Maandag 15 December iöis» 34 e Jaargang Binnenland, Uitgave van de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO. gevestigd te Goes. Uoofdbuxeau te Goes: LAKGE VORSTSTRAAT 219. (Telefoon No. 11). Bureau te Middelburg: FIRMA F. P. DHUIJ L. BURG. Drukkers: Oosterbaan Le Cointve, Goes. VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. lbonnementsprüs: Per 3 maanden fr. p. post 12. Losse nummersfO.Oi Prijs der Advertentiën: 1'4 regels f 0.80, iedere Jtegel meer 20 «t Verhoogd met een tijdelijken ooriogstoeskg van 20 pet. 3 maal wordt 2 maal berekend. Bij abonnement voordeelige voorwaarde®. Bewijsnummers 5 cent. J. JL L. ten Kate. De laatste week vau dit jaar bevat 3 herimieringsdatums aan uen Chris ten-predikant en dichter Jan Jakob Lo- tdewijk ten Kate, die 23 Deo. 1819 te 'sOravenhage geboren werd en 20 De cember 1889, juist na zijd zeventigsten geboortedag, te Amsterdam, overleed; den 29 December daaraanvolgende werd jhij aldaar (begraven., Op' zijn verjaardag, dus drie dagen, voor zijd dood, dichtte hij nog onder staand versje, zong hij! zijn zwanen zang: Hoe velen zijd weg, die ik teer heb be mind! 'IcBen eenzaam, maar toch niet alleen, Want idaaglij'ks vertroost mij een blij vende Vrind Geduld nog een weinig! gij' zijt toch Gods kina Ek ïeidec'u naar 't Vaderhuis heen .tuist wegens 'zijn krankheid werd zijd feest slechts in beperkten kring gévield. Koning Willem III 'twas onder het Rechtsche kabinet Mackay benoemde hem tot Commandeur van de Eikenkroon; de Koningin (Em ma) zond haar portret en dat van de Prinses (nu onze Koningin) Wilhelmi- na; terwijl in het album bij een hem geschonken Ap'ollo-beeld ook het Ko ninklijk Echtpaar had geteekend. SDoch slechts Idrie dagen daarna ont ving de Commandeur van de Eiken kroon van een anderen Koning, den rechtvaardigen Rechter, een betere 'kroon, de onverwelkelijlte kroon, de kroon der rechtvaardigheid. Men mag idit tenminste gelooven, afgaande op zijne geschriften en gedichten,, zijne ge sproken en geschreven predikatiën, waaruit zijn geloof sprak en de op rechtheid zijner belijdenis. De laatste maal, dat hij voor de gemeente te Amsterdam optrad om heit evangelie te verkondigen, had hij tot -tekst gekozen: de Meester is daar en Hij roept u. 'Aan zijn graf spraken ds. Wiersma en ds. Launllard woorden van dank bare herinnering. Velen zullen zich dit herinneren alsof 't gisteren gebeurd, ware. Wjij leven ;zoo[ (snel En nu, 30 jaren na zijn sterven, honderd jaar na zijh geboorte, staatn wij' gereed beide die dagen te herden ken; met dank voor hetgeen Ten Kate als prediker en als dichter voor Land en Volk en Vorstenhuis, ook voor het Zeeuwsche volk, inzonderheid voor Middelburg is geweest. Want hij heeft de Hervormde kerk van Middelburg gediend, van 1850 tot 1860, in een tijd toen het modernisme ook daar zijn triomfen vierde, en er moed toe be hoorde om in die kerk in de belijdenis van 's Hoeren Naam en de prediking van 't Evangelie voor een arm zondaar getrouw te zijn. Zijn ambtgenooten te Middelburg waren na Hasebroeks vertrek nage noeg allen modem. Abresch, v. d. Scheer, Sibinacher Zijnen, Boonen, waren allen herauten van de nieuwe richting. Doch Ten Kate hield zich nan het, beproefde paroolJezus Chris tus en'Dien gekruist! Zoo leefde hij1 en zoo stierfhij. Diaarom een enkel woord gewijd aan zijne nagedachtenis. J. J. L. ten Kate werd uit onbemid delde ouders geboren. Hij gaf reeds vroeg blijk van zijn dichterlijken aan leg en zijn lust tot het predikambt. Zijn vader kon hem echter, wegens de „p-ecunia", deze begeerte niet geven, en deed hem op zijn dertiende jaar op; een solliciteurskantoor, waar hij het vier jaar volhield. Toen .(1837) zocht hij' aanraking met ds. O. G. Hel dring te Hemmen, die hem de behulp zame hand bood ter voorbereiding voor Ide Hoogesclhool te Utrecht, waar Ten Kate van 1838 tot 1843 theologie studeerde en zijn dichtader vlieten liet. Zoo werd hij, in 1845 predikant te Marken, waar jhij gelegenheid vond zich te wijden aan 'buitenlandsché lit teratuur. Na een 'tweejarig verblijf aldaar ver huisde hij naar Ahnkerk, waar hij! 't aandoenlijk verhaal «lichtte van de Durgerdamsche visschers en hun ein- delijke redding, na een omzwerving op een (schots m ide Zuiderzee, waarbij zij met hun (drieën zich voeden moes ten met rauwe visch. Het gedicht maakte grooten opgang; en niet min der dat m Henoch Arden, den echt genoot, die na lang omzwerven in 't vaderland teruggekeerd, zijh vrouw met een ander getrouwd terugvond. En wie herinnert zich niet uit dien tijd, dat Toerende vers bij clen (lood van zijn dochtertje, den klaagzang met dat ontroerende slot: Driewerf zaalge kinderdood, Odh, dal, m u had (ontvangen Doch reeds in 1850 vertrok hij naar Middelburg, waar hij vrijwat grooter werk leverdeonder anderen de mees terlijke vertaling van Tasso's „Gerusa- leimme liberata, (Jeruzalem verlost) en kleinere verzen .als de „Bragiaan- tjes" en „In den Bloemhof". Doch vooral kwam hij te Middelburg uit als schitterend kanselredenaar; niet zel den ging zijn dichterlijke proza m geestdriftvolle poëzie over; en dan dichtte hij in gebonden stijl somwijlen een half uur lang, vurig en bezie lend. Wie dit nimmer bijgewoond heeft, kan zich maar half indenken, welk een kracht ër van Ten Kate's woord in dergelijke oogenblikken uitging. Schrij ver dezes heeft in Den Haag in Dili- gentia eens een lezing van ds. Ten Kate bijgewoond, toen juist de lijding gebracht werd dat 'Prins Hendrik, broe der van Koning Willem III, schoon zoon van Prins Frederik Karei van Pruisen, den held van Mars-la-Tour en Gravelotte, .onverwacht overleden was. Ten Kate staakte zijn lezing en impro viseerde een lang vers op den gestor ven Prins ,den lieveling' van het Nedcr- landsohe volk, den trouwen broeder des Konings. 'De indruk was overweldi gend. Toen bij het uiteengaan der ver gadering de 'lieer Visser, redacteur- verslaggever van „Het Dagblad", vroeg net vers te mogen hebben voor zijn courant, verontschuldigde de dichter zich, dat toch kon hij' niet, het was hem zoo naar de keel geweld. In 1860 ver trok 'hij naar Amsterdam; waar hij' vele bundels vertaalde poëzie ten beste gaf, o.a. Schillers Maria Stuart; Schillers lied van de Klok; Goethe's Faust; 'Miltons Verloren Para dijs. Doch boven die alle staan wat gedeeltelijk of geheel zijn eigen werk 'heeten niag zijn Schepping en zijn Planeten, en De nieuwe kerk vim Am sterdam. Doch vooral niet te vergeten zijn aangrijpend „Christus Renume- rator". Als weinigen heeft Ten Kate, zoo in proza, als in poëzie, gewoekerd met zijn talent in 's Heeren dienst. Hij leef de daarvoor. Misschien alleen door da Costa is hij; als zoodanig overtroffen geweest, den Idichtcr, met wien hij nog 'een iaar van diens leven (da Costa stierf in 1861) omgang heeft kunnen oefenen. Wij zouden te veel plaatsruimte noo- dig nebben, ow bij! al zijn werken te verwijlen. Alleen de titels reeds zouden een groote plaats innemen. Laat ons op| 29 December a.s. harte lijk meedoen aan 'de stille huldiging van de nagedachtenis van dezen Chris ten-dichter, wien de meest onbarmhar tige critiek, zelfs bij! zijn leven, niet is gespaard, en wiens beteek'enis als dichter door de tachtigers, na zijn dood, maar al te zeer is verkleind geworden; maar die dan toch door zijn nalatenschap' fnog menigeen sticht en boeit en spreekt tot de consciëntie. Want, eeren wij den Kunstenaar in hem, allermeest hebben wij den Pre diker lief, die de smaadheid van het Kruis heeft (aangedurfden|miet de arm- sten ouder fde armen de knie voor den Gekruiste gebogen heeft, liever dan met de ongeloovige Wetenschap te offeren aan (den god zijner eeuw, die de zinnen verbli|nd heeft. Begrafenis van den Volkenbond. Oost-E'uropa een; baaierd, idie de neiging vertoont .zich steeds uit te breiden. Mid den- Eu ro p a den hongerdood nabij West-Europa in den toestand van een koortslijder die booze droomen heeft. Zie daar, zoo schrijft het „Vaderland", liet troostelooze beeld, dat voor de ministers, die voor belangrijke besprekingen te Lon den bijeen izijn geweest, moet zijn opge doemd. Men heeft in de bijeenkomst te Londen de begrafenis van den Volkenbond willen Kien'. En in zekeren zin is het beeld op zijn plaats, want de waarschijnlijkheid is groot, dat men' tot het stelsel van 1) o n d g e n o o t s c h a. p p e n, i n e1 k a a r gezet door alle middellen van de geheime diplomatie, is terug gekeerd. Maar dan moet men toch erkennen, dat den' Volkenhond in Amerika de hals is omgedraaid. Of bestaat er, zooals se nator Hitchcock schijnt te meenen, nog ihoop, dat de 'tegenstanders van presi dent Wilson zullen te vinden zijn voor een vergelijk? Maar op welken grondslag dan? De vijf reserves, die deze week genoemd izijn als ean mogelijken grond slag, izouden het volkenhondsstatuut toch altijd nog .zoozeer verkrachten, dat liet moeilijk izou aangemerkt kunnen worden als do basis van een internationalen rechts staat, omdat Amerika volgens die reser ves ten allen tijde bevoegd zou zijn als spelbreker op te tredein. Sinn Fein en de prins van Wales. Naar de Daily Mail weet mede tei dec iel i is de, prins; van Wales in Amerika bijna biet slachtoffer geworden .van eeini samietozwiering van Sinjr Fein. De over heid kwam' achter een plan om ^ildli van hem moester te maken op het oogen- blik, dat zijn trein in leien klein Anieiri.- kaansch station stilstond. Burggraaf Grey te Washington werd dadelijk over alle bijzonderheden ingelicht en detectives, die den prins moesten bewaken, werden ge waarschuwd. Maar ziellEs op bet ve'rwiji- derdsto station kwamen 'zooveel menschen om den prins te izien, dat het plan toch' niet had kunnien slagen. Hdt voornemen was om' don prins in dein auto naar een afgelegen plaats te breligiën en hem daar nèt zooi lang vajst te houdiem, totdat de onderliandelingejnf tusschen Sinn Fiein en de Engetechei re- ge&ring over de toekomst van Ierland waren afgteü'oopen. Arbeidstoestanden bij de bolsijewiki. In het go© vernemen t St. Peters burg is de bevolking die tot werken in staat is, gemobiliseerd om hout naar St. Peters;- burg te brengen. Al' deze werkKrachten, wier arbeid zal worden betaald, worden: beschouwd al's in krijgsdienst le ..staart. Ovter hiem zal' militaire tucht worden ge oefend- Zoo inoodig zijn ze verplicht 12 uur per dag te werken. Wie zich yterzet of sabotage pleiegt, wordt volgens de uti litaire' wet gestraft. Is van dief jzijidle niet een 2-uirige: arbeids dag gleëischt? 't Loont dei mloieite hun theorieën met hun practijfceh te vergelijken. d'Annunzio. Een bericht Uit Rome ontkent, dat d'An nunzio geneigd zou zijn Fiume te verla ten. De waarheid is volgens het bericht, dat d'Annunzio bereid is met het oog op den' toestand eenige concessies te doen om de taak der regeering te vergemak kelijken, op voorwaarde althans dat hot Italiaansch-zijn van Fiume gewaarborgd is. Hot staat vast, dat d'Annunzio geen militaire actie aan gene zijde der bij deu wapenstilstand vastgestelde demarcatie lijn zal ondernemen, doch dat hij Fiume niet zal verlaten alvorens de toestand aldaar geregeld is. Korte berichten. Uit Boedapest wordt gemeld, dat Zaterdagavond, liet proces, zal beginnen wegens in d© provincie begane gruwel daden. Onder de beklaagden is ook de roode gardist Stunn, diei zich voor 65 nioorden te verantwoorden heeft. Aan een anderen beklaagde zijn 15 moorden ten laste gelegd. Er hebben zich te Weenen geruchten verspreid, dat de Tsjechen de algemeene mobilisatie hebben bevolen. Dit zou ge schied zijn als voorzorgsmaatregel tegen een overval der Hongaarsehe regeering le gen Tsjecho-Slovakije. Voorts zou het grensverkeer gestaakt zijn. In een buskruitfabriek bij Dinant heeft een ontploffing plaats gehad, waar door verscheiden arbeiders gedood wer den. In het terroristen-proces te Boeda pest werden 14 beklaagden ter dood ver oordeeld. Men' verneemt uit Christiania, dat dit jaar geen nobelprijs voor den vrede zal worden toegekend. Dezer dagen hebben opnieuw bij de voornaamste Sinn-Feiners te Dublin huis zoekingen plaats gehad. Een aantal ge vangen genomen Sinn-Feiners is van Du blin naar Engeland overgebracht. Het vrijkorps van' d'Annunzio begint te verloopen. Te Brussel zijn valsche bankbiljetten van 1000 francs in omloop. Een wissel- agent, die ,ze uitgaf, is gearresteerd. Het vredesaanbod der bolsjewisten in Rusland is door de geallieerden ver worpen. Het pestgevaari te Konstantinopel neemt .zeer ernstige vormen aan. Scholen, kerken, schouwburgen, enz. .zullen geslo ten en de trams stopgezet, worden. Wegens de veroordeeling van een leider der onafhankelijkenis te Ilalle a-d- Saaie de algemeene staking afgekondigd. Op de bedrijven, welke voor het leven noodzakelijk zijn, na, is alles in staking. Er ,zijn groote betoogingen gehouden. In het proces wegens den moord op de ministers te Munchen heeft de officier van justitie wegens moordaan slag op Auer en poging" tot doodslag op majoor Goreis tegen Lindner een gevan genisstraf van 5 jaar geëischt. Tegenover de tendentieus» berichten van bladen aan de linker Rijnoever wordt zoo aneldt: Wolff van lie voegde zijde vastgesteld, dat de stcenkoolproductie in Duitscbland thans ongeveer 67 percent der gemiddelde productie van 1913 be draagt. In de parlementaire commissie van onderzoek is het voorstel gedaan den ge wezen Duitschen keizer zoo noodig door bemiddeling van Nederland als getuige te hooren. De beslissing is aan gehouden, tot zij, aan wie verzocht is schriftelijk opheldering te geven, hun ant woord hebben ingezonden. De groote Noorsche kolenmaatschap pijen op Spitsbergen hebben een aanbod van Emgelsche zijde aangenomen waarbij hun kolenmijnen op dit eiland voor een bedrag vanl twee millioen pond sterling in Engelsche handen overgaan. G e mo e d s b o z, waren tegen In valid! iteiits verzie kering. Do gemocdsbcz'waalrden in ,het ressort van den Raad v.an Arbeid te Goes heb ben mee'rcndëels hun routekaarten en boekje aan dien Raad teruggezonden'. Nu hebben allen volgens de N. R. O. den volgenden brief terugontvangen. Waarschuwing. Aan personen niet gemoedsbezwaren. Hierbij doe ik u toekomen de door u toegezonden routekaart en: renteboekje voor de laatste keer. Ik deel u hierbij mede, dat u zich, zooals ieder staats burger heeft ie onderwerpen aan de ver plichtingen, die de vain God gestelde over heid u oplegt. Tegen Gods geboden gaan deze beslist niet in, want, indien IJ- nooit van de zoogenaamde verzekering; die veel juister verzorging genoemd kan worden, cenig voordeel wilt genieten, kunt u dit beiiiriken door er eenvoudig nooit om te vragen. Doch betaald moet er voor u worden, zoolang' de wet in zijn tegen- woordigen vorm bestaat, en indien u zich daartegen mocht willen verzetten, zal de Wet in al zijn gestrengheid op u wor den toegepast. Ieder, die andere mededeelingen doet, is nieit goed' op. do hoogte öf spreekt onwaarheid. Gij wensch voor u zelf vrijheid? Gun die dan ook aan uw werkgever en geef hem uw routekaart in bewaring. Indien te eeniger tijd de wet wordt gewijzigd, zial daaraan voldoende bekendheid wor den gegeven, thans evenwel valt er niet te doen dan te gehoorzamen. De Voorzitter van den Raad v.an Arbeid te Goes, w.g. Mr. J. Wi GOE-DBLOED. De afbouw der kruisejrs. In parlementair© kringen wordt ver wacht, (dat als ig;evolg van de over de kruisers gevoerde debatten, de afbouw dezer schepen niet verder" zal worden voortgezet, dan noodig is om ze tot vrij- Jnaking van de hellingen te water te laten, betgeen naar schatting nog onge veer f400.000 per' schip .zou kosten. V redes.zegel. Hoogstwaarschijnlijk, .zoo verneemt het „Overijseisch Dagblad", z'al omstreeks Kerstmis in dit jaar de internationale verkoop plaats vindein van een vredes- zegel (geien frankeerzegel), dat gedurende een nog nader te bepalen tijdstip a-ain. alle postkantoren in Nederland verkrijg baar /zal worden gesteld en waarvan de opbrengst «al strekken tot wederopbou- wen van de kathedraal te Rheims. Uitgeputte candi datenl ijs t. In verband met hetgeen te Vcnlo plaats heeft, waar door liet bedanken van een gemeenteraadslid ,zijn plaats onbezet blijft, omdat de lijst, waarop hij gekozen werd, geen namen meer bevat, vestigt men on,ze aandacht op het hierbij waargenomen ver schijnsel, dat bet ontslag slechts hetzelfde gevolg heeft als de voortdurende afwezig heid van heit raadslid. Een lid toch kan wel bedanken, maar zoolang, er geen op volger is, blijft hij lid. In! artikel 18 der Gemeentewet -staat n.l.: „Zij; die faun' ontslag hebben ingezon den, 'blijven leden van den raad, lotdul de geloofsbrieven hunner opvolgers zijn goedgekeurd". Aangezien die geloofsbrieven wegblij ven, daar er geien brengers ,zijn, kunnein ,ze niet worden goedgekeurd en blijft liet lid, dat .zijn ontslag noemt, lid tegen wil en dank, tot do volgende algemeen© ver kiezing. („Dei Tijd".) Allerlei. Prof. Bruins van Rotterdam, daartoe door do Koningin uitgonoodigd, heeft zich bereid verklaard op geregelde tijdstippen voor H. M. voordrachten te houden over verscliillende onderwerpen van econoani- schea aard. Voortaan zullen aan militairen, die met verlof vertrokken, geen bons voor levens middelen meer worden medegegeven. Tot het verkrijgen] van brood- en suikerkaarten kunnen de verlofgangers zich vervoegen bij den Distributiedienst in de gemeente. De Minister van Oorlog heeft bepaald, dat al het tijdelijk in dienst van het leger •zijnde burgerpersoneel met ingang van 1 Januari moet worden ontslagen. Gemeld wordt, dat door de Landbouw- veireeniging te Melissant met algemeene stemmen is besloten, als protest tegen de verzekeringswetten geen zegels te plak ken en een afwachtende houding aan te nemen. Men vestig;t n'u de aandacht op een nieuwe bouwmethode: huizen van ge stampte aarde. Ze moeten goed en. goed koop zijn. Men stampt de aarde gelijk beton tusschen houten schotten. Mat 'het oog op het door een' groot deel der vakvereenigingen genomen besluit om op Tweeden Kerstdag te werken ten bate der noodlijdende Weenschei bevolking en' het te verwachten druk vervoer zullen zoo nonriig door de Nedertandsche spoor wegen.' extra treinen worden ingelegd en de gewone worden versterkt- Uit Haarlemmermeer werden dezer dia gen verzonden 3 groote wagons graan, met bestemming voor de noodlijdenden te Weenen. Bij Texel is een stoomtrawler uit IJmUi- den op een mijn geloopen. De bemanning is te Nieawedipp geland. PROVINCIALE STATEN VAN ZEELAND. Betreffende de vergadering van Zater. dag schrijft m'en ons nog over de dis cussie bij de laatste voorstellen, waarvan; wij alleen de beslissingen vermeldden. bij het voorstel tot geven van een ren teloos voorschot voor de tramlijn Breskens. Hoofdplaat, zegt de heeir Verhorst te willen breken met het stelsel van ren te] oozö voorschotten en dient hij! een' motie in, waarbij' in plaats van renteloozb voorschotten komt onvoorwaardelijke ga rantie van de te sluiten geldlaeningem/ door dei betrokken maatschappijen. D© voorzitter acht deze motie van te< ingrijpenden aard om haar direct te be handelen. Mevrouw Duiker heeft het over de ex ploitatie der lijnen van de Zeeuwsch- Viaamsche tramwegmaatscbappij en vraagt om meer wachtlokalen bij' de halten. 'De heer v. d. Weijde vraagt inlichtin gen over enkele cijfers. De heer D'ieleman zegt, dat de idee van den heer Verborst nu toch moeilijk Zou kunnen worden toegepast, oindat het een onderdeel geldt V|an de Z.-Vl. M. die steeds renteloos voorschot kreeg. Op betere wachtlokalen zal \vorden aange drongen, de lieer van der Weijde ont vangt de gevraagde inlichtingen. Do heer van Dixhoorn dringt aan1 op behoorlijke wachtlokalen, waarna het voorstel z. h. s. wordt aangenomen. Bij het voorstel om aan J- Leendertse voor den wagendienst WiemeldingeVlaJce subsidie te geven, zegt de heer Onderdijk, da,t dei Statenleden door dezen aanvrager bij1 don neus woirden genomen, dat hij f4500 te kort komt en toch exploiteert, gelooft spr. niet. 'De heer Moelker vindt de cijfers ook ongelooflijk, hij zal echter ditmaal nog voor stemmen in liet belang van1 het publiek. De heer van Dixhoorn is het vrjj'wei daarmede eens. D|ei beer Sprenger zegt, dat het bedrijf van den betrokkene 'zeer moeilijk is te cony fcroleeren. Op een vraag van den heer Peaïels zpgt de' heer van 'de Putte, dat dbi cijfers voor haver enz. ook beslist onjuist zijn. Het voorstel wmrdt. aangenomen met: 24 tegen 9 stemmen. lOok het voorstel tot het geven van sub sidie voor den motordienst Goes—Wol- faa'rlsdijksche Teer geeft aanleiding tot een koïte discussie, waarbij den heer van Oeveren wordt geantwoiogd. dat, het mooi.- lijjk is, ais twee treinen in beide rich tingen spoedig' achter elkaar vertrekken, opi beid'e te rijden, en den heer Peneis dat een aufodienst Got:..,Katsche Vee# in voorbereiding is. Hiernaj wordt bet. vo oi s lel aangenomen tzl. h. s Dit geschiedt ten slotte ook met d» subsidie van f 2500 vo.or den autodienst

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1919 | | pagina 1