Zaterdag 18 September 1920 34e Jaarga Uit da Provincie. Ifff' Baar de papierprjjzen sedert onze laatste piflsverhooging nog met 30 percent gestegen zp, is besloten net ingang van t October 1920 a. de aiüttnneitieitsprijs te brengen op f3.— per kwartaal; Ij. de advertentieprijs te brengen op 3d. sent per regel; t de let nu toe geldende bepaling bjj irisnaal plaatsing, tweemaal be- tatek OP TE HEFFEN, zoodat in let vervolg ELKE opgegeven plaat sing berekend wordt; d, de rubriek kleine advertentiën a f ©.,75 te laten vervallen en derhalve voer alle advertentHin den gewonen replprijs te berekenen. PANORAMA. Bultend. Uitgave van At "jiiffi' Vena. LÜCTOR ET EMERGO, gevestigd te Goes, Hoofdljareaa te Goes: ÊAElöE VÖRSTSTRAAT 219. (Telefoon No. 11), Bureau te Middelburg: BIRMA F. P- D-HÜIJ L. BURG. Drukkers aan Le Cointre, Goes. VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs: Prijs per 3 maanden £r. p. post E2.5Q Losse nummers f 0.0(1 Prijs der Advertenitiën: 1 —4 regels f 1.12, elke regel meer 28 cent, Eenzelfde ady. 3 maal geplaatst word! 2 maal berekend. Bij 'abonnement belangrijke korting 'Kleine advertenties 75 cent. Bewijsnummers 5 cent. W\ Zij, zich met 1 Oct. a. s. op ons Matf abennecreti, ontvangen het tot aan genoeroMën datum gratis. Augustus 1920. Daar zijin, evenals bij de men sc hen, ook landen, die door het ongeluk als 't ware vervolgd worden. Er valt geen steen. zegt het spreekwoord of 't is precies op hun hoofd. Zoo'a land is Polen, onder de rijken van Europa. Eens was Polen een zelfstandig ko- Mnkrijk met 27 millioen inwoners. Nu is het een Russische randstaat met 9 millioen. Polen heeft het ongeluk gelegen te zijn in de vuurlinie der Euxopeesche woelingen. Begrensd door Oostenrijk, Prui sen en Rusland, was het voortdurend onderworpen aan de oorlogen of geruchten van oorlogen van die, zoo weinig vredelie vende 'volken, en voor de Scandinavische lijken over zee vormde Polen meermalen de toegangspoort^ tot het vastland. Zweden ontnam het eens zijn zelfstandigheid, Prui sen schreef het de wet voor en ontnam het een deel, Rusland verbrokkelde het en benauwde het. De noodkreet „F i n i s Poloniae" klonk reeds meermalen door Europa, en met Siberië en de knoet, de verschrikkelijke tuchtmiddelen, waarmee Rusland zijne bevolking in bedwang houdt, maakte Polen overvloedig kennis. De Gouverneur-generaal, die te War schau den Czaar vertegenwoordigde, re geerde meestal met ijzeren hand en gansch niet met zacht gemoed. En nu scheen door de inzinking van het Russische Czaren-rijk voor de Polen de tijd rijp te zijn, niet alleen om dit zware juk af te schuddien, maar zelfs om het koninkrijk Polen in den ouden staat van macht en invloed te herstellen. Men droomde van een koninkrijk Polen, dat zich uitstrekken zou van de Oostzee tot de Zwarte Zee, van den Oder tot de Duna. Daarvoor (rok een paar maanden geleden een Poolsch leger te velde, maar al spoedig verscheen bet roode, Russische, leger der Bolsjewieken om dien toeleg te verhinderen, en het resultaat was, dat het Poolsche leger verjaagd, voortgedreven werd als de dorre bladeren door den wind, die het komend najaar- aankondigen. Altijd terrein verliezend door de Polen, drong het Russische leger door tot voor de podrten van Warschau, de Poolsche hoofdstad. En de schrik sloeg Europa om 'thart. Zal een nieuwe oorlog met al zijn ver schrikking over Europa losbreken? Die vrees beving zoo velen. Want die strijd, Rusland-Polen, beperkte zich niet tot die twee landen, maar oefende reeds dadelijk invloed op de houding der leidende Mogendheden, en zal naar ge wacht wordt belangrijken invLoed uit oefenen op de .toekomstige diplomatieke verhouding van Frankrijk en Engeland. Die strijd van Polen trok een scheur in de een herd, die bestond in de politiek van Frankrijk en Engeland. Frankrijk zou zoo wend geloofd er niet tegen opzien om een nieuwen oorlog te ont ketenen, ten einde de Russische Sovjet republiek te bestrijden: Daarop w-ezlen tal van verschijnselen. Daaraan meedoen kon Engeland niet on mocht bet niet. En dat is een tweede verschijnsel van beteekenis. In Engeland bestaat een ar beiderspartij met millioenen leden, waar toe behooren niet alleen arbeiders met de hand, maar ook die met de hersenen, invloedrijken en hoogg-eplaatsten. Deze Labour-partij nu, hoorende van een gerucht van een nieuwen oorlog, waarin Frankrijk zich mengen zou, kwam bijeen en benoemde ee:n commissie om de re geering uitdrukkelijk te gaan zeggen, dat onder geen enkele voorwaarde of om geen enkele naden mocht gedacht worden aan militair optreden. De L a b o u r - p a r t ij zou dat weten te verhinderen. Ziedaar, de Poolsche strijd splitste de eenheid tusschen Frankrijk en Engeland en schiep in Engeland een gewijzigde raden-republiek. Een regeferiogj die formeel geregeerd werd. Maar er is nog meer. Dit is het direct gevolg van. den strijd Rusland-Polen, maar de toekomst! Die strijd maakt den politieken hemel zwart. Duistere wolken, als die de lucht in de vroege najaarsdagen van de gepas seerde Oogst-maand ons opleverden, han gen somber over de oude wereld, en dagen lang schijnt zelfs de zon niet meer. Hannibal staat voor de poort; De ge vreesde Bolsjewisten naderen. De .eerste indruk was, dat die regeering van Lenin en Trotsky een janboel schiep. Reeds twee jaren houdt die regeering stand en wist een gedisciplineerd leger, althans tot tijde lijke overwinning te leiden. In Polen meen de men dat Europa een deur had, die het gevaar buiten houden zou, maar het blijkt welhaast de brug te zullen zijn waai' langs de roode stroom binnen vloeien kan. En terecht wordt die gevreesd. Alle berichten stemmen overeen in de mededeeling, dat meer dan van ieene, de revolutie van die uiterste der revolutionai ren, die biets in 't woeden ontziet, te v-ree- zen is. Er is een brutale ontkenning van eerlijkheid en goede trouw ingetreden, er is een wegwerpen van ieder beginsel, waarop het mogelijk is een ordelijke samenleving te vestigen en in stand te houden. Daarom is het Bolsjewisme ge vreesd door allen, die de zegeningen van vrede en een ordelijke samenleving waar- deeren, en als een zonde en ramp aange zien door allen, die in Gods wet de rich ting voor het leven zoeken. Gevreesd is het doordringen van het. Bolsjewisme niet alleen voor het voort bestaan van een ordelijke regeiering in ieder land, maar ook voor de overwin naars van den laatsten oorlog in 't bij zonder. Meer en meer wordt openbaar, dat de oorlog gewonnen maar de wereldvrede verloren is. En de angst, dat Duitschland herleven zal, maakt zich meer en meer meester van de overwinnaars. Zal Duitschland zich met de Bolsje wieken verbinden? Steun zoeken in het Oosten, tegen het knijpen en uitmergelen van het Westen? Vergeet niet wat macht da,ar in het Oosten kan ontwikkeld worden. Een ont wikkeld, energiek volk als het Duitsche, staande a,an 't hoofd der Europeescbe cul tuur, gesteund door de ruwe kracht van 180 millioen menschen, wakende op een bodem van onuitputtelijken rijkdom, zoo wel op als- in zijn grond in tegenstel ling met het overig Europa, beschikkende over een geboorte-overschot van 31/2 mil lioen per jaar. Als -da,ar in Oost-Europa een georganiseerd verzet tegen het Westen zich openbaart, wat/ zal er dan komen van de overwinning, van den vrede, van het tractaat van Versailles. Dan zal op de herziening te Spa, nog een nadere- herziening, Ier eene van grooter beteekenis, moeten volgen. Dan zal de aanstaande conferentie van Genève leer geroepen zijn tot het opmaken van de oorlogsschade dan tot het verdoelen va.n den oorlogsbuit. Ziedaar- de sombere profetiën, waarop gansch Europa de gansche Augustus maand tuurde! „De Zeeuw" brengt u dagelijks de be richten van den strijd èn zijn verloop, met. wisselend© krijgskans. Ons doel was slechts u in panorama dezen strijd in zijn oorsprong en moge lijke gevolgen, in zijn verwachting en vrees te teekenlen. Het was ons doel dit belangrijk stuk van een strijd, die aller aandacht trekt, in zijn wording en verloop, door een dun nen draad aaneen te rijgen, opidat de be teekenis voor onze lezers duidelijk zijn zou. En nu rest ons, gelukkig, de gelegenheid om de sombere reis door de politieke woestijn af te wisselen met een zonnig pad door herdenking beschaduwd. Vreemdelingen en landgenooten maken zich op naar Leiden. De oude, eerwaarde Academie zal middelpunt zijn van de her denking dat de Pelgrim-vaders, van uit ons land, waar- zij gastvrijheid en kerke lijke vrijheid zochten en vonden, uittrok ken naar de groote Republiek in het Westen, en deze bezielden met hun moed en geloof. Reeds herhaaldelijk hebben w© in den loop van dit jaar de plaats, die de Pelgrim- vaders in de geschiedenis innemten, aange wezen. We komen daarop niet weder terug. Het is ditmaal ons doel slechts er op te wijzen, dat waai' d© politiek en de revolutie scheidt, de religie vereenigt. De Pelgrim-vaders, eenvoudige men schen, met kracht des geloofs, en gehoor zaamheid aan God en hun geweten, kwa men godsdienstige vrijheid zoeken om God te dienen naar Zijn woord, en kozen vrij willige ballingschap -en harden arbeid. Politiek en revolutie openbaart zelfzucht, hier zelfopoffering. Na de begeerde en geboden vrijheid gevonden en genoten te hebben, gaan zij -die brengen naar het verre Westen, en nu, na drie eeuwen, vormt die herdenking bet middelpunt voor toenadering tusschen de thans meer dan ooit verdeelde Protes- tantsche Christenheid. Is dat geen schoone bladzijde uit onze geschiedenis en uit de geschiedenis dei- religie tevens? de K. Handel. Het Verdient, oinzel aandacht Idatitajar ide' ,algemie>ene overtuiging1 die in de kringen van den groothandel leeft, Nederland (dooir zijin gunstige aardrijks kundige ligging en door -zijn goede financieel© verhoudingen als 'tware voorbeschikt is, om! een plaats van toenomjendie bófceekenis in den wereld handel in te némen. (Die gedachte uitbreiding van onze handelsvloot ien Idle verplaatsing van groote ondernemingen, die1 Vroeger in West- of Midden-Europa gevestigd wa. ren, schijnen jd-ezó gunstige verwach ting te wettigen. Het trok (dezer !da:gen de aandacht) dat eien der grootste- Tabaks-onderne mingen, Idie ,toit hiertoe haar zetel in het Oosten hald, en onder den naam Turk-schMacedonische Tabakstaaat- schappij' bekend wag, zich thans naar Holland verplaatst. i de K. Een gedenkteeken voor den oorlog. De Amerikanen zijn van plan te Washington een gedenkteeken voor den oorlog op! fëj richten, 'bestaande uit een toren, bekroond doo-r een klok- keispleli. Diait carillon -moet natuurlijk: „het grootste jder wereld" worden en bestaat uit 'vierden-vijftig klokken. Het geidenkteaken mloet bovendien een in- te-r-gcallieerd)' karakter dragen eh de oprichters .hebben daarom alle landen die tegen dlel centrale mogendheden hebben gestreden, uitgenoiodigd, een zekere .hoieiveelbeidi kOplerefn patroon- hulzen te levióren, waarvan 'heit metaal zal gebruikt worden bij het gilet-en Van id© klokken. Verder :z-al de' toren worden opgebouwd! uit stee'n-en afkom stig uit verwoeste stelden, uit de Pium- h'oopjen van Ypieren, Leuven, Dinant, Atrecjhlt, Reims, Verdun, enz. Voor jdiei opstelling Van het carillon hebben |d:e Atalerikainan de medewer king ingeroepen van lief Dienyn, den bekenden Belgischen bieiaarjd-speler uit Mechelen. De toestand in Italië. Naar berichten uit Italië m'eldeh, vermindert .helt optimisme i'n de R'a- liaans-che officieel© kringen. De- .on derhandelingen tusschen patro-ons en' arbeiders- schieten niet op. De 'laat1- sten geven duidelijk te Verstaan, dat' zijl izitóh niet inteer tevreden zullen stel len m|et levtetótuetele loomsverhoogingj, tajaar id© erkenning eischen van. het beginstel Ider ar bieidielrsc o-nt r01 eterwijl! de patroons- voor loohsVerhooging te vinden sohijlnten, maar di-e arbeiders- controle beslist blijven afwijz'en. In- tuiss-cben' -beeft hiet centrale bestuur Van ld© gewapend© rood© garde van de sovjets te Milaan iee!n rohdsichri-ji- ven iglezionlden aan andere s-ovjetcotai- té's met jde opwekking de beweging over heel .Italië ulit tje breiden, met1 verzoiefc [de h-o-oldigó opgav-en te doen van beschikbare krachten, middelen enz. 'Er zit (dus rasecht Bolsjewisme in hele! .deze beweging. Daarop' weles pok reeds een - geheiml document, dat aan het licht gekomen is. |Ooik d© boeren doteh aan de ver warring „mie©. Bijl iC-oïleolntej hebben zijl de groote grondbezittingen, onder het zwaaien van de roode vlag, beziet. Atlerj amtaterlijkst zwak' is tegenover dit .allés dl© houding der regeering. Te begrijpen is dit van zulk e'en re vering, id,ie hilet wil weten van een iold-, aan Wieln! zijl haar 'gezag ont leent, wel, maar goéd, (te keuren ajletr- tajinst. Zijl wil notahene in zulk een ernstig conflict neutraal blijVen, otal- dat zip niet wleet, Welke partij- het zal winnen. -Kjaln ooit grooter zwakheid' worden vertoond Wat had Nederland! in November 1918 aan zulk een regee ring gehad? W-eel bet land, niet alleein welks kloninjg, miaar ook welks regee ring ©en "kind is, d.wJz. handelt als een kind'. De ontploffing te New-York. De „Times" Vernóemt nog nader •o'mitrent d-e-z1© reeds gisteren door om vermelde .ramp! i Blettig personen wer den gedood en pnigteveer tweehonderd gewond bij! die ontzettende ontploffing, di-e ondér beu-rstijld voorviel in de beursiwijfc, vlak' tegenóver het ban kierskantoor der firma Morgan, dat ernstig werd beschadigd. Alle ramen, van Ide beurs en van talrijke wolken krabbers in d© buurt werdén .vernield. De verwoesting is ontzettend. Op' straat lagen jde dooiden ie-n gewonden en tal van (dooldlei paarden in groote. plassen bloed, waarmede Vele gebou wen zijp beispat. Onder de do-oden vond -mén drie meisjes, wier lijken ontzettend zijin verminkt. Die zioon'" van Pierpont Mo'-rgan behoort tot de tal rijke gewonden. Het >.d|epit. van justitie verklaart dat de ontploffing te New. York bet glevo-lg -lis ge-weielst van ieie|n. complot. Dit wordt echter niet he|v'eis|tigd. Volgens .andere Verhalen is er een Complot om de PiartneFs in Morgan ien Co., die- juist vergialdeirlden, tel doolden. In New. York beierschlt 'griootei ppjwind-iing. President Deschanel. Het presidentschap van D-eschanel lijkt w-el één. tragedie. Nog kort bekleedde hij het hoogste ambt in de Fransche repu bliek of hem ov-ei'kwam. bet bekend© trein ongeluk, de val uit den rijdenden trein. Daarop reeds zijin wonderlijke toespe lingen gemaakt, maar sindsdien werd het al mysterieuzer. In Normaadië zocht, hij' herstel voor zijn geschokt zenuwgestel ©11 op 4 September, dé dag van het 50- jarig hes-taan der Frans-ch-e republiek ,was hij nog niet zóóver hersteld, dat hij aan d-e viering van dat heugelijke feit kon deelnem-en. De geheimzinnige sluier werd al dichter. Het blijkt nu, dat hij zich in den nacht van 9 op 10 September door verdrinking van het leven heeft will-en bterooven. Een viss-cher bemerkte hem echter, redde hem en bracht hem naar het kasteel terug. Men heeft nu w-el reden om aan de geest vermogens van den Franschen president eenigszins te gaan twijfelen en het is duidelijk, dat zoo iemand niet langer pre sident der Fransche republiek kan zijn. De kogel is nu door de kerk. De ont slagbrief is ges-chreven ten Deschantel ein digt zijn kortstondige pr-esidentiëele loop baan. De dreigende mijnwerk-ersstaking. Zooials reieldisi gemeld, heeft jde con ferentie tafefeebeln iden minister valn hamldel H-onmi© en iae vertegenwootrdi- ge-rs jdien mijhwerik!eirsfe,der.atiie veel tut Verlichting .valn dein toestand bijge dragen. Mie!n m-ofil; nu evenwel niet |d'enk|ein, (dait de Crisis rteieds lis opgelost. De- ijegeiering) blijft n-oig steeds, en terecht, vehh-oioging! idler proiductile lefsjcben. Daarna, wil zijl 'bewilligie-n in looinisverhooging. 1 De m'ijfnwerkers eis-ch-en eehst ten wel -onmii'didellij'k loiojns,verhooging. De- 'zle |eis|cb wefdf noig inieit (direct toege- lstaan; maar de conferentie w-epd tot Maandag verdaagd Korte Berichten. donnart w-orldt als 'd-e man aan gewezen, d-iie ld(© mleeste Ik'ains heeft -oim| president (der Krarischo republiek' te wiobd|en. 'I .Doo-r jden Sint, Goithard-tunneL rifdien nu electrifsqh gieidpeven treinen. Zijl leggjen Iden .afsltand GöSchen-en Airoilo in 13 mpnuten af. De kotenproiductie- in heit Roer gebied isi .in Augustus tengevolge van het verriohlfce pvetrwerk. mtet 7.125 tion per Idag Yermleeiriderd:, -De New-Yorksche beurs, die'door (die .ontploffing Donderdag: was geslo ten, was ig|slterein wie'-er geopend. Sindisi ,1914 is heit aantal Stu dentten laain 30 universiteiten in d© Vereen igidte Stallen talet 47 piclti. toegie1- nomlen. Er |sl één universiteit -die 11237 situldenten telt. .Clemen c:eau hleeft aan een Ve-r- tegienw'oioiidigier vata idle E-cho ld© Paris verteld, dat hij[ -op; zijn reis naar Inidië, die bij dezer dagen onderneemt, Java zal lbez,olelkten. TPoitski hóeft vertklaarid;, dat htet' roo|de leger verzwakt js en het volk ten opzichte van den oiO-rloig lejeh. lijd- Zamle houdï-i|t aanneemtDe arbeiders' en boeren "pi'oetein begrijpen, dat als he-t rooid© legelr een nieuwe ernstige nederlaag lijlat, de t-oeSfcand van jde isovj-et-repubiiek wlanhopig z-o-u zijin. Rade-k verklaart e-Ven-eeus, dat bet lot! Van jde povj-et-republiek thans uitslui tend van haar tn|ilitaxre kracht afhangt. De buit (der Polen van 15 tot 125 Aug. fel: 1004)00 gevangenen, 1100, miitrailleuses en 245 zwarte kanonnen, 1De EngelisCh-ei pretaier Lloyidr George zlou Volgens geruchten lijden aan een z-enuwdepressie. Tusschen Polen en Litauen, zou het (tolt n-ileuwei (g'evechten gek-omen, zijp:. Inwerking t r e ld i n (g - Arbeid s w-ej. 1 Naar het Co-rr. Bureau met z'eker-, hefd vérnelelmlt, bestaat het voornemen de Arbeidswet 1919 gedeeltelijk opj 24 October als', in werking t©_ doleinj treden ©n dein termijn, b-edoield in aift- 101, vijfde lid onldér C der wet, ben treffend© (dó vo-lleidige doorvo-eringvan belt verbad Van arbeid van kinderen benéden 14 jaar, op 1 Juli 1921 tö stellen. (Voior nald-ere inlichting omtrent d©h inhoud der geldend vvo-rdten.de bepa-, lingón ve-rwi]lz'en wij' naar ons 'blaldi van Dinédag j.I.) Di e \V i e 1 i 11 g o n k w c s t i e. Terwijl het gistermorgen nog niet valstsltonid, welke houding de Belgische reigteerina zon aannemen ten opzichte Van bet Engelscbe Vao-rsitel om [de Wie-, lingeltakwelsiti-e aan een oo-mtafes-ie Van vi-e-r te onderwerpen, schijnt de re- fee-ring, in jdien. namiddag besloten te ebblen dit vaoaistel af tó wijzen, aldujs meldt de Msb. De „Vingtipmie Siècle" mteldt daar- ota(trent het vol(gende:: De taSnfeferraad was van meening dat (de voorgestelde commissie van. Vier een compromis in. deize kwestie zon tot stand kunnen brengen, ter wijl wijl niet idieln minsten aanslag op onze souvereiné rechten kunnen dul den. Diieintönfge,vo,l|ge heeft ide ta'infe'- te-rraad ui-ets- anlders kunnen deep' dan' puur -en Simp-ei het Engtelschó voor- sltel tot bemiddeiling Verwerpen. Van. Dein Haag moet de- formteefe erkienning van oinze r-techten komen'. Allerlei. Z. Kj. H. Prins Hendrik bezocht de Brandwetertento-o-nstelling te Arnbemf Op 124 en 25 S-ept. wordt te- 's-Gra- v-e-nhaige het Tweede Nat. .Congres voor de .Weerkracht van bót Nederl. volk gehouden. Z. K'. H. Prins Hendrik is ^beschermheer eT van. Het .uitvo-erp-erctentage van boten over ld|e week van 512 S-ept. te, 15^ Van 20 to-t. ón met 26 Sept. zijn. feldig bons 50 en 51 der Rijkssuikêr- aart. ,0 n d r z 0 e- k. m e 1 k' p r ij; z e n gevraagd. Door den Algemeen-e-n Nederland) schee Zuivelbond (F. N. Z.) i|s in een schrijden aan -den minister van Landbouw, in verband miet de dten laatster tijld vaalc gehoorde m-eening> dat de m|élk te duur is, verzocht d'oor een daartoe bevoegde en deskundige co-mlmissie een nauwkeurig onderzoek te dqen instelle-n naar d© productie;- kosten der melk'. D-e itaelkprijlSï De Bon-d voo-r Melkveehouders be sloot in zij|n alg-eméeniö vergadering voor de 'provincies Noord-Holland, Utrecht en Gelderland vast te houden, aan zijin eisch van -e-en melkprijs van. .20 cent p-er Liter gedurende het tijd vak 1 O-cft. '20 tot 1 April 1921. Vó-or Zui-d-Hoillan-d werd die prijis op 19 ct, bepiaalldi- Polder Walcheren. Hedenmorgen w-erd in h-et polderhuis in-de Abdij de najaarsvergadering van het polderbestuur van Walcheren gehouden, onder voorzitterschap van d©n heer mr, H. F. Lantsheer. De geloofsbrieven van d-e herkozen ten gekozen commissarissen, d-e be-eren jhr, H. A. van Doorn, mr. M. C. van der Minne, L. Dingemansie, A. J. Brakman, Adr. Mal- jaaxs Jz. en J. Botting, werden door eene commissie nagezien en in orde bevonden, waarop tot hun toelating werd besloten en zij als commissaris werden geïnstal leerd. De rekening over 1919 werd ter goteid-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1920 | | pagina 1