m» m Donderdag IS December 1919 S4e Jaargan» Buitenland. Binnenland. BRIEVEN OVER INDIE. -KM»*w*»w%(V7«ryvwr*>c4«w»^.ii',-ry. Uitgave van to Haaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO. gevestigd' te Goes. Hoofdbureau te Goes: LANGE VORSTSTRAAT 219. {Telefoon No. 11). Bureau te Middelburg: FIRMA F. P. DHUI.T L. BURG. Drukkers: Öosterbaan Le Cointre, Goes. Ve Zeeuw VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs: Per 3 maanden fr. p. post f2. Losse nummers HVS* Prijs der Advertentiën-: 14 regels f 0.80, iedere tegel meer 20 ac. Verhoogd met een tijdel ijken ooriogstoesiag van 20 pet 3 maal wordt 2 maal berekend. Bp abonnement voordeelige voorwaarde*. 'Bewijsnummers 5 cent. Vil. Amice Cte reis van Colombo naar lndië is vrij vervelend, de schepen deden vroeger Singapore en Sabang aan. te genwoordig Belawan-Deli. Belawan is de uitvoerhaven van Deli ,de beroemde Deit-tabak en groöto lioeveelheden rubber worden ei' ver scheept. Het gouvernement had van Sabang een oceaanhaven willen maken en ofschoon Sabang een vrijhaven is, (d.w.z. dat alle artikelen zónder, beta ling van rechten in- en uitgevoerd mo gen worden), is dat, plan deerlijk mis lukt.. Belawan is de haven der toekomst, de ooncurrenUehaven van Singapore en Manilla, steeds wordt in Deli meer woeste grond ontgonnen, de plantages breiden zich hoe langer boe verder uit en daar nog steeds de Java.-Labak met toet heL Sumatra-product kan wed ijveren, zal Belawan binnenkort de ha- ..ven van Nederland seh-Indië voor dit artikel zijn. i (Snitoatra is een land, rijk aan vrucht bare gromden, (aan ertsen, (mineralen en bosohproducten. Er 'ligt nog veel land op exploitatie te wachten. Wanneer zal Nederland eens flink ingrijpen; wannéér zal de Tweede Kamer eens ophouden met eindeloos te debat-" teeren over eventueel toe te kennen concessies, zooals geschied is met de. ipetroleumbronnen op Djamhi. Of par ticuliere of gou vernements-explo i larie het beste 'is, wal doét dat feitelijk aan de zaak. af, er moet tol exploitatie wonden overgegaan, dit is de kwestie, Djambi zal er door vooruitgaan; de scheepvaart toenemen; de kleine hoofdplaats Djambi wordt een fa briekstad en de schatkist vaart, er last not least best bij1. Dóch, men zit op, Sumatra moeilijk niet. het werkvolkmen is aangewezen op contractkoelies /Van lava of op Chi- neezen. De Sumatraan verdient te ge makkelijk zijn brood, om zich te gaan vermoeien, 'door als fabrieksarbeider te gaan werken. Nemen wij b.v, de residentie Djambidaar zijn de in landers meestal zelf grondbezitters en dool- het planten van pararubberboo- ïnen verdienen zij zonder veel moeite meer dan hun brood. Diie rubber is door het slechte on derhoud der tuinen, door het te vroege tappen en voornamelijk door het slechte tappen het minjslt goede product dat ter markt komt, maar dat laat de heeren koud, ze tappen een paar uur tjes per dag en hebben dan al gauw een daggeld van f 8 tot f 10. Van ver edeling der cultuur is geen sprake, het gouvernement laat zich niets aan deze cultures gelegen,liggen. De inlan ders zijn te lui om nog rijst of andere producten te planten, zoodal we nu in lie residentie Djambi zoover gekomen zijn, dat wij ten opzichte der voedsel voorziening geheel aangewezen zijn op de buitenlandsche markt. Als Ran goon, Saigon of Siam de rijlstuitvoer stop zetten en de oogst op lava- te genvalt, breekt in de residentie Djambi hongersnood uit, niettegenstaande de betrekkelijk .goede prijzen die de in landers van hun slechte rubber ma ken. Daarbij komt nog, dat de buiten landsche rijstsoorten zeer nadeelig voor de gezóndjheiajzijnaan deze rijst korrels ontbreekt hét zilvervTies en ben-ben is er het gevolg van. Wie deze ziekte kent en weet dat er bijna geen kruid voor gewassen is, (dé (doktoren staan er zelfs machte loos tegenover; ize kermen do oorzaak, maar weten er geen medicijnen voor), zal toestemmen, (dat het toch in de i-erste plaats noodzakelijk is, dal, de Djambiër zich gaat toeleggen op de. rijstcultuur. Er bestaan nu wel plannen, mis schien is er zelfs reeds aan begonnen, om een verbindingsweg te maken tus- schen het bergland, de afdeeling Ko mt ji, een land overvloeiende van melk en honing, en de residentieplaats. Djambi; maar het is de groote vraag, of Konntji voldoende m de levens behoeften der residentie zal kunnen voorzien, als de oliebronnen in exploi tatie gebracht worden en de bevolking dus meer dan verdubbelen zou. Het gevaar voor hongersnood is heuseh niet denkbeeldig, want gedurende den Ojambi-opslnnd, toen de boot van Sin gapore twee dagen te laat arriveerde, zatên wc te Moeara-Sabang reeds zon der rijst. Op Java dwingt het bestuur de in landers om rijst, le verbouwen; laten ze in Djambi ook' ingrijpen en de m- landsche rubber-cultuur, die op den duur toch een mislukking zal blijken te zijn, op den achtergrond dringen. Laat ze de Europeesche Maatschap pijen, die rubber verplanten, dwingen bij het 'geven'der concessies, om ieder jaar een 'zeker kwantum rijst te ver bouwen en desnoods nog andere voe dingsmiddelen. We hebben in de oorlogsjaren ge zien. (lat lndië zichzelf niet voldoende kan bedruipen. Laat het gouvernement zorgen, dat de rijstcultuur zoodanig wondt uitgebreid, dal tenminste dat voedingsmiddel bij uitnemendheid niet, van het buitenland, behoeft te worden betrokken. Als altijd, je TOTOK. Hoe 'tin Rusland gaat. D e S tand a a r <1 schrijft Onlangs ontmoetten we een Sinjoor, die sinds 40 jaar to Odessa een Ant- werpsche firma vertegenwoordigt en .over enkele weken pas in België is weergel- keerd. De kranige grijsaard, die trots zijn tachtig jaren nog een uitmuntend geheu gen bezit en boeiend vertelt, stond ons, ten gunste onzer lezers, een lang onder houd -toe, waaruit wij hier het voornaam ste aanhalen- „Odessa verwisselde heel dikwijls van meesters sinds het uitbreken der Russi sche omwenteling- Over do eerste Sov- jetregeering na den val van het tsarisme hadden we niet erg te klagen, alhoewel na 't. verbrokkelen der fronten, gewapen de benden herhaaldelijk de streek bezoch ten en vele soldaten naar Odessa kwamen, waar de woningcrisis zich weldra scherp deed voelen. De „revolutionnaire recht bank" van dien lijd was niets anders dan een kolossale geldklopperij, die enkel tot geldboeten, liefst boven de 10.000 'roe- hel veroordeelde- Ze hadden onmiddellijk de gevangenissen geopend en aizoo aan duizenden misdadigers vrij spel gelaten- Wanordelijkheden werden gewoonlijk door vrijgekomen geboefte en door matrozen, uitgelokt Hoe de üuitschers, bij hun intocht, die ongeregelde benden, welke over geen vol doenden krijgsvoorraad beschikten, lieten ontsnappen en overal langs de kust neer- strijken, bleef ons steeds een raadsel- S De Oostenrijkers, waartusscheu vele Po- len waren, gedroegen zich heel hehoor- j lijk- Ik ontmoette onder hen vele zeer ontwikkelde .officieren- Bij de anti-bolsje wistische troepen heerschte weinig tuchf- Ov-er dag hielden de manschappen zichzelf en het gepeupel in bedwang- Maar 's nachts werd er gestolen, dat het een aard had Drank werd natuurlijk 't meest op prijs gesteld. In het donker over de straat gaan zonder uitgeplunderd te wor den heette een wonder. Doch de vreeselijke lijdensgeschiedenis van Odessa ving pas aan, toen de bolsje wisten er voor de tweede maal het be wind in handen kregen. Ze begonnen met de stad eene belasting van 500 millioen roebel op te leggen- De gruwelen door hen gepleegd herinneren aan de somberste dagen der Fransche omwenteling- Duizenden menschen, vooral officieren en ambtenaars, werden op de wreedste wijze vermoord. Sommigen spreken zelfs van 12000 slachtoffers. Hunne bladen, zooals „De Kommunist", „De Proletariër", die de vroegere pers uit hare bureelen en drukkerijen hadden ver drongen, schreven daar met welgevallen over. Hun officieel orgaan „Het Dagblad van Odessa", bevatte dikwijls, onder dé rubriek „Het .roode schrikbewind" de lange lijsten der veroordeelingen, de meeste ter doode zonder eenigen schijn van ernstig proces. Vaak werden onverwacht de uitgangen eener straat afgezet en al Wie er zich in bevond, moest naar hun hoofdkwartier- Daar tastte men iedereen af; wie veel geld bij zich had, moest het afgeven. Wie hun niet aanstond ging naar het gevang en werd voor de minste reden doodge schoten. Een mijner kennissen, een jongen van 16 jaar, werd gefusilleerd, omdat hij had durven "zeggen, doelend op hun schrikbe wind: ,,'tgaat haar het einde"- De 5 of 6 henden waren allen' Joden, op een neger na- Aan hun hoofd stond een tenger, hysterisch meisje van 18 jaar ongeveer, een zekere Nora- Ze- droeg zwarte manskieeren, met witte kraag en mouwboordjes, waarop doodskoppen wa ren geborduurd- Eens ontmoette ik haar, toen ik naar een ongelukkige keek, die over 'n brug leuning in het water sprong, om aan soldaten der roode garde te ontsnappen- Met een uitdagend lachje keek ze me aan- Toen ze, na den aftocht der bolsje- wiki, ontdekt werd, roemde ze er op, voor haar deel 720 menschen gedood fe hebben, 'f. Schijnt, dat men haar van hon ger heeft laten omkomen. De neger werd ook gevat en op het Kathedraal plein ge lyncht Geen dag ging voorhij of geweer vuur knetterde in de straten- Steeds vielen er slachtoffers- liet toorieel der „gerechtelijke" moor- derijen was de kelder van een hotel op het Katharinaplein. Een revolschot in den mond wis do gebruikelijke terechtstelling- Enkele dagen na het vertrek der bo-ls- jewiki heb ik dat. huis in gezelschap van twee Engelsche officieren bezocht. In den kelcjer waren de witte muren, geheel met bloed besmeurd; brokken vleesch en her senen kleefden er aan- Op den vloer lag een dikke laag zaagmeel of zand, waaruit, onder den druk der voeten, hel bloed opgutste. Vijf maanden lajig had men er hon derden menschen vermoord! Op 3 Septem ber hebben de Bolsjewisten eindelijk Odessa verlaten. Benden jol Denikins leger behoor.:nd zijn toen de stad binnengerukt- De ontploffing te Mariensiel. Over de groote ontploffing te Marien siel bij Wilhelnishafen wordt nog .gemeld: In het artilleriedepot waren marinesolda ten bezig granaten té ontladen. Op een tot nu toe onbekende wijze is een .gra naat ontploft. 'Door deze ontploffing werd een geheele reelcs andeie ontploffingen veroorzaakt, met het gevolg', dat het ge heele munitiedepot van Mariensiel in de lucht vloog- Er is een enorme schade- Tot nu loc we iden 20 do oden en onge veer 60 gewonden: ouder de puinhoopen uitgehaald. Een giioot aantal tóii'zétt van de omgeving v.a.n Mariensiel en zélfs te Wjlhehrisliai'en, dat een uur van de plaats van de .ramp gelegen is, zijn zwaar be schadigd. Duizenden kardoezen werden in dp lucht geslingerd en. liggen overall ver spreid. Ook in velschillende andere om liggende gemeenten deed züch de .o'nt- plolTmg gevoelen. Het spoorwegverkeer lusschen San.de en Wilhelmsihafan moest gedurende ge'ruimen tijd stop gezet wor den, aangezien een gedeelte va nde rails uil den grond wa.s gerukt. Heli telegraaf- en telefoonverkeer werd ook gestremd. Hoe de ontploffing precies ontstaan is, Iziai moeilijk vast te stellen, zijn, daar de meeste personen, die hij de ontplof fing tegenwoordig waren, gedood zijn. Te Mariensiel is 'geen huis heel gebleven. Verschillende burgers zijn ook gedood. E;en man is het hoofd van het lichaam gerukt. De gemeente Mariensiel is z-o-n- dér licht. Zeshonderd .soldaten en honderd hospitaalsoldaten zijn naar de plaats van de ramp vertrokken. Korte berichten. Van 21 tot 28 Dec. zal er in Oostenrijk wegens kolen gebrek niet één spoortrein loepen, met uitzonde ring van enkele snel tremen. Besloten is het vermogen der Habsburgers te gébruiken ten heho-o ve va.n hen, die door den oorlog heb ben schade geleden. Te Harburg (Hannover) hebben ernstige ongeregeldheden plaats ge had. Eenige bonderden personen poog den 'n aanval op! 'tstation te doen, om goederen t.e stelen. Men was ech ter op 'den overval voorbereid, die mislukte: D'Annunzio wordt te Rome ver wacht voor een conferentie met den minis ter-p resident. Gemeld wordt, dat de mijnwer- kersstaking m België zicih'tot de streek van den beneden Saröber beeft uitge breid 6000 arbeiders hebben daar het werk neergelegd. De kosten der verschillende sta kingen die sinds 1 Januari in Amerika hebben plaats gehad, worden voor de arbeiders op ongeveer 1740 millioen gulden geschat. De patroons verloren in dezelfde periode meer dan 3036 mill, gulden. Bij Szar had een treinbotsing plaats; er zijn vier dooden en vete gewonden. - In verband met bet feit, da,L vreemdelingen enorme aaukoopen in Duitschland doen, hééft de regietenng van Beieren gisteren .aeinj uitvoerverbod, uitgevaardigd voor huishoudelijke .ar tikelen, glas, porcelem. naaimachines, meubelen, enz. De kanselier van de Engelsche schatkist heeft gezegd, dal er alle re den was om- te hopen, 'dat de nationale .schuld in den loop van de volgende maand ol.' zes weken haar hoogste punt zou bereiken. Volgens verzekeringen van de re geering in hot Lagerhuis, is de duurte van het leven dc ooi"za,ak geweest van de onlusten op; Trinidad en Tobago; De Oo'stenrijteche Staatskanselier Renner moet verklaard hebbenKrij gen wij'binnenkort geen hulp,, dan kan met zekerheid worden uitgerekend, dat vanaf Februari 7 millioen menschen den hongerdood sterven. Indien ik' van Parijs onverrichter zake moet terug- keeren, draag ik de verantwoordelijk heid niet langer. Op' de vraag, wat dan zal geschieden, antwoordde Renner: den hongerdood of aansluiting bij Duitschland. Te Stockholm zijn in den laatste» tijd, verschillende gevallen van slaap ziekte geconstateerd met doodel ijken afloop; Kolonel Avvalof-Bermondt, het ge wezen hoofd van het Russische Wes telijke leger is door de tegenslagen krankzinnig geworden. In Roemenië breidt zich de re- publikeinsche beweging meer en meer uit. Churchill verklaarde in het La gerhuis; dat zich m Rusland een aan zienlijke Japansehe troepenmacht be vindt, welke nog steeds wordt uitge breid. Met het oog; o.p de groote kou de, die op: hel. oogenblik te Berlijn heerscht, zal van 19 Dec. tol 20 Ja nuari kerstvacantie worden gegeven, daar de scholen niet over genoeg brandstof beschikken. De geallieerden hebben de be woordingen der nota aan Duitschland vastgesteld. Zij' 'bevat juridische be schouwingen óver den terugkeer dei- gevangenen en 'de uitlevering van per sonen, die wegens .misdaden gedu rende den oorlog .door de hntidgè- no-oten werden opgeëischt. De Fransche aviateur Sadi Lc- cointe heeft, met een,Nieupor!.-niachme een snelheid bereikt van 307.255 K.M. per uur, officieel vastgesteld. - De bekende industrieel Michelin heeft een nieuwen prijs van. 500.000 francs uitgeloofd, voor den bouw van een vliegmachine .die de grootst mo gelijke veiligheid' biedt. De Amerikaansohe Aero-clu.b heeft een. prijs van 25.000 dollars uit geloofd voor den vlieger, die zonder lusschen landing van New-York naar -Parijs oif van Parijs naar NewYork vliegt. Met. ingang van heden zullen wegens de mijnwerkersstaking 100 passagiers treinen m België uitvallen. De geallieerden zullen aan Zuid- Slavië een krediet verstrekken voor de levering van levensmiddelen aan Oos tenrijk. De ffiilitaire autoriteiten iu Ter- land hebben het bekende nationalisti sche blad „Freemans Journal" verbo den. Dr. Limet., de voornaamste be klaagde in het proces tegen de Waai- sclie activisten, is tol 15 jaar dwang arbeid veroordeeld. De Amerikaansche Senaat neemt voorstellen aan betreffende een ere- dietverleening aan Europa. allé rangen en standen, wilt gij helpen? .Wilt gij iéder één k 1 e ed.i u gst.uk .vervaardigen voer een ju ngen of itiéisje van 116 jaar? Elr is ïet- tériijk aan alles gebrek, liet kleinste een- yowdiigé keper hemdje, zal1 even welkom ■zijn als een dikke wollen jurk ol' jas-. Eén ieder kan naar zijn vermogen bij- dragen. Zij1, die geen geld, doch wél tijd beschikbaar ku,nnen stellen, kuniikm al licht bij méér -gegoede familieleden ol kennissen grondstoffen ter verwerking A an de arb ciden d e Vr o u vv en in Néderl'and. Mej. Cath. M. E. Ru y per, Kanaaïstr. 5 té Den Haag richt, den volgenden op? roep tot nriaö Vrouwen: Dé arbeiders in ons. ganse he land ma ken zich op om een van de weinige vrije! dagen (2de Kerstdag), die het "jaar hun bréngt, té besteden voor „overwerk." En waaróm doen zij 'dit? Wel, zij willten, door del uitbetaalde ioonen van ictlen arbeid van dién vrijen -dag, heipen voorzien in dén nijpenden nood van Oostenrijk ett Hongarije; Zij willen uitkomst brengén aan tal van kindeken, die van gebrék dreigen ionn 'Ie komen. Eenigen dier ar beiders vatten het plan op, de arbeidende Vrouwen op te wekken dit voorbeeld te volgen om ook een Kerst- en Nieuwjaars- gave te bereiden voor die noodlijdende kinderschare. Daar dé adventtijd bijna verstreken is, en liet groote getal der arbeidende vrou wen zóó spoedig! alleen maar dooi' dé pers te bereiken is, wérd mij verzócht langs dézen weg een beroep te doen op alten, -die de naald hanteereri Arbeidende vr-ouwon in Nederland, van Tal van geizinncn in Nederland zoudenj kin-déren willen en kunnen huisvesten! indien er in 'de klteieding voorzien wiep! Laat dan ieder, die maar eanigszins: daar toe -in staat is, in de Kérst- of Niejukv- jaarsweck één. stuk ondergoed of boven- kléieding' naaien en zienden aan de Hon- gaarschd of Oosteiirijkscho siub-comité's dér verschillende steden of dp'rpen, opdat er niet. noodeloios kinderen ait die, hulp behoevende landen geweigerd moeten worden, dia hier herstel' van gezondheid zouden willen zoeken. Zoo gé weet, dat hier kinderen uit iWietenen zijn aangekomen, die niets an,- delrs dan papieren k leer en Idlraei- gen, Zul't gé begrijpen dat uw arbeid niét overbodig is. Zulke feiten spieken tot uw- hart, en gij 'Zult vol ijver aan bet werk gaan. Einde Januari hoopt tiet Ooistenrijksctoa comité hier in het land 4000 kinderen bel hebben ingekwartierd, er is dus yéél, bejel1 veel noodig. Dé comité's, Zoowel die voor Oosten rijk als die vooi' Hongarije, hebben wiel- wilüéiid haar medewerking toegezegjd. Zij zullen maatregelen nemen, dat -de sub- comité's in -de plaatselijke bladen tijdig melden, waarheen -de Ideedingr tukken ge zonden kunnen worden. Die klfeéren «ui len in'de- eer'ste: plaats gebruikt wordien voor dé buitenlandsche kinderen, die iu Hollandsché gezinnen opgenomen) worden, van het noodige te- .voorzien. AVat over schiet wordt dóioirgézondicn naar Oosten.-- rijk én Hongarije.' M' 'e n v e r m e 1 d e d u i (1 ei 1 ij k o f de Kdrst.gave v-oo'r Oostenrijk of voor Ho ngarije is bestemd. Woeker. Een leelijk woord voor een teelvjk, maar dikwijls ihn's-têr en daarom on grijpbaar bedrijf. Misschien is het onzen lezers be kend, en anders zij het hun hij- deze hekend gemaakt, dat onder de lal- rijike commissies, 'die over de belangen dés volte, die nog talrijker zijn dan de commissies, hebben te rappor- leeren, ook een commissie naar En geland is gezonden om de werking na te gaan van de woekerwet. in dat rijk nog zeer kortelings ingevoerd. De parlementaire secretaris voor die leven sinidde I e n verz o-rgi n g zeide, dat mede door die wet de hooge prijzen achter den rug zijn. Als 'twaar is. 's Schijht ons toe. dal, meer. schaaïschte-dan woeker oorzaak is van de duurte. Buitensporige prijzen wor den misschien meer aangeboden dan gevi-aagd. Dat het anders in Engeland meenens is, moge blijken uit 1350 vervolgingen en 1320 veroordeelingen in één maa nd. En dat men bij die veroordeelingen hardhandig te werk gaat, blijkt uit de feiten, dat een slager, die een kilo vleesch vier stuivers te hoog rekende f600 boete en f60 gerechtskorter te betalen haici en dat een stuiver te veeJ afgenomen voor één liter bier den verkooper f 120 boete kostte. We zullen wel hooreri wat die com missie rapporteert. Ons geloof in de gunstige werking voor de maatschap pij is maar klein. do K. II o f b e rich t. II. M. de Koningin heeft; met ingang van 1 Maart 1920 op de meest eervo-lla wijze ontslag verleend aan lomkvr. I,. P. van de Poll, Dame du Palais, ho-no- ïahre, betast mot de opvoeding vati H. K. H. Prinsos Juliana, onder warme dank betuiging v.ooi' de vele .en belangrijke Sicnsicn, welke z.ij met d<> grootste toe wijding, 'de meest nauwgezette plichtsbe trachting; groote opgewektheid en zelf verloochening gedurende een reeks van jaren aan Ifarer 'Majestèits Huis beeft bewezen in het hela-ng dle-r Prinses. Hare Majesteit heeft daarbij bepaald, dat Toukvrouwe van de Poll haar rang en -anciënniteit van Dame du Palais hor n-oralr© blijft behouden. Evenals vorige jaren heeft H. M de Koningin wederom een aantal liefdadige instellingen in deu lande verblijd met een bijdrage uit het Sofiafónds, tot Haal' beschikking gesteld, door wijlen IT K-. II. Groot hertogin Sophie van Saksen Wei- maji', Prinses' der Nederlanden.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1919 | | pagina 1