Dinsdag 17 Augustus 1920 <14e Jaargang Reclames, No 26» feuilleton GUIZOT. Buitenland. fo.oa Vermeerdering in jaren. Uitgave van ge Naamh Venn. LUCTOR ET EMERGÖ, gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: LANGE VORSTSTRAAT 219, (Telefoon No. 11), Bureau te Middelburg: 7IRMA F. P. DHUIJ L. BURG. Drukkers Dosterbaan Le Cointre, Goes» Om de belangrijkheid van het onder werp en van het artikel, plaatsen wij onderstaand uit De Rotterdammer in plaats van in 'het Persoverzicht bij uit zondering op de plaats van het hoofd artikel. Zijn er ook in de dagen van weleer perioden geweest waarin de vaan der re volutie werd opgeheven, ook gelijktijdig traden mannen naar voren die, aange gord met de wapenrusting des geloofs, met kloteken durf den strijd aanbonden tegen den geest uit den afgrond, die ge zeten op het roode paard, uitging om den vrede te nemten van de aarde. Verhief Bilderdijk, schier vruchteloos, zijn stem tegen den geest der eeuw, vooral "Groen „van Prihsterer heeft miet fors'Chen greep het wezen der revolutie in het licht gesteld. De revolutie -zoo schreef hij in zijn „Ongeloof en Revolutie" bedreigt niet alleen den be staand en staat, maar' de gebeele maatschappij. On geloof aan den geopenbaarden godsdienst is haar bron, onbedorvenheid der men- sehelijke rede haar grondslag, suprematie van den mensch haar leus, verwerping van al wat op traditie steunt ha,ar doel. Op politiek gebied predikt zij souverteini- teit van het volk, .op dat der godsdienst atheïsme, op dat der zedelijkheid verwer ping van de goddelijke wet. Stonden Bilderdijk en Groen ten onzient vooraan in de gelederen der strijders, in Frankrijk werd de eerepalm als zoodanig weggedragen door Guizot. De naam van dezen man, die vooral in het staatkundige leven van Frankrijk zulk een. betaekenisvolle plaats beeft ver vuld, doch voor het jongere geslacht van onzen tijd niet van algemeente bekendheid is, dient, speciaal met het oog op den geest des tijds, .een wijle aan de vergetel heid te worden onttrokken. Met dankbaar heid wordt hierbij gebruik gemaakt van de schitterende schets, die Dr. Kuyper bij het overlijden van dezen rijk begaafden gaf, in de „Standaard" van 17 Sept. 1874. Francois Pierre Guillaumie Guizot werd den 4en Oct. 1787 te Names in Frankrijk geboren uit protestantsche ouders. Zijn vader, een rechtsgeleerde, die met hart en ziel de beginselen der revolutie was toegedaan, moest echter tijdens het schrik bewind op het schavot het leven laten. Te Genève studeerde hij in de philoso phic en keerde in 1805 naar Parijs terug om kort daarop tot leeraar in de ge schiedenis aan de academie (Sen plaats 'te vinden. Na verschillende openbare func ties te hebben bekleed, trad hij eindelijk definitief in het staatkundig leven op en 'stond aan de zijde der revolutionair ge tinte groepen. Zijn kleur was niet on zeker, want enkele jaren te voren nog had St. Simon, die naar Mr. Quack mededeelt .„zichzelvlen gelukwenschte, dat reeds sommige schrijvers zijne denk beelden als' 't ware vulgariseerden, als zoodanig Guizot genoemd, die de histo rische denkbeelden van „i'Organisatleur" uitwerkte. Niet alsof Guizot ooit partijganger der leugd-heriinneringen van een Zeeuwsch dagbladlezer. T)e Zeeuw VERSCHIJNT ERKEN WERKDAG, Abonnementsprijs» Prijs per 3 maanden fr, p. post f 2.SQ Losse nummers Prijs der Adverïenitiënu 1—4 regels f 1.12, elke regel meer 28 cen$, Eenzelfde adv. 3 maal geplaatst word! 2 maal berekend. Bij abonnement belangrijke korting. Kleine advertenties 75 cent. Bewijsnummers 5 cent. revolutionaire ultra's ware geweest. Steeds zocht hij maat te houden. Vooruitstrevend conservatief in den goeden zin des woords, is Guizot onder al zijn lotswisselingen van 1815 tot 1848 gebleven. Tegen te ver achterwaarts kantte hij zich even be slist als tegen bet te ver in de richting der radicalen. Het juiste midden tusschien revolutionair fanatisme en legitimistische koningsgezindheid scheen hem. voor de wateren der Fransche republiek de vei ligste bedding te zijn. Door die gedachte bezield, poogde hij eerst de Bourbons van zin en neiging te doen wisselen en, toen die, toeleg mis lukte, bereidde hij de beruchte omwente ling voor om in den Burgerkoning Lode- wijk Philips een vorst ten troon te heffen, waarin Guizot's toenmalig ideaal be lichaamd scheen. Ofschoon in zijn optreden schijnbare tegenstrijdigheden voorkwamen, toch bleef zijn levensgedachte één. De revolutiebegin selen, mits in haar toepassing gebreideld, boden waarborg voor volksgeluk. Slechts gedurige teleurstelling deed hem straks wegwerpen wat hij eerst met geestdrift had toegejuicht. Ook onder Lodewijk Phi lips kwam de gouden eeuw van volksge luk niet. Er ligt iets roerends in dat rusteloos woelen van ©en getest, zóó machtig, zóó doortastend als de zijne, die het telkens nieuwe plan altijd weer mislukken ziiet, en toch niet moede wordt in gelijksoortige plannen heil te zoeken. Dat de mijn verkeerd was. aangelegd, nu te sterk, dan te zwak gevuld, en in elk geval verkeerd sprong, erkende hij, maar voor den kanker in den wortel van het staatsleven had hij geen oog. De revolutie was hem te grillig, te woelziek, te. onstui mig; maar dat ze in haar diepsten grond ongeloof was, doorzag Guizot niet. Eerst door de gruwelen en ongerechtig heden van de Parijsche omwenteling van '48, vielen hem de schellen van de oogen. Thans, zag hij voor bet teerst de revolutie, in haar ware, afschuwwekkende g©da,ante. ten met al de veerkracht zijner ziel keer de hij zich van zoo demonische figuur af. Na de schandtooneelen v,an '48 was in Guizot's hart de band ,die hem tot dus vei* aan de beginselen van 1789 vastnoerde, onherroepelijk gebroken. Toen Guizot den 12en Sept. 1874, na een veelbewogen leven achter zich, was ontslapen, schreef Dr. Kuyper terecht: Guizot is de staatsman die Antirevolu. üonair werd na de Revolutie dertig jaren lang als zijn afgod gediehd te hebben. Toen hij haar in '48 den rug toekeerde, wist hij wat hij verwierp. Zijn breken met de Revolutie was een breken mef. zijn eigen verleden, een oordeel over eigen arbeid, een manlijk rugwaartskeeren op den eens zelf gekozen weg. Moge Guizot's leven anderen tot bezin ning brengen. Mijne herinneringen gaan terug tot de helft der negentiende eeuw, en bepalen zich hoofdzakelijk tot Beveland, Zuid en Noord, later ook tot Walcheren en con- centrelerien zich tot nieuwstijdingen. Mijn vroegste herinneringen bepalen zich tot twee 'nieuwsbronnen, de Goescbe Courant, die toyete of driemalen per week verscheen en het dagelijksch nieuws uit het leven dier weneld bracht, en het wteekblad de Bazuin, die het kerkelijk nieuws bracht. Beide verschenen in zteer bescheiden formaat. Zeeland was toen zeel* geïsoleerd, onze provincie behoorde in waarheid tot de buitenposten. De post kwam over het veer bij Gorishoek en werd verdei» per post- kar vervoerd, des winters zelèr ongere geld. Telegraaf was. in Zeeland nog niet, evenmin pis vervoer pier spoor, van tele foon had geen Zeeuw ooit gehoord. Zoo konden de nieuwstijdingen niet uitvoterig, °f vlug, of zelfs evenmin van veel be- teektenis zijn. Men kent mogelijk het ver haal, dat de val vain Napoleon bij Water loo twee dagen later in Noord -Bievteland hekend werd door een geschilderd stuk doek op het Hoofd 'te Veerte, aan twiete staken opgehangen. Scherpziienden konden het lezen van den Camperlandsehen wal. Zoo moest men zijn nieuwstijdingen meestal vinden in 'eigen kring, die toch ook zeer beperkt in de courant verschenen. De omroeper was in die dagen teen man geverfd. De platen van Genovteva en die De weeldebelasting. Wij zijn van het avant-projet (voorloo- pig plan) van een weeldebelasting, gelijk de minister zich dit denkt, geschrokken. Wij hebben iii ons Donderdagno. be naar wien men luisterde, en de man op zijn „Zon'dagsch" bracht de familieberich ten huis aan huis en in breedien kring. Reclames in de courant waren onbekend, het verieemigingslevfèn was nog niet gebo ren. Een ongeschreven wet bepaalde den stand, die gerechtigd was tot het plaat sen van familieberichten, en hiet aanplak bord zorgde, dat verkoopingen ter alge meerne kennis kwamen. Maar de twintigstygpuwers zouden zich vergissen in de maeniing, dat die. oudé tijd zonder nieuws was. Alleen het kwam va'n andere zijde.Die onderlinge conver satie was heel wat levendiger dan in onze dagen, gevuld met vergaderingen en cou ranten. Als in Zuid-Beveland des Dins dags de marktwagens naar de stad reden, dan kwam de dag dat men buiten's huis en buiten den dorps-kring, en buiten het dagelijksch leven zich bewoog. Niet alleen de markt, maar ook de neis daarheen bracht interessante mededeelingen van allerlei aard, len het hoogtepunt der con versatie „iverid bereikt op de „pleister plaats", id.w.z. de plaats waar menschen en paarden een kwartiertje rusten zouden. Als zoodanig staat mij Kapelle met zijn gemeentehuis, tegenover zijn mooie kerk ien toren gelegen, nog levendig voor den geest. Op het ruime plein voor hlet Pa rochiehuis verzamelden zich de markt wagens van het Oosteinde. Van Bath en Rilland, van Krabbendijke en Waarde, v,an Kminingen ien Schone, van Wemeldinge ien lersiekle, en allen stapten uit. In 1de groote gelagkamer met roode plavuizen bevloerd iem met helder wit zand bestrooid, stonden tafels, en banken, en stoielien, alles, ook de betimmerde wand, in rood-bi'uine kleur reids ©enige weinigie namen afgedrukt van voorwerpen, welke de minister onder de weeldevoorwerpen rangschikt. Men stelle zich voor: een badkuip, dat wil dus zeggen, niet alleen (©en groote, maar ook een kleine, voor zitbaden, wielke te gebruiken bij sommige krankheden door onze artsen worden voorgeschreven, en daartoe in zulke gevallen moeten wor den ingeslagen een weeldeartikel Voorts: een beddesprei, die moeder de vrouw zoo. zuinig .bewaart tegen dat ze een enkelen keer eens een logé krijgt, een wieeldeartikiel Dan ©en hooge hoed, dien men zich aanschaffen moet, wanneer men tenminste piet telkens een gulden huur wil betalen, voor bijzondere gelegenheden, een ding, waarvan ^rie 't draagt, ook (al heeft hij het .cadeau gekregen, een afschuw beeft, leen noodzakelijk kwaadeen weelde artikel i j Ook een wandelstok, de steun van dien grijsaard, de g-eziel ook van den jongen man die, om wat reden dan ook, een stok uooidig acht, hetzij uit vrees voor honden, of om bij overval door auto's wat vlugger uit de voeten te kunnen^ of om bij een lange wandeling* een reis genoot te hebbeneen weeldeartikel! Evenzeer muziekipstrumeaiten, idie nien in huis heeft om zich te ontspannen na drukken arbeid, of om groote gezinnen ge zellig bijeen te houden; of ook, wanneer men leeft voor de kunst, zichzelf ten de huisgepooten oefent en, waar mien de mid delen mist om anderen te gaaai beluisteren, het kunstgenot in eigen kring zoekt, voor dezulken is een muziekinstrument een weeldeartikel! Een brandkast die men noodig heeft voor 't bewaren van kostelijke familie stukken of van ©enig geld, dat men voor een ander in bewaring heeft, is in onzen tijd, waarin de inbreker zijn triomfen viert.een weeldeartikel! Een vulpenhouder, waar men niet bui. ten kan (vroeger .gebruikten de mienschen .een zakinktkofcer, die, wanpieer die lek werd, dein zak bedierf) is, wanneer er een gouden pen aan zit, die men juist neemt om goedkoop uit te zijn, wijl men dan een pen heeft voor zijn leven, is. een wieeldeartikiel! En dan fietsen ,vloerkleeden, slobkou sen, matten, rooktafeltjes, prentbriefkaar ten, 't zijn altegoar weeldeartikelen Neen maar, het is zeer te, wenschen, dat de minister zijn oordeel nog ©einsi aan een revisie onderwerpt, alvorens, van dit avant-projet een wetsontwerp te 'maken. Laat hij gerustelijk een hooge belasting opleggen, waar werkelijk weielde woont. Maar hij zie niet voor weelde aan wat om zijn ethiscben achtergrond het tegtendeel van weelde: een levensbehoefte voor velen is. De toestand. Schoon '(.rustig (schijnt, world! de toeistan® met jdem1 idlag: toeeir! onrustba rend. i i van de Prins, gewond bij Quatrié-Bras, Versierden den wand. Op bet eenvoudige buffet vond men de flesschen miet vteel- kleurigen inhoud. De vrouwelijke reizigsters naniten meestal aan de tafels plaats, het centrum voor de mannen was den haard. Zoo groot .als een huisikamier in Nieuw-Goes was die schouw, beztet met gekleurde lei tjes, aan weerszijden eten loket of hokje tot bet bergen van het gelag, teen haard- ijzer niet figuren en eten stookplaat, waar omheen leen dozijn manne'n plaats vin den konden. In den winter hielden de' matenen tijdens de conversatie zich glerie- geld bezig met het wiegvtegten mtet d© kou sen de klompen waren uit van de vuur sprankel s, die van de brandende mutsaards spatten; de vrouwen voorzagen zich van ©en uitgebranden turf voor de stoof en zoo ging de reis huis- of markt- waarts verder. De thuisreis w©rd aanvaard met de wieten schap, welke bewoner een vacant huis of .hofstee betrekken zou, aan wie een geluk of etep ongeluk was over komen, voo hoe hoogen prijs deze of die land gepacht of teen koe of eten paard gekocht had, hoe duur de prijs van de tarwe en de boter en de eieren wap ge weest enz. Op dergelijke wijze werd 's winters avonds de conversatie in menig parochie huis aan den gang gehouden. Als het donker wierd viereenigdan zich ©enige dorps-notabelen rondom den haard en het nieuws van den dag op alle terrein des levens werd toegelicht |en aan critiek on derworpen tot de dorpsklok te acht ure luidde. Men noemde dat wel teens de „pap- klok" ten idan ging ieder huiswaarts. .We sprake© tot nu toe over het nieuws De «rteerhandelingen te Minsk zul len wel ion niets uitloopengeivolg van het verschil van uitgangspunt, doel en belangi der beid© onderhandelende par tijen. Wat die Poolsche rcaeering ver langt, kloplt niet met die bedoelingen kier sovjet-regeering. De meerderheid Üezeir laatst©, tuk ,op| haar vinding; het zelfbeschikkingsrecht der volken, voiewt overal het radenstelsel in, en is na 'de verovering van Warschau voor nemens d© centrale sow jet, die thans te Bielostok zetelt, naar de hoofdstad over te brengen en dan daarmee, vrede te sluiten. Hiertegenover ,staat dat de Poolsche gevolmachtigden in opdracht hebben noch de voorwaarde van geheel© of geideeltelij'kfei ohtwaptening, noch de door de gieallieerdten ontworpen grens (van het z.gi, ethnografische Polen) te aanvaarden. Mislukken nu de onderhandelingen, dan staat te vreezen dat de Geallieer den Polen loslaten. Wat ze trouwens toich wel zullen mjoeten doen. Allicht voor Frankrijk een uitkomistje, name lijk olm' mlelt eer ten fatsoen uit de blind© steeg uit te klonten, iwlaajrte Idle! tegfeering zich tie ktvader pre heeft vastgezet. Die pioging del" Frajn&che politiek', om' Polen tot scheiidsmuur tegen Rusland te m'aken, woirldit derhalve verijdeld;' Frankrijk zal 'tnu in West Europa moeten zoekennamelijk aan de Rijn grens. Voor Duptschïarid weer een kwade kans te meer Wat overigens „het kapitalisme" in Polen te, wachten staat, mag blijken uit een verordening, der Sowjet-'regee- ringb waarin deze bevel geeft Ifco.t het organiseeren van een onbarmhaïtigen massa-terreur tegen die grootgrondbe zitters, alsmede tegen alle Polen, die aan den oorlog tegen Rusland' hebb'en deelgenomen. De inbeslagneming van alle landbouwproducten en van alle wapenen der. Poolsche bevolking en 'de „inkwartiering van roode .troepen in alle Poolsche dorpen en stelden tot het herstel v,an de orde., en de overne ming van Polen door het Russische proletariaat, .moeten in elk geval gef- ëischt weidden. Een bijzondere commis sie zal de snelle kolonisatie van Polen voorbereiden. Uit Ierland. Tè Dublin hebben Zaterdag: laat ern stige onlusten plaats gevonden, die te1- g'en de militairen gericht waren. Er wedden Soldaten uit de .tram gegooid en erg toegetakeld. Veirscheienen wer den er in de Liffey, de rivier waaraan Dublin gelegen is, gegooid. Uit een vrachtauto, waarin burgers zaten, werd een militaire patrouille van 50 man beschoten. Te Bantree, in het graafschap Cork', heeft zich Zaterdag eveneens een droe ve gebeurtenis .afgespeeld. Soldaten die een defect vliegtuig bewaakten, wiedden "door gewapiemde burgers aan gevallen. Er volgde een verwoed' ge vecht, waarin een s'oldaat werd gedood en een {tweieldlei gekwetst. De aanvallers hadldleu vier doocten en drie gewonden. uit het bedrijvige leven. Maai' ook doods- tij'dingen droegen een eigenaardig cachet. Als de „man in 't zwart" de „wete" deed. aai teen kring veel uitgebreider dan wij ons voorstellen kunnen, en als het lijk bij de uitvaart gevolgd wierd door een gansch' ■groote schare, dan wierd wel duidelijk' hoe zeer men met elkander meeleefde. Toch had ook dit weder wat .al miet ©en schaduwzijde. Als de begrafenisstoet voor bij ging onder 't oog van. de op straat toeziende dorpsbewoners, dan wlerdan de' deugden of gebreken van den overledene gewogen en bet eindvonnis gteveld. Eens stond ik op een onzier dorpen ©en begrafe nis aan te zien, waarbij zeer vele lijk- gaagers, men zei wel 150. Ik hoorde de kwaliteiten van den overledene uitvoerig bespreken, en als eindoordeel hoorde ik een vrouwlëstem, met blijkbare instem ming van velen ziegg.en: hij was ©en goede vent, maar ijsielijk gierig, 0,nze Lieve Heer zal hem nu wiel krijgen. Hoevele analphlabeten zonden onder dat gezelschap geweest zijn? Opgevoed in aanraking met velen, her- inner ik mij' de dagelijksche ontmoeting met hen, die geen A voor een B kenden. Maar alles, alles werkte mee om de courant als nieuwsblad te doen ontwik kelen. De courant werd door afschaffing van zegelrecht en verminderde port onder 't bereik van velen gebracht. Het partij- leven ten het verteeniging siteven ontwikkelde zich ten de courant was' daarbij de leids vrouw en die dienares beide.. De gewoonte of de mode bracht teen bneteden kring tot adverteeren van familieberichten, de courant nam op oneindig betere wijze de plaats van den omroeper in, en door het toenemend gebruik van het onderwijs Velen zien op tegen |den ouden dag. Toch dient dit een tijdperk van rust tei zijn, vrij van rugpijn, urinekwalen ea' rheumatiek. Veel hangt af van de nieren. Ais deze organen verzwakt zijn, kunmten zij het bloed niet rein houden en worden urinte- zuurvergiften door de bloedsomloop naar d© zenuwen, spieren, gewrichten en aderen' gevoerd. Dan schijnt de oude dag een1 last het gehoor en. gezicht beginnen af te nemien het geheugen te verminderen, ten de rug en Jeden wordien pijnlijk' en stijf. Een van de beste dingen, die van: t jj Foster's Rugpijn Nieren Pillen gezegd wor- f 1 den is, dat zij ©en zegen voor menschen op leeftijd zijh, ©n juist ouden van dagen' zeggen dit zelf. Uit eigen ondervinding bleek hun, dat dit geneesmiddel blijvende baat geeft. Dit special© mier geneesmiddel helpt bjf nier- en blaasaando enïngen, rheumatiek, graveel, rugpijn, nier-waterzucht, spit en steen. Foster's Pillen wekken de nieren op. ten versterken haar, heelten en verzachten1 ide blaas, en houden ;hiet lichaam vrij' van overtollig urinezuur. Zij werken niet op, de ingewanden. Dit is leen dier redenen, waarom zij geschikt zijn voor oud en jong. Eischt de echte Foster's Rugpijn Nieren Pillen, voorzien van de handteektening van Jamles Foster op de verpakking. Te Gotes verkrijgbaar bij de Paauw Co., te Mid delburg bij fa. C. Schuit© Co. a fl.73 p. doos of f 10— (p. zes doozen. (38) Een Vlaamsche betooging. Eieh Viefc'gialderimg te Brussel ran voor zitters van giemteeinteto'Oridlein yam. oud- strijders had een vreedzaam' verloop. De voorzitter der vergadering hief met instemjming de leus aan: geen revolu tie, maan organisatie. Rij protesteerde tegeh de veroobdleelmg van doctor Ver- duy'n en zette een program uiteen van. steun .aan (de ouchstrijders, Strijd tegen de woekeraars, actie 'tegen het over dreven militair i sme, en d© militaipei verbonden, aktïe (vóór amnestie voor hen die in een oiogenblik' van zw;ak- 'heiiu handelden; inrichting van een internationale van oud-strijders, lier- opbeuring van het land. Een motie ,weFd vervolgens onder applaus goedgekeurd, waarbij 95,000. Vlaamlsche oud-front-soidaten 'zich so lidair verklaren toet den aangehouden leider, Idr. .Verduynkrachtdadig pro test aanteekenen tegen de 'beschuldi gingen, Idie er 'tegen heto zouden kun nen ingebracht. Izijn en een beroep idoen op koning 'Albelrt als oud-Strijlder, om Verdhyn's invrijheidstelling te beko men. De slotwoorden van ,deze motte luidenVerlduyn vrij of wijl er bijOok! werd er protest aangeteekend tegen de inbeslagneming van de vlag van den bond Antwerpen door het parket. Deze vlag werd reeds door een andere ver vangen, vervaardigd .uit saamgenaaide werd de behoefte aan lectuur gevoed. De oorlog van' '70 Frankrijk' Duitsc'hland waarbij allen op zeer sterke wijze meeleefden bracht de cou rant dn tal vanhuisgezinnen, waar ze vroeger nooit verscheen. Zoo; w'erd de courant een dagelijksche vriend. Een bode die alle dagen blijde tijding bracht of als Jobsbode dienst deed. In ieder'geval een onmisbaar meubel dn ons buishóuden. Een eeuw geleden kende mien in breede kringen, geen spoor, geen stoomboot, geen auto, geen fiets, geen horloge, geen pa- rapluie, geen naaimachine, geen telegraaf, geen telefoon en geen courant. Denkt u die wereld We spraken van nieuwstijdingen in den ouden (tijd door de courant geleverd. Ze Waren sohaarschl en toch pok Weer niet zonder schaduwzijde< Ook de chroni- quie scandalieuzte vond beoefenaars. Diaar wias een1 tijd, dat m'en in vele zeer vele Zeeuwsche huisgezinnen de Zie- rikzeesche Nieuwsbode .vond. Haar po pulariteit schuilde in de rubriek „Ge mengde berichten"' en bestond uit dorps- praatjes. Pietje v.an R- van 't boekje moest niet zoo dikwijls door de Voplrstraat loo- pen of Jan de Smid moest liever naar zijn aanbeeld da,n naar de mleisjes kijken, anders zal hij zijh vingers branden. Dat waren de berichten, die insloegen en deden raden naar den bedoelde of naar den auteur. 'Onder den titel van de Ekster ver scheen een weekblaadje waarbij men een oneervolle vermelding afkoopen kon! Met of zonder couranten, de wereld is en blij® boos! de K. '1 j

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1920 | | pagina 1