aart 1$I20 .e I H.H. Adverteerders. E t5 I<£ Uitgave van de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO, gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: LANGE VORSTSTRAAT 219. (Telefoon No. 11). Bureau te Middelburg: FIRMA F. P. DHUIJ L. BURG. Drukkers Oosterbaan Le "Cointre, Goes. VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG- Abonnementsprijs: Prijs per 3 maanden Ir. p. post f2,25 Losse nummers f0,05 Prijs der Advertentiën: 14 regels f 1.12, elke regel meer 28 cent. Eenzelfde adv. 3 maal geplaatst wordt 2 maal berekend. Bij abonnement belangrijke korting. Kleine advertenties 75 cent. Bewijsnummers 5 cent. In verband met den verkorten arbeids dag zullen wij niet kunnen instaan voor do plaatsing van advertenties, welke ons nk 1 uur nam. bereiken. Wegens de invoering van den vrijen Zaterdagmiddag .zullen de advertenties voor bet ZaterdagnUmmer nög vroeger binnen moeten zijn. Voor plaatsing van de annonces, die na 10 uur vm. inkomen, kunnen wij niet instaan. Domela Nieuwenhuis en de neutrale school. Ds. J. D. Domela Nieuwenhuis Nye- ga-ard; schrijft, in „De Tijdspiegel" een artikel: „Persoonlijke herinneringen aan F. Domela Nieuwenhuis (1846 1919)" in welk artikel deze recht zinnige bloedverwant van den anar- chistischen volksleider :een citaat uit een van diens werken naar voren brengt, hetwelk aldus luidt: „Men zegt dat de onzijdige schooi voor allen toegankelijk is. Wie zegt 'dat? Zijl, 'die de meerderheid zijn, en die in de practijk de minderheid schrik aanjagen. Zij zeggen: ,,Wij' verklaren, dat onze school onzijdig is en toe gankelijk voor allen bijgevolg kan zij door allen worden aangenomen. Zij, die het tegendeel beweren zijn fanatiek ,of dom. Men zegt: „Maar jn de onzij dige school worden de godsdiieïiBiig© denkbeelden van een ieder geëerbie digd." Dit schijnt mij voorwaar een zon derlinge opvatting van den eerbied, dien men een ieder is verschuldigd;, De liberalen denken, dat zij' eerbjed betoonen, .wanneer zij 'zwijgen over zaken, die den godsdienst betreffen, bet gebed bijvoorbeeld- Men bekreun© zich niet om' bet ge bed, dan wordt niemand gekrenkt! .Welke kinderachtige onderstelling! Alsof dat verzuim geen schandaal ,is voor hen, die er sterk aan houden. Zie hier h'oe zij redeneeren: „Ik ver nietig uwe denkbeelden; want ik laai onderstellen, dat ze nutteloos zijn; ik zwijg, maar eerbiedig uwie gedach ten". Is dat niet veeleer een parodie van den eerbied, dien men aan een ieder verschuldigd is? Ja men durft niet openhar tig bekennen dat de on zij di ge school tegen den godsdienst i s. G o ris1 dienst is de ziel en het leven van den gods die ru stig en man. Wanneer men den godsdienst uit de scholen wegneemt, ontrooft men het leven aan die school. Be godsdienst dringt door, overal waar het leven moeit doordringen; hij is ove rigens een onafscheidbaar en - vol standig bestanddeel van 's menschen' leven voor de gelooyigen." Tot zoover net citaat uit een dier werkjes van Domela Nieuwenhuis. Gi k ons waren des heeren Domeia's gedachten omtrent de neutrale school niet geheel onbekend. Wij 'herinneren ons ondier anderen nog het jaar 1888, toen in Schoferland deze socialist door den steun van en kele honderden anti-revolutionairen bij 'herstemming tegenover Heldt tot lid' der Tweede Kamer gekozen weird; en de toenmalige liberalen lang niet zoo verdraagzaam als de nedmdaag'- sche, in hUri pers een Indianengei- huil aanhieven over zoo snood Ber- drijf. t: fc 2w» door M. v. W. 36) o— Misschien want reeds- vaak ajfe "zijl baar broedeir met Gisela te zlafnen z!a,g; was zij zeer verheugd, ofschoon izïji Szfeüve Uiet wist waarom1. Die twee zloiudietn veiefli liever noig wat alleen getbl-evlein zijn, (z!ij io|m er ovetr na te denken welk eein biji- 'ztonder iets het was uit fouter goedheid tot den Heter getrokken te worden, eln hiji p|m er zich' in ta verdiepten boe kostelijk liet zijn zou met haar hand in hand' Jezus na ta volgen. Jutta kwam hen roepen voor de thee. Onder da thee was Giscla weleir heel gewoon, vroolijk, hartelijk en druk; er werd veel gesproikten over de verhuizing naar Coblenz' en Gisela werd door de gtebaele familie uitgeno-o-digd. Wolfgang keieik haar aan en dacht: „nu 'zijn al haar ernstige gedachten weer wfelg." ma|ar hij was er ook weer blij over, want evenals reg'en en z'otnneschijn nauw tel samen hangen, zoo ook ernst en scherts in een Christenziel Toen hij1 's avonds Wij hebben toen, ofschoon de ver kiezing van dezen toekomstigen anar chist evenzeer afkeurende, getracht aan te toonen, dat wi) althans in onze j rechtmatige aanvallen op de neutrale school meer aan hem zouden hebben j dan aan zijn liberale vaders; en wij j haalden toen uit een zijner geschrilfi j jes jn „De Zeeuw" van 22 Maart 1888 het volgende aan: „Daar een neutrale school, waaraan j men dien onzinnigen edsch der Grond- j wet stelt dat zij onderwijs verstrekt i met eerbiediging van ieders godsdien stige begrippen", terwijl die gods dienstige begrippen elkan der niet eer bi ©dagen, eenvou dig een onding, een onmogelijkheid is, ja niets anders dan een uit staats kosten betaalde moderne seeteschool, daarom is, de tegenstand daartegen, alleszins gewettigd en gegrond. Er moet geen gebruik kunnen worden ge maakt van een kleine meerderheid in de Kamér om een school op te drin gen, die strijdig is met het geweten van zoovelen." En verder zegt de heer D. N. dat „indien de Staat slechts zorg draagt dat alle kinderen onderwijs kunnen ontvangen yan. bevoegde personen de Staat zijn plicht heeft gëdaan." ,De noot, aanduidende de blad zijde en 't vlugschrift waar Idit citaat te vinden is is uit ons exemplaar uit geknipt; doch de bezitter van Dome ia's werken zal wel kunnen en willen aantoonen dat wij destijds juist ge citeerd hebben. Overigens bewijst ook dit citaat dat de heer Domela Nieuwenhuis zijn li berale tijdgenooten, al noemden dezen zich het denkend deel, ver vooruit wasén ook dat hij't alithan's op1 'dit punt aan het rechte ëïnd had. Had men destijds van liberale zijde naar hem en AUard! Piers on en v. d. Wijek geluisterd, en recht gedaan, hoe' menig sociaal vraagstuk zou reeds 'meer dan veertig jaar geleiden kunnen zijn opgelost, terwijl men er nu nog mee sukkelt. Tegen «te strijkgeldjacht. Het voorstel der Staatscommissie tot afschaffing der trek- en bodpenningen zal wel worden aangenomen. Waarmede dan eon schandelijk mis bruik zal verdwijnen. Wij durven gerust zeggen, waardoor aan 'de zonde van de strijkgeldjacht een einde zal gemaakt worden. Men wijst ze na ,met den vinger, de karakterlooze geldgierigen, die, zel ve geen boer zijnde, toch op een hooge inschrijfsom azen teneinde het slrijk- feld op' te kunnen strijken. Natuurlijk oopen dergelijke avonturiers het land dan niet; wat rij' doen, is adelen on derzoeken hoeveel 'de gegadigde er vö-or over heeft 'en of hij het abso luut hebben wil. In dat geval duiven zij notg meer. Den landbouwer, die het te veilen perceel vo-lslrekt noodig heeft, worden dan ©enige honderdein guldens uit den zak geklopt, en de „strijker" strijkt een paar tientjes op. Zoo doet hij ;op nagenoeg elke verko-o--" ping en heeft 'zoodoende bij zijn toch reeds goede verdiensten nog een aar dig^ jaargeld er bij'. Sómwujlen woraem dezulken nog wel eens voor hun hebzucht gestraft, door dat zij 't perceel „aan hun broek" heb- Iaat van zijn grootmoeder aifsoh'eid nam en in bet kleine kamertje z'ija h'oteli mo.etst hal'en, dacht hij': „hier was ik adelen met haar, dat was het beste gle|J|eteltle van den geheefen avoind 0 i i I I !i f Q I H I HOOFDSTUK XVII 'i ij i i f Ij i i „Gelukkig is- hrit voorbij1, ik' wist dat bet kolmen moest ten nu bein ik h|em kwijt", -sprak Gisela tot 'zichzelf, toen zij zich ©enige dagten later op haak ka mertje bevond Zachan had h.a|ar gevraaigti en rij' had voor rijn vurige liefüesvertdaringjen niets dan eten vast en z'eer bepaald „nieten" gehad. Het was in den salon gewelelst, naJclat toen aan ©en kl'ein dineietje), dat blaar moeder ter eelre- van ©enige verre bloiedj Verwanten gegeven had, was opgestaan men had de tw-ee jongelui aan el kan-der overgelaten en toien wa-s h'st beslisfeeinde woord gevallen. Gisela had bet best kunnen voiotrko-mteh, maar zij wist dat het er toch toe komen moest, en het was haar vrij onverschillig of het heden of mörgen kwam. Nh, dat Zij zoo: stil' en veilig in haar gezellig meisjeskamertje zat., voelde zij- zich' als vah een last bevrijd, etn daarna dacht rij aan zijn herhaalde betuigingen dat ben; of ook 'dat een vriend, dien zij jn 't geheim der conclave inleiden, het zoete winstje hun door teen hoogere in-, schrijving afsnoept; doch in den regel gelukken hunne truukjes wel. Zelfs Christenmannen, vooraan staande mianinen soms in de Chris telijke actie durven (naar ons wel een-s ter oore kwam') zich aan deze' onheb belijke gewoonte te, buiten gaan. Dezulken oorde-e-len wil natuurlijk niet. Maar hunne prac-lijken veroor deelt Gods heilig© wet, te weten het achtste gebod, volgens d© verklaring van onzen Heidelberger, Zondag: 42. Den minister daarom dank, wanneer hij T advies der Staatscommissie op volgt, en invoert het trek- en strijkver- bod. Zeeuwsch» Stommen. VIICC. Do Bijbel en het maatschappelijk leven- Ik moet mij al zeer sterk vergissen of er zijn nog menscban, die dit een ietwat zonderlinge combinatie vinden. Ik heb 'dan het oog op die menschen, dite heelemaal niet afkeerig zijn van gods dienst en geestelijk leven, integendeel trouw ter kerk gaan en Gods Woord naarstig lezen, neen, niet alleen des Zon dags, maar ook door-de-week, prompte mens-chen dus, doch die in dat Woord slechts zien liet middel om hun gods dienstige gevoelens te streelen- Ze zouden niet gaarne den Bijbel „ver lagen" tot een handboek voor het platte maatschappelijke leven- Maar geloof vrij, dat ze dwalen. Wat missen zij bij de vervulling van hun aardsche plichten veel, als zij zoo veel troost en leiding miskennen. En wat moeten zij beschaamd ontwaken, als zij de dingen van het gewone leven gaan zien in het licht van Gods Woord! Dan zien zij het niet slechts als het mystieke Boek, dat hen,in sommige oog-en- blikken zoozeer kan'stichten en ontroeren, maar dan zullen zij het weten te waar- deeren al-s iets, dat voor hun geestelijk ten maatschappelijk leven, hun eeuwig en tij delijk leven beide van groote waardij is- Geen wonder, dat ik, wanneer ik met u spreek -o-ver „maatschappelijke vraag stukken", met 'dén Bijbel begin. De 'profetische hoeken bijv. zijn vol leering in dit opzicht- Hun uitspraken zijn doordrongen van het gevoel van het natio nale leven, van de roeping des volks en den samenhang der landshistorie- Terecht heeft een beroemd schrijver ge zegd, dat de profeten de ontwikkeling van Juda's volksleven tot ©en hoogtepunt ge bracht hebben, -dat nooit door ©en ander Oostersch volk is bereikt. De nationale godsdienst verdreef het blind conservatisme en bevorderde vrij heid en vooruitgang. En het Nieuwe Testament, ook daar vinden wij een sterk naar voren tredend element, hetwelk onze aardsche verhou dingen raakt.. Hoe kan men zoo kortzichtig zijn te meenen ,dat de Bijbel niets voor ons dagelijksch leven geeft. Men veraimt er de samenleving door en ook het Woord zelf. Hoe dat niet anders kan hoop lk U even duidelijk te maken. De menschen zijn altijd in de weer om de maatschappij in elkaar te zetten en te veranderen- Er zijn altijd karweitjes te verrichten. bet leven hem nu telen last was, leleta onbeduidend niets, tetnzi. tem toten wat zouden mama en juffrouw Korn-elic wal ziag'gen? dat laatste hield haiar langer beiz-ig, maar ten slotte dacht zijl, dat het toch minder terg was da.n het gevaar dat zij' ontloop en was, zonder liefde ta moeten trouwen. Zij- fogdei de hand over de oto-glen en de vraag: „Gisela, weet gij dan wat litefd© is", drong zich' plot seling aan haar otp. Haar gedachten vlot- gien vier, yer weg, vlogen hierhtelen, en daarheen. Zij werd onrustig; het bloed steleig' haar naar 't gellaat, want het was ■haar plotseling als izfaig! zij de Izieemteeü- wen -over het glanzende1. zO'nnigje mtejer van G-enèVe vliegen, eln als hoorde zij gezang en plassen van riemian in 't water. „De dokter schrijft verandering yan lucht voor yoor mijn arme Kor nel te", met deze- woorden kondigde gravin Alle© haar dochter ©enig© dag'en later aan, dat izij binnenkort Berlijn wilde veriatein, „want" voegde zij erbij, „haar zennw- gtestêil1 is geheel geschokt tengevolge van het verdriet oyer je onbedacht© handel wijze. Zij vrteest dat het nadeielig otp haar broeder werken1 zal; hij is natuurlijk bijna buiten zich' zelf en heeft verbeeldt je zijn ontslag gekregen! En Gisela, dat hteb jijt alles op je geweten!" Zij had met bevende stem gesproken Nu teen wet maken, dan een organisatie stichten, enz- Helaas, 't hooge woord moet er uit: Vaak geeft al dit gewurm niet veel- Maar hoe komt dat? Wel, die wetten en die organisaties, en al dat andere werk, dat het menschdom bezig houdt, het is alles maar staketsel, machinaal werk of hoe ge het noemen wilt. i En nu 'gebeurt liet maar al te vaak, dat de goede geest ontbreekt- 't Is als een machine zonder stoom. En is er al eens geest in het werk, datn blijkt het soms een koude, materia listische te zijn. De rechte geest nu mag vernacht wor den van het werk van de christenen. In de -eerste plaats hierom, wijl ze wen- schen te leven in afhankelijkheid van God, van Hem de noodige wijsheid af biddende. En als zij goede christen-en zijn, d-w.z. geen naam-christenen, dan toetsen zij al het doen en laten aatn de beginselen van de H. Schrift en bij alles wat gebouwd of vertimmerd wordt, trachten zij den goeden geest, die niets gemieen heeft met den geest der eeuw, te bevorderen. 't Is niet moeilijk te vatten, doch als ik leen voorbeeld geef, kan 't sommigen wellicht nog duidelijker worden: Ge krijgt meer loon en korteren werktijd. De so ciale wetgeving zorgde voor nög meer voorrechten, 't Hangt nu maar van de menschen af of ze een zegen dan wel een vloek worden. De tgeest der menschen geeft hier den doorslag. Zal het geld het gezin ten goede komen Zal de meer dere vrije tijd het zieteleven sterken? Den mensch dichter bij God brengen? Zoo ja, dan heeft de samenleving er reeds bij gewonnen- Is 't u al duidelijk, dat de Bijbel bij uitstek een boek is-, dat met bet maat schappelijk leven in verband staat? KEES VAN DER MEER. Tweede Kamer. De beer Beumer (a.r.) vroeg verlof vra gen t© richten tot minister Aalberse, inL z'ak© de uitvoering van de Invaliditeits wet, oyer welk verzioek beden, beslist zbu worden. j D© Kamer heeft het amendement van: Ter Laan ©n Marchant, om de oorlotg's- winstbela-sting over 1919 te bestendigen, niet aanvaard; bet was daarvoor daiï ook te onlogisch >en van te bedenikeilijkle financieele gevolgen. Ter Laan heeft wel 'getracht de bezwaren tegen 'die verlenging te w-eterleggie-n, ma,ai' is daarin zioo wei nig geslaagd, ;dat zijn amendement met tamelijk groote meerderheid verworpen werd. Bij da „democraten" ter linkerzijde voegde zich ditmaal de chri-stelijk-'histori- scbe Bakker, va-n wien de Kamer toch zieker wel had mogien vernemen, orw;wel ke redenen hij meer hechtte aan de ar gumenten van de heeren Marchant c.s. dan aan die van 'den minister. Het ontwerp ging .er vervolgens zl, b|. si. dotor. D© O.W.-belasting is dus met ingang van 1 Jan. 1919 opgeheven. Het w.oi. tot heffing van ©en tecM op de mijnen werd na een veielbcwogfeï debat eyenjeens zl. h. s. aangenomen, als mede bet wetsontwerp tot aanvulling der wet op de dividend- en tan tïèmebtelastinjg en tot voorkoming van dubbele belasting:. en liep met groote schreden in dein salon oip! en neer. Gisela bleef stil doorwekken en zweeg. - Zij bad over dit ong-efakkige punt pi betel1 veel .gesproken e'n hooien spreken, zoodat pij' niets meter wist te ztegglen, maar zij' voelde zich' .verlicht dat rij1 spoe dig weer na.ar Füïstenhort zjou gaan en Berlijn zou kunnen verlaten, zij verlangd© naLar frissch© lucht en vrijheid. Het was w-ondeirbaprlijk, hoe vaak over 't geheid d© ideeën van mopder en dochter tegen woordig verschilden, en ofschoon zijl niet in onmin leefden, was de toon dien de gravin aansloeg; toch meestal geërgerd en .beïeedigiend'. Gisela w.as daaroim: blij a!s zij zoo1 af en toe eens naar Jutta, kon gaan. Zij- was de ©enige, die-in dezte ongelukkig© geschiedenis met haar sym pathiseerde. Hedenavond stond zij' ook op, de stoep bij! mevrouw von Sturm- hagten en dacht: „misschien is dit nu wel mijn laatste bezoeKf' Jutta kwa-m haar reeds op de. trap tegemoet, gevolgd door een mooiten New foundlander. Een «ogenblik keek tdte hond haar aan, maar toen, toen Gisela haar plotseling blozend gelaat tot hem boog, liem streelde en zleidfèi: „Hektor, goéd beest", kwispelde hjji met den staart ten drukte zijn snoet in haar mantel. „Zijt gij moe, Gisela, 'tis toch anders \<Ck f Het wetsontwerp tot bekrachtiging van! overeenkomsten met de Mij. tot Exploi tatie van Staatsspoorwegen, dier H. 'IJ. S. M., de N. C. S. en de N. B, D. S, betreffende wijziging der pensioenregeling voor haar personeel en uitsluiting van belasting op haar reizigersverkeer, werd eveneens zonder hoofdelijke stemming aan genomen. f 1 Aan 'do orde was hierna het wetsont werp tot inrichting van den postchèque en girodienst tot staatsgirobedrijf: int dieni zin der wet van 16 Februari 1912, waar over 'zooveel te praten viel, dat mem) bij vijven in de discussie bleef steken'. Iets over de Internationales. Te Moskon werd de derde internationale gesticht en in Maart 1919 werd een nieuw communistisch manifest opgesteld, dat on geveer 72 jaren na het manifest van „de groote leermeesters der proletarische re volutie, Marx en Engels", nu opnieuw de proletariërs Van alle landen zou moeten vereenigen- Ter juist begrip van den naam Derde Internationale, door de samenstellers van dit nieuwe communistische manifest ge kozen, zij herinnerd, dat de eerste in ternationale in 1864 te Londen werd ge sticht. Zij ging aan de Commune te Parijs te gronde, d.w.z. na de hierdoor ont stane verdeeldheid, en eerst in 1889 ont stond te Parijs een nieuwe internatio nale, gevormd door de na 1870 ontstane nationale arbeiderspartijenDie tweede j internationale is in den wereldoorlog te niet gegaan en de pogingen haar te her- ij stellen, zij het dan ook in gewijzigden vorm worden nu doorkruist door de actie van Moskou. De Hohenzollern-kwestie. Eergisteren is het bij de beraadsla- 3 ging over de rechten van de' Pruisische kroon in de landsvergadering zeer hef- s tig toe gegaan. De geest van eenige rede- voeringen verdient te worden weerge- geven, wijl die redevoeringen kenmerkend zijn voor de, opvattingen der verschillende j partijen. j j Afge-v. Graefe, de voorzitter der socia listische fractie' in Pruisen, vroeg: „Hoe veel heeft keizer Wilhelm II ,op de oor- log'sleening geteiek'end'? Wat 'zou men zeg gen wanneer een employé naar het bui tenland vlucht en van rijn chef nog geld zlou eischen? Wanneer da rechterzijde 'zegt: „Geeft dien koning, wat des ko- nings is", dan zeggen wij: „Geeft den markgraaf van Neurenberg w,at hij mee in het 'land gebracht heefi.". Ho© komt een familie, wier hoofd 'nog geen 65 jaar oud is, er toe te verlangen, dat wij haar z,uilen onderhouden. Laten zij dit z'eJf doen!" De Duitsch-nationaal Hergit daarentegen zegt: „Wij Duitsch-nationalen, zijn vast er van overtuigd, dat wij nog een's %»n Duitschen keizer zullen hebben die zijn vo'lk tot voorbeeld strekken kan. Elke Duitscher heeft het recht naar rijn vaderland te-rug to keeren, dat geldt ook voor den laatsten drager der Kroon. Het Pnrisisehe volk en bet Duitecho volk weten, wat -rij' dezen landgenoot schuldig zijn". Do onafhankelijke socialist Hoffm'ann laat ;rich op- krassen toon uit togen de Hohenz-O'llern en tegen de regeering. De minister van financiën, Siidekum, antwoordde zeer scherp'. - -v»öw je gewoonte niet hier in de voorkamer, al pit te rusten", plaagde Jutta-, toen' haar 'vriendin' op' ©en der stoieiten gipg zitten, ,,'en" voegde zij' erbij; ,,'zleg mij nu eens h'oe ter wereld jij! wle|et dat oom Eberhardt hielr is en dat zijp Kond Hektor Heet? Ik wilde ja juist met dat nieuwtje verrassen, en nu wetejtje 't al' Je bant toch' erg vervettend." i „Maar Jutta", fochte 'Gisela, „ik weet heusch niets en vermoedde volstrekt niet dat jullie ©en gast hebt ma,ar-+ maai: Hektor en ik hebben in Mo-ntiieux al- kennis .gemaakt." r „Ah' 'zioo Ja, jij' hebt zulk een gloed gphteugen en herinnert je 'zlelfs Kon den; dus .oom 'zial ja ook z'eker wleï (herkennen! Ko-m nu meiei; wij rijn alten in de eetkamer!" Schemeruurgelükkigi schemistruur! Hoe dikwijls Ziijt gij reeds- -geroemd en bezon gen geworden, maar gelukkiger dan Gi sela hleieft nog niemand u gevonden want nn behoeven allen hielt niet dadelijk te zien dat haar wangen gl'oieidein en daarna weer heel bieiek wdrdlen, toten' hij Ebe-rbardt von Sturmh'a-gen nu weer voor h'aalr stond. i "I 'p;i 'i 'l II Li J lil (Wordt vervolgd). f.v y.j.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1920 | | pagina 1