aan de o. 1. school alhier, de heeren T. Ch. Jansie-Verplankie te Clinge en P. A. Bil te Nieuwe Tonge. De heer N. ELenbaas, géboren te Bruinisse, thans hoofd der school te Go- rontalo, behaalde in Indië de acte L. O. Wiskunde. Dezer dagen is mej. Ilse Cats, ©en Nederlandsche, te Berlijn geslaagd voor het Staatsexamen bouwkundig ingenieur. Dit is. de eerste maal, dat in Duitschland .een vrouwelijk candidaat dit examen met goed gevolg heeft afgelegd. aarzelde en Githa zag h,aar angstig aan. „Heb gij iets gehoord, Elizabeth?" „Aangaande Sir William neen, niets." „Gij' hebt toch' het een of ander ge hoord 1" „Er gaan geruchten door de stad, da moiselle Githa. Er wordt verteld wat er van waar is weet ik niet er woedt verteld, dat de Lollards een vergadering hebben gehouden, en dat de Konirtg zelf met zijn soldaten is medegegaan om ze uiteen te jagen. Er doen wonderlijke ge ruchten de rondte." „Vertel mij alles,, ik smeek, net u", zeide Githa gejaagd- Er wordt verteld, dat gisteren twintig duizend Lollards in St. Giles' iields zijn bijeengekomen en sommigen prijzen ko ning Henry's moed, dat hij tegen zulk een menigte durfde optrekken, maar de meesten zijn, dunkt mij, aan de zijde der Lolkgrds en spreken waarde erend over onzen geliefden Lord Cobham." „Gelooft gij, dat ei" twintig duizend waren?" vroeg Githa. „Ik weet het niet, maar men zegt het" „Hebt gij mij nog meer te vertellen?" „Er zijn veten gevangen genomen, vrees ik van hen, die hedennacht bijeen, waren", zeide Elizabet met zachte stem. „God geve, dat Sir William Cheyne ont komen is I" (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1921 | | pagina 1