Ito 159 Donderdag 8 April 1990 Ji4e Jaargang GI8ËLA FEUILLETON. ■Eu w* jhj tin. Zeeuwsctie Stemmen. DE CRISIS IN DUITSCHLAND. Uitgave van 3» Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO, gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: LANGE VORSTSTRAAT 219. (Telefoon No. 11). Bureau te Middelburg: FIRMA F. P. DHUIJ L- BURG- Drukkers Dostferbaan Le Cointre, Goes. VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs: Prijs per 3 maanden fr. p. post f2,25 Losse nummersf0.05 Prijs der Advertentiën: 14 regels f 1.12, elke regel meer 28 cent Eenzelfde adv. 3 maal geplaatst wordt 2 maal berekend. Bij abonnement belangrijke korting. Kleine advertenties 75 cent Bewijsnummers 5 cent. ;l' Nw Y .-Jt tSËliKJ Nog meer waarschuwingen. Wij releveerden reeds eenige uitspraken van vooraanstaanden in het N. A- S-, ter illustreering van den machtshonger dezer communisten, en ter vaststelling van het droeve feit, dat „zoo weinig mo gelijk werk tegen zoo hoog mogelijk loon" het dogma is, waaraan de revolutionaire socialisten hebben te gelooven. Het .gevaar blijft echter niet van deze zijde alleen dreigen. Gelijk altijd tei voren is de leider der S.D-A.P., de heer Troel stra, minstens even gevaarlijk als de Bouwmans en Sneevliets, de Rosseau's en De Vissers. In het verslag zijner rede, te Haarlem gehouden, trekken onder meer dez© op merkingen de aandacht. „Dei oorlog! heeft éVs jaar geduurd; de wereldrevolutie zal vrij wat langer duren. Zoolang deeiscben der arbeiders klassen niet zijn vervuld, zal er geen rust zijn". Nu voegt hij er wel aan toe, dat hij 't niet eens is met het Bolsjewisme in Rusland, maar hij laat (en dit is de hoofd zaak, waarop wij de aandacht vestigen) hij laat die eischen der arbeiders onaan getast, ook al zijn zij onredelijk. De revo lutie zal niet rusten voor deze zijn inge willigd, aldus leert hij. De slotsom lag voor de hand Of liever hij laat 't afhan gen van het volk zelf; want hij zegt ten slotte „Het bolsehewisme beantwoordt aan den toestand van het Russische volk Maar is 't ook mogelijk, dat indien de vorm en de inhoud der Nederland sche revolutie aan die der Russische gelijk zullen zijn, hij er zich tegen zal verzetten, gelijk Ebert in Duitschland? Integendeel, zegt hij: „Wij sturen niet op revolutie aan, maar wachten af; in de motie-Arnhem bereidt de partij zich op evemtueele re volutie voor". Juist, „wij wachten af!" Maar als dat nu eens op moorden of iets dergelijks uitloopt, gelijk bij onze buren, hindert 't u dan niet, mr. Troelstra, dat u door uw wachten hieraan mede schuldig zult staan? vraagt gij allicht. Wiel neen, luidt dan het antwoord. Niet ik ben dan de schuldige, maar de bourgeoisie. „Wanneer in Nederland minder kans is op eep. geleidelijke afwikkeling zon der feit®, die wij allen liever uit de geschiedenis houden, komt dat omdat de bourgeoisie in Ne derland zal trachten tegen te houden de invoering van 't socialisme door de arbeiders zelve. Let op de gespatieerde woorden. Zij vloei® over van beminnelijkheid, maar zij zijn duivelsch in hun ijzige cyniseh- heid! Ook voor moord zal deze socialist desigevordeid niet terug deinzen. Hij be reidt er zijn vri®den vast op voor, dat zij wiel e®s zoud® kunnen geroepen worden er aan mede te doen; het is immers slechts liet middel om te komen tot het doel: de macht aan de arbeiders. Ook in dit laatste ligt een groot stuk misleiding. De grootste helft der arbeiders toch wil de door dezen volksmenner ge predikte socialisatie niet. De mannen van 51) door M. v. W. o Zij zat op' dei stoel voor haar schrijf tafel, hield de handen voor de oogen; en schreide. Het arme kind!., Zij'had 'het niet gewild, maar de tranen waren tóch gekomen; de woorden: „Zachanmijh stiefvader" hadden zie te voorschijn ge roepen Hoe bleek en ontdban, hoe ongelukkig zag zij er uit, die arme lieve Giseila,! Kurt keefc haar aanen kon zich niet langjer bedwingen; nu waren ook alle scheidsmuren gevallen, hiji trad op haar toe, legde zijn hand kalm eini vast opi haiar schouder en zeide langizaam: „Giselai, kom, schrei niet meerl Laat dat treuren; gij hebt mij' rijk gemaakt en ik wil jou gelukkig maken. Kom bij mij en geef mij je hart, wilt ge?" En hij wachtte op haar antwoord1 het was slechts dat e® kleine woordje „Ja"... Ach het zou wel komen, hij had zooveel jaren gewacht, hij kon het ook' nu nog een oogenblikdan zou zij het zeggeni. Hij stond heel kalm, hij' was niet onge duldig. Hij had wachten geleerd, elke Patrimonium niet, die van dei R. K- Volksbond niet, die van de overige Chris telijke Bond® niet, en van het Nederl. Werkliedenverbond een groot deel even min. Waartoe dan dat schelmen met „de arbeiders"! Niet minder onoprecht is zijn op merking „De crisis in het havenbedrijf (is) een aanval van het onder,nemerdom op bet drijven der arbeiders naar 1 oons- v e r h o o g i n g. De kapitalist® drijven door zulk optreden de arbeiders naar de revolutie, En feniks tei meer waar hij van do communisten (Zegt, dat die „dei staking aianlgtijp® om de revolutie t© for ce enen"; ein hij als doel der S.D.A.P. a'aingeieft „werken gepaard af a n mach'ft'. Weer derhalve de oud© dubbelzinnig heid. Het g:aia.t niet om de macht en toch weer wel om dei macht, de ondernemers voeren tot die revolutie, maar wie baar forceert is thainis ook weer eau ander. Ziet Imein hier weer niet duidelijk d® man taeit de loe'nischei oogen, die tegelijk naar rechts en naar links ziet de man met den ouden slag !om den arnn, dei man met den Jaln'usikoip,, d:e man met het jasje dat luistert naar* den wind? In dit licht zien wij dan ook zijn con clusie: D' e s o c i a, hi 1-d e m o c r a t e 11 aa.n- v&larflleni öindeir zrtkeire voor waarden de revolutiei, wanneer die aan haar wordt opgedrongen; aan den anderen kant werk® onze man nen in het parlement en in de vak beweging. Hetg;eeni, ontdaan van ,zijn' onopreichtig- heidjeS|, izeggemi wil: Wij forceer® de re volutie niet,, maar 'als een andfer ,ze' maakt, meedoen;, en dan nemen wij de leiding! Onze conclusie is daarom: Wesst ge waarschuwd Waar blijft uw geld? Aan de verheerlijking van den toomeel- man Nap de la Mar paart Het Vader- 1 a, n d e® klacht over de „verbluffend snelle" opdrijving der loonen van de min dert goden en godinnen der Kunst. Het blad geeft de volgende staaltjes: „Wij schrokken zeer van de hono raria, zaalhuren ,enz„ die op bet oog®- blik betaald worden. Het geringste mu zikantje in een behoorlijk strijkje wierkt niet onder de f 7.50 per avond- Een zangier of zangeres van ei®igen aan leg beurt eiken avond zijn f 25zijn bet mensehen van reputatie, die in de smaak vam het publiek vall®, dan is f 50 tot f 60 voor huin 2030 minuten optreden geen zeldzaamheid. Een paar Hollandscbe kellners kre gen ©enigen tijd geleden den inval, zich op „songs" to© te leggen. De een heeft thans een villa te Scheveningen en een kameraad een te Rijswijk. Merkwaardig is, dat de lichte kunst haar beoefenaars met goud over strooit." Inderdaad „verbluffend merkwaardig". E;n daartoe offert m® nu zijn lieve geld. En onbevredigd blijft het hart er bij; men raakt nooit verzadigd. En de ondergrond van al dit genot blijft „de smart onzer handen". zenuw in hem wachtte mee... maar het woordje .kwam niet Giseila w,e|rd doodsbleek, haar bandon werden ijskoud; zij' zag hem aan met oogen groot van angstmaar zij zeide nietszij zweeg nog altijd. En nu, dat zij begon te praten, klonk het hemi als doodsgeduizij zeide het ook zeer zacht „Kurt, vergeef mij, maar ik kan niet, mijn hart behoort een ander I"'- En nu stond hij weer in zijn reut- meosterswoningdezelfde zonnestralen die door Gisela's ramen schenen, drongen ook hieir binnen en spiegelden zich in het kleine nikkelen slotje van het rood© boek op- den lessenaar, dezelfde vogeltjes zijn ook' van hier uit te ho-oren, even als het klateren van de fontein hier even goed! als in Gisela's kamer te hooren is. Maar niettegenstaande dat, was alles heel anders en de man, die daar zoo bleek onbewegelijk tegen den muur feunit, dacht: het is dezelfde wereld niet meer! Maar al te spoedig zou hij het anders leeren Er wordt gekloptVoigt komt en wil afrekenen; de huishoudster wil deni rentmeester over den verkoop' der melk in de laatste dagen berichten. Daarna komt de metselaar met den timmerman, omid.at mijnheer de rentmeestelr beeft be volen, dat er aan het varkenshok' ee'n stuk gebouwd moest worden, en eindelijk Welk een dwaasheid Hier mag' wel herinnerd aan het tref fende .Tesaja 55: Waarom weegt gijlieden geld uit voor hetgeen ge® brood is, en uwen arbeid voor hetgeen niet verzadi gen kan J*) zingen en spelen op bovengenoemde CCI. In het verleden jaar ter gelegenheid van die landbouwtentoonstelling uitge geven boekske „Goes als; Woonplaats" werd bij! de beschrijving van de bouw- politiek van het gemteentebehluur alis hoofddoel genoemd: Goes als' st-ald op te heffen en vooruit te brengen; voor een fraaie stadsuitbreiding te zorgen en te miaken, dat; iedereen, cjie zich in deze gemeente wil vestigen, daartoe ruim'sehoots de gelegenheid zal heb ben. iAan dit laatiste ontbreekt! nog al wat, doch ;er is geen enkel gemeentebestuur, dat in een (piaar 'jaar tijds den nijpenden woningnood geheel vermiag weg; te ne^ men. Men eisehe 'dus! ook van 'het Goe- sche niet het onmjogelijke. Als Imen ech ter let op! de wijke-, waarop het voor fraaie stadsuitbreiding zorgt, zal toen het ongetwijfeld lof m'oeten toe zwaaien. En met na,me de bouwmeesi ters, die tot nog toe de leiding hadden bij! die uitbreiding, hebben blijk gege ven, met schoonheidsgevoel begaafde personen te zijn, wien het niet onver schillig is hoe het, stadsbeeld er straks zal uitzien. „Een ellendige schoon heidskennis knaagt als een kanker aan het zeer bijzonder jnooi van ons Hol- laudsch landschap", heeft Jan Stuijt gezegd. Doch de ziekte heer® ht. in niet mindere mate in onze steldfein- 'tls soms, of men meent, dat de a-es thetische wetten voor den bouw van stadswoningen niet gelden. Da,arolmiis het des te meer1 te prijzen', dat men in Goes den goeden kant uitgaat. Wan neer men eens gaat inSpecteeren, hoe ver het met dei uitvoering van de bouw- planlniejil I en II (staat, zal men tot zijn verrassing ziein, dat in het eerste Plan ■al „tieekeningi" komt. De nieuwe „ar beiderswoningen" van Nieuw-Goes vormlen al een intiem stadsgedeelte, vol aardige, tuins'tadsbeelden. Schijn en pronk, dikwijls hoofdmotieven bijl het bouwen, zijn vermeden, looze topi- gevels en al te kwistig aangebrachte cementen handen ziet men er niet. Kortom, mJen miog© zeggen wat men wil van Nieuw-Goes (er wordt nog wel eens op afgegeven), maar ieder, die eenig schoonheidsgevoel bezit, moet toegeven dat de bouw onder leiding gestaan heeft van .aesthetisch-on'twik- kelde bouwmleesters. Om op| de verdere uitvoering van het plan terug te komen, er komt flink schot in. De Wilhelmjnastraat (Voor stad-Dam) is al een. veel gebruikte èn geliefde verbindingsweg, ook en wel voornamelijk voor net doorgaande ver keer. De straat is er nog niet wat wat ze wiezen lm;oet,> maar goed begaan baar toch wiel, behoudens tijdelijke stremmingen wegens rioleerjng e.d. Waar de Terwelistraait (langs het Veir komt Joban van 't slot en meldt, dat mevrouw de gravin den rentmeester weuscht te sprek®. Als de deur dicht is, drinkt Kurt een glas koud, wateir, en daar hij opi het oogenblik' het gevoel heeft, dat hiji iets hrcken moet, werpt hij het glas op den gromdi, zoodot het .aan duizend stukken breekt Nu is hij kalm en gaat naar hef slot. Hij bestijgt dezelfde trap,, die hij een uur geleden half suf af is gegaan, nu weder met vasten tred.- Daarna volgt weder, zooals nu reeds dertien jaren eiken dag als de gravin op Fürstemboirt is. de gewone aankondiging, en nu staat hij tegenover de vrouw, die hij ook pis dat glas zou willen breken, en hoort van haar, dat zij verloofd is. Als zij hem1 had: meegedeeld, dat zij van plan was .hedenmiddag uit rijden te gaan, dan zou hij dat misschien met meer belangstelling hebben, aangehoord. Hij blijft tegenover haar volkomen onver schillig; waf kan het hem nog schelen wat e,r hier in 't slot gebeurt of men een doode uitdraagt, of dat m® er brui loft viert. Jammer is het, dat het vandaag pas den 25st® Mei en niet reeds den 1st® Juni is, want hoe on eindig veel liever zou hij die vrouw tegen over hem' nog' heden om ontslag vragen, maar ook hier is het weer: wachten; pas over een week 'kan het verzoek wor den gedaan. linssgebouw id© Wilhelm jnastraat raakt, is al een dubbel woonhuis ver rezen, dat met z,'n fraaie rieten dak, kleine ruitjes en andere goed ver zorgde onderdeden een goeden in druk miaakt. Ik vinjd het riet een bijna ideale (dakbedekking. En liever' dan mij .te vermoeien met het vraagstuk der meerdere of mindere mate van brandbaarheid vall het riet, .verlustig ik mij in den aanblik van een land huis met een beschermende vacht van riet. Men moge een tegenstander van rietbedekking zijn, te ontkennen valt niet, !dat riet alle dampen doorlaat en een slechte warmtegeleider is, zoo dat idi© ruimten daaronder in den zo mer koel en in dien winter war'm blij ven. Over rieten daken gesproken: Nieuw-Goes is al een tweede voorbeeld' rijk. In dien hoek StationswegWil- hehninasitraat staat een landhuis, dat om z'n rieten dakbedekking en har monische lijnen en logische verhou dingen de aandacht trekt. Het is „Ter welhoek" gedoopt en komt reeds daar door beter uit dan het overigens roy aal uitgevoerde huis aan de overzijde der straat, omid-at een breed terras het hiervan scheidt. De afzonderlijke tarage is voortreffelijk in stijl gehou- en en mag gezien worden, zelfs van den. voornamen Stationsweg af. Verder; vestig: ik de aandacht op' het huizenblok aan het geprojecteer de Rimmelandplein. Wie telt. even het aantal ruitjes? Meer en'toeer bestelt men, dat door een goede raato've-rldeieling een gebouw a-esthetisch verbeterd worldt. Groote spiegelruiten, welke den indruk ma ken van gapende openingen in den tauur, worden vermeden. De enorme glasprijzen zullen dit natuurlijk niet weinig in de hand werken. Maar nu het stratenplande de Wit Hamerstraat ligt er al, de Jacob,a van Beierenstraat, die ook de Wilhelmina,- straat en de Piccar'dtstraat moet ver binden. is gauw aan de beurt. De Ritamelandatraat is al de kortst mogelijke verbinding tusschen Stati ons- en Rimmelandplein, en belooft straks een veelgezochte Verbinding met den Oostsingel te worden. Ook de Vösmaeristraat (achter .de villa's aan den Stationsweg) is al van het bouw terrein te onderkennen. En als wei 'toog richten op bouw plan II, dan zien wij; al het ferme gebouw van de „Nieuwe Zeeuwsch© Courant", opgehoogd bouwterrein, vele steen-en béstemld! voor den bouw der arbeiderswoningen en een veïklein'dte Wejsitvest. Als de nieuwe verkeersweg hier den Singel kruist, is een, groote verbetering in het gewestelijk vetkete-r tot standi gekomen. ISumjUa -summiarumHier wordt niet meer gepraat over „Goes-Vooruit", hier houdt m;en 'tmet de daad. KEES VAN DER MEER. Dp rood© bend® in het Roergebied kiezen, z,oiodra de negeeringssoldate-n op dagen, vrij spioedig het hazenpad. Ais hij. de kameir verlaat en in de gang komt hoort hij een lichten tred in de aan,gienz®de kamer ach hoe goed kent hij dien, hij is zoo- zacht en vlug als van een kind hij haast zich daar om naar buiten, door het park het veld in naar de daglooners. Bij de beek ont moet hij, Rodriaan; die vraagt hem of id© brand veel schade (heeft aangericht in/ V/iesenthaJ. Kurt moet even nadenken wat zegt die oude man? Is er werkelijk ergens een brand geweest?... rich ja.! maar dat is al lang geleden o niefen, toch niet, dat was pas; gi&terlen^' Iiij zet zijin hoed af, veegt zich het zweet van het voorhoofd', zegt iets tegen de.n houtvester, wat hem zöo het eerst, tei binnen schiet, en gaat door. „Bij dien is het ook niet gteiheel pluis" mompelt Rodriaan. „Het is óf het ple zier over a,l dat geld, óf ergernis over dei aanstaande van de grlayin 't is: toch een komiekle!" Bij de- daglooneiPs ergert hij zich, en (bij de wegwerkers is er ruz,ie en al Idjim tijd staat Kluit'© hart, 'dat kleinte! levende ding, daar' van binn® op het vriespunt. Hij wil niet dienken, hij wil wenken em alls hij' later dl© mleid met heit eten heelt' weggestuurd omdat hij geen honger heeft is ,hij blij', dat er wedler veel meoschen bij hem kóm®. Hij praat heel lang met elk, hij kan nlu ook we® rekeqen, hij spaint zich met aillei geweld' in dan gaat het. Maar Wat kan men ook andters verwacht® van een troep ro-overs, die 'het aller eerst op de weerioioizen gemunt hebben. In het „legerbe'richt" van Münster wordt één keer gewag gemaakt van" „zeer ern stig®" tegenstand1, waarbij de regerings troepen echter bijha geen verliezen hadL d® tachtig dooden achterlieten, wat voor een „zeer ernstig" verzet nu niet bijster groot is. Het is der ï'ijkjsweer reeds gelijkt bijna het geheele regeeringsdistrict Dusfèeldorf te bezetten. Eergistemiïddag is zij zelfs Essen binnengetrokken- Het begint er op te lijken ,dat de regeeringscommissaris Severing zijn m®d niet voorbijpraatte, toen hij aankondigde, dat de zuiverings actie wel binnen een week af'geloopen zou zijn. i En hoe dankbaar de groote arbeiders massa is voor deze1 hulp', blijkt duidelijk uit het feit, ddt in de belangrijkste mijn centra van het reedis gezuiverde gebied, in Bochum en Herne bijv., de arbeiders bijna voltallig onmiddellijk'weer aan het werk' zijn gegaan. Intusschen blijft Frankrijk m'oord en brand schreeuwen. Volg®s Reuter heb ben Engeland, Amerika en Italië ge® bezwaar tegen de D'uitsche troepenbewe gingen. De Duitsche regeering heeft een krach tig gesteld protest naar Parijs gezond®, om haar houding te rechtvaardigen en te piroteisteeren tegen de bezetting van nog meer Duitsche steden- Tevens verwijlt zij die' Fransche regtee- ring d© principiëele bepalingen der sta tuten van dien Volkenbond te hebben geschonden. Die hangende kwestie tus schen een lid en oen niet-lid van denj Volkenbond moet niet zonder m'eer met geweld worden opgelost, maar had aan een internatimaail scheidsgerecht on derworpen moeten worden. Het kan. onmogelijk de bedoeling van het verdrag van. Versailles zijn, om Duitschland tei beletten in een deel van zijn gebied, dat door roovers- en moordenaarsbenden ten ernstigste wordt bedreigd, zoo spoedig mogelijk de orde te herstellen. Een d'erglelijk'e actie is, ook al wordt zij wegens den omvang der oproerige beweging onder gebruikmaking van militaire macht uitgevoerd, slechts een politiemaatregel. Hoe de roode benden huishielden. Het in het stadhuis te Dortmund) door de Sparta-cistcn. bedreven vanda lisme gaat alle perken te buiten. De door de roodei gardisten in gebruik genotoen wacht- en. schrijfkamers op de eerste verdieping) zijn met scherven bezaaid. Wie het niet gezien beeft, kan er zich gieeni voorstelling «"ma ken. Stoelen, kasiten, -sofa's; lampten, allies is kort en klein geslagen, zelfs de parketvloeren zijn. opgebroken. De telefoontoestellen zijn voor zoover men ze niet, evenals de schrijfmachi nes, heeft meegenomen,, in -stukken get- Bl-ag-en en de dralden; zijn overal door gesneden. Geen ruit is in die kamers heel gebleven. Tenslotte zijn ook nog alle schrijfbenoodigdhéden verhield en met inkt overgoten. Voor de woeste lingen bet stadhuis verlieten, s-loten zij alle deuren, en lieten daarna hl au w- zuurbommen ontploffen, zoodat men langen -tijd het stadhuis niet kon bin- nenkotoeln. het woird-L, avond vrije avond hij moet lusten hij kap nu ook niet m®r. Hiji jvil het bosch ,in, ver, ver weg eni hij ho-lt weg het geweer over de schouder. ,Zijn knieën beven, daarom gaat hij opi de-zelfde plaats, waar hij vier da gen geleden ook gezieteni 'heeft, zitten; ja hier was het, dat hiji Waldtraut in het struikgewas geslingerd had. Daar z-ijii eir nog een paar struiken van geknakt. Een zwaarmoedig koorgezang wordt ver nomen; Zij brengen een doode weg, -— van de boschhut uit beweegt zich de -kleine stoet, met den dominé en den koster aan het hoofd en achter hen een hiooge slanke meisjesgestalte. Zij he-efti een zwairten d'o-e-k o-m de schouders eni een krans van boschbloemen aan den arm; op het gezang let zij niet, nog minder op de smalle lijkkist, z-ij kijkt loerend) door de struik® heen-, daar zlit de man ,dien zij' bemint meit al d® hartstocht hare.r -ziel diie blaar heeft vertrapt daarom balt zij de kleine -hand onder de krans en verbergt dan gauw alsof het iets kwaads was de punt van baar doek;er is een gat in/ ge-brand en iets hooge-r is zij' verzengd dat ziet er Zoo nlaar uit en de m®- schen boeven het -niet te weten, dat Waldtraut doodarm is geen nieuwe koop® kan. h './li I"i*' H«« (Wo-rdt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1920 | | pagina 1