1 ft o 8!
Woensdag- 7 Januari liflO
34e Jaargang
GISELA
Buitenland.
H.H. Adverteerders.
f.
MILLE
VERVANGT NATUURBOTER;
Neem geen proeven.
Uitgave van
ie Nmml. Venn. LUCTOR ET EMERGO,
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LANGE VORSTSTRAAT 219.
(Telefoon No. 11).
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P. DHUIJ L. BURG.
Drukkers
Oostei'baan Le Co int re, Goes.
HERSCHIJNT ELKEN WERKJMG
ibonnementsprjjs:
Prijs per 3 maanden fr. p. post fSJMi
Losse nummers fO,OS
Prijs der Advertenti§a:
1'4 regels f 1.12, elke regel meer 28 cent
Eenzelfde adv. 3 maal geplaatst wordt
2 maal berekend.
Bij abonnement belangrijke korting.
Kleine advertenties 75 eent
Bewijsnummers 5 oent.
si WKnenwv - tSAMVU» Jvrm mnsauvaixm
voti a-üvv.«dunto«(yAummx»JBMWJ
K*** cvtJA-'iJO
MKWIT-Cns
Iin verband meit den verkorten arbeidt
dag iznllen wij niet kunnen instaan voor
de plaatsing van advertenties, welke ons
na 1 uur nam. bereiken.
Wegens de invoering van den vrijen
Zaterdagmiddag zullen de advertenties
voor het Zaterdagnummer nóg vroeger
binnen moeten zijn. Voor plaatsing van
de annonces, die na 10 uur vm. inkomen,
kunnen wij niet instaan.
Marine.
De minister van marine heeft zijn taak
in handen van zijn opvolger ad interim,
den minister van landbouw overgegeven,
■fen afscheid genomen van de autoriteiten
der marine.
Bij zijn heengaan zij herinnerd aan het
versje, dat Het Vaderland destijds
bij zijn benoeming in herinnering bracht,
hetwelk het Engelscbe spotblad Punch ten
beste gaf, toen in Engeland het vlootrijk
bij uitnemendheid de bankier Goschen als
minister van Marine optrad, en dat aldus
luidde:
„Has Mr. Goschen
Any notion
Of the motion
Of the Oeean?"
Doch tegelijk aan het motief der link-
sche partijen om genoegen te nemen met
zijn benoeming, namelijk, gelijk ditzelfde
blad, zeker wel namens eene dier par
tijen, uitsprak
„De liquidatie van de Marine
-want daar zal het voor Nederland
allhans toch vrijwel naar toe gaan is
geen werk voor ,wie zijne carrière lief
heeft. En nog minder voor hem, die nog
altijd vast houdt a,an het idéé, dat wij
paraat zouden moeten blijven. Daarom is
het goed, dat „een burger" thans aan
het Departement van Marine de leiding
neemt, daargelaten, dat de proef met Nau-
diii ten Caoe (een vakman!) ook tegenover
de Kamer niet deed verlangen naar een
een tweede".
In bet licht dezer woorden zal de op
volger van ex-minister Bijleveld wiel op
geen betere ontvangst rekenen. En trou-
wiens geen zijner opvolgers, die niet met
Het Vaderland, Hugenholtz en ande
ren van meening is, dat opruiming onzer
marine is een nationaal belang.
Religieus Eklekticisme.
De afgetreden Hector Magnificus van
•de Vrije Universiteit professor dr. W.
Geesink, hield 20 October van het vorige
jaar een rede, bij de overdracht vpn het
rectoraat, over bovenaongeduid onder
werp. De rede is bij den uitgever H. A.
van Bottenburg in druk verschenen. Wij'
ontvingen haar j.l. Zaterdag en haasten
ons haar a;an te kondigen.
Men late zich niet afschrikken door
den titel, waarvan de laatste helft
eklekticisme wat vreemd klinkt.
Er zijn nu eenmaal vele vreemde woor
den, die zich moeilijk laten vertalen. Men
zou om er de beteekenïs van eenigszins
verstaanbaar te doen uitkomen, een heele
omschrijving noodig hebben.
Hiertoe behoort genoemd woord ook.
Men vertaalt het woord, dat in de wijs
begeerte (philosofie) thuis behoort, vrij
door een streven om uit vele zaken of
stelsels, het of de beste uit te kiezen.
Het komt van het grieksche eklegein, dat
uitkiezen beteekent. En een eklekticus is
een uitkiezer, een wijsgeer^ die, zonder
zich aan een bepaald stelsel te houden,
uit elkaar weersprekende stelsels, uitkiest
(overneemt) wat hem het beste, dat wil
zeggen het ware, de waarheid, voorkomt.
De schrijver teekent in zijn oratie het
beeld van de religieusiteit der intellec
tuelen van de jongere generatie. Een
teekening, die duidelijk wordt, wanneer
men deze drie „stadhuiswoorden" ver
taalt, en wel het eerste door: zich uitend
in godsdienstig gevoel, dat is dan de
religieusiteit; het denkend deel der natie,
dat zijn dan tegenwoordig de intéllectuiee-
len; en het jongere geslacht vajn onzen
tijd, dat is dan d© jongere generatie, in
tegenstelling met de oudere, van ren vroe-
geren tijd. Hij wil derhalve doen uitkomen
hoe de zoogenaamde godsdienstige be
leving der jongeren zich uit en zich voedt,
in tegenstelling met die der ouderen. Dat
onderscheid ligt in de verschillende denk
wijzen dier beiden omtrent God- Het
oudere geslacht had hieromtrent vol
strekte zekerheid, bet jongere geslacht
komt echter hier niet verder dan tot waar
schijnlijkheid, betrekkelijke zekerheid, pro-
'babibilis'me. Het heeft derhalve niet de
waarheid, maiax het zoekt ze; het neemt
de stelsels, en uit de verschillende elkaar
weersprekende stelsels kiest het enkele
uit, en voegt ze bijeen, ofschoon zie niet
bij elkaar passen (heterogeen zijn) en ver
mengt ze. Dit saamlezen van „waarheden"
(de eenvoudige mensch is allicht geneigd
ze naarheden te noemen!); noemt de
schrijver nu het eklekticisme.
Uit de vermenging van hetgeen zij
namen uit meerdere godsdiensten, maken
deze heeren een nieuwen godsdienst.
De daad is niet nieuw. In de zestiende
eeuw deed Akbar het ook al. Men leze
er maar den roman Akbar van Van Lim
burg Brouwer op na. Deze schrijver uit
de laatste helft der vorige eeuw was
een fijnenhater (men leze maar zijn „Lees
gezelschap van Diepenbeek") en tevens
een voorstander van 'boven omschreven
vermenging, Wat blijkt uit de voorliefde
waarmee hij zijn „Akbar" schreef.
Nu, gelijk toen, is de beweging dezer
religieusen niet-kerkelijk; antikerkelijk;
buitenkerkelijk, hetgeen de schrijver aan
toont. Hij noemt onder anderen vereenigin-
gen als de Middaghoogte, de Woodbroo-
kers, de Nederlandsche Christen Stu-
denten-Vereieniging; de Vrijzinnig-Christe
lijke Studentenhond, altegaar buitenkerke
lijke kringen, waarin dezer religieusen
eklekticisme uitkomt. Zij willen hetero-
geene elementen vereenigen.
Hij toont nog nader het verschil tus-
schen de oudere en de jongere generatie
aan op wijsgeerig en religieus gebied, zoo
wel in de oudheid als in onzen tijd.
De oudere generatie ging uiteen in
Vrijdenkers, die met alles hadden gebro
ken, Vrijzinnigen die los waren van Bijbel-
en Kerkgeloof, ien' Bechtzinnigen. Onder
anderen deze laatsten gingen uiteen in
een Bijbelsche, Ethische ien Gereformeerde-
En nu heeft bij de jongere generatie in
elk dezer drie groepen een verschuiving,
deels van rechts naar links, deels v,an
links naar rechts plants gehad. Een toe
nadering van modernen tot de Rechtzin
nigheid, en van de Ethischen tot het mo
dernisme (Schriftcritiek) en van de Gere
formeerden tot de Ethischen (het leven
gaat voor de teer; het karakter der waar
heid is.ethisch; het geloof der gemeente).
Wat de N. C. S. V- aangaat, constateert
Schr. met leedwezen het in diez-e studen
tenwereld al meer verkleuren van gere-
door M. v. W.
„Christiaan, die eein wond aan 't hoofd
had, kroop mla.ar onzen meester toe en
verkoelde zijn lippen met sneeuwwater;
hij ook hield van hem.
,,Na een kwartier was ik met dén
boschwachter en een baar alweer terug
maar heit was te laat. Krampachtig
greep mijn meester mijn arm en trachtte
te spreken hij ,zodht naar woorden en
mij diep tot hem buigend, hoorde ik:
„Rodriaan! ik sterf. Breng: mijn vrouw
en mijn kind mijne groeten. God zegen©
hen en make mij zalig!"
„Daarna weeis hij op den weder be-
wustelooizen koetsier en zeidei
„Ik gaf hein een papier, daarop staat
mijn laatste wil!"
„Toen gaf hij in mijne armen den
geest".
'Over het verweerde gelaat van' den
ouden houtvester rolden tranen, hij streek
(zich met de hand over de oogien,, groette en
sloog den wieg naar zijn huis in.
Mevrouw Von Bernsfeg: liep zwijgend
formeerd tot ethisch; en hij wraakt hare
onkerkelijkheid en veler „historische cri-
tiek". i
Dat Schr. met deze rede geen on
moedig werk verrichtte, zal niemand ont
kennen, die op de uiting der geesten let.
Johannes (de heer A. Kloosterman) schreef
onlangs in Bergopwaarts het te zul
ten betreuren, zoo de organisatie
vah ethischen, die in de maak is,
zich tot de ethischen in de Hervormde
Kerk zou beperken, en de Ethischen uit
de Gereformeerde kerken zich bij deze
organisatie niet zouden aansluiten. Hij ge
looft „vast dat de tijd er is om over
kerk muren heen een v e r e:e n i g i n g te
stichten van menschen, die gevoelen lid
der gemeente van Jezus Chris
tus te zijn". „Veten hechten weinig meer
aan de kerk, omdat de begrippen kerk
en gemeente elkaar niet meer dekken.
De menschbeid is aangegrepen door een
nieuwe idee".
Deze heer schrijft nog eenige beschul
digingen aan 't adres der „meerderheid
in de gereformeerde kerken", welke wij
echter niet overschrijven. Behandeling
hiervan behoort niet thuis in ons blad,
maar in de kerkelijke bladen.
Wij hadden alleen met bovenstaande
aanhaling noodig het bewijs te leveren,
dat professor Geesinks oratie was up
to date, en alle meelevende Christenen
tot kennisneming op te wekken.
naast de rolstoel en ook Wolgang sprak
geen woord, hun harten waren diep be
wogen door het vernoimene.
HOOFDSTUK III.
Meivrouw Vob Beirnstejg; en haar z'oon
genoten volop van hun verblijf iini Flür-
sterfiort. Wolgang's geziomdiheiid weid
zichtbaar ibeteir. De verlamming van' zij'n
voeten', die het gevolg was van typhus,
wel ioiet; maar daarvoor was ook volgens
de deskundigen meer tijd en geduld noo
dig. Maar zijn zenuwen werden sterker
en izijn kleur werd beter en hoeiwel .zij1
heit' niet tegenover elkander uitspraken,
ontwaakte toch bijl beiden de hooip op
geheel herstel.
W-olgang was reeds Van kind af veel
jziek geweest, en daardoor was hij- stil
en in zich zelf gekeerd. Zijn zuster Hilde-
gard wiasi papa's lieveling geworden door
hare uitbundige vroolijkbeid. en haar wel
wat eigenzinnig hoofdje. De jaren leerden
echter dat Wolfgang teel wiat minder
moeite veroorzaakte dan zij'. Hij had een
goede dosis eierizlucht; en dit gevoegd bij;
de wetenschap dat hij zichzelf in de we
reld zou moeten' helpen, daar zijn ouders
niet bemiddeld waren, maakte dat hij; bij
alles de eerste was. Maar hu had de
verlamming van zijn voeten al zijn plan
nen in de war gestuurd; zijne ouders be-
Reclames.
m mm mm mmmmmm.mm i
-
in n^B
wtmmm
F» 1 9m II 'fel-** V*
I®-"- J I* «XI "Er
'AvV.'-r .te. te&vW:
Beknopt overzicht
Dia Japanners zijn looze luidjes.
Ze wachten de geschiktste gelegenheid
af, om vasten voet te verkrijgen in Azië.
Er doet' zich nu een gelegenheid voor.
Immers Koltsjak is in gevaar en de bolsje
wisten dreigen hun operatie-gebied zeer
uit te breiden.
NU verluidt, dat groote Japlansche ver-
stérkinjgstroepen Irkoetsk hebben aange
vallen, om KoltsjOk's strijdkrachten te hulp
te komen.
Er zal wel iets van aan zijn.
Ziedaar de geeltjes op het hartje van!
Europa aanrukken.
Het kan wel eens gebeuren, dat dei
heilzon! van de bolsjewisten weer gaat
tanen.
Ook van' andere zijde worden zij flink
aangepakt1.
Den 3den Januari heeft het Lettiscte
leger een offensief in de richting van
D'unabürg tegen de "bolsjewiki ingeleid.
Op den rechtervleugel werden dei Letten
gesteund door het Pootsche leger. De aan
val duurt voort en ontwikkelt zich g'unstig.
De Lettiscte troepen bevinden zich slechts
op weinige kilometers van Dunaburg. De
bedoeling is Oost-Letland van de bolsje
wiki te bevrijden.
De revolutionaire beweging, die iz-ich
iri Bulgarije heeft baan gebroken, schijnt
van ernstig karakter te zijn. Er hebben
bloedige schermutselingen plaats gehad
tnsschen! de soldaten en betoogers, die
zich voor het koninklijk paleis bevonden'.
Man schat het aantal dooden en gewon
den op meer dan 100.
De orde is te Sofia hersteld, waar de
staat van beleg is afgekondigd en dat
door militairen is bezet.In de provin
cie teerscht vrij hevige opwinding, maar
RSewgveawwaaiinwwii n >r ur r<i m t n r ir»
pïoefdeU alles, en dat nu ten slotte, zijin
grootmoeder deze reis bekostigde, we
ten' wij.
Toein!, n!u zeventien jaar getedeU, de
jonge mijnheer Von Barnsteg de mooie
blondine Marie von Sturmhngen gevraagd
had en tet jawoord had gekregen, hadden
de onderis: bedenkelijk het hoofd geschud,
en1 de oude tante de jonge vrouw beklaagd
over tet geirinige huishoudgeld; en zeker
heeft wel zelden een jong gehuwd paar
zoo moeten' rekenen, overleggen, beraad
slagen lals de Bamis tegs in de eerste jiairen
van' hun huwelijk. i
En! toch waren z-iji de gelukkigste men
schen! van de wereld, want de moeilijke
rekensom des harten, waarbij, liefde moet
worden! opgeteld en die met liefde' moet
worden vermenigvuldigd, kwam bij hen
altijd Uit en het was altijd: geluk en
zegen'. Wel is waar kwam er langzamer
hand een wolkje, daarna een wolk aan
de horizont, toen de kleintjes altijd groo
teer werden en vaders geldvoorraad niet
grooter, maar Roderick von Barnsteg had
een zonnetje in huis, dat de kunst ver
stond al die wolken te verdrijven.
Ee|rst in latere jaren, toen de frissche
moed en de energie verlamd© en Barnsteg
niet bevorderd werd, kwam ex een drop
peltje bitterheid in zij'n anders z'oo vroo-
lijke stemming, en het ontging zijn, vtouw
nie-t. j 1 i
er hebben zich geen ernstige onlusten
voorgedaan.
De buitenlandsche pers gaat voort met
pübliceeren van de brieven van keizer
Wilhelm aan Tsaar Nicolaas.
Men noemt ze de brieven van Willy
aan Nicky, immers met deze namen on
derteekenden de correspondenten hun epis
tels.
Ze geven een duidelijk beeld van
het politiek karakter- eri het per
soonlijk regime van den mensch, die
over het sterkste militaire rijk der we
reld regeerde en in die: hoedanigheid een
groote macht bezat om naar vrede of oor
log te leiden'. En nu is- het eigenaardig,
dat hij telkens en telkens in zijn brieven
zijn wil om den vrede te bewaren uit
drukt en. niet nalaat zijn verklaringen
in een zeer Christelijk gewaad te hullen,
maar dat hij onderwijl druk bezig is een
vuurtje aan te stoken bij den Tsayr aller
Russen tegen Frankrijk en tegen Enge
land. Hij' scheldt op de Franscten, miaar
wil ze toch wel als bondgenoot, hiji
spreekt van de Fransohe radicalen als
van „Clemenceau en het overige ge1-
spuis", maar bij zou toch liever zien,
dat dat gespuis maar de baas bleef in
Frankrijk, want hij schrijft: „Wat
Frankrijk betreft, zoo hopen wij beiden,
dat de radicalen en. anti-christelijke par
tijen: op dit oogenblik de bovenhand
mogen behouden en zich naar Engeland
■Zullen! oriënteeren".
E:r blijkt uit, welk een! geweldigen in
vloed deze twee mannen op de wereld
politiek uitoefenden; doch bij; alles, moet
ook niet vergieten worden, dat zij; achter
de schermen omgepraat en geleid werden
door misleidende diplomaten en verdorven
hofgrooten.
Had de keizer indertijd het bondgenoot
schap met Engeland aangenomen, hoe ge
heel anders zou dan waarschijnlijk de
loop der wereldgeschiedenis geweest zijn.
Nu zijn beid© mannen niets meer, de een
onder moordenaarshanden gevallen, de an
der een banneling!, straks misschien ver
schijnend voor een rechtbank. De twee
grootste vorsten, in wien de aardsche
grootheid tet allermeest belichaamd was,
zijn' neergeslagen door de machtige: hand
Gods.
President Wilson.
De Daily News verneemt van zijn
correspondent te New-York! het vol
gende: „De bladen hebben Vrijdag de
eerste uitvoerige beschrijvingen over
de ziekte van president Wilson. Gedu
rende idiens spreekbeurten tournee de
den dekkingen van den Inond ein het
dichtvallen van een ooglid het gevaar
Maar zij! wist nu, d!at haar eigene op
gewektheid niet meer voldoende was om
tem te helpen en zij: voelde de nood
zakelijkheid om hem te wijten op' de
hulp, die, eeuwig is,
Dei stilte op Fürs'tenhort deed de irioe-
de'r veel goed. Hun lievelingsplekje bleef
het beukenbosch en daar ontmoetten zij
•vaak d© kleine 'Gisela en spoedig was
er een soort van vriendschap ontstaan)
tussclien Wolfgang en Gisela.
Eens toen de Bairnstegs. reeds bezig
Waren om toebereidselen te maken voor
de reis, kwam Gisela met een betraand
gezichtje aansluipen en vertelde dat bet
broertje heel ziek was en dat de oude
Gottlob naar den dokter gezonden was.
Ras besloten stond mevrouw von Barn
steg op en ging naar 'het s'lot, want haar
altijd hulpvaardige> geest vond dit zeer
natuurlijk, want dat de jonge moeder,
die zij eens op een wandeling had gespro
ken, geen ervaring had en de oude Chris
tine niet zeer voorzichtig was, vermoed
de zij! wel. En zij: had zich niet vergist.
Het arme "kind leed zeer; de kinder
meid) had na al het waken rust noodig,
en dJei gravin, kon de verpleging niet
op zich nemen omdat z]ij! er gteen wils
kracht toe had'.
Als een engel in den nood verscheen
mevrouw von Barnstegzij' nam Cihiislene
dé kleine schreeuwleielijlk af,en nadat
Met een nierkwaal moogt gij niets wagen.
Als gij zenuwachtig, prikkelbaar, bleek, f
loom en bloedarm zijt gij onderhevig
zijt aan duizeligheid en hartkloppingen
gij van uw slaap beroofd wordt door
urinestoornissen, zenuwpijnen en rugpijn,
neem dan geen proeven. Er bestaat maar
al te zeer reden om verstandig en on
middellijk te handelen.
Bovenstaande reeks verschijnselen toont
nieraandoening aan, die als zij verkeerd
behandeld wordt of verergert door ver-
waarloozing of verkeerde gewoonten, met
tertijd tot niergruis, blaasontsteking, rheu-
matiek, ischias, niersteen, nier-waterzucht
en urinezuurvergiftiging leidt.
Laat deze ernstige verschijnselen niet
de bovenhand krijgen wijdt spoedig
aandacht ,aa'n de nieren. Laat overwerking,
te laat na,'U' bed gaan, een verkeerd dieet
of onnoodige prikkels na en neem'
integendeel een eenvoudige, goed verzorg
de leefwijze aan. Dit zal de in het lichaam
gevormde vergiften verminderen, dié de
teere nierfilters overspannen hebben.
Neem om de verzwakte nieren tei her
stellen een speciaal niergenee smiddel
Foster's Rugpijn Nieren Pillen zijn als
zoodanig erkend. Zij genezen niet allies,
maar worden aanbevolen als succesvol
geneesmiddel voor nier- en blaaskwalen-
Foster's Pillen zijn uitsluitend voor dit
soort ziekten zij werken niet op de
maag, lever of ingewanden.
Het gedeponeerde hanrietsmierk de
man met zijn handen in de lendenen
komt voor op elke echte doos. Foster's
Rugpijn Nieren Pillen zijn te Goes ver
krijgbaar bij de Paauw Co., te Middel
burg bij fa. C. Schulte Co. a f 1-75 p-
doos of f 10.- p. zes doozen. (43)
duchten voor thrombose, of bloedstol-
sel in de hersens de president werd)
in allerijl naar huis vervoerd. Een dag
of veertien later volgde, na een partij!
biljart, 's nachts een flauwte en werd
de oorzaak duidelijk. De ledematen van
de linkerlichaamisnelft waren machte
loos geworden, maar het gebruik dier
ledematen komt geleidelijk terug. Naar
mate de stoornis (van de bloedcircula
tie in de hersenen) verdwijnt, worldt het
Jierstel duidelijk.
De heer Wilson kan nooit de hoop;
koesteren weer mei; zijn oude kracht
aan het werk te kunnen gaan. Aan.
een derden (presidentieelen) termijn
valt niet te denken. Hij zaf echt'eir
een beperkte hoeveelheid wérk af
doen .en zulks onder strikte voor
zorgen tot zijn huidige termijn af
loopt."
zij het kind: had gesusd eni mot den dok
ter, die intusschen was gekomen, had
gespiroken, legde zij het in! de sla,p.neer
hangende armen van de moeder en zeide
„Moedertje, nu moet u eens goed op
letten eni een wiegeliedje zingen".
Verwonderd sloeg de jonge vrouw haar
glanslooze oogen tot mevrouw von Barn
steg op en wilde zich terug trekken, maar
dat ging nu nieit, en al spoedig bedaarde
het droevige gehuil, wamt z,ij! zong waar
lijk een wiegeliedje, terwijl zijl met ver
wondering toekeék hoe mevrouw von
Barnsteg orde bracht in de kinderkamer;
zij merkte nu ook pas hoe slordig dez'e
e'r uit zag; zij1 ergerdé er zich over, want
dat zij als moeder en huisvrouw er fei
telijk .verantwoordelijk voor was, daar
dacht Bij niet aan; slechts dat het érg
opdringerig van die vreemde was. Zij
stond daarom haastig "op, legde het juist
ingeslapen wic'ht 'tamelijk ruw in zijin
wiegje, .ging naar mevrouw von Barn
steg toe en zeide opi igekirienlktjeii, trot-
schen toon:
„Mevrouw, maakt u het zich 'niet Zoo
d!r.uk, ilk zal dadelijk de dienstboden bel
len, om die wanorde hier gp te rui
men en mijn equipage is tot uwi
dienst, voor het geval u liever naar huis
rijdt, want ik1 zie; dat hét regent".
(Wordt vervolgd.