No 219
Jjüé¥
"TWUTé
iiAi
41
DE ZEEUW
TWEEDE BLAD.
DE PELGRIMVADERS
tie.
27.
Meisje,
■RTENTIES.
fetbur$
Saterdag 19 Juni 1989
i.
93 u.)
u.)
s de kracht om
aan te brengen,
ooper, die niet
srlangt en door
ie een nieuwen
isch, welken hij
advertentie zag»
Vrederust"
mnen geplaatst
mjjedochters,
en tot Verpleger
Aanvangssalaris
ije dienstklee-
d. Sollicitaties
IDIRECTIUK.
Vrederust"
wordt gevraagd
in de centrale
den de 21 jaar.
'450, benevens
citaties aan den
RECTEUR.
ikojttende Meid!
KASTELEIJN,
curg.
tenoodigd,
leverskerke.
iiiiiihii—
els 75 cent.
ildt niet de conditie
3 X plaatsen.)
ond
SmidsknC
AN ELSACKER,
ce.
cht
agd
sknoi
Stoomsmederij,
OP:
f6.per 100
bij
jEN, Biggekerke.
een Koe,
J. DE WOLF,
OOP: x
jaarskoe, J O s
jJ. LOUWERSE,
iinge.
ictober ,.2«1
een Knecht
DAVIDSE, Brig-
OOP:
et buik en boog
IS, Wal B 105/
IEGELING.
10 September 1920.
voorm. 6.30, 7.30,
middag 12nam.
7, 8 uur..
sdijk voorm. 6,50,
11.30; nam. 12.30,
.30,5.30,6.30,7.45,
ng Autodienst
tsdijksche Veer.
j.v.m. 8.30 v.m.
feer 6.50 v.m. 11.
j.m.
extra rit, vertrek
er 10 uur v.m., van
v.m.
Uitgave van
Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO,
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
BANGE VORSTSTRAAT 219.
(Telefoon No. 11).
Bureau te Middelburg:
EIRMA F. P. DHUIJ L- BURG.
Drukkers
Dostterbaan Le Cointre, Qoes.
DeZeeutv
*14e Jaargang
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Prijs per 3 maanden fr. p. post f2,25
Losse nummers f0,05
Zij. die zich met ingang van 1 JULI
op „DE ZEEUW" abonneeren, ontvangen
He tot dien datum verschijnende nummers
kosteloos.
De abonnementsprijs bedraagt van I Juli
af f 2,50 per kwartaal.
Eüjfs der Advertentiën:
1.4 regels f 1.12, elke regel meer 28 cent
Eenzelfde adv. 3 maal geplaatst wordt
2 maal berekend.
Bij abonnement belangrijke korting.
Kleine advertenties 75 cent.
Bewijsnummers 5 cent.
Hare brodnen zijn uitgepüt. Er moeit
derhalve steun giebojden worden. Het
k'oiht alleen maar er op aanop welke
manier i
(Ein Halt men dit moeilijk te weifejn
koimlt, blijkt wel onder andieren niet
alleen uit het feit dat wij straks noem
denidlait alle opvolgende- kabinetten
M lietem 7-1 Hen; maar ook
steeds. Toen Troelstra ten Domfela, thans
Troelstra en Van Raves-teyn. Zij trokken
één lijn, een lijn die ide communist con-
sekwent en vast kon volgen, omdat hij
haar ronduit als de zijne (erkent, doch
waarop de socialist allerlei inalle bokke-
sprongen maken moest, gelijk ©en die ter
wille van zijn kapotte schoenen de plas
jes mijdt, of, gelijk Het Handelsblad,
KA,r«nc:iQnln,i.n vnor een SwA
van
VRIJDAG 18 JUNI 1920, No. 218.
De Vrije Universiteit.
Het veertigste jaarverslag der Vereeni-
ging voor Hooger Onderwijs op Gerefor
meerden Grondslag is verschenen.
Het veertigste. Terecht merkt de
opsteller op ,d-at luet getal veertig in het
leven' van mensch en volk en stichting
een bijzondere beteekenis heeft. Men raad
plege de Schrift maar en de ervaring
om dit te verstaan.
Een veertigjarig huwelijk, een veertig
jarig bestaan,- een veertigste ingetreden
levensjaar, het doet alles denken aan jubel
en 't bereikte 's levens hoogtepunt; en ook
bij de lezing van dit verslag denken wij
aan ingeburgerd leven.
Daarom wilton wij ditmaal iets langer
dam anders bij -dit Jaarverslag stilstaan.
Den 12 Febr. 1879 is de Vereeniging
voor Hooger Onderwijs op Geref. Grond
slag door koninklijke goedkeuring als
rechtspersoon erkend geworden. En den
20 October1880 gaf zij 'Jiaar (eerste)
Jaarverslag uit.
De namen der stichters worden sinds
ieder jaar vereeuwigd; doch de stichters
zijn voor het meerendeel r-eieds ontslapen.
Het aantal leden -en begunstigers klom
met 3100 ongeveer,- zo-odat bet 21425 be
draagt; waarvan 1079 in Zeeland; een
heel gering cijfer, wanneer men nagaat,
dat maar "één provincie een lager getal
aanwijst, en dat is het overwegend Roorn-
scbe N.-Brabant met Limburg, ofschoon dit
tegenover het rijke, protestantsche, gere
formeerde Zeeland met een ledental van
38 en een begunstigerstal van 905 nog
teen schitterend figuur maakt.
Aam contributies werd f50743,47 ont
vangen. Dit is toch nog ongeveer -een
ton minder dan tioodig is. Men blijv©
derhalve zooveel mogelijk de U. met
verhoogde bijdragen steunen.
De medische faculteit heeft een tekort
van f38000; hiet Studiefonds van f8000.
Het aanwezige bedrag voor ©en nieuw
gebouw is f 59500.
Het aantal dienstdoende hoogteeraren
bedraagt vijftien, te weten vier in de
Rechtsgeleerdheid, zeven in de Theologie,
en vier in de Lettenen.
Er promoveerden in het afgieloopen jaar
8 studenten in de Rechtswetenschap, in
de Letteren, 1 in de Theologie en 1 in
de Wijsbegeerte.
De lijst van leden en begunstigers m
onze provincie was lang klein, daarna
begon zij zich uit te breiden; doch ver
minderde de laatste jaren aanmerkelijk;
dit jaar liefst met 40. Het aantal leden
blijft stationair, al is 't geringelf. Leden
zijn zij, die de statuten onderteekenen
en ©en jaarlijk&che contributie van min
stens f 25 of ©en som in eens van f 500
minstens in de kas der Vereleniging in
brengen. Zoo vinden wij genoteerd één
lid te Anna Jacobapolder, een te- Ier-
seke, een te Krabbendijke, een te Melis-
kei'ke, vijf te Middelburg, ©en te VMs-
singem, en een te Zaamslagdat is wel
wat schriel, te meer daar |er zooveel rijke
landbouwers en landbouwsters in Zee
land zijn.
De Vrije Universiteit hoopt dit jaar haar
veertigsten verjaardag te belewem Wij wek
ken allen, die belang stellen in Chris
telijk Hooger Onderwijs ©n in ©en Chris
telijke opleiding onzer toekomstige artsen,
op om zich als lid of begunstiger hetzij
voor de heele stichting, hetzij voor de
Medische Faculteit op te geven; en de
vriendinnen en vrienden die reeds lid of
begunstiger zijn, gelieven straks de jarige
met een extra gave te verblijden, opdat
zoo mogelijk nog dit jaar 't tekort gedekt
worde.
Vrijheid gelijkheid, broederschap.
Wij: hebben op school tegen deze leus
met eènig wantrouwen leeren opzien, en
er een minder aangename herinnering van
bewaard. Dit komt echter niet omdat die
leus niet schoon was, maar omdat zij
afkomstig was uit het land der revolutie.
De Fransche revolutionairen van 1789 heb
ben onder de.ze beminnelijke leus het groot
ste onrecht en de schandelijkste gruwelen
gepleegd. Vandaar onze afkeer.
Maar nu is er weer een oorlog achter
den rug. De vrede is geteekend; doch
hij is niet bezegeld. Er heerscht nog ver
wijdering, wantrouwen, haat.
Zal dit kunnen veranderen?
De Christelijke vakarbeiders Uit de oor
logvoerende landen zullen toonen dat
't kan.
Amsterdam .zal de eer genieten eenige
dagen het Congres der Christelijke Vak
beweging herberg te verleenen. Reeds
twee dagen ,zijn ze bijeen, de Chr. ar
beiders: Brit, Belg en Bocbe. Tsjeech, Oos
tenrijker en Italiaan, Franschman, Zwit
ser en Luxemburger. En de Nederlander
presideerde en hield aanteekening. Hij
wenschte allen, ook de wederzijdsche „vij
anden" geluk, dat zij elkander hadden
gevonden of wedergevonden op het ter
rein der Christelijke vakorganisatie; in
Christus; eu vereeuwigde dat in de no-
tulen.
Dat was weer eens de ware vrijheid,
de echte gelijkheid, de goede broeder
schap
Alle afspraken geschiedden met alge-
meene stemmen. Zeker, er was aanvanke
lijk een zien op elkander; doch dit ging
weldra over; en de broeders, de een met
schulderkenning, de ander met schuld
vergeving in hart en mond, zetten zich
samen neder om samen te spreken over
de belangen der internationale Christelijke
vakorganisatie.
En de secretaris, Amelink, van het Chr.
Nationaal Vakverbond ten onzent, kon ge
wagen van grooten vooruitgang in bijna
alle landen. In die, uit welke geen bericht
kwam, Polen. Finland, Hongarije, Ierland,
Canada, koestert men goede verwachtin
gen.
Nu reeds bedraagt het ledental der Chr.
vakvereeniigjngen
België 85.940, Duitschland 1.063 395,
Frankrijk 140.000, Italië 1.000.000, Lu
xemburg 5.500, Nederland (R.-K. vakb.)
154.131, Nederland (C. N. V.) 73.407,
Oostenrijk 44.976, Spanje 10.000, Tsecho-
Slowakije 7.500, Zwitserland 15.997.
Totaal 2.599.846.
Het is our bij de jubelen.
Waar dc Internationale bezig is het
Gezag 'te ondermijnen, en de Vrijheid tot
losbandigheid te prikkelen; de Christe
lijke gedachte uit te krassen en deu haat
tegen Godsdienst en Kapitaal te wekken
en -te sterken, daar brengt dit Internatio
naal Chr. Vakverbond verzoening en sa
menwerking.
Mocht el' een rijke vrucht van gezien
worden. De Heere gebiede er Zijn zegen
over
Mislukt.
!De obstructie als intimidatiemiddel
tegen de regeering in werking gezet
van 8 .tot '11 Juni was een misluk
king. Heit wordt door dei leiders der
revolutionairen en der sociaal demo
craten gelijkelijk erkend.
Maar ook het falen der staking is
door beide groepen ruiterlijk toegege
ven; 'doch over den hoek waar de
schuld ligt, zijn deze bonldgenoo'ten
't niet eens. Net als in 1903. Toen
haldtien Quidegeest en Fetter pamen
het zaakje zoo aardig, op touw gezet;
doch de .mislukking er van weten zij
ten slotte aan elkander.
En ook nu zijn zij' 'tweer oneens
waar de schuld ligt. „De modernen
(S. D. A. P. en N. V. V.) hebben hun
arbeiders niet opgevoed in de revo
lutionaire gymnastiek" zeggen Kolt-
hek en v. Ravesteyn; en het „Revo
lutionair Ron gres" Constateerde bot
weg dat de fout lag bij de leiders.
Doch Hiet iVolk zoekt de fout hij de
arbeiders, „die minder goed in bewe
ging zijn te brengen voor groote alge
meen© doeleinden."
Intusischen erkennen beiden dat de
obstruct,ie niet 't goede middel is ge
bleken, en de wét niet heeft kunnen
tegenhouden. De revolutionair Kitz
zei: „niet de obstructie, de daad van
de arbeiders zelf moet het doen."
Het Volk is 'ter mee eens, al
tracht 't dit door een grootdoend ge
baar ietwat te verbloemen.
Het blaid toch schrijft:
i„Wat niet zeggen wil, dat wij, voor-
ztoover het in ons eigen lijn mocht
liggen, van elke obstruktie verder voor
goed zouden hebben afgezien. Maalr
net middel zelf is van dien aard,
dat het slechts in buitengewone
momenten en d'an nooi t langen
tijd kan won-den gebruikt."
(Wiait eigenlijk altemiaal zeggen wil
dat het gezond verstand hunner eigen
volgelingen den leiders parten heeft
41
Statan-Generaal.
Tweede Kamer.
Arntzenius herdacht. L.O.-
wet. Nog; voorname kwes
ties. Het ambulantisme en
de bijzondere school. Onbil
lijk.
Mr. ArntZieniüs, wijlen de bekwame grif
fier der Kamer, werd met zeer waardee-
rende woorden door den president her
dacht. Nadat Kolthek verlof verleend werd
tot het interpelleeren over de uitsluitinjg!
in de bouwbedrijven en Duym&cr van
Twist zijn verzoek ingetrokken had, omdat
de militaire pensioenwetten inmiddels wa
ren ingekomen, is de behandeling der L.O.-
wet (op een oor na gevild) voortgazet.
We kregen zoowaar weer een stukje
schoolstrijd bij de behandeling der over
gangsbepalingen.
De periode van rust gaf minister De
Visser gelegenheid een nader voorstel te
doen ter regeling van de afschaffing van
het ambulantisme, waartoe de Kamer
laatst besloot.
De minister wou als overgangsmaatregel
bepaald zien, dat, zoo er vóór Januari 1923
een vacature ontstaat, de invoering van
het stelsel: de hoofden voor de klas,
tot dien datum zou kunnen wachten.
Otto wou nog veel verder gaan, doch
zijn voorstel leed schipbreuk.
En in plaats van er zich nu maar
bij neer te leggen, stapelde hij een nieuw
échec op het andere, door na de verwer
ping van zijn1 voorstel een nieuw in te
dienen tett einde de invoering van de
Spr. stond stil bij den gezondheidstoe
stand in de gemeente en gaf tenslotte
inlichtingen over de bedrijfsresultaten:
a. een grafische voorstelling van de
wateropbrengst en exploitatiekosten zon
der rente ien aflossing dei- verschillen
de jaren. Hierbij werd de madtruk gelegd
op de wenschelijkheid van afschrijvingen,
gen.
Tevens werd verzocht bij nieuwe pro-
afschaffing te doen plaats hebben op'
een nader door den Minister te bepalen
dag. En, volkomen ongevoelig voor wat
men de psychologie der Kamer pleegt
te noemen, noodzaakte hij haar nog over
de toelaatbaarheid van dit voorstel te
stemmen bovendien. Het kwam nu natuur
lijk niet eens in behandeling.
Maar een eigenlijke kwestie gaf de vraag
van Ketelaar of de afschaffing van het
Ombulantismo ook voor de bijzondere
school moest gelden.
Rechts was het daarover eens: de over
heid mist de bevoegdheid in te grijpen in
de interne regeling van de bijiz. school.
Links op stelten. Dat kan men begrijpen.
Die heeren van rechts hebben de openbare
school willen wegtrappen door afschaffing
van het ambulantisme, terwijl ze zelf vrij
blijven. Men voelt echter, dat het Otto en
consorten dan toch ontging, dat wat voor
de eene vergif is voor de andere geeil!
medicijn kan zijtt.
De Kamer heeft nu echter met groote
meerderheid uitgemaakt, dat hetgeen ten
aanzien van het ambulantisme voor de
openbare school is bepaald, niet geldt voor
de bijzondere.
Onderwijzers-Kamerleden hebben recht
op non-activiteitstractement, gelijk men
weet. De minister wil terugwerkende
kracht tot Januari 1920, terwijl de wet
eerst 1 Jan. 1921 in werking zal treden.
Dit vond Beumer niet billijk, <yi terecht.
Men zou anders denken, dat de Kamer
leden zichzelf of hun collega's een dou
ceurtje willen bezorgen.
Moge blijken, dat de gedachte van dezen
wakkeren a.-r. afgevaardigde het regee-
ringsvoorstel deed kelderen.
Buitailand,
De Regeeringscrisis in Duitschland.
(Walmeer jnen (dit bericht leest, is
vv,aarec:hijulijit de voorzitter d©r nati
onale vergadering, oentrumsafgevaax-
digde dr. I ehreribach, tot kanselier van
het Duitsche rijk benoemd.
(Fehrenbaoh nad eerst geweigerd den
post te aanvaarden. De toestand heeft
zich thans: gewijzigd en na besprekin
gen ijmiet de centrumsfractie, heeft Feh-
renbach toegegeven en zich bereid ver
klaard den post te aanvaarden. Ver
moedelijk zelfs heeft Fehrenbach dien
reeds aanvaard.
(Niemand' te Berlijn had vermoed:,
dat dr. Mayer den post van rijkskan
selier zou weigeren. Dit is intusschen
geschied: Mayer heeft geweigerd met
de verklaring^ dat de gewichtigheid
van zijn taak te Parijs hem niet toei
liet, den aangeboden post tè aan
vaarden.
I" t U i L L I y II.
IV) -o_
Hef geschreeuw der Indianen verflauw-
i 1l *®l<ten tivee dooden ©n vel© ge
kwetsten. De pijlen Vlogen nog over de
sloep heen, waar ©en zeker aantal pe'l-
gnms de vlucht ingenomen had; maar het
operhoofd gaf een toeken, en men zag
de Roodhuiden zich tot den aftocht ge
reed maken.
j6®11 aanval gedaan!" riep kapitein
btandish, ©n gevolgd door Hopkins, die
vergezeld werd van twaalf onverschrok
ken mannen, ging hij over de grenzen
yam het kleine kamp. Zij hepen het bosch
in. Het was ei doodstil; ©enige sporen
van bloed op het gras, waar de gekwetsten
gevallen waren, sprakenalleen van den
strijd die er had .plaats gehad; op ©enigen
afstand lag het zand bezaaid roet pijlen.
D© Engelschen raapten er een dertigtal
van op. Zij waren dim, lang, en van
ijzeren punten, hertshoornen of abends-
klauwen voorzien.
„De vijanden des Heeren zijn verdwe
nen," merkte de beer Bradford op. „Zijn
volk kan in veiligheid terugkeeren".
„Naar uwe tenten, Israel!" riep d© ka
pitein; en men ging d©n weg op naar
vóór men onder zeil ging.
Men rekende ier op naar leen haven
te gaan, i welke de matroziep op ieen vo-
rigietn tocht, hadden ontdekt; maar het we
der was boos; de sneeuw begon te val
len; de koude verstijfde de handen van de
roeiers; bet zeil scheurde, De nacht be-
goin in te vallen. Het gevaar was groot;
maar aller gelaat was süpk.
„Zie, de Heere regeert!" zeide de heer
Bradfort.
„Hij stilt bet bruisen der zeie, bet brui
sen harer golven, en bet rumoer der vol
ken" antwoordde de heer Carver; en de
tocht werd stilzwijgend voortgezet; allen
gevoelden zich in de tegenwoordigheid van
God ©n onder zijne hand.
„Ik herken de haven!" riep eindelijk
de matroos uit, die bet vaartuig bestuurde,
en hij wendde het naar bet land. Het
was hoog tijd, de mast brak op drie
plaatsen. De woedende zee teisterde het
vaartuig; men naderde juist op het oogen-
blik dat ean zware golf het scheepke" op
de kust wierp. Al de pelgrims konden
gelukkig aan wal stappen, druipnat, ver
stijfd van koude, ontbloot van levensmid
delen. Zij legden een vuur aan en deden
het gebed. De onzekere gloed van de vlam
veroorloofde hun niet 'in den Bijbel te
lezen, dien de beer Bradford altijd in zijn
zak droegmaar het Woord des Heeren
was in het ^geheugen van zijne dienst-
WltJltklitlUiiiiv "ujj wo auov
"Engeland: „Heere, Gij zijt ons geweest
een toevlucht van geslacht tot geslacht".
Onder de hoede van die toevlucht sliepen
de pelgrims rustig.
Bij hef aanbreken van den dag zagen
rij, dat zij zich op een geheel onbekende
p!ek_ bevonden. De stuurman had zich
vergist; hij had niet de haven terugge
vonden, die hij meende te herkennen.' De
Engelschen waren op telen klein eiland,
op ©enigen afstand van het vasteland aan
gekomen. Verbaasd keken zij rond.
„Of, ik heb mij werkelijk vergist", zei-
de eindelijk die beier Allerton, „of de Heer
zelf beeft ons hierhieien geleid. Dit is geen
haven, zooals die wij zochten. Zij komt
mij geschikt voor groote scbep'en voor,
en de kust schijnt goed; wij moeten hier
ontschepen". 1
„De matrozen zijn bezig den mast te
herstellen," zeide de heer Bradfort; „en
morgen is het sabbatdag."
„Wij zullen dien houden," zeide de beer
Allerton, „en Maandag zullen wij de haven
peilendan zullen wij bok het'land .kun
nen onderzoeken
De sneeuw viel bij groote vlokken neer;
een scherpe, koude wind drong dien pel
grims tot op het merg van bet gebeente
door. Het eiland was klein, onbewoond.
Het werd hoog tijd om te onderzoeken,
en terug te kennen,, maar 's Heeren wet
trozen murmureerden zachtfcens en spra
ken onder elkander over bet onvoorzich
tige om op dit kleine (eiland te vertoeven,
juist goed om ©eji aanval van de Indianen
af te wachten; doch de pelgrims stoor
den zich aan dit gemor niet. Zoodra de
zon des Zaterdagsavonds was onderge
gaan, werden al de wapens bijeen gelegd;
ieder behield slechts zijn korten broeden
sabel; de schrale voorraad werd gereed
gemaakt, ©n de sabbatsviering ving aan.
Het was in hare strenge leenvoudigheid
een zoo plechtige viering als ooit koii ge
houden worden; want de zielen die op
dit kleine eiland God zochten» en aanba
den, droegen allen het juk zijner liefde,
en hielden Gods wil voor de opperste wet,
staande boven alle noodwendigheden van
den tijd of van het tegenwoordige leven.
Kapitein Standish zou, als hij alleen
geweest was, niet geaarzeld hebben, het
vaartuig te verlaten; maar hij bewonderde
de vrome onderworpenheid van zijne reis
makkers. „Dat beet ik tucht!" sprak hij
bij zichzelvenen viel hem |de dag wel wat
lang, onder de godsdienstoefeningen, die
vain uur tot uur gehouden werden, toch
zeide hij daar: tot niemand iets van; en
maakte er ook geen opmerking over, toen
hij reeds bij dag zich te bed begaf. De
matrozen sliepen reeds.
De Zondag was somber geweest; Zater-
0,'Giïltl Lilt. -L"t5'ci lVicLcWliUclL^O\j^xi.u>_^»
lucht helder; het firmament was bezaaid
m'et sterren, toien de pelgrims hun harde
legerstede verlieten om tot jiet voorbe
reiden van de ontscheping; over te gaan.
„De Heer geeft ons een blijderf dag",
zeide de heer Carver; „Hij, heeft onze
gehoorzaamheid aangenomen"'.
„Ik geloof waarlijk, dat Hij ons ein
delijk een plaats der ruste heeft gegeven",
zeide de heer Bradford, die naast zijn
vriend stond, zijn metgezel in de balling
schap, als om h!em in zijn droefenis te
helpen dragen. Beiden brachten in de
sloep de wapens en de provisie, die nog
op liet eiland waren. Hun metgezellen wa
ren reeds ingescheept.
Menigmaal had men het dieplood uit
geworpen. Overal had men een groote
diepte gepeild. De haven was: liefelijk en|
veilig; de. kust scheen vruchtbaar. De pel
grims stapten aan; land; Carver eerst;
Bradford, Hopkins, Winslow, Allerton,
White zetten daarna, hun voet op den
grónd, die geheel hun geslacht moest
ioebebooren. Zij. vestigden den gedenk
steen, die het vooïwerp1 van den eerbied
hunner nakomelingen is gebleven, ter
gedachtenis van Maandag 12 'December
1620, de gedenkwaardige dag van de eer
ste ontscheping der vaderen ter plaatse
hunner pelgrimschap. (Wordt vervolgd.)