DUKAAT No S» Zaterdag Januari lt>3© 34e Jaargang GISELA Reclames. te'JURBENS'FUNSTE'-r? F UILL E T 0h~ Buitenland. H.H. Adverteerders. IERLAND. Uitgave van R«aml. Venn. LUCTOR ET EMERGO. gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: LANGE VORSTSTRAAT 219. ^Telefoon No. 11). Bureau te Middelburg: WIRMA F. P. DHUIJ L. BURG. Drukkers: Öösterbaan Le Oointre, Goes. Ve Zeeuw VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG Vbonnementsprgs: Prijs per 3 maanden fr. p. post Losse nummers I f 0,06 Prijs der Advertentiën: 14 regels f 1.12, elke regel meer 28 ««*1. Eenzelfde adv. 3 maal geplaatst wwGt 2 maal berekend- Rij abonnement belangrijke kortbij. Kleine advertenties 75 cent. Bewijsnummers 5 cent. i 1 In verband met den verkorten arbeids dag izullen wij niet kunnen instaan voor de plaatsing van advertenties, welke ons na 1 uur nam. bereiken. Wegens de invoering van den vrijen Zaterdagmiddjag .zullen de advertenties voor het Zaterdagnummer nóg .vroeger buinen moeten zijn. Voor plaatsing, van de annonces, die na 10 uur vm. inkomen, kunnen wij niet instaan. R (Slot). De oudste bewoners van Ierland waren Kelten, die in de vijfde eeuw onzer jaar telling het Christendom aannamen, en door hunne predikers over een groot deel van West-Europa verbreidden. In de ne gende eeuw werd Terland door de Noor mannen overheen!doch in de elfde eeuw schudden de Ieren het Noorsche juk af ten in 1152 herstelden zij de pauselijke kerk. Doch reeds negentien jaar later, dank zij hunne verdeeldheid, werden zij tran Engeland onderworpen, onder de re geering van Hendrik II die, gelijk ge zegd, het land onder Engelsche .edelen verdeelde en de Ieren het. Keltische ras op alle mogelijke wijze onder drukte. Herhaaldelijk stond 't dappere volk tegen zijn onderdrukkers op, onder anderen een- maal in 1315 onder aanvoering van Eduard Bruce, broeder van den koning van Schotland Robert Bruce, dien zij tot koning hadden uitgeroepen, doch die na menige .jaren sneuvelde. Koningin Elizabeth van Engeland voerde er met geweld den Anglicaanscben godsdienst in, hetwelk den tegenzin der feren niet weinig ver hoogde. In steeds sneller tempo volgden dan ook de opstanden elkander op; de he vigste was wel die onder O' Neiil in 1595, welke zich zes jarerj. staande wist te houden tegen de Engelsche overmacht, Idie onder aanvoering stond van den graaf; Van Essex, een „vriend" van de over spelige Made Queen, die wegens zijn be wezen of beweerde onbekwaamheid als legeraanvoerder in ongenade viel. In 1601 werden de Ieren opnieuw on derworpen. Vele Ieren vonden dein dood of werden verbannen en hun aanzienlijk grondbezit werd aan Engelsche heeren ge schonken, terwijl de Roomschen uit alle ambten werden ontzet of geweerd bleven. In 1641 kwam 't tot. een nieuwen op stand, welke door Cromwell in 1649 in bloed gesmoord werd- Eerst onder de re geering van Karei II trad een periode van tijdelijke verademing in, die in 1691 door de nederlaag aan de Boyne eindigde De Noord-Amerikaan sche vrijheidsoorlog in 1774 noodzaakte de Engelsche regee ring de Iersche dwangwetten eenigszins te verzachten; doch de rechtsvertreding hield aan, en vond haar hoogtepunt in het. verbod van een eigen Parlement te mogen hebben. Sinds dien dag, 26 Mei 1800, trad een nationale partij op, die sterk tegen de vereenigiag met, beter nog de oplossing in Engeland ageerde. Ziel en leider was O' Connell, en na diens dood in 1847 O'Brien. Deze leidde den opstand van 1848, welke met zijn nederlaag en verbanning eindigde. Het district Munster had hem bereids tot ko ning uitgeroepen. Duizenden Ieren verlieten hierop liet land terwijl allerlei rampen, in ons vorig no. genoemd, het eiland ontvolkten. Zoo door M. v. ;W, 2) -o— Na het avondeten had de waardin dol1- gaarne nog wat met haar nieuwe gasten gepraat, maar dat lukte haar drtmlaal met, want mevrouw bedankte zeer be slist voor alle hulp en wenschte haar vriendelijk goeden nacht. Ons zij' het. echter' vergund nog een blik in «te klein# kamer te werpen. De fifesche avondlucht -dringt doior de open staande vensters, De znektei zit. met zijn hand in die zijner moeder en terwijl hij kaar innig aanziet, vraagt hij: „Moeder, i» u blij, dat wij' hier nu eindelijk zlijn?" „Ja, mijn jongen, ik geloof dat wij beide feVreden zijh, dat wij «en. poosje hier mogen uitrusten; wij verlangden let heide naar, en gij hebt clo lucht zioo' heel noodig." „En u de rust, liefste moeder. Ziet u, dat is het nu, wat ik ziom 'heerlijk vind. Het -offer dat vader bracht, toert hij ons hierheen liet igaan, is nu niet alleeitofom m'ijin gezondheid, maar pok ontstond het geheim verbond der Fenians (spreek uit Fienejens), hetwelk alle Ieren uit Europa en Amerika omv-atto en ten doel had Ierland vrij te vechten. De naam is afkomstig van het Keltische Finuk, hetwelk kaste der krijgslieden bebeekent. Hoe men zich deze vrijmaking voor stelde Men zou trachten de Engelsche bezit tingen in andere werelddeeletn vrij te ma ken, en van daar uit den algemeenen opstand te leiden. De poging mislukte, eerstin Canada, 1866, daarna ook elders en in Ierland zelf. Toch had de beweging nog een goede uitwerking. De Engelsche regeering begon van nu af hare aandacht- te wijden aan de verheffing van Ierland en de wegneming van vele grieven. De kerkelijke 'quaestie werd verzacht; het pachtstelsel verbeterd; enz. Dit had een wijziging van den strijd ten gevolge, welke van de geheime genootschappen naar het Lagerhuis werd overgeplant. Men cischte van nu af slechts staatkundige zelfstandigheid, een eigen parlement en niets meer dan een persoonlijke unie met Engeland, zooals de Vereenigde Staten van Noord-Amerika die hebben. De geheime samenkomsten der Fenians werden hiermee evenwel niet opgeheven; en, toen de groote Protestant Parnell het in. 't Lagerhuis voor zijn verdrukte Room- scbo landgeinoo-ten begon op te nemen, en de leider der geduchte Iersche partij' werd, traden ook de Fenians weer in het openbaar op. De eisch werd in aller lei tonen herhaald: Homerite. Dit woord luidt letterlijk vertaald Huis- regeering, en zoo noemde de Iersche partij zich sedert 1870 de HomeruTers (Huisi- regeerders), hiermede zich uitsprekende voor de algeheels administratieve schei ding tusschen Engeland en Ierland, eigen parlement en zelfbestuur. Door het imponeer-end optreden van Parnell, die den mor-eelen steun van het gros der groote liberale partij en haar gïooten leider, the grand old man, Glad stone genoot, traden ook de Fenians met steeds grooter driestheid op. Een hunner, Da.vitt, stichtte de zoogenaamde Landligue, en een and-er richtte, 1881, de partij dei' „Iersche Onverwinlijken'(Irish Invimci- bfcs) o-p, welke tot poütiekén moord aan zette. Eerste vrucht hiervan was die moord in het Phoenixpark te Dublin, 6 Mei 1882. (Wij releveerden dien reeds in ons eerste opstel, doch vergisten ons in een der namen. Het waren Burton en Lord Frederick Cavendish, deze laatste lerscho Secretaris van Staat). Tegelijk trachtte men vele prachtgebou- we.n in Engelsche steden door middel van nitro-glycerine in de lucht te doen vlie gen, doch deze pogingen werden verijdeld, en de hoofdsamenzweerders, allegaar Ame- rikaans-cbe Ieren, gevangen gezet. Toch hadden ook deze samenzweringen eeuig nuf. Minister Gladstone toch bood in. 1883 een .wetsontwerp aan de beide Huizen aan, waarbij ITomerule aan Ier land werd verzekerd, en een ander waarbij een even groote grief der feren tegen de Engelsche landlords zou worden wegge nomen, namelijk om do boeren door mid del van Rijksgeld in staat, te stellen hun pachthoeven te koopen. De eerste wet werd verworpen en Gladstone moest af treden. Een tory-ministerie trad op met den grilligen Salisbury (spreek uit. Seels- benie) aan het hoofd, en met mannen als Chamberlain (gewezen liberaal, doch wegen s de Iersche quaestie tot de tory's overgeloopen) als drijfkracht. Dit smartte de Ieren en drong hen hunne obstructie-politiek te hervatten. In om n eens vacaniie te geven. Nu mjoiet ,u mij' ook beltonen niet alleen aan m|ij|, maar ook aan u zlelf te' denjkfear ein allto huishoudelijke en kitoderkamer-zorgteu op zijl te zetten. Ziet u moeder, nu inbeten1 wij 'eens aan niets dan aan de m'ooiki natuur denken!" „En God omzie dierbaren l.liuis opdra gen" viel hem zijn mloeldeii* in do rede. Haai' Iztopn kende haar z,oo goed en wist altijd den jujsten toon te treffen wel is waar „alle zorgen op zij zetten" was makkelijker gezegd dan gedaan; ei'.ke blik op zijn gebrekkige gestalte' was haai'als een steek door het hart maar hij ,had toch gelijk: zij' wilde de stilte liter gebruiken om wat. vrijer te lieelreni ade- mien en uit. het alledaagtecbe te kouilen. en nreer vrede te krijgen. Dat dacht mevrouw von 'Barnsteg: toen zij 's .avonds laat. nog cem naar buiten trad. Toen zij1 daarop in de' huiskapiler terugkeerde, vethelugde zij -er zich over dat hpt er zioo i bebagtoHjk uitzag. Zij vier stond de kunst met weinig m|iddelbn die soort v.an .smaakvol© gezielllighjeid t?' tooveren, idd: cHc» kamer kienjmiertt, waar in oen vi-ouw woont, 'die' zin lreieft voo* liet eenvoudig mooie. 'Ook hier was biet mevropw von Barn- ste'g gelukt, want toen zij den yoUQejndWtt heel Ierland barstten de onlusten los. De leiders der land-league hitsten de boeren op de pacht niet langer naar Engeland te sturen, maar aan mannen uit hun midden te betalen. Dit dead den strijd van de zijde der regeering opnieuw in lelie woed-e ontbranden. Veten werden ge vangen gezet, -en de landligue werd staats gevaarlijk verklaard, -laren hielden de ver volgingen aantot eindelijk, en nu voor goed betere verhoudingen zich baan braken. Reeds dooi' de Land Act van 1870 was de toestand in den landbouw beter geworden. De boeren koopen nu land op bepaalde voorwaarden. En 't gevolg is dat, waar 'een halve eeuw geleden men daar vond 2 procent eigenaars tegen 98 pro cent pachters, men nu reeds heeft. 60 procent eigenaars tegen 40 procent pach ters. Aan deze verbetering werkt ook kracht dadig mee de Congested District Board, vooral in West-Ierland, een stichting om tegemoet te komen aan d-e „Congestion" (spreek uit Kouzjestjen), dat wil zeggen te groote „opeenhodping" der bevolking in verhouding tot de beschikbaarheid en voldoendheid in opbrengst van dan grond. Deze stichting koopt nu den grond, geeft dien aan de pachters, bouwt er woningen op, en verzekert zoo jaarlijks aan dui zenden een menschwaardige toekomst. Toch wordt in weerwil van oecono- mische verbeteringen de staatkundige wrok niet getemperd. Ierland laat niet af van zijn eisch: ITomerule voor Ierland. Vandaar het optreden der Sinn-Fei'ners. Deze organisatie der laatste jaren, waar toe de meerderheid van het Iersche volk behoort heeft ook tijdens den oorlog vij andelijkheden gepleegd, die een verdacht karakter' droegen, enkele leiders werden reeds in 1916 terechtgesteld. De aanslag vgn 1.5 December getuigt van groote vijandschap en naderend ge vaar. Meer nog dan de aanslag is de pu blieke opinie vreeswekkend. Bij1 do be grafenis van den Sinn.Fótoer Savage, die bij dien aanslag' omkwam, was er veel belangstelling van een blijkbaar sympa thiek gestemde menigte en de Iersche jury betuigde bij haar uitspraak sympathie met de betrekkingen van den omge komene. En zoo leest men voortdurend van wrij ving; van pasdwang en staking; van op hooping van goederen en verlies van ka pitaal; bovenal van toenemend gevaar voor bloedige botsingen. Tot eindelijk Eu- geland toegeeft en Ierland zijn eigen re geering krijgt. Hetweljc voor Ierland een uitkomst zou zijn, en een rechtsherstel. En tevens een opluchting voor Enge land, welke niet genezen zal, voor en aleer Ierland een zelfstandige staat zal zijn. Op 't oogenblik zetelt er reeds een parlement, dat de onafhankelijkheid van Ierland heeft uitgeroepen. Men gaat er derhalve vooruit, met rassche schreden. P.S. In ons Nieuwjaarsartikel gewaag den wij van den Duitscher Hooffer. Men maakt, ons vriendelijk attent op deze ver gissing. De bedoelde staatsman-oeconoom is een Amerikaan. Opstandig Ierland. Het postkantoor van Limerick is in den niaeht van 1 op 2 Januari] na mid dernacht idool" een 20-tal gewapetodeima'n- mo-rgen haar zoon op- zijn. stoel naalr binnen rolde riep- hij „Moeder, u hebt een stukjei van ons huis hierheen gebracht; ho© hlelbt udat klaargespeeld al die geizelli-gie. kleinighe den' mee te slepen." Zijn moeder glimlachte en dei open slaande deur openend zleidei zij: „Wolf gang, wij zullen dezen mooien ochtend maai" dadelijk volop -g-enjefen-. Daar on der dien appelboom staat ons ontbijt en het uitzicht is er heerlijk!" En waarlijk! liet was er mi. lïieielrlijjk plekje met. het uitzicht op, het bteluken- 'boisch en half verscholen daartussohjen| het o-n-s reeds bekende slot, dat schel door de zlon verlicht, zeer aantrekkelijk scheen. „Hoe heet de1 eigenaar van dat sltoit?" vroeg Wolfgang' aan de dn den tuin wer kende 'dochter van de waardin. „De graaf? o mien.sch", en 'het meisje istreek 'zich met dei hand over de1 ooigen, „dat. weet u toch zietor, die is flood; het heeft tocttt in de courant gestaan, hoe akelig dat was. Ach, ik kan er noig niet aan denken. Moeder izlali het li wel eens uitleggen. Het was juist toen de jonge gicaaf geboren moetet worden!" Het meisje! scheen nog niet 'zto|o: wel- toen overvallen. De aanranders hielden! het personeel van twaalf man, dat biet kantoor verliet aan en doorzochten hen en 'verder het kantoor, liet kasgeld, 'd!at op twee- a vierduizend pond1 geschat wordl namen zij mee, evenals de aan wezige postwissels en andere zaken Van waande. De toegangen tot het. kantoor wenden afgezet en helt personeel wieijd 'gewaarschuwd do aanranders niet tei Vol gen, 'daar er anders geschoten zen wtor1- idiein. Er hebben nog geien aanho|U|dliitogéim plaats gehad'. Gisteren werd dei dichlst op het postkantoor door militairen ver richt. Een spartaciste. Onder dil hoofd 'g©efl de D'i'esdner- Nachrichton de volgende teekenende anec dote weer: Rij gelegenheid van een ver andering van wiaisichvro'uw, komt hij een 'bekende familie een izeeir energiek 'uit ziende 'vrouw. De besprekingen worded tot. wedeifizijdscho tevredenheid ten einde gebracht. Ten slotte echter merkt die! melu we waschvreuw nog op, dat' zij Sparta ciste is. Zoo, zeigt de huisvrouw, wat denk je daarmede dan wel te bereiken. Hierop zet do waschvrouw .hare handen in de zij en ven klaart met groote beslist heid: Unisom König woll 'n wir wieder habeto. (Onzen koning' willen wij: terug hebben). (Nod1.) Een Nieuwjaarsgroet. President Ebort heeft ter gelegenheid van heit nieiuwo jaar een Boodschap openJ baar gomlaakt, waarin hij' er op wijst, dat heit komende jaar beslissen moet. of het Duitsche' rijk zich als natie zial kunnen handhaven, of door inwendig© twist bij een definitieve ineenstorting de verwach tingen zijner kinderen moét begraven. De president wekt alle Duitsehers op in' gemeenschap pelijken arbeid aan.' Duitschland's wederopbouw te werken. Korte berichten. De bekrach.ligingsoorkondein .zullen den (ten .ïan!uia,ri om vier uur 'saniddlags in hef; ministerie aan de Q'uai d'Orsay woidén uitgewisseüd Volgeni« mededeelingen uit Washing ton zouden de Anierikaansche, Britsche en Ja.panischc: regieringen zijn overeenge komen, dat Japan in Siberië de „con trole" .zal hebben. Te Nantes speelde Dinsdag een groep kinderen op een wagon geladen met hou witsers en kruit. Zij. staken lucifers aan waarop plotseling de. vlammen hoog op sloegen en de heelei wagen één vuur was. Da kinderen konden nog' ontkomen, twee knapen van 11 jaar uitgezonderd, wier half verkoolde' lijken werden weergevon den. De bedienden van de spaarkas te Brussel izijto Woensdagmorgen in slaking gegaan'. Zij. eischtMi eene algeimeene lonns- verhoogjing en afschaffing van hel ex'a- Inein voor de; ambtenaren. Het wordt steeds waarschijnlijker, dat, Clenieinceaiu claindid'aat voor 'het pre sidentschap in Frankrijk zal zijn. in welk geval .zijn verkiezing is verzekerd. 'Tengevolge van de overstroom ing van de Seine1 is bijl Nantes een' veerboot gezonken. Zeven van. de elf personen zijn verdronken. Jn Engeland is het dreigend gevaar van eien aligemeene staking ito de! havens afgewend. Ito een vergadering van restatoratetors te Berlijn, waarin pveird medegedeeld, da.t de minister bij' .zijn afwijzende beschikking op hun verzoek om ontiheffing! van "Üe woökcirbepaling>en volhardt, werd toaiar aanleiding; 'hiervan besloten de sluiting van allo hotels, en restaurants in de denl* week vato Januari voor te beneiden. Te iMa'agjclenbugg' heeft. het. spoor wegpersoneel op oiudejaarsdiag een 24-Wuirs- proteststaking gehouden. Ze verlangen '90 pet. verhoogtag van den. toeslag, op het uurloon, on zullen, als dit niet wordt ingewilligd,, spoedig tot een definitieve1 sta king overgaan. Naar* gleimeld wordt, heeft. Zwitser land sedert October 1919 7694 Weenscbo kinderen gastvrij opgenomen, Nederland 5374, Denemarken 920, Zweden 350, Zuid Tirol 1250, 'Milaan en Bologna 9000. De aankomst van kolen votor de Oos- tonWjkschö spoorwegen is. in de Kerst week nagenoeg tot nul gedaald. Do» de zen kritieken toestand worden inzonder heid 'de loven'snhddelcntransporten over den Zuiderspoorweig getroffen. Ten einde deize aatovoetren te kunnen voortzetten mois ten de Weenselhe electriciteitsfabrieken' mei hun. steenkolen helpen. Dp' gewezen' aartshertog Jozef Fer dinand, 'het hooid van den Toistóaainschen tak vaar het Huis Habsburg-Lothiaringen, die tijdens den oorlog: bevelhebber 'is ge weest van het vierde leger, doch na de nederlaag van Loeit.sk uit zijn bevel ont zet is, is getrouwd met mevrouw Rosa Joekel, Idle gescheiden vrouw vau een lui tenant uit Gnuzi, een gewone boeredochter. De raad van Parijs! heeft huiig,eniees- ter Max van Brussel het eereburgiarechap van Parijs aangeboden. In Oost-Galicië breidt dei vlektyphus- epiidemi© Izich snel uit. Te Lamberg wor den dagelijks 35 gevallen aangegeven. Er .zijn vel© sterfgevallen. Tan gevolge van den woningnood en het afstaan dei' groote hotels aan de öespraakl als de moeder, tenminste zij zuchtte verlicht toen haar vaideir haar riep. Mevrouw, van Bamisteg zei pla- gend: „Heb maar wat .geduld1, W.olfgiainjg, juffrouw M'Otoshac.h z«l> wol zlorgen dat gij1 die blijkbaar interesisautei g'eschiicde- riis tot in alle bijzonderheden hoort, zlij! hooirt nu juist niet tot d© stillen, ein ik hen blij dat 'zijjl het vansdaaig drpk'h'eieift „Ik .geltoof', moeder, dat het dhaïhloi- ven in het. bosch' heerlijk rustig' zlijtn. zaï, en (siiel u voor* vanmiddag n,aia,r diei oiud© beuk te gaan, die Baar hoven lz|oo alleen staat. Het uitzicht zal daar pracht tig zijn. Ik lees er wat voor, of heter nog, u vertelt mij uit uwe. jelugd!" Zijn moeder streek hem liet dikke Kar staiijebruioe haar uit. lust. voorhoofd, keek hem vergenoegd aan en zieidc: „Wol Wolf, je wordt hier al vtroo- Tijk!Wat zlal.vadeir bijl zijn, ais ik het hem schrijf. Morgen krijgt hij den eer sten- brief en nu ga ik eens nitvoielrig! schrijven aan ra,ad eens wiiei?" natuurlijk aan «ro'O.tmama, dat zie' ilc aan uw gezicht. Schrijf u maar hie'r. Ik lfees 'dan nog wat uit het „Levjefn van Stein", ik houd van dat hoek; Voor zUlfc toen gebrekkigen Icfelrel als ik. is het altijd: een genot, krachtig© bekten,l'i- iguren te bewonderen!" De zonnestralen dansen oyer del groene tuintafel' en vallen op. dein brief dicwi mevrouw Von Barnsteg schrijft Het zijn lieve dankbare woorden, die die: Zonne stralen kussien. Ectrst schrijft z'ij! van alfc moieiilijkheden die het .onjd'eim'eitoen van de rlejs inhield en .gaat dan voort Beste moeder, u kunt zich dus d'emketo höe. geltoldriig ik was toen uw© g[oedh|e|idi mij opi mijn Verjaardag' .dien dikken jgeld- biri'ef toedacht, want dat er pwde'rs vato Idle reis niet veel gekomen zo;u, zijn, weet ju. Mijn beste man heeft u. al' g|e!zle|g!d ho© welkom uw© gave was, want. hét laatste jaar .heeft hem izlooivefe uitgaven 'gebracht, waarover hij 'de' mij' z|oo' pijn lijk© verzuchting zoo slecht kan otodè'r- druikkien. Hij herekenl niet dat ho© onder de kinderen worden, ho© kostbaarder zij worden het zijn dan toch, ook onzlq kostbaarste' schatten. Het sciioolgeld js nlu- ook niet meer oubeteekenend en bo vendien. vordert Hildégai'd's studie, voioï" onderwijzeres groioter© uitgaven. 'Gellukkig kanhaar vader in diiei laajt- »sto uitglaven goed kortom, doord'ron[g|eiiï als hij is vau hlet wezienilijk voordele! dat daaruit voer .HiMegiti'd spruit. (Wordt yaïvolcd.) Hf

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1920 | | pagina 1