oensdag
Maart 13)30
ie
iargafi£
TwmHo Kamer.
Gemeenteraad van Goes.
en
tf1
Uitgave van
fiS Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO,
gevestigd te Goes.
i
Hoofdbureau te Goes:
DANGE VORSTSTRAAT 219
(Telefoon No. 11).
Bureau te Middelburg:
EIRMA F. P. D HU IJ L. BURG.
Drukkers:
Oostorbaan Le Cointra, Goes.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Prijs per 3 maanden £r. p. post f '2,25
Losse nummers f0,06
Prjjs der Advertentiën:
14 regels f 1.12, elke regel meer 28 cent.
Eenzelfde adv. 3 maal geplaatst wordt
2 maal berekend.
Bij abonnement belangrijke korting
Kleine advertenties 75 cent.
Bewijsnummers 5 cent.
Vrijheid en democratie.
Wie het O'er te luisteren legt ervaart
de oude waarheid, die altijd nieuw blijft
vertolkt in een dier Evangelische ge
zangen
Ieder woelt hier om verandering,
En betreurt ze dag aan dag.
Hoe bekoorlijk, is vrijheid, hoe schoon
schijnend democratie, hoe veelbelovend,
misschien ook wel omdat het zoo ne
velig is, socialisatie. En wat kwam er
tot heden van terecht?
Velen in onz'e groote steden willen,
ondanks de havenstaking, werken, en wil
len liever f 7 per dag verdienen dan
f 1.50 per dag uitk'eering krijgen, maaï
Ze durven niet, omdat ze half dood ge
slagen worden, a?s ze werkwillig blijken.
Oudegeest en Suzie Groeneweg, die een
arbeiders conferentie in Ameïik'a bijwoon
den. bekeken do arbeidsvoorwaarden in
Amerika, met socialistische oogen, maar
roemden de onze hoven die in de Nieuwe
Wereld'.
In Rusland), waar nu de socialisatie
op proef wordt gesteld, wordt ook de
arbeid op militaire wijzie geregeld. Ar
beiders, die niet dienstplichtig in het leger
zijn, worden ingedeeld in aïbeiderscom-
pagniën of brigades, of bataljons. Ar
beidsinspecteur, commandeur. Elf uren
werken. Die lijntrefct of piraatjes maakt,
wordt op militaire wjj'z© gestraft. Staken
of wegkropen wordt met de doodstraf
bedreigd.
Na de kastijding met geeselen volgt
die met schorpioenen.
de K.
0, die crisisnaweeën
Als daar ,zijn het veevoer-sc'handa.al, dat
ons land een 7 millioen zal kosten; de
contracten met de aardappel-drogerijen,
waarover 'Van Beresteijn interpelleeren
wil. 't
De interpellatie Kolthek ging gister over
de zaak, die hij reeds op 24 Januari 1919
in de Kamer ter sprake bracht: het ontslag,
van drie ambtenaren aan het Rijksvet-
kantoor, die, zooals Kolthek verzekerde,
„weigerden mee te doen aan het geknoei".
Ze' waren daarvoor bij den Minister ge
weest en eenige dagen later volgde hun
ontslag, zonder dat de menschen werden
gehoord, een ontslag in bij.zonderen
ivorm, immers niet verleend door den
directeur van het bureau, maar door het
Departement, dus door den Minister.
Nu verzekerde) min. Van IJsselsteyn,
dat dit ontslag, berustte op dienstweige
ring, en voortel, dat dit met rechtspositie)
of ,aoo iets niets te maken had, omdat ze
bij de maand waren aangesteld eri bij 'de
maand kunnen worden opgezegd.
Twee moties diende de interpellant te
gelijk in. Een om alle ambtenaren te straf
fen die tegen het algemeen belang hadden
gehandeld een nog al vage beschul
diging, waarover de Minister niet ten on
rechte zei de, dat ze geen houvast bo od,
omdat men geen menschen straffen kan
die tot den Staat in geenerlei betrekking
meer staan en geen bepaalde wetsover
tredingen hebben begaan, de tweede om
de drie ontslagen ambteniaren eerherstel
te geven plus drie maanden salaris.
Intusschen zullen we nü nader licht
afwachten moeten over de onmiddellijke
reden van het ontslag der wel baast be
roemde drie ambtenaren. Het is de wensch
der Kamer, dat de crisis-empiête-comnais-
sie dit licht ontsteken zal. Maar dat zal
de Minister haar moeten vragen. Onder-
tusschen gaat de "Kamer voort met de
veevoeder-verrassing
Bij de regeling der werkzaamheden
hóeft de heer Otto gepoogd» de behande
ling der Onderwijswet nog eien beetje uit
te stellen, maar het Zal niet gaan: vóór
Paschejn zullen althans de algemeene be
schouwingen moeten afloopen!.
Het voorstel-v. Ravesteijn om zijn in
terpellatie inzake het herstellen van de
betrekkingen met Sovjet-Rusland nog vóór
Paschen te behandelen weid verworpen
met 3932 stemmen. Tegen rechts, de
heer Buisonjé en de voorzitter.
Morgen de interpellatie-Marchant over
de staking der havenarbeiders.
Spoedeischende vergadering d.d. Dins
dag 9 Maart 4 u. nam.
Voorzitter de heer G. A. Hajenius, bur
gemeester, afwezig dhr. Goedbloed.
Na de opening der ,zitting gin'g de Raad
aanstonds over in besloten zitting1.
Toen de openbare zitting heropend was,
deelde de voorzitter mede, dat hij naar
aanleiding van het besluit tot verbetering
van de Veemlarkt met de meest-belang-
hebbenden heeft gebriefwisseld en dat de
kring Walcheren en Zuid- en Noord-Beve
land van Zeeuwsche Veehandelaren ver
klaard jieoft de Goesche veemarkt zooveel
mogelijk te zullen bevorderen en den' han
del te zullen concontreeren op de Beesten
markt.
In verband met een destijds door den
heer Brants gemaakte opmerking, zeide
spr., dat met ingang van heden ook voor
de varkens een plaats op de Beestenmarkt
is aangewezen.
Woningbouw.
Vervolgens is aan de orde het voorstel
van B. en W. intake den Woningbouw
(zie „De Zeeuw" van gisteren).
Dhr. P1 a z i r vraagt wat elke woning
voor de gemeente zal kosten.
De v o o r,z i 11 e r antwoordt, dat dit
zal zijn f67 per woning per jaar.
Dhr. Plazier vindt dit veel en vreest,
dat er een tijd zal komen, dat de ge
meente dit niet zal kunnen betalen. Er
wordt nu al geklaagd over de stijging
van den hoofdelijken omslag. 'Straks kan
men wel eens voor een faillissement ko
men te staan.
De voorzitter acht deze voorstel
ling wel wat heel somber. Spr. verdedigt
nader het voorstel van B. en W., mee-
nendc, aat het risico thans niet groot
kan zijn. Spr. hoopt, dat de stroom van
aanvragen om woningen straks zal ver
minderen.
Dhr. Brants spreekt ook oen woord
van waarschuwing, speciaal tot die cate
gorieën van personen, die meenen, dat er
geen eind komt aan de loonstijging en
prijsstijging. Er komt een punt, dat wij
moeten zeggenStop, we kunnen niet
^neer. Als deze aanbesteding aanleiding
geeft tot onbehoorlijke loonsopdrijving dan
moet er een eind aan komen. Wanneer
wij min of meer in het nauw gedrongen
worden om over de bezwaren heen te
stappen, dan beteekent dat niet, dat wij
zoo zullen voortgaan. Om de kans op
goede en goedkoope woningen niet gerin
ger te maken, aldus besluit spr., wil ik
deze waarschuwende woorden doen hoo-
ren.
Dhr. Fransen van de P u; tt eDe
zorg van dhr. Plazier is niet denkbeeldig,
doch ze had zich eerder moeten open
baren. Immers, 't geldt nu slechts een
verhooging van wat wij gevoteerd hebben.
Dhr. Goedbloed komt ter Vergade
ring.
Dhr. Plazier: Juist die nieuwe1 ver-
hoogingen doen mij de waarschuwende
woorden spreken.
De voorzit ter: De vorige aanbe
steding; is eigenlijk zeer meegevallen. Men
kwam toen op f,5600 per woning.
Dhr. Vienings wijst er op, dat 'teen
omstandigheid geldt, 'die zich herhalen
kan. Er kan weer een nieuwe loonactie
komen, zooals men dat (noemt. Maar de
gemeentekas is geen harmonica, die men
maar uittrekken kan. Spr. ondersteunt de
waarschuwing en zal noodgedrongen vóór
het voorstel stemmen. De huizen worden
oo die manier tenslotte zóó duur, dat
niemand er meer in wonen wil.
Dhr. D u v ie k o t merkt op, dat 't hier
een principe geldt, 't Schijnt een kleinig
heid, doch we weten tenslotte niet waar
men terecht komt met de al honger op
gevoerde eiiisehen. 'tGiaat er dus thans
nfet om of de huizen eien paar gulden'
mieer of minder zullen kosten. Ook deze
spr. zal slechts noodgedrongen vóór de
gunning stemmen.
Die voorzitter licht de houding van
B. en W. nogmaals toe, waardeert de
waarschuwingen en belooft met de wen
ken rekening; te zullen houden.
Dhr. De Die: Het is verkeerd de duurte
der aannemingssom enkel aan de arbei
ders te wijten, immers, dank zij de fa
brikanten, zijn o.a. de prijzen der steénen
verbazend hoog' geworden.
Dhr. Brants: Dat is hier geen factor.
Dhr. De Die: Wel waar. Als er mee1'
loon gevraagd wordt dan 65 ct. zonder
loonactie, wie moet het dan betalen?
Dhr. Brants: Dan wordt het niet be
taald.
Dhr. v. d. Bout: De aannemer be
schouwt het loon van 65 ct. per uur,
gelijk het nu is vastgesteld, als normaal
loon. Maar wordt' dit meer, d'an wordt
de voorwaarde tot bijbetaling: van kracht.
De voorzitter geeft dhr. De Die
toe, dat ook de prijzen van het materiaal
de duurte maken.
Dhr. Brants: Blaar dat element zit
in de aannemingssom. Dhr. De Die zou
gelijk hebben als ook bij prijsstijging der
steenen da gemeente meer moest betalen'.
De aannemingssom is meegevallen', maar
de gestelde voorwaarde plaatst ons voor
een moeilijkheid. Was die voorwaarde niet
gesteld, dan was de zaak niet publiek
behandeld.
Dhr. Flink: Doch met de materialen-
prijzen hebben wij toch te rekenen. Ze
brengen toch ook de duurte.
De voorzitter onderstreept nu
'is heeren Brants' gezegde:.
Dhr. Goedbloed: Verbinden wij ons
ad libitum de helft bij te passen van
het ev. meerderei loon? Zoo ja, dan heeft
dit in 't algemeen een bedenkelijke zijde.
Immers wij worden er later niet meer
in gekend.
Do voo r,zitter: U moet niet vergeten,
dat de aannemer ook de helft van 'het
meerdere loon heeft te dragen.
Dhr. Goedbloed: Kunnen wij geen
grens stellen
De voorzitter: 't Is moeilijk en niet
uit te voeren. De loonen zullen toch niet
zoo veel meer stijgen.
Dhr. Goedbloed: Te Amsterdam
vraagt men al fl.25 per uur.
Dhr. Brants randt een grens stellen
ietwat gevaarlijk.
De voorzitter acht een verande
ring nu zeer ongewenscht. Bovendien de
tijd dringt.
Dhr. Goedbloed: Laat ons B. en
W. uitnoodigen zoo mogelijk een grens te
stellen. Temper waar ook de aannemer
er prijs op zal stellen. We behoeven nog
niet te' zeggen, dat we bij het bereiken
van die grens het niet meer zullen doen.
De voorzitter wijst op het gevaar;
dat de bouw dan mislukken kan.
Dhr. Brants ontraadt het voorstel-
Goedbloed, omdat het een eisch tot loons-
verhooging zal uitlokken- Men meent dan
wellicht, dat we f 1 een behoorlijk uur
loon vinden.
Dhr. De Die: Wordt het voorstel-Goed
bloed aangenomen dan kunnen de arbei
ders dadelijk wel f 1 vragen.
Dhr. Goedbloed spreekt tegen, dat
'dit het gevolg zou zijn. Het geldt slechts
een reserve voor dei gemeente.
Dhr. Brants: 't Zou juist .zijn als
de loonarbeider partij was in het ge
ding.
Dhr. v. d. BoUt zegt, dat het geval
zich .zou kunnen voordoen dat de bouw
halverwege gestaakt zou moeten worden.
Dhr. G o e d b 1 o dBij de looneischen
houdt men toch ook met de practijk re
kening. Men is tactisch genoeg in dit
opzicht. Spr. geeft B. en W. nogmaals
in overweging te trachten een grens te
stellen.
Dhr. Fransen v. d. Putte zegt, dat
die aansprakelijkheid der aannemers voor
de helft van het meerdere een goed tegen
wicht is-
B. en W.'s voorstel wordt z.h.s. aan-
ge nomen.
Rondvraag.
De heer De Die vraagt tof B. en W.
overwegen willen woningen voor groote
gezinnen te bouwen en toeslagen aan
groote gezinnen te verleenen.
D'e voorzitter: Over den bouw van
mi'ddenstandswoningen wordt al gecor
respondeerd. Het andere zal overwogen
worden. Op de vraag van dhr. Goedbloed
of spr. omtrent den bouw van genoemde
woningen al mededeelingen kan doen, ant
woordt hij ontkennend. Daarop sluiting.
Het incident te Berlijn.
Het politie-onderztoek betreffende heit
schandaal in het Adlon-botel is afge-
loopen. De Zaak is1 thans in- handen der
justitie.
Graaf Me'tteirnich en de employe's van
het hotel zijn opnieuw gehoord', ze bleven
bij hun reedte afgelegde verklaringen, ook
toen ze met prins Joachim en zijh aan
hangers geconfronteerd werden. Deze ech
ter bleef ontkennen.
Op de vraag, welke redenen de em
ploye's van het hotel zouden hebben,
den prins valschelijk' te beschuldigen, werd
geantwoord, dat onder de employe's
reeds sinds geruimen. tijd een vijandige
stemming ten opzichte van den prins
merkbaar was, wijl hij zich, sinds, do
afschaffing van het drinkgeld door de
vaste loonen, nauwkeurig aan de 10 per
cent hield en verder geen fooien gaf.
In het door generaal Nollet en kapi
tein Klein naar Parijs gezonden rapport,
wordt de prins de voornaamste schuldige
van het voorval genoemd. In de Fransche
beschouwing wordt gesproken van een
voorbereiden aanval.
Hef incident te Bremen.
Behalve de vroegere relletjes bij de ka
zerne te Bremen, wordt thans van een
nieuw incident melding gemaakt.
Te Brill, bij Bremen, weiden twee Fran
sche en een Italiaansche officier door een
man in uniform aangehouden. Er volgde
een heftige woordenwisseling. De one
staanders mengden zich in het Conflict
en een dei' vreemde officieren werd mis
handeld. Politieagenten bevrijdden de offi
cieren en geleidden ze naar hun hotel.
De Fransche missie heeft des avonds
Bremen verlaten.
Luchtverkeer-
Engelsche reizigers die zich naar het
Continent begeven en hun bagage voor
uit willen zenden, maken thans meer en
meer gebruik van de Handley-Page vracht
vliegtuigen, die van Londen uit op Brussel
en Parijs vliegen- Nog verleden maand
is de Handley-Page Maatschappij er toe
overgegaan hare vrachttarieven te ver
lagen- Een koffer van ongeveer 45 K.G.,
per vliegtuig van Londen naar Parijs ver
zonden, kost aan vracht "de som van
f 90- De Handley-Page-firma maakt bekend,
dat, indien zij geregeld vaste vrachten
te vervoeren krijgt, zij hare tarieven aan
merkelijk lager zal kunnen stellen-
Een angstig oogenblik heeft onlangs een
Britsche vliegercaptain, genaamd Wilcox,
van de Royal Air Force, doorgemaakt.
Toen deze met een Curtiss-watervliegtuig
boven de ^Niagara vloog, bleef, door ©en
onbekende oorzaak, plotseling de motor
stilstaan. Wilcox streek met zijn vlieg
tuig op de rivier neer, vlak bij den be
roemden waterval- Direct werd de ma
chine door .den stroom meegevoerd en
dreef met groote snelheid in de richting
waar de Niagara 150 voet loodrecht om
laag stort. Het scheen alsof Wilcox en
z'n mecano reeds ten doode waren opge
schreven. Maar ineens liep het water
vliegtuig vast tegen een in de rivier loo
penden landtong en bleef daar juist lang
genoeg zitten om toegesnelde menschen
gelegenheid te geven door het toewer
pen van touwen den vlieger en z'n me-
cinacien te redden.
Volgens het Amerikaansche luchtvaart
blad Aerial Age" zijn er op de pas
gehouden luchtvaaxttentoonstefling te Chi
cago prachtige zaken gedaan- Er werden
niet minder dan 1700 vliegtuigen verkocht-
Één maatschappij verkocht er alleen al
440 aan iemand in Tul-sa, Oklahoma- Het
totaal bedrag van deze bestelling bedraagt.
2.200.000 dollar.
Naar hetzelfde blad mededeelt, bestaat
er in Amerika ook een buitengewoon
groote belangstelling voor de aviatiek
onder de studenten van de verschillende
universiteiten- Zes duizend studenten
bijna hoofdzakelijk gewezen leger- en ma-
rinevliegers zijn in het bezit van het
vliegbrevet. Aan een grooten wedstrijd
zullen 34 colleges deelnemen.
Hoe komen we uit den woningnood?
Dat is de vraag, die men zich zelfs te
Weenen stelt, waar de bevolking wel
afneemt, maar vele O. W.-ers zijn ge
komen of gegroeid als woekerplanten der
samenleving en voor him weelderig leiven
groote huizen bezetten. Wel bestaat er
een soort distributie', maar talloos zijn de
klachten, dat het socialistisch bewind wel
do kleine middenstanders, doch niet de
rijke Joden aanpakken durft.
Een groote moeilijkheid zit in de hoo-
ge loonen der bouwvakarbeiders en hun
geringen arbeidfalust. En nu tracht men
eenvoudig zichzelf te helpen. De beken
de sociale dominéé Bodelschwing heeft in
samenwerking met een architect boiuw-
vereenigingen gesticht, waarvan de deel
nemers zich verplichten ëen aantal uren
per week zelf mlee te werken.
Een huisje, dat bij aanneming, 27000
mark moeist kosten, werd op die wijze
voor 12000 Mark, dus minder dan de
helft gebouwd.
Er is niets aan te doen; als de arbei
ders niet arbeiden, moeiten de belang
hebbenden zelf arbeiden.
Zoo zal 't nog wel in meer vakken
gaan.
Korte berichten.
Een aantal ledten van de Duitscha
volkspartij heeft in die nationale verga
dering de volgende .motie ingediend: „Het
Berlijhische „spijkerbeeld" van Hinden
burg is door verkoop in handen van par
ticulieren gekomen. Het gevaar dreigt, dat
dit monument uit den grooten tijd in
handen van vreemdelingen komt".
Het antwoord van Wilson pp de
jongste nota van Frankrijk en Engeland
is gepubliceerd. Wilson verzet zich tegen
compensaties aan Zuid-Slavië in Albanië.
Minister Erzberger heeft zijn be
schrijvingsbiljetten niet onjuist ingevuldl,
met de "bedoeling de belasting te ont
duiken.
Uit f ar ijsTengevolge van de mijh-
werkérsstaking in het departement Pas
de Calais en ten einde op de steenkool
te bezuinigen is er een besluit uitge
vaardigd, waarbij de sluiting der café's
en restaurants op 10 uur 's avonds be
paald wordt. Da ondergrond sche spoor
'ial tot 11 uur 's avonds rijden.
Een dieel van het dorp Aidier in
Savoie, is door onbekende oorzaak in
de vlammen opgegaan. Door de leemen
dakten nami het vuur in eenige minuten
een geweldige uitbreiding. Tragische red
dingen hadden plaats1. Veel vee en ge
vogelte kwamen in de vlammen om.
Het Praagsche blad „Tribuna" brengt
d'e volgende opzienbarende mededeeling
Naar onztei correspondent te Boedapest
uit do meest betrouwbare bron verneemt,
worden ernstige toebereidselen getroffen
voor do spoedige komst te dier stede van
ex-keizer Karei.
De geheele eerste etage van het Donau-
Palasthotel is voor de koninklijke familie
en haar gevolg bestemd!.
De ex-fceizer zal eerstdaags onder den
naam van Kastar Kovacs te Boedapest
aankomen.
De politie-kazeme te Huggenstown
(graafschap Kilkenny) is aangevallen met
bommen en ontploffingsmiddelen. Een
dteel der kazerne werd opgeblazen. Alle
wapens en munitie zijh geroofd. Eén po
litieman is aan zijh wonden bezweken.
De schoenmiakersknechts te Berlijn
genoten tot n,u toe reeds een' toeslag op
het loon van 1914 vian 1300 pet,, zoodat
er reeds knechts zijn die 1600 mark per
maand verdienen en nog telkens eischem
ze meer. De schoenfabrikanten overwe
gen nu of ze maar niet evenals de si
garet te n£abrikanten hun. bedrijf stop zul
len zetten.
Tel Benrath is een ketel gesprongen
in de Rijnsch-Westfalalsche eleetrische cen
trale. Om ende bij' de 90 arbeiders wer
den onder' de stukken begjraveml. Het aan
tal dooden en- gewonden wordt op teu
minste 50 geschat.
H uwelijk en wo nfi ngniooid.
In het „Berliner Tageblatt" staat de vol
gende advertentie:
„Voor onze nicht, wees, uit goede Jood-
sche familie, in de dertig, sympathieke
verschijning, zindelijk en degelijk, zceken
wij een levemsgjezei met vaste positie.
Bruidschat 25.000 alsmede de ouderlijke
goedingerichte woning met 4 kamers".
Te Boedapest' zijn 4 officieren aan
gehouden, medeplichtig aan den moord
op de. twee soc.-dem. journalisten.
Da Geallieerden beschikken bij Kon-
stantinopel over 50.000 man troepen.
Een Fransche kanonneerboot heeft
da vesting Ochakof aan de Zwarte Zee
gebombardeerd.
Bij da interpellatie in de Belgische
Kamer over de activisten is namens Braun
beweend!, dat de groep der flamingante
oudstrijders over wapenen beschikken om
de regeering omver te werpen.
Maarschalk Fooh verklaart voors
hands g:een vertrouwen in' den Volkenbond
te hebben.
In Duitschland zullen alle Tuxe-
gónotmiddelen in beslag worden genomen.
Tot dusver zijn 100.000 Duitschers
Uitgewezen uit Elzas-Lotbaringen.
De staking in het havenbedrijf.
Op een vergadering van Federatie-man
nen te Amsterdam, deelde een spireker
mede, dat men thans meit 9© miodter-
nen confereert om hetjijntje strak te
hoiuden, waardoor de toestand zal ver
scherpt worden, waardoor men gebrreik
aan graan, kolen en kunstmest z|al krij
gen. Dit "is de methode om da afmat
tingstactiek der werkgevers te breken en
welke tot de overwinning moet leiden.
Wat zouden de patroons meenen,
zeide een andere spreker, dat zij
van de arbeiders af zouden zijn als
zjij dleizen strijd zouden verliezen. Geen
sprake van. Dan eerst zou in het haven
bedrijf een periode aanbreken van onaf-
gebroken strubbelingen en conflicten.
Min is ter i eel beiz nek aan
Zeeland'.
Naar aanleiding van het in het
HbM. opgenomen veralagje van de
reis 'der Ministers van Binnen!Zaken
en Waterstaat naar Zeeland'., speciaal
ter inspectie van de verbindingswe
gen, zendt het bestuur "der Vereeniging
ter bevordering van het Vreemdelin
genverkeer te Zierikzee1 een klacht,
waarin gewezen wordt op den goeden
indruk dien de ministers zullen ge
kregen hebben nu men zich van allen
kant beijverd had om jde verbindingen,
die anders „rammelen", prachtig klop
pend te maken.
„Het is noodiig," schrijft het bestuur,
„goed te doen uitkomen, dat wanneer
alle dienstendpi tijd bediend en er ex
tra auto's in gebruik genomen wor
den, speciale booten varen en zelfs
een 'dienst van Caitsche veer vervroegd'
wordt, het reizen in 'Zeeland gelijk
staat met andere g oen-georganiseerde.
