Kt» ilS
Maandag 24 Februari Iftüö
34e Jaargang
BuiMand.
LETO
GISËLA
BinsieiM.
r
Uitgave van
ié Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERG.O,
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LANGE VORSTSTRAAT 219
(Telefoon No. 11).
Bureau te Middelburg:
BIRMA F. P. DHUIJ L. BURG.
Drukkers:
Oosterbaan Le Cointro. Goes.
]e Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN .WERKDAG.
Abonnementsprijs
Prijs per 3 maanden fr. p. post f2,28
Losse nummersfO.Ofi
Prijs der Advertentiën:
I4 regels f 1.12, elke regel meer 28 cent.
Eenzelfde adv. 3 maal geplaatst wordt
2 maal berekend.
Bjj abonnement belangrijke korting.
Kleine advertenties 75 cent.
Bewijsnummers 5 cent.
Huuront werpen.
De huurcomftiissiewet moet worden
gewijizigd.
Hoe was de islituatie sinds kort tot
op heden?
De huurcommissie stelde de ver-
h'ooging vast, als de gevraagde haaf
te hoog voorkwam. jÉem maatregel,
iwaagtegen niemand bezwaar kon heb
ben. Er zijn nu. eenmaal menschen,
Hie van de duurte een .te onredelijk
gebruik maken, en van dit gebruik!
ook de hjuurders van hunne panden
de dupe maken.
Bovendien was gerekend op een kor
ten duur van den maatregel. Het zou
immers een oorlogskindje zijn!
Maar de duurte hield aan, en de hu
ren bleven hoog, en toch beneden den
norm voor nieuwe woningen. Het bou
wen was derhalve niet loonend .meer.
De overheid deed wat zij kon, door
zélf te bouwen; doch 'tgevolg was dat
't aantal overheads woningen vermeer
derde, de huurprijzen 'dier woningen
veel te laag waren, en de overheid1
derhalve heel wat moest bijpassen.
Gevolg van deze verhoudingen was
sleutelgeld en huizenverkoop, ten ge
volge waarvan zoowel de huur als
de verkoopprijs van vele woningen
veel te hoog werd. De speculanten
hadden vrij spel. Kregen zij hun zin
niet, dian lieten zij hun huizen leeg
staanen zoo verergerden zij den wo
ningnood.
Van daar de poging van 'den weige
ver om ,de huurprijzen op peil te
brengen. Dit geschiedt door de drie
wetsontwerpen, welke zijn ingediend.
E°n .er van strekt tot wijziging dei'
huurcommissiewet. Het beu oei t de ge
legenheid te openen om de huurprijzen
meer in overeenstemming te brengen
toet de werkelijke waarde der wonin
gen. Dit wordt aan de huurcommissie
opgedragen, die dan rekening zal hou-
denmet redelijke verhoudingen en ook
met de omstandigheid dat de woningen
goed 'onderhouden zijn. De verande
ring der huurprijzen zal geleidelijk ge
schieden, en wel tot 20 pet. boven
de huur van 1 Jan. 1916en 10 pet.
boven die van 1 Jan. 1918. Een 'lang
zame stijging, die oorzaak zal zijn idat
het bouwen weer foonend wordt, Mo
gelijkheid van betalen van sleutelgeld
wordt daarbij afgesnedendeze kwade
praktijk wordt zelfs strafbaar ge
steld.
Dit ontwerp zal wel een goede ont
vangst hebben.
Clemenceau op reis.
De Tijger beeft tijdelijk afscheid g(eti|o<-
imere van de .politiek, maar dia pers; kalnl
betmi toch niet met rust laten'. Edouard
HelVey vergezelt hem naar dei woestijn
en vertelt in het „Journal" bij gebrek
aan betere kopy, allerlei grapjes van'
CleoMnceau. i
Zoo moet de oude politicus, toien hem
mededeehng werd gedaan van Millerand's
verklaring, dat hij in' ide Russische aan-
gelegenheden de politiek van Clemenceau
Zou voortzetten, gezegd hebben: „Nu, nu,
dat kan grappig worden."
Hij denkt er over zlich teen villatje op
de heling van de Stroimboli ta koopen,
door 31. v. W. i
31) o—
Dat plan volvoerde Wolfgang reeds
spoedig; tenminste 'Giselai vond op een
dag toen zij' van 'het schaatsenrijden thuis
kwam; zijn kaartje op de groote schaal
liggen. Zij had de gewoonte als zij; thuis
kwam de klein© strookjes karton door
dö vingers te laten glijden ,en gewoon
lijk bleven spottende opmerkingen niet
uit. Juffrouw van Zachan, 'die in den
laatsten tijd erg oud was geworden maar
nog altijd: levendig belang stelde in 'alles
wat er omging in de groot© wereld, hield
er van Gisela met een heel pak kaartjes
op te wachten en ze baar dan .voor
te lezen. Zoo ook heden.
„Hoor eens Gisela", begon zij met
pja t'hos„luitenant Von Horner, profes
sor Le Marie, graaf de Kalisby, mevr.
de barones De Lachenr" en Zoo ging
het door tot zij kwam aan: „Von Barre-
steg, assessor". „Ik geloof Gisela, dat
hij je wel bekend is!" i
Gisela greep, het kaartje en riep:
niet duur, aardig wonen1 en vrije cen
trale verwarming!
Overigens doet hij een vermiceUi-kuur
een der viel'e, want hij heeft veertien
kwalen, „evenveel kwalen al!s Wilson, pun
ten heeft." i
Einde 'April keert hij terug naar Parijs!
niet in de politiek, maarin den
handel1. Clemenceau in den handel! Hij
vindt, dat het nu tijd wordt om in finan
cieel opzicht voor zijn toekomst ta gaan'
z;orgen. Eindelijk is hij er achter gekomen
wat eigenlijk de handel is: koopwaarver-
koopen, welke je niet gekocht hebt. Dat
is het middel' om in een ommezien rijk
te worden. i
De geest des tijds.
Uit de Figaro (een Fransch blad):
„Laat ons arbeiden! laat ons pirodu-
ceeren! D;a;t is gemakkelijk gezegd, fnaar
nieit altijd makkelijk gedaan
Hier is nu bijv. de balans van) dö
afgeJoopen week:
Maandag, toepassing van de Engelsche
week; pias om twaalf uur 's.middags is
er met het weak begonnen.
Den volgenden dag, vastenavond, is men
om twaalf uur opgehouden met werken.
Woensdag, de dag van de overdracht
van he.t presidentschap, vrijaf.
Donderdag en Vrijdag: werk.
Zaterdag, Engelsche week: eind© vanl
den arbeid om twaalf uur 's middags.
Zondag vrije dag.
Totaaltwee dagen ©n drie halve dagen.
Bij den aeht-urigen werkdag maakt dat
acht-en-twintig uur arbeid op de honderd
ac:ht-en-zestig uur, waar de week uit be
staat Een zesde
Laat ons arbeiden!!".
De ellende in Weenen.
In een brief uit Weereen v,ajn den vader
Van een meisje; idat ini een Haagsch ge
zin welwillend© op'ream© gevonden beeft,
'zeit de schrijver uiteen, waiarorfl de; Wee(
neiks hun kinderen, behalve 'dan om de
betere voeding midden ire den winter Zloo
glraag naar het verre vreemde land zen
den. Het Vaid. ontleent aan den welwil
lend tel* inzage gesteldejni brief het vol
gende:
D© aJibeidersregjeerinig staat voor dei in
eenstorting. In de kroonlanden buifen
Weenen zal die verandering zich zlonder
bijizondere moeilijkheden voltrekken ;hoogj-
s'teins 'zullen er enkele gte.we;ren knallen:
Doch in Weenen is: de uitslag; van dén
strijd onzeker. Het zal' er des te ergier
door worden. Overwint de arbeidersre-
geering, dan is het onvermijdelijk, dat de
kroonlanden 'zich van ons losmaken ere
dan z'ijh wij geheel en al op. de welda
digheid van het buitenland aangewezen.
Tha.ns spreekt men van het lijdend© Wee
nen, dan zal men van het stervende
Weenen spreken: Het is overigens nu al
etrg genoeg. Doch misschien is het slechts!
een voo'rspel van hetgeen komen zal.
Voor mij' ligt een geschriftje van den
Ziiricher predikant dr. O. PfisterBeel
den uit hel" hongerende Oostenrijk, waar
aan ik enkel© gedieelten wil ontleenen.
„liet bestuur van een groote hulpinstel
ling voor tuberculosebestrijding schrijft:
kinderen komen naar ons toe voor onder
zoek en wij! sturen 'ze naar huis voor
een langhamen of snellen dood. En in de
ziekenhuizen? Geen 'zeep; alle drie weken
een verisch (aken en een ander hemd.
Een halve liter mtelk per dag voor 20
Zieken. Moet daar de dood niet ire zijn
vuistje lachen en het medelijden weenen?
Naast de tuberculose hebben zich andere
„O, wait aardig, dat hij zijn belofte
geliouden heeft; ik vind het zoo merk
waardig hem1 in Berlijn weer te ontmoe
ten en nu niet meer als zieke. „Mama",
dus wendde zij zich tot de gravin, „niet
waar'? Mijnheer Von Barnsteg vraagt u t
eens om bij ons te komen, thee drin
ken als wij alleen Zijn? Hij' is in die rouw
en gaat dus niet" uit".
„klaar dat zal jou en hem' vervelen;
maar 'tis waar, hij is verlamd en zie-
Volstrekt niet, hij is heel gezond en
aan verveling denkt hij evenmin als ik.
O, wee! wat is het al laat Ik Imoet
nog voor van avond toilet maken voor
het bal. Wat zal ik in mijn haai' doen?
'Gele kozen of acaciablocsem ?'-
„Ik heb al gele rozen ,dan is het
beter, dat gij acacia's neemt'.'.
„Dat zal Jutta plezier doen. Zij houdt
er zooveel van. Zij komt mij van avond
helpen".
„En bewonderen?"
„Neen, mama, Jutta ziet m ijveel liever
in een gewone japon, maar ziij helpt zoo
erg .graagoveral, en u hebt Jeannette
altijd 'zoo lang noodig .miaar ik
gjaj nu het is al gauw etenstijd".
„Neen, kind1, wij eten vandaag later":
„Want", viel hier juffrouw von Zachan
in, „mijn broeder Alfred komt en' hij
ziekten verbreid: Een Pajndoradoos van
booze geesten: De Engelsche. ziekte ver
kromt da teere ledematen en vernietigt de
verhouding van de tot talhouten verma
gerde lichamen, tot ellendig kreupele we
zens overblijven. Twee- to t zesjarig© - kin
deren verleeren plotseling het loopenhun
beenderen zijn week' geworden als de
steel van zonnebloemen. Beendteirbreuken
sluipen binnen, 's Morgens bij het ont
waken rekt een kléine picolo zich uit
een knak in den bovenarm hij
is in tweeën. Een waschvrouw hurkt bij
haar werk neer; zlij richt zich op
teen stekende pijn in het dijbeen het
is gebroken. Op. straat valt een man
plotseling om; zijn been is gebroken, doch
niet ten gevolge van den val; integen
deel bewerkte de breuk "den val. Ontzet
tend is vooral een der hongerziekten, de
hongerwaterzUcht".
Ik bevestig dit uit eigen ervaring. De
beide groote kra.nkzinnigengestichten in
mijn. buurt 'zijn bijna leeg, evenzoo de
armhuizen van allo gemeenten. Men geeft
zich weinig moeite meer om ouden van
dagen en zieken, te behouden, waar toch
zooveel jongen en gezonden er aan get-
looven moeten.
„De eenjarig© jongetjes blijven 41, d©
eyonoud© meisjes 32 procent in groei
achter. De veertienjarige knapen waren
gemiddeld 10.7 K.G. dus 26 procent, in
groei ten achter. Van 71.855 onderzochte
kinderen vertoonden 93 procent een on
voldoenden voedingstoestand. Erger dan!
:a! het andere is de geestelijke afstomping
en hopeloosheid der Oostenrijkers. Men
.voelt zich in de positie van ©en met
bankroet bedreigden 'koopman, wiens on
dergang den schuldeisehets welkom is".
De schrijver van den brief, die z:elf ire
oen voorstad van Weenen woont, noemt
den toestand daar eigenlijk nog erger dan
in Weenen z©lf, omdat men daar bijna
bij alle; hulpverleening vergeten wordt.
Voor de geheeie week is er maar }fi
K.G. meel, soms Vs K.G.8 decagram
vet, 8 decagram vleeisch, geen aardap
pelen, geen melk (wanneer men geen
gpit heeft en om dezte te, houden ontbreekt
meest het voeder), geen kaas. Doch ook
dit weinige te koopen is nauwelijks moge
lijk. Reuzel kost 100 kronen (180 kronen)
het kilo, suiker 60 (160), meel 11 (60),
brood 5 (25) kronen. De cijfers tusschen
haakjes zijn dé prijzen in den smok
kelhandel. Er 'zijn vel© gezinnen, die zelfs
niet de hun toekomende levensmiddelen
koopen kunnen. Reken maar na. Een
onderwijzer verdient buiten Weene|n 200
tot 400 kronen per maand; een leeraar
aan het gymnasium 700 tot 1000 kronen.
Ten slotte heeft de schrijver het over
het .arbeidsprobleem:: De schoorsteenen
itooken niet, de bedrijven staan stil. Kwa-
me; er toch eindelijk eens iemand, die
onfz'e arbeidlskracht in beslag nam: Dat
men onze arbeiders niet naar het bui
tenland loept, de flinke kelners, de han
digste kleermakers en schoenmakers, be
grijp ik, hoewel ik de redenen voor
die. aarzeling weinig steekhoudend vind.
De Weener 'is hoogstens bolsjewiek, wan
neer zijn maag klnort. En ook dan hangt
het van de behandeling af. Al was de
geheeie Ripgstraisse een golvende massa
opstandelingen; als men een vroolijk mu
ziekkorps een opgewekten marsch Zou
laten spelen, zouden ze allen op de maat
meeloopen. Een grap en het getrokken
mes zakt omlaag, een vroolijk lied en
droefenis verandert in gejubel. Men Zou
het met de Oostenrijkers rustig in het
buitenland kunnen probeeren. Hoe min-
heeft tot vijf uur dienst. O, lieve
meinsch", riep de oude dame verschrikt,
„nu denk ik pas aan zijn opdracht. Gi
sela ik moest je namens hem om de
cotillon vragen; hij was hier drie dagen
geleden al, om het je te vragen en
Ir, vergat het kind je zegt toch zeker
ja anders is hij ontroostbaar!"
„Het spijt mij, dalt i khem niet troos
ten kan want" en Zij wierp het kopje
triomfeetend in den nek, „ik heb geen
enkelen diarns meer".
Toen zij juffrouw von Zachan's ontstel
tenis z'ag, vluchtte zij naar haar kamer.
Daar stond een groot bouquet van viool
tjes op haar schrijftafel en zij scheen
aan dergelijke bewijzen van hoogachting
waarop „haron von Zachan'' stond, ver
scheurde en in de prullenmand gooide,
mompelde zij
„Die vervelende man bederft elk plei-
ZieiT, door zijn opdringerigheid; nu zijn
bloemen weer, dan eet hij weer hier; ik
begrijp niet, dat hij altijd weer komt,
ik Iaat hem mijn afkeer toch duidelijk
voelen. Mama is op dat punt ook al
Zoo wonderlijk. Ik geloof, dat zij hem
nog wel graag als schoonzoon had; maar
mij is hij hoogst antipathiek"'.
Eenige uren later kwam' Jutta in Gi-
sela's slaapkamer, waar zij' haar vrien
din alles behalve vroolijk aantref, in'tegen-
tlier eters, des te geringer de nood ere
hoe meer spaarpenningen het land bin-
nenstroiomen, des te eerder kan het zich
herstellen. Er is echter nog een tweed©
mlogelijkheid om ons te redden. Wat is
het arbeidsloon in Holland? Zeker, de
eischen der georganiseerde arbeiders in
'Oostenrijk zijn overdreven hoog. Maar zijn
ziei het nog, wanneer men z© in buiten-
laindische munt omrekent? En dan: geeft
gij hun aardappelen en meel, dan ztijn
Zij met elk loon tevreden.
Korte berichten.
In de laatste weken zijn. te Wies'-
baden een groot aantal hotels in han
den van buitenlanders overgegaan. Het
hotel Metropole en het Parkhotel wer
den door Hollanders gekocht; het eer
ste voor zes' en het laatste voor vier
millioen mark. Franschen kochten het
Wilhelm 'Hotel en hiel Grand Hotel,
terwijl Italianen het Wiesbadeneiihof
in eigendom verkregen.
Bovendien wordt een groot aantal
woonhuizen en kantoorgebouwen door
buitenlanders overgenomen. Zoo koebt
een Spanjaard alleen tien woonhui
zen.
Te Napels zijn stakingsrelletjes
'voorgekomen. De werklieden van de
maatschappij 'Ilva hebben er getracht
het 'voorbeeld van hun Ligurische ka
meraden 'te volgen eri'de werkplaatsen
te bezetten. Ruiterij' heeft de menigte
uiteen gedreven.
München verkeert in nood. 'tls
uit met de Beiersche vleeschpotten.
Men eet eir zelfs vossenvleesch met
zonnebloemknollen.
De bolsjewisten moeten zich van
de stad Moermansk en de schepen
in de haven meester gemaakt hebben.
De vertegenwoordigers der Ame-
l'ikaansche organisaties van spoor
wegpersoneel hebben .een petitie aan
Wilson overhandigd, waarin zij pro
testeeren tegen zekere passages van
de wet. Zij verklaren, dat bepalingen
betreffende de arbeidsvoorwaarden
volkomen onaannemelijk zijn voor de
spoorwegarbeiders.
Naar uit Napels wordt gemeld
is de hertog van Oporto na een lang
durige ziekte overleden.
De staking van post- en spoor
wegpersoneel te Sofia, die reeds in
December van het vorige jaar is be
gonnen, is thans geëindigd. De sta
kers hebben onvoorwaardelijk'den ar
beid hervat.
De Duitsche spoorwegen zullen
miet 1 April door het rijk worden be
heerd.
Het Fransche stoomschip „Du-
mont d'Urville", dat uit Odessa te
Marseilles is aangekomen, rapporteert,,
dat er, juist toen het schip Odessa ver
liet, een ontploffing aan boord plaats
had. Er bevonden zich 200 Russische
soldaten aan boord, waarvan een groot
aantal, uit vrees, dat het stoomschip
zou zinken, overboord sptongen en
poogden naar de kust te zwemmen.
Veertig dezer soldaten verdronken, de
overige werden gered.
Denemarken treedt toe tot den
Volkenbond.
Er is een bom geworpen naar
Sjafik pasja, den Egyptischen minis
ter van landbouw. De minister ont
kwam zonder letsel.
deel, 'Gisela! trad 'haar in haar kapmantel
geihuld ga'nsch ontsteld tegemoet eq ver
telde. haair
„Verbeeld je, Juttai, ©en uur geleden-
is juffrouw von Zaichan plotseling Zieik
gewordenzij had hartkloppingen; en er is
'koorts bij. Zij wil absoluut diat Mama
en ik naar ihet bal gaan, omdat Zij be
weert, dat zij anders' haar broeder onge
lukkig maiakt. Ik wed er wiat om, dat
die akelige man haar Zoo ellendig heeft
gemaakt, want na tafel was hij een uur
bij haar op d© kamer en schijnt het er
heftig te Zijn toegegaan. Ik zou Zoo graag
bij haar blijven, maar ziij wil niet. 'O,
daar komt de dokter. Toe, ga jij; even met
'hem mee; ik: moet imiji kappen, het is
al zoo laat".
Juttai, dïei kalm' maair het opgewonden!
vejrihaa! had geluisterd en hoed en mantel
had! afgedaan, knikte en ging met dein
dokter .paar de Zieke: Deze trok een
bedenkelijk gezicht ©n zeide tegen de
kamenier, diat zij 's nachts bij' de zieke
moest waken, en gaf veirder strenge or
ders. Toen hij weg was, Zei de kame
nier, dat zij! voor waken niet gehuurd
was.
De gravin en haar dochter waren' rade
loos, daar zpj reu eenmaal om de zieke
Opwinding té; besparen, naar het bal moes
tere; waar konden Zij' zoo gauw ©en pleeg-
Rij Keulen zijn vier gevallen vap.
zwarte pokken geconstateerd. -
Irkoetsk is op; de bolsjewiki-
heroverd.
Keizer Karei schijnt inderdaad
van plan te zijn geweest op' den Hon-
gaarschen troon terug te keeren.
Een schade, welke op' verschei
dene milli oenpn francs wordt geschat
is veroorzaakt door een branid welke
de ,Grands JMagasins Modernes fe
Straatsburg vernielde. De brand haid
plaats in den nacht van Zaterdag- Er
werd niemand gewond.
t— Wegens de schaarschte van
brandstoffen heeft de IlaJiaansche re-
geering opgave Van de aanwezige voor
raden en rantsoeneering ervan gelast.
De Koning van Spanje is te Biar
ritz aangekomen. Hij vertrekt van
daag naar Engeland.
Te Stockholm' is overleden Thor-
sten Nordenfeldt, de man die hel pa
tent had' voor het snelvurende Norden-
feldt-kanon, j
fUit Wladiwostock wordt ge
meld Een geweldige dynamiet-ontplof-
fing heeft te Achinsk plaats gehad!.
Verscheidene treinen, die zich bij- "het
station bevonden, zijn vernietigd. Het
aantal slachtoffers 'is aanzienlijk.
1In ide haven van Stavanger is
een zekere Jozef Niedman gearres
teerd, die 10.000 dollar aan diamanten
wilde smokkelen, welke onder tand
pasta en vulpenhouders waren ver
borgen.: t \,,l
Jjenin zegt een vrede toe, op;
voorwaarden, die zelfs de meest impe
rialistische kapitalisten kan bevredi
gen.
In Duitschland wordt over het
hervatten der handelsbetrekkingen mét
Rusland onderhandeld.
Een oud-minister van den tsaar
moet het opperbevel der roode legers
l op zich genomen hebben.
- Millerand, Frankrijk's premier,
I is tegen vrede met Rusland, poch wel
voor het hervatten der handelsbetrek-
kingen.-
s - De voedselvoorziening van !Oos-
tenrijk is voor twee maanden verze
kerd door een tegemoetkoming "der ge-
lallieerden.
De volgende maand wordt de En
gelsche dienstplicht afgeschaft. Vobr-
loopig zal het vrijwilligersleger, dat
uit 200.000 man zal bestaan, nog re-
kening houden met gifgassen.
_De gekke Moellah van Somali-
lanid is door een oorlog van uit (de
lucht .verslagen.:
Te Kiel doen zich den laatsten
tijd 600 nieuwe gevallen van griepl
per dag voor.
De staking in het havenbedrijf.
Het s. s. Penrhys (te Rotterdam met
5700 ton mais) is gelost door enkele
belanghebbenden, die zich als vrijwilligers
aanboden. i
Jongelui, die zulk werk nog nooit bij
de hand hadden gehad, stookten de vuren
onder ide stoomketels. Delftsche studenten
zJusteir vandaan halen?
Jutta, wier kalmte altijd weldadig werk
te. wist ook nu een uitweg.
„Het liefste bleef ikf zelf hier.'' zeide
rij, „maar omdat grootmama niet erg
goed is, zullen mijn ouders mij te veel
missen, maar ik zal even n|aar onze wijk
zuster gaan. Zij woont hier vlak bij eni
ik weet dat rij het doen zal!"
„Jutta, je bent toch een engel!" riep
Gisela! verrukt.
Het rijtuig stond needs' voor. Haastig
weid' nog de laatste hand aan ,het toilet
gelegd. Jutta gaf Gisela haar waaier en
de bloemen.
- „Laiat die bloemen maar, beste, ik ben
Mij1, dat ik ze niet mee behoef "te nemen;
nn tante Komelia mijniet riet vertrekken"1,
Gisela en voegde er half schertsend
bij:„je begrijpt wel wain wien zo komen;
Morgen zijn zij. hoop ik verwelkt en dan
■ben ik 'ze kwijt en nu: goed© nalcht.
Hoe heerlijk dat jij wilt zorgen voor tante.
Ik kon ajndeirs heusch niet gaan!".
Jutta glimlachte en zéide
„Vertrouw maar pp mij en veel ple-
rier!"
"i
iUAO
1 (Wprdt vervolgd.)