GISELA IVo 87 Dinsdag 13 Januari 1020 :*4e Jaargang ARTIKEL 171. tuiiLETON Buite^^and Uitgave van de Naaxnl. Venn. LUCTOR ET EMERGO, gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: L A N*G E VORSTSTRAAT 219. (Telefoon No. 11). Bureau te Middelburg: FIR&A F. P. D HU IJ L. BURG. Drukkers: Oosterbaan Le Cointre, Goes. Abonnementsprijs: Prijs per 3 maanden fr, p. post f2,251 Losse nummers f0,05 Prijs der Adverteatiën: 14 regels f 1.12, elke regel meer 28 cent. Eenzelfde adv. 3 maal geplaatst wordt 2 maal berekend. Bij abonnement belangrijke korting. Kleine advertenties 75 cent. Bewijsnummers 5 cent. VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG- II. Deze kerkelijke en geestelijke goederen (zijn! derhalve te danken aan personen, (die deze goederen geschonken hebben ten dienste van de Kerk en v,an vrome doel einden. Gewoonlijk onderscheidt men daar bij tusschen de kerkelijke -goederen, die rechtstreeks ten dienste van de Kerk wa ren gegeven, en de geestelijke goederen, die dienden voor kloosters, enz. Aan wie, tzoo schrijft „De Heraut" vóór de Refor matie het ©iigéndiom denier goederen toe kwam., staat niet izioo Vast. Alleen schijnt voor vaststaand gehouden te worden dat 'tizijn'i stichtingen niet aan, maar ten dienste van de Kerk gegeven. Den heer Loihman, in ,zijn „De Constitu tie",, in aansluiting, met deze laatste op merking aanhalende, merken wij pp, dat volgens hem de|ze goederen in ieder geval voor do kerk waren bestemd, doch gpen eigendom waren van de algemeen© kerk; «ij stonden onder toezicht van den bis schop, krachtens het feit dat in de toen maals heersdhenlde kerk de hoogera ran gen' jurisdictie, van rechtswege zeggen schap over de lagere uitoefenden. To(en nu, na de reformatie, die bisschoppelijke hiër archie is afgeschaft, ging «fat toezicht over opdien souverein: de'Staten, die te zorgen hadidenl dat del goederen niet aan hunne bestemming werden onttrokken. De overheid bepaalde dat de goederen! vbortaanl ramden beheerd worden ten dienlste der gerei kerkende bestaande, doch nb gereformeerde, geziuiverdei kerk werd, als wettige 'kerk erkend. De voorstelling:, dat door het vallen der (toenmalige Roomsche) kerk deizei goe deren izlomider eigenaar waren, en daar om door den! Staat aan de gereformeerde kerken csijn gpgeven, isi derfialvei onjuist. En onjuist is dan ook de meening dat, inidden ooit de Re|geering de Roomsdi- Katholieke kerk weer als de eenig: ge- rechtiigde heerschend© kerk ging: beschou wen, het leen roof zon .zijn, wanneer de kerkgebouwen, thans door de Hervormden gebezigd, vooirizoover namelijk dezei ker ken van vóór dei reformatie dagteekenen, weer in het bezit der Roomsch-Katholieken Konden worden gesteld. Die stelling dat de tegenwooirdige protestantsch© kerkge- bouwenl van Roona geroofd izouden zijn, Haag dan; ook nooit door een protestant geponeerd wtorden. Hij, zou, naar de heer LohmaU terecht opmerkt, zijn afkomst ne- geenen. Dlat de overheid de opbrengst der ker kelijke goederen aldus toewees, was dan ook alleen, opdat zij aan hare oorspronke lijke bedoeling), namelijk voor de Kerk gegeven; izouden blijven beantwoorden. Met de kloostergoederen was dit anders. De kloosters waren opgeheven. Hunne goei- deinem! werden hierop door de overheid bestemd vow het onderhoud der predi kanten, voor de opleiding tot den dienst des Woords, voor schoolstichting, voor Ide armen; zoo bleven zij; volgens de over heid, op de naast mogelijke wijze be antwoorden aan de bedoeling hunner stichters. 'Het spreekt van' zelf dat de predikants- gpzinmen meer behoeften hadden dan de pastoors, die voor 'dezen uit deze goedes reni ondieffhiouden werden. Het' bleek dan ook al spoedig dat de predikanten geen voldoende bezoldiging konden genieten uit die oude kloostergoederen. Daarom werd op venzoek der kerken door de overheid jaarlijks eenl bedrag1, bijgepast, genomeU uit de opbrengst van geestelijke) goederen, hetwelk wegens ontoereikendheid uit de door M. V. iW;. 9) o— „Ik moet toch vioor zaken op reis", begon hij; ,;en dacht nu, dat ik jer even mijn hulp zpu komen laanbiedeln, daar ik géhoord heb1, dat jei jp rentmeester* hebt moeten ontslaan, en van den regen in den drop bent gekomen. En nu, dacht mijni vrouw ik bedoel nu diaoht ik dat ik den' man als voogd' van je kin deren zéér goed pens in de kaart kon kijken. Dat verstaan de dames oofcmeest al goed, maair jij Alice, bent zioo z!aoht ■en vol vertrouWen, zoocLat ik hoop' dat je je ouden neef z.ult toestaan hSiereensl schoon schip t© maken. Het ziou zond© zijn van Fürstenhort, als het door onhé- voegde handen werd beheerd, maajr ik 'zie' het al; mijn nicht]© staalt mijl toe, handelend yoo'r haalr op te. treden." Maar tot zijn schrik richtte Alice Zich waardig uit haar stoel op' en zledide: „Boste nëef, doei je' zjelf geen last aap. opbrengst van belastingen werd aange vuld. i Döz© (geestelijk© goederen bracht de over head daartoe onder 't bestuur van, meest provinciesgewijiz^ „geestelijk© kantoren". Zij heeft derhalve zich die goederen niet toelgieëigend,, maar alleen 't beheer dezer goederen, die oorspronkelijk; voor de kerk bestemd waren, op zich genomen, en uit deze inkomsten, plus de belastingen, de predikantstnaktenenten betaald. Nu kwam bij de omwenteling van 1795 aan' dé ordet wat met deze goederen moeist geschieden!; wamt de Nationale Vergadering had de kerk als heerschend© kerk afge schaft. Wel, deze N. V. (1798) besloot dat de uitkeering van traktementen nn zon ophouden en de gemeenten zeiven voor hunne predikanten hadden te zorgen. Dit was „De Heraut" merkt dit terecht op op zichzelf geen onrecht. Immers de overheid, tot nu toe de voed sterheer der kerk, was rechtens van die taak Ontslagen, toen zij niet langer met de kerk in verhand wilde staan. Haar optreden in 't belang der kerk was vrij© gunst geweest; welnu, wat ik als vrije gunst geef, mag ik ook als vrije gunst terugnemen- Maar dia betaling had niet u i t s1U i-, tend plaats gehad uit eigen midde- 1 e n, maar ook voor een deel uit d© opbrengst der kerkelijke en geestelijke goe deren, en deze nu werden door da Na tionale Vergadering nationaal eigen dom v erkl aialrd. En er werd bepaald, dat, tenteinde zoo' dicht mogelijk alan de oorspronkélijkei vrome doeleinden (pios ususl dar stichters (van voor de refor matie) te blijven, zou gesticht worden een fonds voor nationale opvoeding, en verzorging van behoeftigen. De kerk zou van deze stichtingen derhalve niet meer profiteered; er ziou nog wel een „kerk en armen" zijn, maar geheel verwereld lijkt, een idee, dat men nog in onze Grond wetten tot op Jdezen dag .ziet nabloeien in de combinatie: „Onderwijs en Armbe stuur". Nu verschillet*onze Christen rechts geleerden blijkbaar in de beoordeeling dezer nationaal-veifclaring der „geestelijke goederen en fondsen, waaruit te voren d© traktementen of pensioenen van leera ren of hoogteelflaten der voormaals heer- schemde kerk betaald werden". (Zie, ar tikel 4 der Additioneel© Artikelen van de Staatsregeling van 1798). Volgens rnr. v. Apeldoorn en vele reeds door ons genoemde 'Christen-rechtsgeleer den vóór hem; waarbij1 wij nog Jhr. mr.. W. H dei Savornki Loihman A. Fzn. noemen moeten, had de Nationale Ver gadering daartoe het recht. „Die Heraut" ontkent het. En onze oud-minister Loihman in zijn meergenoemd boek; sta'at ongeveer tus schen deze beiden in. Hij! ook wraakt de bepaling als onrechtvaardig en on billijk, doch acht haar niet in allen deele afkeu'ringswaardig „Als men eenmaal zich plaatst op heit standpunt, dat er geen heerschende, laat staan een bevoorrechte kerk mag zijn, vervalt de grond voor uittfceeringen uit die. k 1 o O' s t e r g o e d r e n aan ééne ber paalde kerk. D.e kloostergoederen waren voor een goed deel bestemd voor opvoe ding en onderwijs, en1 dei kterifc belastte zich diaarmee niet, behalve in haar dia coniescholen. Billijk wais het dus. die goe deren; welk© sedert de reformaüé steeds aan d'e natie hadden be hoord, nationaal te verklaren, en de opbrengsten te bestemmen voor nationaal' onderwijs. BaaTdtoor kwamen zij aan al len ten goede". Ik vind mijn rentmeester uitstekend. Hij dis jong en vatbaar om geleid te worden en bet zal' mij zeker gelukken een flin ke n rentmeester van hiem te maken."1 Lauffen voelde zich in 'tnauw 'gedre ven, 'en daar hij niet wist hoe hiji izich! er 'zóó gauwi uit zou redden, liep-hij) .naar een balrometer, bekeek die nauw keurig en mompelde: „Dat ellendige vrouwvolk i" v Daarna! liep hij ©enige maten in de zaal1 op en neer, bleef pliotselin'g voor juffrouw von Zachan sta,an en 'zlelde!: „j'uffrou'w,- 'z'ijt u hier nog niet van Velr- veling. gestorven?" Kornelie kon' eten glimlach niet onder drukken, maar vond toch igalulw haar iwaardige houding' terug, en antwoordde „Zooals u ziet, mijnheer von Lauffen, is het nog niet 'zoover, maar ik hjajni niet loochenen dat. wat afwisseling mij wel' igewénscht ware, wantode een'ziajam- heid is soms drukkend, vooral' wanneier men zioo>als ik aan een idru,k leven ge wend is gewéest." Hierop geraakte ziij met Lanfften in) een druk gésprek ,over Berlijn en na| ©en kwartier kon 'de laatste tot zichzelf zeggen: „ziézOo; die vesting istteUminste veroverd." j „Maar ft ^tweeërlei opzicht .ging zij te vei-. Vooreerst werden ook1 d© inkom sten, die afkomstig waren uit aan een bepaalde 'kerk behoorende pastoralia on dier de naitionaleering begrepen, niette genstaande do gemeenten, waarvoor 'ziij moesten dienen, nog bestonden. Confis- katie dus onteigening zonder ver goeding; en dat is roof. En ten tweed© werd niet in aicht genomen, dat een kerk zich van lieverlee, door zhinig "be heer en vrijwillige bijdragen van liever lee kan aanschaffen, wat zijl noodiig heeft, maar dat het niet aangaat kerken, die gedurende twee eenwen uit de publieke klas zijn betaald geworden, tengevolge waarvan da particuliere vrijgevigheid niet tot ontwikkeling heeft kunnen komen, plotseling van dien steun geheel te he ro oven". (Woirdt vervolgd.). t Dr. C. C. Schot. IWijj verwijzen naar 't oveirlijdenshfeiiiioht onder „Kerknieuws" in dit no. van omsi Mad, omtrent den Hardenbérgscbeni .predi kant, wiens naa|m hierboven sta|at; doch! wjeuschen ter nagédachtén|iis aah dielzfcmi uitnemenden antirevolutionair ook van deze plaats in ons blad te herinneren pan hleitgieen dr. Schot, met name opi deieiÉan- d|en Tholten ©n Sjnt Phili.psland heeft gleiarheid ter planting van de antiirevolur tiionaine vaan, en ter verbreiding der anti revolutionaire beginselen. r Hij heeft daar vijf jaren la,ng. als pp £o't's©n geploegd.; doch hiaeft tem leste, zij,'t.ook ud da verte, zich mogen ver heugen over 'den vojortgang, van het Chris telijk onderwijs op genoemde eiiilanjdfew; en de meerdere activiteit zijner partijge- nooten. Hief verschil tusschen' toten en nu is 'groot. i Zij dit een aansporing voor onze Vrieni- idjen aldaar joim niet te vertragen, 'zich mi|fc tie laten ontmloedigjen, en zich op allo levensterrein te openbaren alsi .Chris- tónen even positief als ,dr. Schot. Beknopt overzicht. Eerst, een paar nabetrachtingen over het sluiten van den vrede. De Duitsche regeenng heeft een pro clamatie gericht tol. de bevolking der gebieden, die van het Duitsche Irijk' worden afgescheiden. Met min of meer rhetorische woor den worden de bewoners tot hoop en vertrouwen in de toekomst aangiemOlei- digid en aangespoord om trouw en een te blijlven. Met dit document begint de Duit sche regeering het zwarei wlerk van de uitvoering der bepalingen van 'het vret- desverdrag, dat in de komende weken en maanden heel \vat bedrijvigheid! brengen zlal. 1Wat de uitlevering van den ex- keizer betreft, in meer dan .een En- gelsch en Fransch blad duikt het be richt op, dat op de uitlevering van den ex-keizer met aangedrongen zal wor den, maar dat hij „hij' verstek" be recht en veroordeeld zal worden. In hoeverre dit bericht juist is, valt, moeilijk na te gaan. Het is wel van. beteekenis, dat net van verschillende kanten tegelijk wordt medegedeeld. De bladen melden, dat Eupien en Malmedy sinds Zaterdag onder volle dige souvereiniteit van België staan1- Gelukkig voer. hen idrfeten was Giiselai b'ij den maaltijd, die kort daarop volgldteL Zij bracht ,op' hare onschuldige vroolijk© manier, het 'gesprek .op andteire dihglem Toch duurde de maaltijd aan Lauf&nl wel' wat lang, want hij brandde van; ongeduld alles iin oirde' te maken, wat hij zich nu 'eenmaal haid voorgenomen. Eindelijk, toen hij zag dat Alice UJiiet tot opstaan geneigd scheen, zeidei hij? „nc 'besteld© den houtvester Rodriaani hier om twee uur ik lieh' namelijk! nog dringende ;z'ake.n, ik moet htet hout monsteren, dei velden ©ons naziien en vóór alles eiems onderzoiek doen naai" dat ellendige papier, je weet wel Alice, de verloren aanteekening van je man De gravin verschoot van Meur en zleide: „Maar neef, hoel kunt u "z|oo onkieschl mijn nog bloedend© wonde aanraken eni mij 'daardoor aan dien treurigsten dag van mijn l'even hteiiimneren Zoo iets was den landeigenaar nog nooit gebeurd; hij streek zich heftig met het servet over den baard en ge lukkig juist op dat oogenblik' werd ge-ziegd dat dei houtvester er was en ging men naar den salon. Daar gelukte het Lauffen juffrouw v,on Zachan een oogen- hlik allleen te spreken. j De Belgische vlag wan.it van velschil lende gebouwen. De boogie commis saris-generaal Beltia zou vandaag een proclamatie aan de bevolking richten en een plechtigen intocht houden in Eupen en Malmedy. Naar aan een Amerikaansch blad.' geseind wordt, is er een overeenkomst tusschen de geallieerden bereikt, vol- fens welke iiume tot eien neutrale ufferstaat gemaakt zou worden. Zara zou een autonome haven worden. Daardoor zouden die Joego-Slaveu een, toegang tot de zee krijgen en aan d© eischen van Italië ten op'zichte van de Dal'mlatisdhe kust zou tegelijkertijd vol daan worden. De voorwaarde zou echter gesteld zijn, dat Italië zijne be wapeningen zal beperken. Berichten uit België, Duitschland', Italië en "Spanje 'maken melding van stakingen van min of meer emstigemi aaid. Men zie de losse berichten. Spanlje. Ouderen onder ons herinneren zich misschien nog wel Manuel Mataimorus, bij! ons Christenvolk voor vele jaren door wijlen dr. A. Capadose geïntro- diiceérdi. Deze jonge Spaansche offi,- cier was. bet slachtoffer van de ge loofsvervolging in Spanje en we leer den door zijn lijden dat het land van de toenmalige Koningin Isabella nog precies gelijk was aan het land van Al via ien Filipls. .dat wii door onze geschiedenis zoo goed kennen. Nu is ,het 'tland van Koning Al- fons en nog altijd blijft vervolging en revolutie de kanker van bet leven; Alleen door erger wordt het nu in da schaduw gesteld. Hek (gaat als met een langdurigeini lijder in wiens .toestand geen ver andering komt. Men neemt er nauwe lijks meer notitie van. Het Iberisch schiereiland, Spanje en Portugal, zoio rijk door de natuur be gunstigd, wordt verteerd ,aan de eene zijde door Rome, dat met zijn talrijke kloosters een domper op bet leven zet, en aan de andere zijide 'door re volutie, die slechts in brutaal eigen belang en ond er s tb o venke e r i n g heil zoekt. Actie wekt reactie En een noodlottige 1 de K. Siberië. Het vreeselijfcste land ter wereld. Dit Aziatisch-Russische rijk is! .ander half maal zoo groot alls geheel Europa. Bekend als een korenland en een mijn- land. Maar ook' als een land van duis ternis en ijls. En bovenal als een ballingsoord bij uitnemendheid, waarheen Rusland zijn staatsgevaarlijfcen heenzond, om na ge heimzinnig, maar gruwelijk lijden, voor eeuwig vergeten te worden. Nn doet Siberië weer van zich' Spre ken, omdat in het eerste' tijdperk van den oorlog Rusland daarheen een half millioen krijgsgevangenen zond, be staande uit Oostenrijkers, Hongaren en Turken, en de hardvochtigheid van de overwinnende Entente wei gert die menschen te Verlossen uit de hel. Daar zijn er trouwens maar 200.000 m'eer over. De anderen zijn door ge brek en koude en 'epidemische ziekten gestorven. Een vluchtend Hongaarsch officier die het veilige Holland bereikten kon, maakt thanis aan de wereld het vreiei- selijk lijden dier menschen bekend.' „Mijn achting voor u, juffrouw, wordt ©lk uur groioter" belglon hij. Korneli© was ■zleer vieri-ast dets dergelijks uit zijn mond te hoeren, vo.oral toen hij er bij' voegde: „Uw© o Ifervaardigheid om bier 'bij imijh' kurige en wiefH wat al te zienuwafchti:g]a nicht te blijven; is bewonderenswaardig, want gemakkelijk z,al htet waarlijk niet 'zijn, maar zooflls ik reeds b'e[merkte, is uw invloed ,op haar groot en 'z|ou h!et u miissc biien gelukken haar te doen in- 'zien, dat het noodzakelijk is dat zijl dien onmogielijken rentmeester ontslaatifc heb, als wij ddieni man kwijt ziijn, reeds een opvolger voor hem op 'tooig'; als' did hier is z'al dat u ook voor veell verder© verveling behoeden, want die rentmees ter is muzikaal, heeft goede marnieren) en ,ifc' wedt niet of het ,u iets sche len kan ,i® van adel-" Juffrouw von Zachan was als gieëlec- tri'seerd. „Wanneer komt hij?" Lauffen moest onwillekeurig lachen, en was blij id© overwinning' te' hebben be haald, doch ziedde ernstig: „Zoo ver is het nog niet. Maar dit wil' ik |ul wfèl 'zeggen, teter het. avond dis, mo©t ik dié zaak hebben klaargespeeld!" 'Juffrouw von Zachan; vereérd do.or Siberië, we hebben er ons leven lang van gehooid, heeft zich in de tra gedie van het bestaan, een nieuwe doornenkroon zien vlechten. dei K. Twee 'honden vechten om leen been. De concurrentie-strijd tusschen En geland' en Duitis'óhjlanid is voorloopig geëindigd. De concurrentie-strijd tus schen Amerika en Engeland komt, Maar nu komt de dexde. Japan heeft de tonuenmaat van zijn handelsvloot tijdens den ooïlog ge bracht van één half millaoen ton tof twee en een half millioen. Dat is de derde hond, en Idie loopt met het been wieg. de R. De muiterij te Saragossa. Een officieele miededeeling uit Sara gossa geeft nog de volgende bijzon derheden over de muiterij' in het 9de artillerie-regiment De syndicalist Chueca haid, daartoe hijigestaan door een korporaal en eten troepje soldaten, plannen ontwbrpen, voor een militairen opstand. Onder leiding van den cymdicalisit drongen de muiters des nachts dé wachtlokalen binnen?>waar zij' den offi cier en een sergeant, die de wacht hadden, slapiende vonden en vermoord den. i.i' Daarna 'drongen ze ide slaapzalen der soldaten binnen: deze ontwaakten echter en stelden zich te weer. Eem- ge gendarmien, die in die buurt voor bij' trokken snelden op; het hooren van de geweerschoten toe. Ze werden door de muiters met eenrge vuursalvo's ont vangen» waarbij! twee der gendarmen zwaar gewond werden. De opstand werd intusschen spoedig onderdrukt door de trouw gebleven soldaten. Verschillende leiders van den öptetand .werden, zooals bekend, reeds voor den krijgsraad gebracht en ter dood veroordeeld. In verhand met deze onlusten zijn de vooriiaamiste syndicalisten, o.a. 2 broers van Chuecaj gearresteerd. Onlusten in Berlijn. In het noorden van Berlijn hebben ernstige relletjes plaats gehad. Een honderdtal jongelieden hadden zich in de nabijheid van de Stettiner Bahnjhof verzameld, terwijl eenige hunner ophit sende toespraken hielden in verband met het gebrek aan levensrniddelen en arbei'dsgelegenheild. Na afloop' hiervan trok de bende naar den winkel van teen cuisinier. Onder het roepen van: „Weg met Noske, weg met d© regee- ring!" stormde 't, gepeupel den winkel binnen en roofden daar taarten en gebakjes. De tramlijnen werdlen ver sperd' en de tramwagens tot stoppen gedwongen. Op' andehe plaatsen werd htet voet gangersverkeer stop! gezet en werden voorbijlg,angers, vooral vrouwen, lastig gevallen, zonder dat iemand tegen stand vermocht te bieden. Ten slotte trokken dte betoogeirs naar een brouwerij! in d'e Schonhauser Allee. Een deel der, manifestanten drong het febouw 'binnen, doch' de directie der rouwerij! waarschuwde de politie, wharop1 10 agenten in een auto ver schenen, die de menigte uit elkaar dre ven. Zij!) 'die in het gebouw waren binnenjgedrongen, werdén na leem' 'flinke aframmeling op! de keien gegooid. Korte berichten. Zondagmiddag is de Oostzeeblok- kade opgeheven. Die eerste Duitsche schepen zijin al uitgevaren. 'zijn coimplimientjes en 'zijin vertrouwen', antwoordde: i s i N' i„'Gaa,t u majar zonder méér maar deni lieven smiachtelnlden jongen, ©n deelt u| jhierni' Maar mie© dat 'zijn rijk uit is üfc) zal' iintusschien1 bet t©rr©in verioennen ew als u om vijf uur koimt ©ten, is flé 'ziaald gezond maar wetelst ui 0Üs 'tu' belieft voor'zichtig als u, hét uwe nicht mieedeteltl" Kort daarop stond Lauffen in de gang tegenover den houtvester Rodriaan, die hij aldus aansprak: „Zeg, weet jij waar die oude woont de „boschvrouw" noemt men haar hier in de buurt geloof ik ik moet haar spreken je weet wel over dat verloren handschrift!" „Jawel, mijnheer de baron, ik kan u daarheen wel brengen." Zwijgend gingen zij weg tot dat zij in het park waren; daar gekomen vroeg Lauffen „Rodriaan, is het werkelijk waar dat de graaf in zijn stervensuur zijn testa ment heeft gemaakt." ,„Ja, mijnheer de baron, daar kan ik op zweren, dat heb ik met eigen oogen gezien." (Wordt velrvoligd.)

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1920 | | pagina 1