34© Jaargang No 83 Donderdag 8 Januari 11120 GI8ËLA H.H. Adverteerders. 1 - Buitenland. F. t liL t T Cl Uitgave van ft) Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO, gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: LANGE VORSTSTRAAT 219. (Telefoon No. 11). Bureau te Middelburg: FIRMA F- P. DHUIJ L. BURG. Drukkers Oosterbaan Le Cointre, Goes. DeZeeuut In verband met den verkorten arbeids dag .zullen wij niet kunnen instaan voor de plaatsing van advertenties, welke ons na 1 uur nam. bereiken. Wegens de invoering van den vrijen Zaterdagmiddag zullen de advertenties voor bet Zaterdagnummer aög vroeger binnen moeten zijn. Voor plaatsing van de annonces, die na 10 uur vm. inkomen, kunnen wij niet instaan. Doodstraf en moord. Lenin en, Trotsky hebben nu drie jaar geregeerd in bet oude Tsarenrijk; doch men begint er hun juk reedia moe te worden. Zij Thouden zich staande door gru welen, welke zich het meest door moord en doodslag: kenmerken. De laatste maal dat de arbeiders in het broeinest der bolsjewiki stemtoen moesten, natuurlijk' op sovjet-candida- daten, geschiedde dit onder den druk van Utuneesche en Lettisobe soldaten, die toet het machinegeweer in die hand de fabrieken binnendrongen en de ar me Slaven dwongen te stemmen op de personen door Lenin aangewezen. Deze te old aten worden zoet gehoudjeln door geschenkenèn wie nieit zoet blijft, wordt verdonkeremaand. jGroot :is de ellende in Rusland, doch niemand verzet zich uit vrees voor dep dood. Toen een 'tweehonderdtal arbeiders1, in een congres, buiten LePin om sa mengeroepen, ter bespreking van den toestand, door Lenin's handlangers Werden ontdekt en gevangen geno men, vreesde men algemeen, dat men hen niet meer zien zou; en die vrees is bewaarheid. Men heeft in de buurt der gevangenis' eenngei dagen veel sal- vovuur gehoord; en daarna van deze gevangenen niets1 meer vernomen. Een heilsstaat, tegenover wel kien tor. Troelstra, de leider der sociaal-|d'emo- craten, niet vijandig staat. Een heilsr staat, die ook "ons wacht, wanneer hij!, gelijk! D e B t a n d a a r d eenmaal zoo teekenebd heeft uitgedrukt, „zijp historische momenten weet uit tie leven". Tenzij; hij! zich, gelijk zijn geestverR want Noske, van de hulp, v,an 13 en vrijlwilligen landstorm verzekert. Vrijwillige landstorm. De Nederlandsche sociaal-diemocrar ten lachen om den vrijwilligen land storm. 1 Er is echter ooki een lachen als van iemand die kiespijn heeft. Naarmate het aantal aangeslotenen bij! den vrijwilligen landstorm toe neemt, zal dit lachen steddls meer den pijplijken trek van dezen spreiekwoor- delijken lijder vertoonen. Lntusschen, wijl laten hen lachen, deze vaderlandloózen. Alleen, wanneer zijl de regeering er over .aanvallen, diat deze den vrijwilligen landstorm! bevordert, en de oprichting v,an burger wachten toejuicht, zullen wij; dezen aanvallers 'het zwijgen opleggen met het voorbeeld van bovengenoemldien Duitschen sociaal-democraat Noske en de bolsjewie'klsche Rusisisohtei reigeering. Wat eerstgenoemde .aangaat, die thans door de onafhankelijke socialist ten de bloedhond genoemd wordt, deze regeert op' de strengste wijze door den vrijwilligen landstorm', en Lenin heeft voor dit roode leger alles, wat hij,1 natuurlijk van de bevolking gappen kap,, veil. Het roode lijfblad der sociaal-d'emo- i Graten te Berlijp (Vorwarbs) heeft me nigmaal groote oproepen gedaan om de regeering te beschermen en het bolsjewisme te keepen, door toe te tre den lot den vrijwilligen landstorm. Een dier oproepen van Noske, als opperbevelhebber der regéerings troe pen te Berlijp, luidt alldusi: „Aan alle Deutsche mannen! Van dagi tot dag neemt het gevaar hetwelk ons vaderland uit het Oos ten 'bedreigt, toe. tOok binnenlands maakt de bolsje- Wieksehe beweging voortgang. Zon der 'zich te Istoren aan de namcr looze ellende, die het bolsjewisme over het Russische volk gebracht iheeft, bereiden gfewetenlooze ele menten ophieuw een bloedigen strijd tegen de rtegeering. Wee u, wanneer heit eene terroris tische minderheid gelukt, de macht tot 'zich te Rekken. In plaats van de beloofde vrijheid, zal, evenals in Rusland, honger, knechtschap1, "Wer keloosheid en rechteloosheid het lot van onsi volk zijp. Meldt u aan bij' de vrijwilligers organisaties, die de Regelering tot bescherming der grenzen en tot handhaving van veiligheid en orde in het binnenland heeft opgericht. Het is de plicht van alle autori teiten en particuliere ondernemers de wervipg met alle middelen te isteunen." De Nederlandsche regeering kaai dew halve rustig voortgaan met hare maat regelen. De socialiisten ia Nederland! zijn er tegen, maar die in Duitschland zijn er voor; Troelstra en Wijnkoop schelden er op!; doch Ebert en Noske 'juichen het toe. Maar apropos; ligt de propaganda voor den vrijwilligen landstorm hier stil Enkele comité'si in onze omgeving vroegen al: wanneer krijgep wij' nu een spreker? Deze vraag, .steunen wij:. Men beseft hier al meer dat 't ge vaar nog blijft dreigen. Waarom moet dan de propaganda stil liggen? Zeeuwsche Stemmen. VH.CC. D. V zial »- October en November van d(üt jaar een belangwekkende teinfi toonstelling' van oude ©n nieuwe boek1! lyinst an de Nederlanden gehoudled w,orr den. Dat kan een .schoope expositie worden. Ze beoogt ,elen overzicht te geven van het fraaiste, wat in vroegere dagen en irn den laatstee tijd be; onzlent op heA gebied van het boek is vervaardigd. Van de druk- en de! bandkunst en wat hiermede samenhangt, ook van Ide grar feche: kunst, voor zioo,ver zij zicth in| drenst stelde van het boek, zullen. schioiO]- ne en keinmeikende voorbeelden worden vertoond. Aan onderdelelen, zooals boek- diukkersm,erkenex-labris e.d 'z!al even eens plaats wolrden ingeruimd. De bedoeling is een ware keuz'e-ten- toonstelling aan te richten, waarbijl die) ajesthetaischei verschijning van het hoek, en toet zijn bibliografische; merkWalar- daghei'd het leadenidfe beginsel zal zijn. De tentoon stelling wordt eerst in 's-Gpa- venhage (October) en. vervolgens m Am- Sterdam (November) 'gehouden. Dank z,ij de medewerking der betrokken he'stuur- deren as del beschikking verkregen over zalen in de gemeentelijke musea van heide steden. Ieder, dre van hoeken houdt, z'a! dit met genoCgen lezen. Zoo'n tentoonstelling herinnert vanzelf weer aan oude' tijden, aan de uitvinding van 'de boekdrukkunst en eeuwen terug, toen men.ook al drukte. De 'geschiedenis leert ons, dat men reeds hleiel vroeg naar middelen Heeft gtetz'ocht, torn teekens en wtporden met slechts met de hand neer te .schrijven, toaar ook mechanisch, te yermenigyul1- doigen. Zelfs wordt beiweend', dat de Chi- neezteb reeds Tang vóór Christus geboorte met bet afdrukken van in hout gesneden teekens bekend waren. Vraag evenwel toet naar bewij'zeu, want the 'zijn er niet meer. Enfin, wij willen de geschiedschrijvers wel op hun woord! gtelboven. De oude Babylomiërs waren het eerst bekend met het snijden van stempelt Zooi hadden zijl 'bijv. stempels om dfe namen der fabrikanten op het aardewerk te' 'zetten. Door de, vele handelsb|e;trek- kingten van de Babyloniërs is dit gebruik weldra gevolgd 'bij de: volken aan de kus ten Jder Miidd'ellandsche Zee, en later door Grieken en Romeinen. Het lag' voor de hand, dat men 'cjielzlei „droge" stem pels al gauw veranderde in „natte", door er inkt op' te smeren en daarmede' af drukken op papier en perkament te makfen'. Enkele letters, in hout of elpen We en gesneideb. kwamien bijl de Romeinen in gebruik. Ze idienden echter nog; niet pin te drukken, doch slechts als een soort speelgoed voor de kinderen. Ze waren meer een soort leermiddel, om de jeugd Wet gebruik der letters op aanschouwe lijk© wijze to leeren. Men beweert wel; d&'t vele Romeinen) bekend waren mót (hét afdrukken van flezie losse letters, doch d'a,t zie het volk onkundig hielden, wijl zlei er een groot gevaar in z'agen. Doch dit js niet meer dan een vermoeden en daarmede heeft de geschiedschrijver zich niet in te laten. De Romeinen hadden,; hun eigen wijlzie van vermetoigvuldigling: Zij' dicteerden n.l. een en hetzelfde handschrift tegelijk aan driiei a vierhonderd sl: nier wenden niet ai ook 'de, Romeinsche gesteld. Om op de Wout: vreemd woord X y te komen;, izlel is dujs, vain drukken. Het schrift- werd in houten tafels gesneden en vervolgens afgedrukt. Diezte kunst was lui dei 15e eeuw ook hier te lande bekend en werd er door de z!.g. printers uitgeoefend; zij smeden de woorden eb figuren niet aleiein in hout, maar ,ook m metalen plateb en drukten deep d!an af^ip- perkament of papier. t Zij drukten eerst speelkaarten en heiligenbeelden met onderschrift. De, gods dienstige mtenschen konden zich 'verlus tigen i n den aanblik van bun geliefds heiligen, doch de dienaars der wereld werden niet vergeten. Latei' "drukten die printers geschied©- nissen met tekst en eindelijk boeken zon der afbeeldingen. Deze laatste waren A. m; op die, rna- Wo(eken', tna,ar courant samen- jjmst (met ©erg aphr'ei) terug oudste wijlzie; B. boeken, leerboeken voor het Latijb en vooral de in de middeleeuwen alge meen gebruikte gramatica. van Aelius Donafus. Hot spreekt vanzelf, d'at de houtsnee- kunst op den duur niet kon voldoen aan' de vraag naar lectuur. Kr ontwaakt© langzamerhand een z'ucht naar onderzbek en naar 'kennis. Het aan tal personen, die lezen konden of het wilden leeren, werd met den dag grooi- ter en er kwam een welvarende burger stand op; die boeken wilde koppen- Zoo is het denkbeeld ontstaan, om) het ein deloos snijden van dezelfde figuren te bekorten door iedere letter op' een afzbn- derlijk staafje te snijden! en daaruit de wu orden samen te voegen, om die na het afdrukken uit elkaar te nemen en tot liet vormen van andere woorden te ge bruiken. Later ging men nog een; stap' verder door de, letters in vormen oftewel mar trijzen te snijden waaruit men door gieten van een licht smeltbaar metaal zooveel letters van eenzelfde soort bekomen kon als men begeerde. Wie is nu d'uitvinder van de boek drukkunst? „Laurens J aas zoon Raster", wordt ex geantwoord, en men kan gelijk hebben. De geschiedenis weet het niet zoo gauw te zeggen emi yerhaalt dat de uitvinding der typographic (het arbeiden met ge goten letters dus) beurtelings is toeger schreven aan Koster, Gutenberg, Faust en Bchöffer, aan Pfister, Pianfilio Castal- do; Rigiomontapirs, Memtefijn en .Jenson. Maar ho© komt dut? De tijdsomstandigheden bereiden d© ge beurtenissen voor en die behoefte van het ooigenblik dioet heit dankbeeld ontstaan om dié behoefte te bevredigen- Het ligt dus voor d© hand, dat terwijl men in het eene land! een uitvinding deed op het gebied der drukkunst, de mogelijkheid' niet uitgesloten behoeft te zijn, dat men in een ander land een dergelijken stap deed op1 den weg' ter voltooiing van vroe gere uitvindingen. Zelfs is het aannemelijk, dat tusschen gelijksoortige, uitvindingen in verschillen^ d© landen een perjode van vele jaren ligt. Denkt maar aan de gebrekkige middelen van verkeer. Ik zal Mus heusch niet oinjzen Roster die 'kroon valn het hoofd rukken. Bij1 gelegenheid wat meer over 'dezen genialen uitvinder en de edele boekdruk kunst. KEES, VAN DER MEER. Dreigende hongersnood te Berlijn. Niettegenstaande 'die verzekering Van den rijkskanselier, dat voor d,e voor ziening met de voornaamste levens middelen tot midden Februari hiets| te vreezen is, zijln de Bieirlijnsche ge meenten niet gerust gesteld. De ma gistraat is nog steeds zeer bezorgd wegens een dreigende voadmgiscrisiis en keurt de afwachtende houding der regeering af, te meer met het oog op: het feit, dat het rijksgraanbureau nog isledhits voor ongeveer 14 dagieln voorraad' heeft. Zoowel w,at het brood als de aardappelvoorziening betreft ziet het er in Berlijn z'eteir treurig uit. Reedis [deze weiefc worden als Ka,rtofM- ersatz1 koolrapen verstrekt lejn die be volking Vreest weer voor een kool- rap'entijd zooalisl zij' dien in den win «foor M. v. W. 6) Of— Mairi© von Barnsteg stond een oogenl- .biik verschrikt stil. Ite geëeïgerde toon in de stem van de jonge vrouw en da onaardigei uitdrukking in het bleeke ge zichtje, deeld haar zeer onaangenaam aan. En als zij' -alan haar eerste opwelling! gevolg giegfeven had, zou, zij! moeder ©n 'kind in den steek hebben gielaten, maar zij kon niet. Met kalmei waardigheid en vrienldelijkel beslistheid, zeid© zij: „Ik geloof dat het beter is, dat ik hier nog eten uurtje blijf. Christine m'oet nog w,at rusten en heit kleintje z!al wel idad'eiijk weer wakker worden en ik vrees, diat tui Hiier weid Iziij idoiotr het lbidie1 gescbreeuw van het kind in de redle1 gevallen; ver schrikt vloog de gravin naar h'et schelle- koord en trok er zoo hard aan, d'at |zïj| er zielf verbaasd over wasi. Merkwaardig genoeg schenen de dienst doend© getesten geen lust te hebben naar de wenscheu van hun meesteres te korren hopiren, tenminste: nietoahd kwam. Het was ook volstrekt onnoodig1, want Maria von Barnsteg haid het zieke kind weer opgenomen en neuriieicte zachtjes het lied1 dat ,?|ïj| vooir haar eigen kindeken altijd1 had gieizbng'en: „Moede ben ijk, ik ga ter rust", ©n dankte God dat haar kinderen! in de zonneschijh idpr liefde waren opge gloeid. Zfji schrok bijna toen zij ploteei- lim'g Gisela's krullekopije' oip' haar schouder voelde, en haar zacht stemmetje hoordie flbisteren „Dank u wel, lieve tante Maria!" Daiar- na Vloog ,zdjl weer weg. Haar mloeder had die wooidien echter gehoord en niet te vergeefs, want toen mievroouw von Barnsteg na eemdigie uren afscheid van haar nam stond zij op; 'drukt© haat die hand en z'eiiidel: „Dank u mevrouw, voor hetgeein u| voor mijb kind hlebt gedaan, en", i voegde' izij! er met nt^kgesTagleb- ooigen aan toe: „ik heb bet met v(er- diend." Dat 'deed meivrouw von Barnsteg gioed1 en ©en innerlijke stem nïfct kunnende weerstaan, zleide |zij: „Liefste gravin, idank isi niet npodig, maar wel verlang ik ral elem verzoiek te doienTracht weder voor uw omgeving en vooral1 voor uw kinderen te loven- De Heer heeft u. veel ontnomen, mlaar niet alles. Hijl wil u weder rijk en ge^ lukkig maken door uw kinderen. Moeder liefde en moederzorgen 'riju dl© hemDlsche zegeningen voor een treurende weduwe." Zacht sloot zijl d© 'deur achter zich; ■o ver de bleeke wangen van de eenziame weduwe rolden tranen. Voor de eerste keer in haar teven begreep z'iji vaag dat liefde eien macht kan zijn. I Wieinige 'dagen later toen de reiswagen, voor id© deur van juffrouw Moosbacih stond en Wolfgang! .door de. goede zorg van zijb moeder er in werd gebracht, kwam1 Gi'stela met elen ruiker veldbloemen) aanloopen en fluisterde, de. armen ornj Wolfgang's hals staande^, „Als ik boven de oud© beuk zie; zal ik altijd aan je denken, en niet waar, Wolf, jij! vergeef Giisela ook niet?" „Neen, nooit; jei bent en blijft mijn bo'Schfee van Fürstenhort." Dat was izïjh afscheidsgroet. HOOFDSTUK IV, i Kerstmis staat voor de dbur. Vol'bang© verwachting Hopten de harten in d© kin derkamer bij! dei Von Darnsteg's. De klein ste van allen, Jutta, zilt naast haar mp©- der ijverig te breien aan een kbus voor papa en lete'rt daarbij het lied: „Still© nacht, 'heilig© nacht." Nu konten Heini ©n Walther thujs en gaat zij toet hen eien sneeuwpop nfaken in den tuin. Mevrouw von Barnsteg gaat naar de studeerkamer van haiar mian. Het schemert reetds, 'miaar haar idruk- schiijlven'de man laat zich' niet storen^ VlUchtig kijkt bij' op en ziegt stelchts, kalm doorschrijvend: „Is er iets, Marie?" „Roderick, ik wild© dat jei wat met mij 'giingt wandelen, want heit is mooi weer, hoetwel koud, en' ik vrees dat je w'eer hoofdpijn zult krijgen als je zloc aanhoudend arbeidt." „Marie; kijk eeh's naar die stapel' stuk ken en bereken 'dan daarna hoeveel' ik nog heiden te doen heb; bovendien heb .ik een bespreking met den burgelmleestter olm zeven' uur en zorg er alsjeblieft voor dat wij precies op tijd soupeieren, want ik tooet 'daarn'a nog naar een vergade ring, waar ik niet vandaan kan blijven!"' „Zoio zooi!" antwoordde zijn vrouvz en voegdei er verdrietig' aan toe: „,Ik had gehoopt dat je vanavond tijd zOudfc hebben voor 'icttei jongens. Wolfgang is, te moe pmi hun' Latijnschei thema's na te zien' en mijn w!ij;s:hieiid is niet mleer toereütetod." Bai'nsteig wierp1 z!ij[n pen op de inktkoker VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. lbonnementsprgs: Prgs per 3 maanden fr. p. post IS^i Losse nummers - 10,08 Prijs der Advertentiën: 14 regels f 1.12, elke regel meer 98 ccaA Eenzelfde adv. 3 maal geplaatst woxflk 2 maal berekend. Bij abonnement belangrijke korting. Kleine advertenties 75 Mü Bewijsnummers 5 cent. ter vaji 1916 opi 1917 heeft doorge- maakt. Het gerneentebiestuur van Berlijn, heeft een waarschuwing tot de retgee- ring gericht om den tijd niet nutte loos te laten voorbijgaan. De voor raadschuren zullen begin Februari lieietg zijh en ook met de maatregelen voor het betrekken van .levensmiddelen is bet zeer slecht gesteld. De pejisi isdhildert den voedseltoe stand in Berlij'n en in geheel Duitsch land fin ide iso'toberste kleure'n en vTaagt of het land aan den vooravond van den hongersnood staat. Het grootste vliegtuig. LONDEN, 7 Jan. Het grootsite vlieg tuig ter wereld worldt op: net ooigenbhik bij! Vickérs gebouwd en zal 100 pas sagiers kunnen vervoeren. Het zal de Vickers Vigelant heeten en wordt ge bouwd voor de regeering. Men meent dat 't toestel zal worden voorzien v,an 8 rolls royoemiotoren van 700 B.K., maar bijzonderheden omtrent afmeting en uitrusting zijh niet bekend gem aak!. De aardbeving in Mexico. (Volgens' officieele berichten is Couz t- lan dooï, ide aardbeving van Zateridag verwoest. Er waren 2Ö00 gewonden, van welke er reedis meer dan 1000 stierven. Van het garnizoen te Ticoio werden 30 personen gedood en '60 gewond. Driehonderd idooden telde men tiei Barranca Grande, terwij'l het water aldaar 25 M. is: gestegen. De paniek, die ontstond onder de 'minder ontwikkelde klassen in de hoofdstad en omgeving, was onbe schrijfelijk: de mensehen ontvluchtten hun woningen en stroomden naar de kerken en heihgiei plaatsen; velien brachten den geheelie'n nacht door in de open lucht. De dorpen Teocelo en CaUtzlan zijh totaal vernield. Te San Juan stortte een kerk mjeit toren en al in elkaar, de mensehen, die er .toe vlucht hadden gezocht onder het puin begravende. Korte berichten. Volgens )6en bericht uit Neiw-York is het havenverkéer in Philadelphia d'oor een staking der lossers stil ge legd. In het Huis: van Afgevaardigideni heeft Graham de afgevaardigde! van Penrisylvanië, een wetsontwerp ing'ei- diend tegen opstand en pogingen daar toe. In dit ontwerp! wordt de dood straf gesteld op verraad en den moord op onschuldige personen bij' "onlusten, welke in verband staan mét pogingen om' de regeering omver te "werpen. Naar wij vernemen hebben de des kundigen der admiraliteit besloten de wrakken bij' Scapia Flow in dfe lucht te doen vliegfen, waarschijnlijk deze maand. De geruchten over bet dooLdschje- ten van Trotsky blijken ongegrond. In Mexico zijn weer twee Amen- kanen vermoord. Zoowel in het Duitsche Rijksdag- als in het Pbuiisiisebe Landdaglsgebouw zijn de kolenvoorraden opgebruikt. Als er niet gauw kolen komen, zal de "wetgevende arbeid' uitgesteld, moeten w.orden. Volgens berichten uit Odessa zijn Generaal Koltsjak en generaal 'Loe- komsky afgetreden. en z'eiidel: „Wat hieeft Wolfgang! nu weer? Ik idacht 'dat het nu beter gin'gl?" 1 daarop züjjn horiiog© met d© pendbj© vet- gielljkfen'd zelde hij. haastig.- „De jon'genis moeiten over een hal'f uur toet hun' schriften; op mijn kamer ko men', miaar precte's op .tijd." Zijn Vrouw ging' zwijgpnjd. weg, güi^' ©en houten wenteltrap op; en ©eniHedml.© kamer to'et één raam binnen. Op' den) dnetopel bteief zij staan en riep „Hil'dei- g,ard, ga eens naar den tuin en haal1 flët Minderen del jongens moeten gaa,n wer ken en dehk er om dat dfe tafel op tijd gedekt wordt vadeir wil1 zieelr! precies op tijd elten." Het slanke; hoiogopgeischoten meisje dat met veel! ijver in ©en dictionaire bladerde, zteïde langzaam: „Ach, ik heb ztopveel' ,-te. doen! Die luie jongens kondein toch oók uit zicbzelpB komen, ik wil hun) gouvernante niet zijn cn waarom kan Aujgusta niet d©kk|en;?" E©n einstiig©! 'blik van ha,ar moeder en e zieer besliste' toon waarop dezie zieidie: „HRdegard' ik'heb je hulp noód'ig, want ik moet naar Wolfgang!", sneed elke ver der© tegenspraak af. (Wordtt vervolg.)

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1920 | | pagina 1