No 184
Vrijdag 7 Mei tt»20
3 Ie Jaargang
EERSTE BLAD.
Statsw-Banersa!
Buitenland.
Binvsiifilmd
Uit de Provincie.
Baclamas.
Een dag te bed.
Uitgave van
Ifi Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO,
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
BANGE VORSTSTRAAT 219.
(Telefoon No. 11).
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P. DHUIJ L- BURG.
Drukkers
Dosterbaan Le Cointre, Goes.
H'
De middenstand.
D© middenstanjd is altijd nog hel
stootkussen geweest tuisschen den ar
beid en 't kapitaal, de tusschenpersoon,
Ida groepi, die altijd te vinden is waar
|de grootste slagen vallen.
Voor Idieai middenstand, het cement
Ider maatschappij, het deege en dege
lijke volksdeel, de jkurk waarop; da
knaatschap'pij (drijft, hebben wij 't steeds
opgenomen; en ook in de oorlogsja-
■ren, toen meerdere middenstanders
groote winsten maakten, hebben wij
jcle ontferming; ingeroepen over dien
stanid, welke 'teerste slachtoffer dreig
de te worden van de distributie- en
anldere maatregelen.
lEn daarna, toen de actie voorloons-
verhooging steeds krachtiger werd, en
talehige groep' met hare zware loon-
eischen uit den band sprong, hehben
•wij gewaarschuwd tegen den vicieusen
cirkel, yraairin (dei maatschappij ging
ronddraaien, en gevraagd waar al dal
gedraai op zou moeten uitdraaien.
Bet antwoord begint langzamerhand
zich te verduidelijken: hét moet uil-
draaien op nog: meer verarming en
nog minder koopkracht, op nog zeker
der achteruitgang der middelklasse, op
verdwijning van den tusschenfactor,
zoo noodzakelijk voor 't bewaren der
juiste maatschappelijke verhoudingen.
De juiste middenweg; is de midden
stand. En deze factor dreigt te wor
den uitgeschakeld. Een ramp, die den
ondergang der geheel© maatschappij
Hen gevolge zou hebben.
iwant. ae middenstanders Zijn niet
lalleen de winkeliers, maar ook de
fclein-lamdbouwers, Renteniertjes, tuin
ders, bazen en baasjes, leeraren, on
derwijzers, ambtenaren in rijks- of ge-
bieente en particulieren (dienst, do
gepensioneerden, de mensohen met
kleine, doch vaste inkomens, de on
derofficieren, meest alle predikanten,
vele kooplieden; enz. enz., te veelom
te noemen.
Die menjschen maken de ruggegraat
uit onzer samenleving;neem uit hel
lichaam d© ruggegraat weg en het
lichaam! zakt ineen. Dit geldt ook op
maatschappelijk gebied'. Daarom moe
ten wij' 't opnemen voor de instandhou
ding van den middenstand.
(Het socialisme verstaat dit niet. Het
houdt zich aan de leer van Marx dat
de middenstand verdwijnen moet en
reeds aan 't verdwijnen is, en over
bodig. is, en 'niet opi de been gehouden
moet worden. Een theorie, die gelukkig
nog 'door een "breed© schare afgewe
zen wordt. Doch hierom alleen strij
den de sociaal demiocraten voor soci
alisatie der bedrijven, voor het bren
gen van de productiemiddelen aan He
gemeenschap', omdat het particuliere
bedrijf, de organisaties; van landbouw
en handel aan de verwezenlijking van
deze théorie in den weg; staan.
Dioch zij (die er voor strijden slaan
hun eigen glazen in.
(Wat er geschieden zal met de maat
schappij, wanneer de middenstand
wegvalf, heeft de jongste geschiedenis
in' Hongarije geleerd.
Het Volk zelf schreef (31 Mei
1919) ter verklaring van de commu
nistische overheerscliing aldaar ondex
Bela Kun:
i 5,,-W.at mten in Hongarije mist, is
de breed© middenstand, d|e sterke,
(werkende bourgeoisie, die wij b.v.
Sn Nederland kennen. In Hongarije
(was tusscben (de allerrijkste magna
ten met den minder gefortuneerden
[kleinen adel, (de z.g. gentry, en de
(arbeiders geen feitelijke derde stand,
|die eenige macht bezat. Daardoor,
"was het onderscheid jder klassen
(zeer scherp) en werd het ook pijn
lijk gevoeld1. „Waarom; de cotomu-
histische revolutie kotoen moest?
lOmldat er een middenstand in Hon
garije ontbrak."
Nu Staat (dit wel tei lezen in een
brief van een medewerker uit Buda
pest, doch' wat hier betreurd wolidt,
zou ook betreurenswaardig zij'n, wan
neer 't ons land trof, zon mten moeten
zeggen. In ieder geval ligt in (de er
kenning der profijtelijkheid van 't be
zit dezer breede, nijvere' tusschenlaag
der bevolking, welke wij! middenstand
noemen, een waarschuwing voot de
sociaal Idiemlocraten om deze (mooie
kern der Nederlanidschte natie (eer le
stevigen Idan te verwensedenen voox
al de anderen ook hunne sympathie
aan dezen middenstand niet te ont
houden.
Tweede Kamer.
D'e Kamer is, gisteren opgeschoten
tot artikel 166. Hiet afstandsonderwijs
is z,oo geregeld dat de kinderen ver
goeding' krijgen voor: het heen en weer
reizen om school- en huisonderwij(s|
te hekomen, wanneer 'tin de eigen
gemeente niet te krijgen is. De hee'r
Ótto wilde dit alles door de gemeente
tlcen bekostigen, dps ook het huis
onderwijs. Doch de minister zorgde
dat dit laatste1 werd. uitgeschakeldl.
Het zou toch geweest zijn een "bevoor
rechting van eiken meergiegoeden be
langstellende, die een kamer te mis
sen. heeft en ondierwijs in zijp huis
verkiest boven dat in de school of
in 'thuis van een ander.
(Bet amendement v. Ravestein, be
doelende de vergoeding voor het. af
standsonderwijs alleen toe te kennen
aan hen die openbaar onderwijs be-
geeren, werd aanvankelijk gesteund
aoor den heer Lobman, die zich he
riep op de wet welke alleen openbaar
onderwijs voorschrijft. Toch hield ook
de heer Lobman met de heele K;amer,.
op; den voorsteller na, zich aan de
opvatting van den ministei.
Een verwarde discussie ontstond
naar aanleiding van voorstellen tot
verwezenlijking van de antirevolutio
naire lenze „de school aan de ouders."
Het waren echter een revolutionair,
de heer Kolthek, en een driekwart re
volutionair, de heier .Ossendorpi, die
't voorstelden en al sp'oedig bleken van
de antirevolutionaire beteekenis dezer
leus niets te begrijpen. Ossendörp'
meende zelfs ide onderwijzers niet aan
de macht van klagende ouders te moe
ten overgeven. Vrucht van de discus
sies werd dat in de wet weid vastge
legd het instituut der ouder-c'ontous-
sies, de regeling van de bevoegdheid
dier ootómisseis worldt aan de Kroon
overgelaten.
(Een amendement van den heer Otto,
om te (doen voorschrijven dat een open
bare school moet gehandhaafd blij
ven zoolang er acht leerlingen zij'n,
en er een gesticht moet worden, zoo-
dra er twaalf zijln. Dat 'drie mannen'
van rechts (v. d. Molen, Poels en v.
Wijnbergen) daarvoor konden stem
men, is ons onbegrijpelijk. Zij hebben
er de consekwenties blijkbaar niet van
doorzien. Het amendement werd aan
genomen, 'zoodat in de toekomst, wan
neer het hoofd der school vijf en de
onderwijzer drie kinderen op school
heeft - en meer hiet voor de'ze
beide menseden een openbare 'school
op kosten van allen moet worden in
stand gehoudenen wanneer een paar
ambtenaren, hetzij predikant of hoofd
der school, of wie ook, saam' twaalf
schoolgaande kinderen tellende zich
vestigen, voor dezen een openbare
school moet gesticht en onderhouden
worden.
In den aanvang der vergadering
heeft de heer K. ter Laan een poging
gedaan orh 'den Minister van Oorlog
te bewegen om! den steun van Regeie-
ringswege tot den aanvang dezes jaahs'
aan militairen, 'die den dienst verliep-
ten verleend, te bestendigen miet hiet
oog op ide heerschende werkloosheid.
De mimister wees, 'dit af', de interptel-
lant wilde hem) hierop! dwingen door
een, too,tie. Waar echter de heele 'Ka-
mier, op de so,o. dem. en de commu
nisten na, zich! tegen verklaarde.
(In de avondvergadering kwam aan
de orde de interpellatie van dr. v.
Ravesteijh nopens de mogelijkheid van
her'stel uer betrekkingen met Rusland.
Zijln naaste geestverwant de Chr. soci
alist ds. Kruyt stond hem' trouw ter
zijde in de critiek op! de Nederland-
sche regeering, als' zou; idezie de vreed
zame betrekkingen met Rusland van
ruim! een eeuw zionlder reden hebben
verbroken. Dr. v. Ravesteijh verzweeg
echter 'in zijn, critiek -elke klacht over
de misdrijven der Russische bolsjewis
ten.
H'J (deed 't zelfs voorkomen, dat de
aanhouding en mishandeling van Ne
derlanders in Rusland gevolg: wias yajn
het vasthouden door onze regeering
van Russen, in Nederland; en ds.
Kruyt dikte idat nog eens aan.
Terecht 'heeft 'minister Van Karne-
beek hem' hierover afgestraft. „On
danks den 'heer Kruyt aldus de
nister zijn de Nederlanders uit Rus
land! het eerst teruggekeerd." (Zij zijn
op de Lingestroom, 103 in getal. Red.)
Pet betoog van den interpellant was
één lof op de Russische sovjet-regee
ring, welker positie zooi sterk wordt,
en één aanval op minister v. Karne-
heek, die verzuimt de betrekkingen te
hervatten met Rusland, terwijl vele
intellectueelen en handelsmannen
daarnaar verlangen. Het viel den mi
nister niet moeilijk de acht breedspra
kige vragen waarin hij zijn aanklach
ten had saamgevat,. te 'beantwoorden.
Z.Exc. antwoordde dat de politieke
betrekkingen met Rusland afgebroken
blijven sinds de verwerping van de
motie-Wijnkoop', dat 't denkbeeld om
de handelsbetrekkingen met. Rusland
te hervatten, niet ving verwezenlijkt
wordt.
De heer Troelstra, bij' deze gelegen
heid de dwarszitter van den interpel
lant, vroeg treiterend wat deze zielves
wist van het radio-telegram, volgens
hetwelk de oom,mu'nisten alhier door
Lenin afgezet zijln. Wijnkoop noemde
al deze praatjes een 'leugen. i
Voorts bracht de heer Marchant de
eigen verhouding dezer .communisten
tot de Russische regeering ter sprake.
Hij zeide, dat niet zij' een (mandaat van
Litwdmof hadiden, doch de thans in
Brussel vertoevende Rus Chelgoienof.
De heer Kruyt erkende dit, doch ver
zekerde', dat de heer Chielgoenof hun,
bij zijh. vertrek, de behartiging del'
Russische belangen had' overgedragen.
De interpiellant, natuurlijk niet be
vredigd, diende een motie in, waarin
de Kamer den wensch uitspreekt de
handels- en politieke betrekkingen met
Rusland te herstellen.
[Blijkbaar haidden de overige Kamer
leden geen zin deze motie aan hè' ne
men. Alleen de heer Wedkamp, ver
klaarde zich tegen het aanknoopen van
betrekkingen met Rusland, omdat hij
zei hij van zeer nabij' weet dat
iedere Rus een regiment luizen mee
brengt. Een opmerking 'die met dave
rend .gelach begroet werd.
IMorgen is,temming .over de motie.
Natuurlijk zijn alleen de Communisten
er voor.
D© Kamer had, behoudens een pauze
van een paar uren, van half 1 tot
half elf geduurd!
De duurte.
In het Engels,che Lagerhuis heeft Mc
Curdy, de voedselmini stier gezegd, dat
mten er zich rekenschap van moest gevien,
dat de verwachtingen van een jaar gele
den nopens eien beterie voedselvoorziening
ten tee ndaliing v,an de prijzen niet o>p goielde
gronden berust hebben. Er was geien
vooruitzicht op beteren aanvoier en prijs
verlaging van de suiker en wij' staan voor
een verminderden tarweoogst in hiet ko
mende jaar. De Vereenigde Staten hebben
vier miljoen toe mieder voor uitvoer be
schikbaar dan in het jaar, dat achter
ons ligt. Mc. Curdy vreest, dat er, be
houdens een verstandige en voorzichtige
politiek van de op invoer aangewezen
landen, een rijzing in de graanprijzen zal
plaats vinden, welke zich in de prijzen
van alle andere levensbenoodigdhleden zal
weerspiegelen. Hij kon niet zeggen, wan
neer liet dnemeldtekort inderdaad zou af
nemen. 1
Korte berichten.
De Duitsche rijkskanselier zal alleen
dan naar Spa gaan, indien de minister
presidenten der entente-landen eveneens
aan de conferentie deelnemen.
D© in Saksen stakende schippers
houden te Riesa 10.000 centenaars aard
appelen achter. Deze liggen voor een deel
te verrotten. Voorts moeten nu de aard
appelen per spoor verzonden worden,
waardoor zij voor de bevolking ontzet
tend duur worden. De stakers houden
voorts op de Elbe 30.000 centenaars Bo-
heemsche bruinkolen vast, welk© de nood
lijdende fabrieken dringend noodig heb
ben.
De laatste olifanten. Iin
de Kaapkolonie het zijn er nog,
slechts een honderd, die een duidelijk
te onderscheiden ondersoort volrmien
van den gewonen olifant zullen,
waar zij' bedenkelijk verminderen in
een afgezet gebied: beschermd worden.
Onder meer zullen er drinkplaatsen
worden opgericht.
lOp een conferentie van afgevaar
digden der onafhankelijke Sociaal-de
mocraten in bezet Rijnland werd een
stemmig besloten, ieder© poging, om
Rijnland van het rijk te scheiden, te
gen te gaan en een ieder, die zich
naar dit besluit niet voegt buiten (de
piartij te sluiten,
De bezetting van de eerste1 zone
van Sleeswijk door de Deensche tïo'e-
•en zal dezer dagen gevolgd worden
oor de vervanging van Ide Duitsche
beistuurs'autoriteiteh door Deensche.
Het heele giebied' blijft echter tot na
de definitieve vaststelling der grenzen
onder bestuur van de intergeallieerde
commissie. -Alle wetten en verordenin
gen blijven van kracht. De grens tus-
schen de eerste en dei tweede zone
zal door Deensche gendarmerie bezet
worden.
iEen schip met Russische vluch
telingen uit Zuid-Rusland is op weg
naai' Klein-Azië in de Zwart;© Zee door
een storm overvallen en gezonken.
Baron Ernst WaMburg, zoon van
den overleden aartshertog; Ernst van
Oostenrijk, is gisteren in Boedapest
overleden. Hij was, vroeger officier!)
doch na den dood vaar zijn vader werd
hij ober-kellner in een bekend café
in New-York. Op 69-jarigen leeftijd is
hij thans in de grootste ellende in een
ziekenhuis overleden, terwijl zijn fa
milie aan de grootste ontberingen "is
prijsgegeven.
IDe comimslsie tot herziening van
de grondwet uit de Belgische Ivamer
heeft geweigerd het kiesrecht aan de
vrouwen toe te staan, maar zich ver
klaard voor haar verkiesbaarheid.
De spoorwegstaking in Frankrijk
loont al ten einde. Ook in de haven
staking treedt verbetering in.
Er is geschoten op den trein van
Pantni, er is een trein gederailleerd
nabij Bohigny. Verschillende leiders
zijn gearresteerd. Talrijke stakers zijn
ontslagen. Dei arbeiders, in bet arse
naal van Toulon hehben het werk
neergelegd.
Het Belgische koningspaar gaat
morgen naar Londen om een bezoek
te brengen aain het. Engelscbe konings
paar. De Belgische majesteiten zullen
ook het huwelijk' van de dochter van
lord Curzon bijwonen.
Allerlei.
De gewezen Duitsche keizerin, die dezer
dagen een bezoek bracht aan het Oude
Mannen- en Vrouwenhuis in de gemeente
Amerongen, is bij die gelegenheid peet
geworden over een kind van den di a co on
dier instelling.
Minister van IJsselsteyn heeft ©en be
zoek gebracht aan Venray, met het doel,
in ide nabij gelegen Peet de vestiging van
een doi'p te bespreken. Die plaatsen, waar
kerk, school en patronaat gevestigd zul
len worden, worden aangewezen, bene
vens die. der te bouwen boerderijen. Het
dorp zal der; naam van den minister
•dragen.
Bij K. Bi. fits benoemd bij het tech
nisch bureau van 'het Diep(. van Kolo
niën met '1 Mei tot technisch hoofdamb
tenaar de technische ambtenaar le kl.
bij dat bureau de heer J. Wjessels.
Met ingang van 16 dezer is de
Rijksveldwachter-Brigadier G. de Waard
te 's Heer Arendsfcerke, bevorderd tot Bri
gadier-Majoor.
Goes. D'e Oude Glaanbeurs. De
gemeente-archivaris, dhr. de Kruijter,
schrijft ons:
[Wie kan zich de markt te Goes voor
stellen zonder de oude graanbeurs (het
politie-bureau) 1 I
De Isloopersham'er zal het binnen en
kele dagen ter neder doen storten; wat
hadden we 'het gaarne behouden gezien
voor de geschiedenis; van Goies. Niet de
schoonheid van dit hoekje, nloch de bouw
kundige waarde der colonnade, die reeds
lang zijn juisteïï vorm als rechthoek heeft
ingeboet, heeft ons ooit bekoord.
Wel de historische herinneringen aan
die oude gïaanbeUrs deze bekoorden ons.
De oorzaak, dat bet stichten dier beurs
plaats had in 1613 was,, dat als Goes
zijn marktdag wenschte hoog te houden,
het met de tijdswisseling mede moest
gaan. Goes 'had toen de drukste graan
markt van geeland. Meni leefde in 1613,
toen eT een verzoek bij den raad inkwam
pcnl een graanbeurs te stichten!, nog on
der een verordening op' den m'arktdag
van het jaar 1553. Voordat deze ver
ordening, in het leven geroepten werd
door den raad, scheen mlen het niet
nauw genomen te hebben met de eigen
domsrechten der marktbewoners, men
nam al de trottoirs voor de huizen in
gebruik, om pluimvee, konijnen, honden,
geiten, enz. ten toon te stellen, stalle
tjes tot verkoop van allerlei goederen
vulden het ganische marktplein.
Om zekerheid te hebben Dinsdag' eert
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Prijs per 3 maanden fr. p. post f2,2S
Losse nummers f0,05
Prijs der Adverteatiën:
14 regels f 1.12, elke regel meer 28 cent.
Eenzelfde adv. 3 maal geplaatst wordt
2 maal berekend.
Bij abonnement belangrijke korting.
Kleine advertenties 75 cent.
Bewijsnummers 5 cent.
Als gij overwerkt, overkropt van zorgen
en uitgeput zijt, blijft dan een dag te bed.
Dit geeft rust aan de nieren.
Een beroemd geneesheer zeide eens:
„Het bed is een geneesmiddel, een goede
dienaar, maar een slechte meiester". En
ongetwijfeld is een dag te bed leen goed
begin voor de uitgeputte man of vrouw,
die Foster's Betere Gezondheid Methode
beproeft om bet urinezuur te verminderen
en de niérzwakte te overwinnen.
De methode is eenvoudig en zoo ge
makkelijk, dat iedereen haar kan toepas-
sten. Vermijdt om die taak der nieren liet
filtreeren van het bloed te verlichten
zware maaltijden en onnoodig© prikkels,
overschat uw kracht niet en maakt u
geen zorgen. Weest integendeel matig en
opgewekt, neemt voldoende lichaamsbe
weging in, de buitenlucht, en slaapt iedenen
nacht acht uren.
D© natuur wijst ons reeds op het voor
afgaande, en de wetenschap verschaft ons
het tweede deel der methode. Zwakke
nieren kunnen haar zware taak niet vol
brengen, zij vereischen de hulp van een
speciaal niergeneesmiddel. En wat die hulp
betreft, kunt gij vertrouwen op de op
wekkende en versterkende werking van
Foster's Rugpijn Nieren Pillen.
Foster's Pillen werken niet op de inge
wanden. De hoogste chemische wetenschap
is toegepast om haar genezende eigen
schappen uitsluitend op de nierorganjen te
richten en om nierverschijnselen als, rug
pijn, urinestoornissen, graveel, rheumatiek,
nier-waterzucht, ischias, steen, onzuiver
bloed ontstoken nieren en blaas, spit en
urinezuur-vergiftiging te bedwingen.
Ziet toe, dat de handteekening van
James Foster op het etiket voorkomt, ten
einde de echte Foster's Rugpijn Nieren
Pillen te verkrijgen. Te Goes verkrijgbaar
bij de Paauw Co., te Middelburg bij
firma C. Schulte Co. a f 1.75 p. doos of
f 10.- per zes doozen. (48)
plaats te bekomen op1 hef marktplein, be
gon men des Zondagsavonds met hef
opistellen der stalletjes, dientengevolge
was er Dinsdags geen p|laats meer vool
de wagens der landbouwers opi de markt,
en men vond deze verspreid door geheel
de stad. (Men kocht toen de landbouw
producten niet op een monster, iedere
landbouwer kwam met zijn volgeladen
wagens ter markt, de koopman kocht de
partij, die dadelijk na clen koopi geleverd
werd).
De raad kreeg zooveel klachten van
de bewoners der markt, dat hij genood
zaakt Was een Verordening op het hou
den van dem marktdag te maken. Nu zou
alles ordentelijk toegaan, men bepaalde
het volgendeDe klok zou geklept worden
Dinsdagmorgen 9 uur, niemand h,ad recht
voor het kleppen der klok iets te koopen
of te verkoopen op de markt; den koop
lieden in pluimvee enz. werd leten plaats
aangewezen op de markt, deze mochtefl
hun handel eerst beginnen als de Stad
hui,sklok 10 uur geslagen had, de stal
letjes mochten niet opgeslagen worden
voor zonsopgang en moesten met zons
ondergang van het marktplein opgeruimd
zijn, zij werden slechte tot een beperkt
aantal toegestaan, alleen aan poorters,,
de verkoop der landbouwproducten be
gon met klokslag elf uur, de wagens
kregen 4een plaats om het marktplein.
Op! overtreding dezer Verordening stond
als straf een geldboete, waarvan de op
brengst voor de eene helft ten goede
kwam aan den aanbrenger en de andere
helft werd in de stadskas gestort. De
tijd bracht verandering1. Van week tot
week zag men het aantal wagens, die
de landbouwproducten aanvoerden, ver
minderen, men kocht in Holland het graan
enz. op een monster, waarom zou men
het in Zeeland ook niet doen? Dit is
de ooizaak geweest da,t Goes zijh eerste
graanbenrs stichtte.
Die Raad overtuigd van de noodzakelijk
heid om een beursgebouw te stichten,
kocht het druis op den hoek St. Adri-
aanstraat, Korte Kerkstraat en liet dit
tot1 beurs inrichten, als een rechthoek
met pilaren en bekapping, een accijns-
huisje er achter. De eerste graanbeurs
werd gehouden te Goes 'Augustus 1614,
deze heeft tot graanbeuhs gediend tot
5 Maart 1839 toen de nieuwe grootere
beurs in gebruik werd .genoimen.
De oude beurs werd verbouwd tot po
litiebureau en kantoor der Rijkstelegrafie.
We zullen nu zien verrijzen een plo-
litie-bureau naar de eischen des tijds
ingericht, toch blijven we betreuren; dat
onze oude giaanbehrs geen andere plaats
heeft 'kunnen bekomen, en als histo
rische herinnering niet bewaard is kun-
