N© 117
Dinsdag 17 Februari 1990
laargang
GISELA
FEUILLETON.
I De vredesconferentie besloot, dat
d'a Sultan te Konstantinopel mag blij
ven netelen.
BiiwnlmdL
Uitgave van
de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO,
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LANGE VORSTSTRAAT 219
(Telefoon No. lij-
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P- DHUIJ L. BURG.
Drukkers
Oosterbaan Le Cointra, Goes.
Het conflict .gekomen.
Uit 't uitvoerig bericht in ons vorig
nummer heeft de lezer kunnen zien dat
't conflict hetwelk volgens ons no. van
31 Jan. j-1. dreigde, Zaterdag is ,ge-
kom'en. i
Eien conflict tusschen de werkgevers
en de arbeiders in het machtige trans
port- en havenbedrijf.
Reeds op laatstgenoemden datum
hebben wij aan de hand van sociaal
democratische leiders vastgesteld dat
in den nu komenden strijd niet dei
gulden hooger dagloon, maar de
machtsvraag zal beslissen.
Het is jammer dat over 't algemleen
de pers van links 'top dit punt met
de pers van rechts niet eens is geweest.
Daardoor toch kregen de revolutio
nairen gelegenheid rustig hun spel
voor te "bereiden; een spel dat, blij
kens de onthullingen van Het Han
delsblad, uitsluitend op de macht,
de opperheerschappij der (revolutio-
noire) arbeiders gericht /was.
Natuurlijk is de: mogelijkheid niet
uitgesloten, dat de een of ander den
neus heeft voorbijgepraat. Maar feit
is en blijft d'at van sociaal-democra
tische zijde van den beginne de
machtsquaestie is naar voren gebracht.
He t Volk stempelde de weigering
der werkgevers als een aanval op „de
macht der arbeiders".
Het soc. dem. kamerlid Brautigami
spTak 't openlijk uit dat de arbeiders
niet langer onder het kapitalistisch;
systeem willen wierken, dat zij die
macht willen breken; en „„de
machtsvraag het hoofdpunt
van den strijd vormt".
De communist Wijnkoop beaamit dit
in de Tribune van Zaterdag, in
onderstaande clausule
„Het heele Zaterdagavondarlikel in
„Het Volk" (thans onder leiding ook
van mr. Troelstra), is niets anders
'dan .eten allergemeenst,, al een sinds;
lang gezocht, voorwendsel der S.LR
A.P. om in dezen machtsstrijd
de strijdende arbeiders in den rug
te vallen, het machtige kapitaal te
versterken en den opkomenden klas
senstrijd neep te slaan."
Jammer dat de Nieuwe R,ott. Crt.
niet positief zich bij deze erkenning
aansluit, en zich er alleen tóe bepaalt
te constateer en dat een twist over de
vraag of 't, hieir geldt een strijd om de.
macht, slechts" eep schermen met
woorden is."
Toch mag dankbaar worden vast
gesteld dat de oogen der arbeiders*,
langzamerhand voor 't gevaar dezer
staking beginnen open te gaan.
De arbeidersleiders hebben een
zware verantwoordelijkheid op zichl
geladen door de be te eken is van dezen
strijd te verdonkeremanen.
Hebben zij misschien iets afgeweten
van de bolsjewieksche aanslagen die
voorbereid werden, en daarom zich
gehaast om zich aan het hoofd der be
weging te stellen? Zpu dat poms de
oorzaak kunnen zijn van de geringe
geestdrift, van de totale afwezigheid
van bezieling, welke dezen „machts
strijd", die den valschen naam .„loon
strijd" draagt, kenmerken?
Hoe het zij; 't conflict is er nu, en,
'tmag voorloopig met eenige gerust
stelling geconstateerd, het vertoont
een neiging om in een aantal kleinere
conflicten piteen te spatten.
Wanneer n.u maar de oprechtheid
door M. v. W.
28) o—
Eberhard's humeur werd. erna die rnede-
deeling niet beter op, waait onder hét
ontbijt bromde 'hij voor zich heen:
„Tantes ziijin toch lastig, en mevrouw
vom Lauffem i.s de allerergste. Ik wil er
wat om wedden, dat die tocht pas. van
nacht is bedacht .gewonden; ik wia,si zekér
gevaarlijk voor het nichtje. Zulke jonge
dames al;s zjj; pleegt men dan ook altijd
onder een stolp te houden, en tantes heb
ben daar goed slag van".
's Middags 'zagen oom en neef elkander
tepug. Wolfgang 'zag den voetreiziger reeds
varn verre, en vroolijk riep hij: „Karei,
geef mjij mijn stok, ik heb je niet meer
moedig, 'zie je wel, ik!1 kan al prachtig
knopen I"
En waarlijkHet gelukte. En Ebefhard',
die verwonderd de mooie slanke gestalte
van zijn neef naar zich toe z|a'g komen,
bleef verrast stilstaan en lieit hem1 paar
zich toe komen.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs
Prjjs per 3 maanden fr. p. post f2,25
Losse nummers f0,05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.12, elke regel meer 28 cent.
Eenzelfde adv. 3 maal geplaatst wondt
2 maal berekend.
Bjj abonnement belangrijke korting.
Kleine advertenties 75 cent.
Bewijsnummers 5 cent.
en de waarheid, vooraangaan, dan is
misschien eenige opklaring mogelijk.
De bolsjewiki Wijnkoop, Rutgers,
i Roland Holst, e.a. zijn .in hun wiek
geschoten, nu hun plannen „samen
in den boezem der: groote .arbeiders-
centrale met de revolutioneering van
het geheel aan (te) vangen", ontijdig
openhaar zijn gemaakt.
Hun naaste verwanten, de J3.Di.Ai
B.'ers, boeten een deel van hun kracht
in, nu zij zich van deze revolutionaire
plannen losmaken, en zich moeten be
palen tot de prediking van den loon-
Met den stillen steun der Roomsche
arbeiders, met, hun „tegen staking
doch tevens er voor", zal 'tnu allicht
ook uit zijn,.
Z[0od,at, wij voorloopig de „actie,"
d,er stakers met .ietwat minder onge
rustheid] in 'thart. kunnen aanzien.
Wat evenwel niet zeggen wil dal-
niet nog meerdere onrustbarende ver
schijnselen mogelijk zijn.
Schoon niet, zorgwekkend, blijft de
toestand zorgbarend. j 1
Want wel zijn enkele wijzen gevan
gen in hunne: arglistigheid doch .de
geest uit den afgrond zwijgt nog niet;
hij1 roept 'nog luide. i.
De conjunctuur van het .oogenblik
blijft roepen om verootmoiedidng, om'
waakzaamheid, om satajen,werking, om
broedertrouw, om vermenigvuldiging
der gebeden voor Nederland en
Oranje.
Geldkoersen.
De ontrustende daling der prijzen
van Pionden, Franken, Marken en Kro
nen gaat niet alleen het buitenland
'aan, maar oo"k ons.
Dat beteekent een totale revolutie
in het ruilverkeer dat internationaal
is. En dat zal weldra, een geduchte
wijziging brengen in de productie, en
ook m de productiever deeling.
Terwijl de heele wereld vraagt om
meer arbeid, mieer productie, mieer toe
voer op: onze markten, hoort men dat
fabrieken stoppen of trager gaan. Dat
de olie-fabrieken te Delft en de cacao
fabrieken te Weesp iedere week, tenge
volge van gemis aan uitvoer, tal van
arbeiders moeten ontslaan.
In welken omvang de crisis, ge
paard aan werkloosheid, ook over
ons land komen zal, valt niet te profe-
teeren, maar dat de oeconomische cri
sis komen zal, is wel zeker.
Plicht van de christelijke pers is
een waarschuwende stem te doen
hooren. De vette jaren zijn voorbij, de
magere zijn komende.
Het schriftwoord komt van ons
eischen dat we met voedsel en deksel,
dus met het eenvoudigste, zullen moe
ten .tevreden zijn. de Iv.
Verwoeste cultuur.
f Eertijds bloeiende landstreken zijd
nu kalé landen zonder voortbrenging
geworden.
Denk slechts aan Montenegro en
verder aan Palestina en Klein-Azië.
De Bijbelsche geschiedenis geeft ons
een heel anderen indruk van die lan
den dan de hedendaagsche reiziger.
God schiep' de aarde goed, en gaf
ze ter volmaking (Gen. 3). Zestig eeu
wen lang hebben opvolgende men-
schengeslachten aan dia volmaking ge-
„Hoeira,! Wolfgang I". riepi hijf „ik herk'eu
je niet meeir. Je1 hebt in dile drie daigéni
reusachtige vorderingen gemaakt".
„Ja, Goddanikl het gaat nu met den,
dag beter, de lucht hierboven is ook zóó
goed, en",, vervolgde hij1 opi zijn trouwen
klneehl wijzend: „die heeft al plan om
de Mont Blanc met mij' te bestijgen,! Ja,
d,an /kan ik ook nog' eens Alpenrozen
plukken. Hebt u die bonquet, die zoo
siëjifijlk op) uw hoed zit, voor mij! meelga-
brpcht?"
„Neen, .jij gulzigaard." zei E,berhard
scheirfcsend, die ,zijn nu eens, voor mij1,
ik moet jei toch al, of ik',wil of niet,
een ander bouquetje' geven, dat ik', als
ik'niet z,oio'n eerlijke kerel was, wat ik
nu helaas wel ben, veel liever voor mij
zeiven hield".
Rij' deizé woorden nam hij' uit zijn plan
tenbus een sierlijk bouquetje vaini donker
blauwe1 gentianen en bet Wolfgang over
reikend en hem te gelijkertijd scherpi gade
slaande, zei hij!
„En zij laat je- groeten".
Zijn neef strekte haastig zijn hand naar
de bloemen uit, bekeek zé lang en zeide
daarna zeer kalm en ernstig:
„Gisela gaf je die blauwe, bloemen
Dank je waart gijl aan het meer
van Genève
Arbeid;, maar dien ook vernield pn ver
woest.
De aarde brengt distelen en door
nen voort om der zonden wil maar
da zondaar is de mensch self.
Zou het beeld uit de natuur van de
verwoeste cultuur in de kale; ont-
boschte landen die we daar zooeven
noemden, niet een toekomstbeeld kun
nen zijn van onze toekomstige ver
woeste oecon<pm,ische cultuur?
Geld, geld, veel geld, al meer geld
is de uitroep overal en altijd.
Een andere vraag is, wat zult ge
kunnen koopen voor dat geld?
Geld is slechts ruilmiddel en niets
meer. Bijt eens op een gulden I
Is er niet een uitdrukking die
spreekt van „stikken in geld"?
de K.
De uitleveringskwestie opgelost.
Het verloop der zaak beeft een verras
sende wending gjanomen. De geallieerden
wij meldden bét gisteren reeds
zien ,af van den eiseh tot uiUfelverin|g
der oorlogsschuldigiem; mits 'ze door Diuit-
sche rechtbanken worden geoordeeld.
Zouden de door dezie, rechtbanken opigé-
legd® 'straffen onvoldoende Izijn, dan be
houden de geallieerden zich bet ïiecht
voor tegen Duitschland strafmaafregjeien
te troffen voor hief ni,et-nakomen van het
vredesverdrag.
De nota der geallieerden' bevat "g鮩
voorstel om hét aantal beschuldigden' te
verminderen of diezten in verschillende
categorieën te veirdeelen.
Ze deelt eenvoudig aan Duitschianjd me
de; dat hét niet bereid is bet vredesver
drag uit te voeren.
En dan 'komt bet verder hierop njeer:
Gij wenscht zélf uw misdadigers tel
oordêieden. Wieilnu, idat is niet tegen eleinigja
bepaling van het verdrag. Wij' willen geeri
deed' hebben in uw procedure. Wij' willen
zien wat gij doet Wij willen wachten
met bet nemen van een besluit; tot wij
zien, welke resultaten gij bereikt
Zoo ziet hét verdrag niét af van omi's
recht om in de toekomst die stappen te
ondernemen, welke ons npodzlakeiijfc' toe
schijnen.
Wij constateeren derhalve met onbe
twistbaar recht èn mat genoleigén!, dat do
geallieerden andermaal bun draai geno
men hébben.
Immers, 'tis in 'hét belang van gjeibeel
Europa, de geallieerden niet buitengeslo
ten. Laat ons hopen, dat dezia omtoezwajai
het begin is van een geheel nieuw® po
litiek.
Nu blijft de vraag, boe de Duitscihld
regéering de zaak zal' aanpakken.
Wij vernemen, dat diet op de uitléve-
rinigsïijst slaande Duitséhers. deizlsr dag[eni
zullen worden opgeroepen om zich naar
de .autoriteiten van justitie te begeven;
ten einde ,zich' over de tegen ben inge
brachte beschuldigingen uit te laten. Hét
grootste 'deel van hen beeft reeds daar
tegen 'bij de megeering geprotesteerd.
Sinn Fein-actie.
De „Press Association" meldt, dal.
Vrijdag j.l. te Dublin een trein met
geweren .is aangevallen en tot sLaan
gebracht. De trein werd hevig be
schoten, er' werden drie bommen ge
worpen, een korporaal van het militair
escort werd gewond. .Tengevolge van
„Neen, ik Zag haar in de ruïnei bij
Bex; gisterenavond Zag ik baar ook'. Zij
droeg die bloemen in haar kleedje
énzij laat je groeten
Hun blikken ontmoetten elkander en
Zij 'zagen elfcandter vast aan
Daarna drukte bet Wolfgang alsof de
hemelhooge bergen rond hem zich tus
schen hem en zijn oom dlrongem, en
z'ijln hart werd1 zoo zwaar als lood
Vele weken later toen E;berhard al lang
weer zijn dienst in Berlijn waarnam; was
Wolfgang nog eenigen tijd aan den voet
van .de Sardis. Hieir dacht hij vaak aan
het "kluizenaarsleven, dat do monnik' Ek-
kejhaMdt ,bier geleid had on toen hij1 daar
na afscheid moest nemen van heit schoone
Zwitserland en ,hij op' het dék1' van de
stoomboot, die hem over het meer van
Constans moest brengen stond', kon hij;
evenals de monnik vroeger zeggen:
„Diank voor uwei gave; heilige een
zaamheid.
Voorbij! is alle, zorg, voorbij de zieke
lijkheid'!"
Hij' was geen zieke mieer; hij voelde
zich krachtig on frisch, kon weer loo-
pem en wandelden en vol moed de toe
komst tegemoet gaan.
Dg Zwaluwen vliegen naar warme stilet-
de duisternis was men niet in slaat
op' de aanvallers het vuur te richten,
zoodat deze allen pntkwamen.
Een troep van ongeveer 50 man,
allen gemaskerd, hebben Zondagoch
tend een aanval gedaan op een poli
tiepost nabij Dundalk. De post was
door 6 agenten beziet.
Drie uur lang werd met .bom'mlen
en Revolvers gevochten, jot eindelijk
een ontploffing den post in ,de Jucht
deed vliegen.. Vier politieagenten wer
den onder de puinen bedolven.
De aanvallers namen allo wapenen
en am unit.ie me e;
Arrestaties hadden niet plaats. De
politieagenten zijn in het hospitaal op
genomen.
Korte berichten.
De bolsjewisten zijn bij Mogil
bij een aanval ,op Roemeniërs .bloedig
afgeslagen.
Een Weensch blad meldt, dat het
Fransche kabinet Millerand spoedig
zal aftreden. Er zou een kabinet
Briand of Poincaré worden gevormd.
De .Neuer Tag beweert Jiard-
nekkig, dat de entente de regeering
i van Lenin en Trotzky niet zal er-
kennen. Er zal niet tol opheffing der
blokkade van Rusland worden beslo
ten en tevens zal geen formeele vrede
worden afgesloten. Er zal slechts een
goederenruil plaats vinden.
In .Frankrijk .is de staking der
mijnwerkers uitgesteld.
i Uit Weenen Jcomt het bericht, dat
in Hongarije een staatsgreep aan
staande is. i
Italië ratificeerde den vrede jniel
Bulgarije.
De- Saksische pegeering bereidt
maatregelen voor tot verlenging van
den arbeidsduur in de mijnindustrie.
De .arbeiders zullen yoor het uur, dat
zij 'telkens langer moeien werken niet
alleen een. geldelijke vergoeding krij-
ten doch bovendien per hoofd ook een
ilo1 spek per week.
Er werd op! gewezen, dat slechte
overwerk Tiet. „vaderland kan nedden.
Die woningnood te Berlijn is. naar
uit officieele statistieken blijkt, thans
zoo hoog gestegen, pat 3200Ó gesimien
naar een woning zoeken, terwijl gr
slechts een paar honderd woningen
beschikbaar Min. De toevloed van
Duitschers uit ae bezette gebieden en
de onmogelijkheid om tengevolge van
kolenno'od en duurte ,te: bouwen, dra
gen er zeer toe biji den nood nog te
verhoogen
In de werkplaatsen van het Ber-
lijnsche Eisenbann-Directionsbezirk ïs
in de laatste 14 dagen wederom hel,
stukwerk ingevoerd, hetgeen lengevol-
ge iheeft gehad, dat de arbeidspresta
tie met 55 pet. is toegenomen. Naar
aanleiding diiervan heeft men beslo
ten in alle werkplaatsen der Pruisische
spoorwegen piet 1 April het stukwerk
weer in te voeren.
De geallieerden staat den Duit-
s schers toe de oorlogssöhuldigen voor
j het hooggerechtshof te Leipzig te da-
j gen.
ken, de hossclien zijn vol tinten; leln dé
herfstséringen bloeien, als wij: Eibëlrhalrd
terug vinden. Nu niet in aen touTistetnl
j cioistuum; maar op bet vaderlijk slot, jdat
in' dei Harzl lag1. Hij komt juist 'teruig ,van
He jacht. Hij beeft een hert geschoten
en vol trots komen vader en; mpedielr
en Hildegard' von B.arnsteg, die bij' gjropt-
mama logeert, kijken;.
Grootma fluisterde zacht tot Hilda:
„wat staat Eberhard bét jalgeirscostuum
toich' oneindig' beter dan de uniform; vinldt
je ook niet?" 1
Haar kleindochter lachte en ztsidei:
„Grootma, wat bent u toch 'trotsch! pp
0|om;! Ziet u; eigenlijk hebt u gteiijk, maar
u kunt van' een Pruisisch meisje toch'
pipit verlangen, da.t z'ij iets mooier vinldt
dan de uniform?"
De heeren waren intusschen al voor
gegaan, het slot in; de z!on ging onjder
en de 'bel' luidde vopir het avondeifcenl
Toen voerde Eberhard het woord. Hij
blad de ouders ook veel' te vietrfeillën;
want hij was ditmaal' maar met een zieer
korf verlof thuis; want. doordat jhij! in
't voorjaar Z|00i lang vacantia gfeliiad -had,
gïng dat niet goed ainders1. Het deed! Izïjin
moeder goed te zien hoe veel' intiiémer
b.'ij nu dan oioit vroeigeT mtet zijjn vadek
was, Hij: wa® ojvcrigens den laatsten tijjd
(n d'e Stille Zuidzee heeft een
vloedgolf plaat.s gehad, die te Tahiti
en Tuamatoe vrij' lichte, te Mahabeai
vrij ernstige schade aangericht heeft.
Tijdens het transport van meubi
lair uit bei Keizerlijk slot te Homburg
naar Berlijn is een kostbaar oostersch
tapijt een geschenk' van Abdoel Ha-
mid', den voormaligen sultan, aan de
keizerin, gestolen.
In Duitschland worden overal
van overheidswege z.g. jeugdbureaux
opgericht, wier taak hel is jeugdige
misdadigers te leiden, weer op het
rechte pad (e brengen, enz. in den
zelfden geest als hier Je lande Pro
Juventute doet. Daar er voor die bu
reaux ambtenaren moedig zijn, is hier
door een nieuw beroep geschapen.
Er is sprake, van dat de Opper
ste Raad zijn volgende zitting te Rome
zal houden. Nitti zal dan presideeren.
De staking in het havenbedrijf.
Het aantal stakers wordt geraamd op
5500 a 7000 te Amsterdam en 9000 te
Rotterdam. i
Iin een interview met „Het Volk" ver
klaarde ook die soc.-dem. Brautigam, dat
die staking onder alle omstandigheden moet
worden doorgezet.
Maar scherper dan ooit moet er ook op
worden tegezien dat de leiders der fede
ratie metterdaad bewijzen wat zij met dien
mond nu eenige malrn liebben verklaard:
dat voor hen dit conflict een loonstrijd
i.s ien (niet meer. Van besmetverklaringen',
van sympathie-stakingen en alle ver
dere middelen om dit economisch conflict
in een politieken strijd te doen ontaarden;
middelen, om de vakbeweging te stellen
onder de leiding der communistische partij,
za.1 de federatie zich moeten onthouden.
Wanneer er ten. minste mannen van. hun
woord aan 't roer zitten.
Veel vertrouwen hebben wij echter voor
alsnog niet in ben.
In het havengebied te Amsterdam
was bet gisteren volkomen rustig. Daar
buiten stonden groepen stakers kalm den
toestand te bespreken. Van molestatie van
werkwilligen was hoegenaamd geen spra
ke. Er werd trouwens ook niet gepost.
Een regeling voor het posten zou nog
door de stakingsleiding worden getroffen.
Gisterenmiddag voer een schuit in den
Singel, geladen met ijzer. Toen de schuit
onder de brug voor de Korsjespoortsteeg
doorging, trachtte een aantal stakers de
schuitenvoerders te bewegen het werk
neer te leggen en de schuiten aan den
wal te meren. Een aantal opgeschoten
jongens grepen bet voorval aam tot het
maken van een relletje, waaraan de politie
een einde maakte door de brug met den
gummistok te ontruimen-
Het stoomschip Gaasterland, dat Vrij
dagavond laat te Amsterdam van Har-
lingein aankwam, moest hier Zaterdag
avond nog een groote partij boter laden
van niet minder dan 600 ton- Het was de
eerste partij welke na langdurige onder
handelingen, door Engeland was gekocht.
Men slaagde er Zaterdag niet in meer
dan 150 ton te laden, waarna het schip
vertrok en de overige 450 ton op lichters
achterbleef. Het betreft hier ontdooide
koelhuisboter, welke zeer sterk aan be
derf onderhevig is, zoodat voor een waar-
hëelemaal fzleer in 'zijn voiopd'eiel veiran-
deird, want al had zijn levenswandel Jtem
nooit ztorg gegeven, wisten ziijn ouidetós
toch' 'zleer 'góed dat hij op Christelijk gé-
bied igteihéiel) amdeirs dacht en dit BleclJtsl
uit eerbied vnotr hien onuitgesproken liet.
Maar 'het 'scheen zjijn imoeidetr nu alsof
hij meer dan anders in de 'zaken van
'zlijm vader belang stelde.
Reeds van oudsher was- het de IgleF
woont© bij de Sturmhaigens da.t alle huis*
genoioten 'zich 'dagelijks veneieinigiden om
een kort stuk te lteteien e|n wat te. 'zjiinjgjenj.
Sléchts één ontbrak er sedert hij volw.as'J
son was, en: dat was de zopn des 'hhi'zbs|.
Hij verliet altijd stilzwijgend de hal pils
zijn vader belde ten teeken dat bijl bei-
ginn'ein wild©. Hij wist zeer goed, dat
dit epni groot Verdriet voor zijn' ouders
was; maar hij was tei waiar en oprecht
dan dat hij hot sléchts om hén plezier
fa doen izioiui hebben 'gedaan. De meesten
létten er nauwelijks meier op, slechtsi tde
oudere bedienden schudden hét hoofd en
Vroeigén izjich af: „boie zal jhjet '(zijn als
hij hier eens meestct ïs?" orni er dlan
tweetnoledig aan toe té yoeigpm: „Alls o|nzé
P|Ude meester de .oogen simt, wijkt de
goede gieest van, ons."
(Wjordt yelrVoiyd!.)
