No 229 Donderdag I Juli 1920 54e Jaargang Statan-Ge^eraal. FEUILLETON. DE PELGRIMVADERS Buiteiiiand. Uitgave van Bo Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO» gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: BANGE VORSTSTRAAT 219. (Telefoon No. 11). Bureau te Middelburg: EIRMA F. P. DHUIJ - L. BURG- Drukkers: Oosïëfbaap Le Cointre, Goes, Ve Zeeuw VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. AbonnBmeDtsprjjfs: Prijs per 3 maanden fr. p. post f2.50 Losse nummers f0,08 Prfls der AdvOrteatiëo: 14 regels f 1.12, elke regel meier 28 aent Eenzelfde adv. 3 maal geplaatst wondt 2 maal berekend. Bij abonnement belangrijke korting. Kleine advertenties 75 cent Bewijsnummers 5 cent. De laatste der mohicanen. Minister De Visser zag zijn ontwerp nieuwe lager-onderwij swet aangenomen mtet 75 tegen 3 stemmen. Tegen stemden de beide aanwezigen van uiterst Links: v. Ravtesteijn lea Kolthek, en voorts de vrij-Liberaal Visser van IJzemdoorn. Deze hooggeleerde, staande op biet oud- Kappeyniaansche standpunt, kon 'f niet over zich verkrijgen het beginsel der vrij heid, rechtsgelijkheid en verdraagzaam - beid, door zijne geestelijke voorvaderen gepropageerd, ook tegenover de bijzon dere school in toepassing te brengen. Voor hem schijnt te hebben vastge staan: liever sneuvelen in de laatste schans, dan zich over te geven. Een eerbiedwaardig standpunt. Het doet denken aan het isolement van Groen van Prinsterer, doch alleen met diem verstande, dat in diens isolement zijn kracht lag, doch in dat van den oud-Liberaal diens zwakheid. Groens isolement was een verzamel- signaal, een strijdkreet, een daad die be zielde, een heenwijzing naar de toe komst. Vissers isolement is een stuiptrek, een zucht, welke terugging in 't verleden, de stervenskreet der eens oppermachtige, en in haar oppermacht zoo wreede groot- Liberale partij. Helden uit bet verleden, die uw leven gewijd hebt aan de vrijmaking van het onderwijs, komt en aanschouwt uw triomf. Gij, staatslieden en schoolmeesters, rechts- len linksgeleerden, aanzienlijken en gerin- gien, mannen en vrouwen, die gestreden eu gebieden hebt voor de verbreking van ■hlet juk, gij groote en kleine martelaars, wier namen ons voor de aandacht staan, doch van welke wij er geen enkele zul len opteekenen, teneinde niemand oneer aan to doen, komt en verblijdt u met ons over de kentering in der menseben gedachten, over de wondere leidingen des Heeren, over de aan uw nageslacht in den schoot gevallen goederen. Mogte een dankbaar nageslacht uwe na gedachtenis in eere houden. Want 't kan u nooit genoeg danken voor hetgeen gij, tot zelfs in 't meest afgelegen, kleinste: plekje van onzen geboortegrond, tot voor bereiding van dezen gedenkwaardigen 30en Juni 1920, gewrocht hebt. Poge 't daarom die erkentelijkheid te toornen door een gedurig streven naar ver betering van ons Christelijk volksonder wijs, de bevestiging zijner grondslagen, en de propageering van de vreeze des Hoeren, die het beginsel der wijsheid ein der wetenschap is. Tweede Kamer. Een mooi moment. Bouwbe drijven. Schreiend dure' bouw kosten. Nooit genoeg. Een verdiende bloemenhulde. Wij beginnen met 't voornaamste. Ge lijk wij reeds gisteren meldden, heeft de Kamer de Lager-Onderwijswet in twee de lezing aangenomen. De aanneming ge schiedde met 75 tegen 3 stemmen, die der heeren Visser van IJzendoorn, Kolthek ien Van Ravesteijn. Van de sociaal-(democraten verlieten mej. Grotoeweg en de beide heeren Ter Laan da zaal om na de stemming terug te koeren. Na de stemming ontstond er een ap plaus bij de; rechterzijde, terwijl Minister Die, Visser van alle zijden werd gelukge- 23) 0 Anna Carver had haar geloof op een onwankelbare Rots gevestigd. Zij kende de liefde en de_ trouw van haren God. Zij wist in wiem zij geloofd had. Da dag was voor haar gekomen dat haar onderwor penheid op de zwaarste proef zou worden gesteld. Den 7den April, twee dagen na htet vertrek van de „May Flower", kwam dfe heer Carver, die zich op het veld bozig hield met maïs te planten, tegen htet midden van den dag in het dorp terug. Zijnte immerdoor lijdende vrouw was te huis. „Ik heb hoofdpijn", zeide haar echt genoot enkel. Zij was verwonderd hem zoo spoedig terug te zien. Hij ging stil in een hoek van de hut zitten. Anna was naar Edward Winslow gegaan, om onder wijl de oude vrouw in het verzorgen harer kinderen te helpen. De kleine schepsel tjes kienden hunne vriendin; alle drie sta ken haar de armen toe. „Gij zult nog (eens hunne moeder wor- dén", zeide de oude vrouw op kalmen toon, alsof zij iets heel eenvoudigs aan kondigde. wteinscht, ook door de sociaal-detnocra,- ten. j i Voor den minister een aangenaam en gelukkig oogenbiik. Genade en eere ge geven, zal ook wel in zijne ziel geruischt hebben, bij de in-ontvang stneming van zooveel gelukwensehen, ook van staatkun dige tegenstanders, waaronder velen, die hem zoo loyaal, waar maar immer mo gelijk, gesteund .hebben. In dit verband noemen wij met name den heer Kete laar, met wien in 1918 de hoofdredacteur vain ons blad te; Kruinktgen een lans brak, en die in antwoord op door dezen uitge sproken twijfel zijn voornemen tot mede werking aan de volledige vrijmaking van het bijzonder onderwijs te kennen gaf; en dit woord ook gestand deed. Hulde aan hem en alle voorstanders van openbaar onderwijs, die tot de oplossing van den politieleen schoolstrijd hebben bijgedra gen. Het blijde moment der aanneming van De Vissers schoolwet werd omlijst door een interpellatie van den heer Kolthek tot den minister van arbeid in zake de uitsluiting in de bouwbedrijven. Waarom, zoo vroeg hij, heeft de minis ter zich met dit conflict niet bemoeid? Is 't hem bekend, 'dat deze uitsluiting uit sluitend is uitgelokt door de werkgevers in overleg met de organisatie: „Centraal Overleg"? Dat de bouwvakarbeiders op de bestaande voorwaarden betreffende loon- en arbeidsduur willen doorwerken? En zal de minister zorgen dat de ge meentelijke woningbouw en de door de regeering gesubsidieerde woningbouw toch doorgaan? De minister antwoordde, dat hij zich wel degelijk met 't conflict heeft bemoeid, doch niet geslaagd is. Hij blijft echter bereid de partijen tot elkander te' brengen en te trachten overeenstemming te krijgen. Die tweede vraag beantwoordde de mi nister bevestigend ien hij ziet daar niets in, wat mien den werkgevers euvel kan dui den. De patroons doen hier niet anders dan wat die arbeiders al jaren hebben gedaan en wat in een goede organisatie ook behoort te geschieden. Hij acht een flinke patroonsorganisatie ook in het be lang der arbeiders. De derde vraag moet spr. ontkennend beantwoorden. De Centrale Bond en de Federatie willen alleen op een basis van f 1.05 een nieuw contract aangaan. De arbeiders willen echter handhaving van den bestaamden toestand, waarbij zij Za terdags ©en extra hreiage krijgen. De werk gevers hebben dit in de hand gewerkt, er zijn er die Zondags bij de werklieden rondgaan, miet de beloften van een extra j toelage. Daardoor is de loonpolitiek in j de bouwbedrijven in den grond bedorven, j Wat die; laatste vraag betreft, spr. hoopt t tijdens het reces de vier Memories van Antwoord betreffende de woon- en huur- wetten gereed te hebben, men kan 'dan na het reces de woningpolitiek in 't ge heel bespreken. Voor den woningbouw, die onder handen is, geiden natuurlijk de bestaande con tracten, maar de minister zal zich wel wachten hier in te grijpen, zeker niet bet minst omdat het in dé bouwvakken een warboel is, vooral door de' gebrek kige organisatie der patroons. Nu is er miet instemming van al de heeren die in de Kamer over de zaak spraken, overeen gekomen, dat er een commissie van en- quiete zou worden ingesteld, die over de toestanden ,in bet bedrijf zal rapportee ren. Maar tot nog toe hebben de par tijen hun menscben voor die commissie niet aangewezen. Dan moet, aldus de heer Anna bloosde verontwaardigd. „Hunne moeder ligt pas drie dagen in bet graf", antwoordde zij. „Zij was leen godzalige vrouw", hernam d© oude vrouw; „zij is zonder een oogen biik van twijfel of angst gestorven, en toch zij had haar man en hare kinderen lief; maar Edward Winslow is jong en kan in d'ez© woestijn niet alleen blijven." Anna gaf hierop geen antwoord. Zij maakte het jongste kind van mistress Winslow op hare armen in slaap. Zij gieleiek op haar; het vredige gelaat van het kleine kind herinnerde haar de zegevie rende kalmte 'der stervende; maar geen lenfcele worsteling had nog het hartje, dat zoo zacht kloptei, verontrust: geen droefe nis had nog 'die frissche wangen doen rimpelen. Anna kuste het voorhoofd van het kind, legde liet in. zijn harde wiegje van boomschors meder en ging weg, vast besloten d© kinderen van Edward Winslow niet meer te komen verzorgen, en toch de naam deed haar altijd het hart kloppen. Van huis tot huis, overal verrichtte zij den een of anderen kleinen dienst, tot dat zij in hare woning terug kwam. „Is mijn vader hier?" vroeg zij ver wonderd, toen zij binnentrad. „Ja, hij slaapt", antwoordde hare moe der, terwijl zij 'een teeken tot stilte gaf; Smeenk, de minister zijn invloed maar aanwenden op de moderne en syndica listische arbeiders, om de loonen te aan vaarden die in het collectief contract zijn vastgelegd. Maar ook dat meende de mi nister niet te kunnen .doen, omdat hij zich daardoor misschien de handen bin den zou voor ©ene andere oplossing. De heer Kolthek zag wel, dat een motie om den minister te dwingen „het verlossen de woord" te spreken, geen kans zou hebben, en daar er toch ©en zondebok moest zijn, schoot hij ten laatste nog eens uit zijn slof over de christelijke organisatie© die „het luguber werk der reactie" dienen, doch de heer Kuiper wees dia aanklacht af met. de zeer juiste her innering, dat de aan de Chr. organisaties aangeslotenen meestal in kleine steden en op 't platteland wonen, en deze over 't ge heel met hun loon tevreden zijn. Van loonen gesproken. De minister vond nog gelegenheid om zijn hart vast te hou den voor de stijgende, woningbouwkosten. In Amsterdam kost op dit oogenbiik een arbeiderswoning ruim f 10.000, dit betee- kent een huurprijs van f 16 per week. Men is thans reeds aan een, toestand, dat dia huurprijzen niet meer te betalen zijn, terwijl de woningnood eerder toe dan afneemt. Spr. noemt eenige cijfers, door den directeur van den Bouw- en Woningdienst te 's Gravenhage; den heer Bakker-Schut, hem verstrekt. Iin 1914 waren de kosten der materialen voor ieen arbeiderswoning f1560, thans in 1920 f4115. De arbeid sloonen bedroegen in 1914 f 740, in 1920 f 1850, bet toezicht kostte in 1914 f 20 en in 1920 f 30, ar chitects-honorarium f52, thans f65. Spr. vraagt zich miet angst af, waar dit been moet. Hierop volgde een interpel latie van den heer Ossendorp aan den Minister van Onderwijs om aan de in zorgen zittende onderwijzers een voor schot uit ta koeren, niet kleiner dan vijf honderd gulden en met spoed. De minister evenwel, hoezeer ook over tuigd, dat de onderwijzers geholpen moe ten worden, meende toch niet meer te kunntea toezeggen dan f150, ongeveer het bedrag waarmee de wedden zouden ver hoogd zijn, wanneer 'teerste ontwerp L.O. aangenomen ware. De heer Ossendorp, door de heeren Ketelaar ien v. d. Bilt gesteund, was ech ter met deze toezegging van een „fooi" niet tevree en stelde een motie voor, die morgen in behandeling komt. Het is een kwade tijd. De menschen krijgen steeds meer en niemand is tevree met het brood zijns bescheiden deels. Ten slotte nog e;eji stukje physionomie van de Kamerzitting voor en pal de stem ming over de onderwijswet. Aan de rechterzijde ontbrak slechts één lid, de heer v. Groenendael, en er is een vacature: de heer de Geer. Aan de linkerzijde ontbraken er ruim twintig. De Maasbode schrijft De stemming werd met eenige Ver wachting tegemoet gezien, want er had iets verluid over een verklaring der1 so ciaal-democraten. Maar alras bleek, dat er geen gevaar was, wanlt zoowel socia listen als liberalen stemden vóór, en met 75 tegen 3 werd de wet, die de grond wettelijke gelijkheid Van openbaar en bij zonder onderwijs codificeert, aangenomen. Er klonk applaus, en niet alleen in de Kamerook van de tribunes, die vol waren Maa|r in de Kamer steeg; een oogen biik de ontroering toen de leden (en ook de leden van links, ook de sociaal democraten', de heer Ossendorp vooraan) den Minister kwamen gelukwensehen. Bij zonder hartelijk schudden de heer Lob man ien Dr. de Visser elkander de hand, en ook de algemeen© rapporteur, de heer Van der Molen, kreeg zijn deel aan de hulde. E:en oogenbiik van grooten triomf voor den Minister, maar ook voor den ouden heer Lobman, die een strijd van meer dan een halve eeuw aldus beslecht en met de overwinning bekroond ziet. Maar de heer Lohiman stond er rustig bij en glimlachte, den lach van een ouden en wijzen manMen bracht hem in een der kamers een groote mand bloe men van vereerders, die daarvoor van buiten de stad waren gekomen. Ep de leden van de rechterzijde praatten in de koffiekamer even naeen groot histo risch oogenbiik was voorbij. Hongarije. Staatskanselier Renner te Ween en heeft de conferentie tusschen vertegenwoordi gers van de Hongaarsche regeering en van het internationale vakverbond en den internationalen transportarbeidersbond ge opend met een rede, waarin hij verklaar de, dat de Oostenrijksche regeering gaar ne alles zou doen om tot opheffing van den boycot te komen en zich tot bemid deling bereid verklaarde. Fimmen, de secretaris van het inter nationale vakverbond, constateerde, dat dit in geenen deele zich in de binnenland- sche aangelegenheden wilde mengen, doch' zich alleen bekommert om de arbeiders klasse in Hongarije en dat in haajr belang het internationale vakverbond den boycot over Hongarije heeft uitgesproken. Tot dezen boycot hebben 28 millioen arbei ders, in vakvereenigingen georganiseerd, besloten en hij zal duren tot de Hongaar sche arbeidersklasse beveiligd is en eenl einde is gemaakt aan de witte terreur. De Hongaarsche gezant Kratz verklaar de, dat 'het manifest v^n het internationale vakverbond véle vergirssïngen en onjuist- heden bevatte en sterke overdrijvingen. Na twee revoluties eri de economische catastrofe van de Roemeenische bezetting kon bij het herstel van het gezag van het j staatsbestuur de volle rechtsorde door de Hongaarsche regeering met den besten wil, in zoo korten tijd niet bereikt wor den. Ex lean echter niet worden gespro ken van terreur als regeeringssysteeml. De maatregelen, waarover de arbeiders kla gen, waren niet gericht tegen de arbeiders, maar tegen het bolsjewisme. De regee ring doet steeds haar best de door de reactie van een deel der bevolking tegen het radensysteem verwekte betreurens waardige incidenten in te dammen en on- mogelijk te maken. Naar enkele door de arbeidersorganisaties aangebrachte geval- j len is hij bereid een onderzoek in te j stellen. Korte Berichten. I Tel Kassei hebben de stedelijke auto riteiten te zamen met de vakvereenigin gen een economische commissie gevormd om, ter voorkoming van levensmiddelen- relletjes, tot een prijsdaling te komen, desnoods door overheidsmaatregelen. Uit alle oorden van Duitschland blij ven hevige klachten komen over de slechte' kwaliteit van het brood. De vereeniging van geneesbeeren teDus- sleldorp heeft in een adres aan de rijks- regeering en aan het rijksgraan-bureau verklaard, dat het tegenwoordig in Dus- „hij is thuis gekomen, zeggende dat hij hoofdpijn heeft, en hij' is in slaap geval len." Anna kwam dichterbij. Haar vader scheen zwaar te slapen. Hij had eien hooge kleur; hij ademde hijgend. Zij keek hem met schrik aan, terwijl zij haren rug op zettelijk naar hare moeder keerde. Zoo bleef zij een kleine poos, zwaar gedrukt, maar trachtende zichzelve te beheiersehen. Een enkel© blik zou haar voldaan heb ben; zij had gezien dat haar vader ziek, (erg ziek was, en dat hij geen weerstands kracht meer had. Stil, zonder hare moeder iets te laten blijken van de vrees die haar het hart beknelde, maakte Anna voor haren vader het bed op, maakte water warm, ging foien bij hem, hij was weggeraakt, en dompelde zijn voeten in het bijna kokend hleete water. Dit deed hem bijkomen; hij opieude de oogen en zich half oprichtend, ziedde hij: „Dat is goed zoo!" Weldra, toien hij het hoofd wat verlicht gevoelde, sleepte hij zich tot bij het bed. Anna had iintusschen Wrestling Hopkins naar het veld gezonden om haren broeder te halen. John kwam op het oogenbiik, dat de heer Carver zich op zijn matras neer vlijde. Hij' Ontkleedde zijn vader, en legde bean op het bed. Sinds verscheiden maan den sliep de gouverneur van de kleine kolonie geheel gekleed, om zoowel des nachts als overdag bij alle gebeurtenis gereed te zijn. John deed alles onder leiding van Anna. Hij was verstomd, als verplet, door wat hij voor oogen had: nog maar drie uren tevoren, stond zijn vader nog met hem op het veld te werken. Mistress Caver, die zich zonder hulp niet bewegen kon, was in een nabijzijnd ver trek gebleven. 1 „Wat is ier dan toch gebeurd?" vroeg John, zoodra hij zijn vader te ruste had gelegd. Anna was bezig een drank ge reed te maken, en antwoordde niet. Haar broeder legde de hand op haren schou der; zij wendde zich om. John verschrok, ziende hoe bleek zijn zuster was. Hij sprak binnensmonds: „Wel gij goede en getrouwe dienstknecht; over weinig zijt gij gietrouw geweest; over veel zal Ik u zietten, ga in, in de vreugde uws Heeren". Zij zweeg een oogenbiik. Daarna ging zij voort: „Dat is ler gebeurd, John! Vader heeft deze stem gehoord en hij gehoor zaamt." „Dit wil zleggen, dat hij sterft", zeide de altijd praktische John. „Hij sterft", herhaalde Anna, „en moe der zal hem volgen". „Dan zullen wij alleen zijn!" zeide John, sieldorp verstrekte brood, schadelijk voor de gezondheid is. Uit Essien wordt gemeld, dat daar een groot aantal gevallen van typhus voor gekomen zijn. Verscheidene personen zijn Ier reeds aan gestorven. Bij1 loting voor de samenstelling van het Gezworenenhof te Praag zijn ditmaal aangewezen om deel uit te maken van door bet lot voor bet eerst ook vrouwen' dit hof. Z© zijn zeven in getal. Tel Parijs zijn de juweelen van Gaby, Deslys verkocht. Zij hebben 2.303.900 fr. opgebracht. De jonggestorven variété-ar tieste had in haai' testament bepaald, dat de opbrengst van haar kostbaarheden den armen van Marseille, haar geboorteplaats, tien goed© moest komen. Inbrekers hebben uit de magazijnen van d© Ullmann-maatschappij diamanten ter waarde van 200.000 dollars gestolen. Robinson is gekozen tot voorzitter van d© Democratische National©' Conven tie, die te San Francisco bijeen is voor d© candidaatstelling. De commissie, be last m©t de opstelling van het verkiezings program is bijna uitsluitend samengesteld uit aanhangters van de regeering, d.w.z. van Wilsons politiek en het vredesver drag. De geallieerden hebben, vooruitloo- pende op het vredestractaat alle forten aan weerszijden van de Dardanellen verwoest. De Sowjet-regeering verlangt bij hare vredesonderhandelingen met Finland te Dorpat, dat dit land zijn deel zal dragen! van d© oorlogskosten, die Rusland ge maakt hoeft tot op den dag, dat Finland zich van Rusland beeft afgescheiden, Bij htet personeel van de tram te Berlijn hebben ongeveer 8400 stemmen! zich voor de staking ien 1200 tegen del staking uitgesproken. Die dekten van Westminster heeft leien oproeping verspreid om 20.000 pd.st. bijeen t© brengen voor het in stand houden) van do Westminster-abdij. De Koning heeft bovien aan de lijst geteokend roet ©en' gift van 1000 pd.st. Die Engelsche politie vond in dei woning van het onafhankelijk gemeente raadslid Hacklander te Wennelskirchen 2 machinegeweren en 200 geweren. Wegens dit feit is de man door den Engelscheni krijgsraad tot eten jaar gevangenis en 10000 Mark boete veroordeeld. Het aantal personen, dat in Duitsch land ondersteuning van het rijk geniet, n.l. invalioden-, ouderdoms-, weezen- en weduwen-pensioenen e. d., bedraagt 1.911.672. D© lokaalspoorweg Dortmund Ha ren'Schuren zal worden doorgetrokken naar de Aplerbecker Ijzersmelterijen, zoo wel om deze met het Dortmund-Ems-ka- naai te' verbinden alsook als middel tot werkverschaffing aan een aantal werkloo- zen. Wegens den moord op den kleerma ker Koeltors die naar ©en afgelegen' plaats gelokt ien daar doodgeschoten werd -zijn dei vrouw van den kleermaker, benevens do stoker Nix en diens vrouw, door dei gezworenen te Gladbach ter dood veroordeeld. Wlegens belastingschuld is te Buer- Erl© bet vaandel van de katholieke ge- ziefaivereieniging in beslag genomen! Het bekende natuurmonument te Ha gen, de 800-jarige Harkort-eik, is ver ten maakte oen beweging van schrik, als ware hij een Mein kind geweest. „Zij zullen bij elkander zijn", antwoord de zijne zuster, wier gelaat weer kalm was geworden. John sprak geen woord. Mistress Carver riep hare dochter. Hare kinderen brachten haai' bij het sterfbed' van haren man. Zij liet geen bezorgdheid of droefheid blijken; gezeten naast haren man, keek zij hem aan. Eenmaal boog zij zich over hem been, drukte de lippen op zijn voorhoofd. Anna ien John verwij derden zich eerbiedig. „John!" ziedde zij. Haar zoon kwam nader. „John!" herhaalde zij: zij sprak tot ha ren man, niet tot haar zoon. De stervende sloeg 'de oogen open. „Maryl" ziedde hij, 'daarop met zwakke, doffe stem en afgebroken: „Ik heb den goeden strijd gestredenik heb den loop voleindigd. ik heb bet geloof be houden uit genadede kroon. Zijn hoofd viel weer neer; men hoorde niet meer dan afgebroken woorden. (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1920 | | pagina 1