Stat^n
Uitgave van
de Nanml. Venn. LUCTOR ET EMERGO.
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LA KOE VORSTSTRAAT 219.
(Telefoon No. 11).
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P. DHUIJ L. BURG.
Drukkers:
O osterbaan Le C'ointre, Goes.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
lbonnementsprijs:
Per 3 maanden fr. p. post f2.
Losso nummersf 0.06
Trijs der Advertentiën:
14 regels f 0.80, iedere JA gel meer 20 et.
Verhoogd mei: een tijd el ijken oorlogstoeslag
van 20 pet.
3 maal wordt 2 maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden..
Bewijsnummers 5 cent.
Kaoteky's boek.
Kautsky is de Duitsch© onafhankelijke,
socialist, die jaren lang die wetenschap-1
pelijke en politieke leider der Duitsche
sociaal democraten was, en nu de h-ooga
eer genoot, na de maclitwisseling in heit
Duitsche Rijk, te, mogen graaien in da
nalatenschap van den Keizer en zijlu
dienaren, en te1 verzamelen al wat 'zou.
kunnen strekken tot belasting en verzwa
ring van den beschuldigde.
In een dik book heeft hij verslag gfe»
daan van zijn onderzoek. De Nieuwe Rot-
terd. Courant gaf er een vertaling van,
die al spoedig uitverkocht was. De Re-1
langstelling is derhalve groot. Er ligt ook
een zekere bekoring in de lezing van
geheime, althans niet voor 't publiek De-t
pleindel, briefjes en telegrammen, aanlee-
koningen len bemerkingen van gekroonde
machthebbers, en van gr ootw aardigheids-
bckteeders in de landsrogeeringen. Er zijn'
nu eenmaal tal van ijdel© nieuwsgieri
gen, die gaarne een drama zien, en dan
liefst niet door een boek, waarvan de
lezing maar ophoudt, doch door een film
die voor hun oog wordt afgedraaid.
Voor dezulken zal de lezing van Kauts-
ky's ,,J'accuse" (Ik beschuldig) een genot
gewèest zijn. Doch voor anderen, dieniet
letten op 't rapport, maar ook op die
inkleeding en belichting der feiten letten,
hoeft de publicatie der Duitsche staatsl
stukken Zulk oen bekoring niet; en aller-"
minst voor hen, die geroepen zijn een
oordeel uit te spreken.
Het gaat natuurlijk niet aan ook maar
ee« Zeer verkorte saamvatting van liet
rappolit onzen lews voor te leggen. Wij
kunnen sltechts onjzlein eersten indruk weeft
geven; ien cfan kunnen wij1 niet zeggen
dat daze gunstig is ten aanzien der O os*
tënrijkscl e en Duitsche machthebbers. Van
de aanteekeningen 'des Keizers is een
kwistig gebruik glemaakt; er blijkt uit
deze aanteekeningen dat de Keizer wel
de'glelijk invloed op den gang- van zlakein
heeft gehaddoch ook de- wijzie waaroip
deizlel kantteekeningen tzijin belicht, kan
ons niet behagen. Hier schijnt een soci
aal1 democraat bezig geweest te zijn. dj;e
Z|ch niet heeft kunnen opheffen tot het
hoo-ge standpunt van den objectieven
waarnemer.
Iets wat voor «en .sociaal-democraat
al heel moeilijk schijnt te zijn-
De aanteekeningen, door hem aangedikt
en onderstroept, doen denken aan. het
hekende spreekwoord: geef mij één regel
schrift van den vent, en ik zal u be
wijzen dat hij ©en dief is-
Hoe Kautsky het archief met de zware
zegels in handen kreeg?
Hij verhaalt 't zelf. Na. de revolutie
van 9 Nov- 1918 verzochten de volks
gemachtigden mij, als toegevoegd staats
secretaris aan. het departement v an buiten-
landsche zaken te komen- Ik stelde voor
in de eerste plaats de bescheiden over
het uitbreken van den oorlog uit te geven-
Dit werd mij toegestaan-
Toen in December mijn partijgenoofen
uit de regeering traden, nam ik ook ont
slag als toegevoegd secretaris, doch op
verzoek van Ebert bleef ik mede-uitgever
van de bescheiden omtrent den oorlog-
Door de uittreding van Quark, meerder
heidssocialist, werd ik alleen-uitgever.
En zoo kwam zijn boek uit met de
veelszins scherpe commentaren. A an toe-
F-'PIIIII ETON.
De Sast der £ondes
door
MARIE RURMESTER.
47) o—
Den volgenden dag, heel vroeg reeds,
begaf hij zich weer naar de stad- Om
twee uur "s middags stapte hij uit den
trein ien vroeg den weg naar „JachÜust".
Het. was een heerlijke herfstdag- De
do miné begon langzamerhand minder sn-ol
te loepen; de prachtige natuur rond hèm
bekoorde hem zoo zeer, dat hij voor het
oogenblik geheel vergat, waar hij sinds
gisterenavond onophoudelijk aan had moe
ten denken: Reimar Markwaid's vrouw?
Néén! Néén!
Toen. hij het bosch door had getoo-
pen, zag hij aan de andere zijde van de
weide, welke voor hem lag, een aardig
huis met een torentje-, en boven de met
ijzer beslagen deur een wapen in zand
steen. Dat moest „JachtluSt" zijn, daar
woonde zij dus!
Hij volgde het voetpad, dat langs de
weide liep, en ging naar de huisdeur,
die half open stond-
In de groote vestibule was een vrouw
bezig om een k .-I in grijs zeildoek te
naaien. Andere meubels, die op dezelfde
wijze verpakt waren, stonden tegen den
muur.
Vrouw Jens keek heel verschrikt op,
keningen, waarop wij niet van plan zijn,
zoo maar dadelijk ja en amen te zeggen-
En waarom niet?
De lezer heeft al genoeg, wanneer hij
de volgende verklaring leest:
HLH Is'1f1 i
„Ma'rx heeft geleeïaard, dat de loop
van de geschiedenis niet door afzon
derlijke personen en tostellingen wondt
bepaald, maar in laatsten aanleg door
de economische verhoudingen. Het ka
pitalisme in zijn hoogsten vorm, die
van het financieel© kapitaal, verwekt
oyetal het imperialisme, het streven
naar gewelddadige uitbreiding van het
gebied van den staat. Dit beheersebt
alle staten, zij' zijn alle oorlogszuchtig,
en daaruit is de wereldoorlog voort
gekomen. Niet afzonderlijke personen
en instellingen zijn schuldig, maar het
kapitalisme als geheel: dat moet men
dus bestrijden".
Iemand, die iets dergelijks, een on
waarheid van Marx, vooropstelt, kan geen
onpartijdig geschiedschrijver zijn.
W,a.t natuurlijk niet zeggen wil, dat e:r
nieit ook tastbare waarheden in Ka.uts-
ky's boek staan.
Zoo O'.a. dat de grootste fout is ge
weest de inlijving van den Elza-s; dat
Rusland aanvankelijk voor Duitsclilalnd
en dat Engeland evejneens steeds voor
den Tweebo-nd Duitschland en Oos
tenrijk is geweest. Maar dat Duitsch
land in 1878 door tegen Rusland 1e
kiezen, Rusland naar den Franschen kant
drong; en dat Engelalnd, welks belan
gen tegen die van Frankrijk in in
Nootid!-Afrika indruischten, door Duitsch
lands vlodtwapening ten slotte iti de
armen van Frankrijk gedreven werd. En
hier acht Kautsky Duitschland de schul
dige, omdat Duitschland niet, en Enge
land. wèl, als zijnde een eiland, een supre
matie ter zee noodig had, en ook noodig
had' zichzelf tegen Duitschland te ver
dedigen.
In deze opvatting proeft men de strek
king: eerst het eigen huis omver wroe
ten, en dan dat van den vijand des
vaderlands bouwen; want een revolulio-
nair-so-ciaiist mag t-och vooral geen va
derlandsliefde toonen.
Het is toch ©en onweierepreekbare waaft
beid, dat Engeland zijn vloot niet uit
zelfverdediging, maar uit concurrentie
zucht uitbreidde- Toegegeven, dat Duitsch -
land's machtsuitbreiding naijver wekte,
moest Duitschland zich daarvoor aan den
lagen kant houden?
Geen wo-ord van huïclie heeft deze so
cialist over voor dear vorst en de staats
lieden. die Duitschland zoo groot héb-
hen gömaakt; maar wied' werpt hij de
vernederden en vertreden en nog alle
smaad toe, die (en dat is veel!) eeu
socialist bijeengaren kan.
Het is gelijk een onzer bladen, de N- Prov-
Gron. Crt. 'tin beeld bracht: „De spade
van den n ij veren landman snijdt een worm
in tweeën. En nu ziet d© rooide vitter
njet den omgietogden akker, maar alleen1
de stuiptrekkende helften van den pier
en houdt deizie naar boven, ten bewijze
van de wréfedheid des l&ndmans."
toen hij in eens binnentrad en haastig
vroeg:, „Is juffrouw Andersen nog hier?"
„Ja, zij is boven zij is aan 't pak
ken!"
„Kunt u mij bij haar brengen, of mij
zeggen, waar ik haar vinden kan?"
Zij wilde het sterk gespannen zeildoek
liefst niet loslaten, en daarom vroeg zij
eerst: „Bent u -een kennis van haar?"
„Ja".
Nu meende zij, dat zij hem wel ver
trouwen kon en beschreef hem den weg:
„De trap en de laatste deur aan uw
linkerhand-
Hij liep de gemakkelijke breede trap
op en zag boven gekomen dadelijk, welke
de laatste der wit gelakte1 deuren was-
Vlug liep hij er heen en klopte aan.
Ingrid was bezig hare boeken in te
pakken 'maar een half uur- geleden
was de postbode gekomen en had haar
©en brief van bet eiland gebracht. Zij zat
nu op de nog geopende kist en las Rei-
rnars brief.
„Lieve Ingrid," schreef hij- „Eigenlijk
moest het een verrassing zijn, en ik wilde
.er je eerst niets van schrijven, maar op
dat gij goed zult begrijpen; dat gij rustig
alles wat je bijzonder lief is, kunt mee
brengen, wil ik je nu toch meededen,
dat er hier den geheelen zomer hard
gewerkt is. Ik heb aan den oostelijken
kant twee kamers laten aanbouwen. De
slaapkamer is daardoor grooter en er is
nog een. aardige kamer hij- Ook in d©
huiskamer is meer plaats, want de bed-
Tweede Kamer.
De veelbesproken kruisers.
Wat minister Bijleveld zooal slik
ken moet. De geest onder het
marine-personeel-
De Kamer verleende aan den heer Vis
ser van IJzendoorn het gevraagde ver
lof tot het houden van een interpellatie
over de tractaten van 1839-
De voorzitter deelde mede, dat de re-
geering de vragen alleen in comité-gene
raal wil beantwoorden.
De heer Visser van IJzendoorn (v--l.)
was daarmede tevreden. Spr. verklaarde
volledig vertrouwen te hebben in het bui-
tenlandsch beieid der regeering, inzonder
heid wat betreft de herziening van de
tractaten van 1839- Zijn optreden is uit
sluitend een gevolg van het verlangen,
dat de Kamer zal worden ingelicht.
Het comité-generaalwerd bepaald op
Maandagavond-
Het voorstel van den voorzitter om
de Indische begrooting na de oorlogsbe-
grootiug te behandelen, werd aangenomen
met 55 tegen 4 stemmen-
De beraadslaging ovér de begrooting
van marine werd daarop voortgezet-
Zeven sprekers hebben zich wser laten
hooren en voor hedenstonden er nog
een paar op de lijst
- Met dat al was er weinig teekening
in het debat- Een nadere verklaring van
minister Bijleveld zal eerst het noodige
licht verschaffen.
Hij beeft voorshands heel wat felle kri
tiek moeten aanhooren.
Ben voorbeeldStaalman ziet geen goed
haar aan dezen „nautischen burger", die,
schoon anti-revolutionair, het revolutionair
karakter en optreden van het vlootpei"-
soneel verdoezelt; die „Het Anker" aan
boord toelaat en goede betrekkingen
onderhoudt met den Bond van Minder
Marinepersoneel, die meer dan iets of
iemand anders beeft bijgedragen tot lvet
verloop der Marine-
Daarentegen hebben bijv. Oud en Hu-
genholtz erkend, dat de minister méér
dan een zijner voorgangers voor het per
soneel hoeft gedaan, ook in de verbete
ring van den geneeskundigen dienst.
Het personeel waardeert dat ook wel;
van oen revolutiegeest op de vloot kan
men, naar Oud meent, dan ook mi-et meer
spreken, al zijn er enkele vrienden van
den heer Wijnkoop, als Brands teder en
consorten, die zoo gauw mogelijk moeten
worden verwijderd-
Dhr. v. d. Voort van Zijp scheen ech
ter minder gerust, ca klaagde vooral over
gebrek aan voldoende m&nnan voor de
geschutvoering.
Dezelfde spreker en Duymaer van
twist pleitten krachtig voor behoud der
kruisers. We hebben ze noodig, zei laatst
genoemde, als verkenningsmateriaal, dat
ook voor e.en vloot van klein materieel
onmisbaar is, en waarvoor vliegtuigen
geen dienst kunnen doen; we hebben ze
noodig, zeide de heer Van der Voort van
Zijp, om het verder verlóóp van het per
soneel in een uitzichtloózen dienst te
voorkomen, om den goeden geest bij de
officieren zoo ©enigszins mogelijk te be
houden. En dus niet als moederschip voor
onderzeeërs of vliegtuigen, maar als krui
sers, waarvoor ze gebouwd zijn.
steden zijn uitgebroken- Ik weet, dat gij
daar niets van hield- Ik heb den ge-vel
laten optrekken, en de kamer met de
alcoof, die daardoor boven is gekomen,
kan dan de onderwijzer krijgen, welke wij
't volgende jaar toch voor de kinderen
moeten nemen-
De metselaars en timmerlui zijn de vo
rige week klaar gekomen- De schilder is
er nu nog maar alleen- Jurgen maakt
een nieuw hek, want de tuin is ook
zooveel mogelijk vergroot, daar gij im
mers graag vrachten en groenten woudt
kweeken-
Gisteren zijn de geboden voor de eerste
maal afgekondigd- Als gij komt, lieve In
grid, is alles gereed; het geheel© huis
verheugt zich op je komst. Wees niet
bang, dat gij hier geestelijke koude moet
lijden; wij zullen je allen met liefde om
ringen Sara heeft mij al weken geleden
gevraagd, wat zij je heden schrijft- Gij
kent haar en zult zeker weten wat het
beste is- Ik Iaat het geheel aan je over.."
Ingrid liet den brief uit hare handen
vallen en keek peinzend voor zich uit
Zij las uit dezen, zeer nuchter klinkenden
brief, juist ómdat zij Reimar nu zeer
goed kende, de hartelijkheid, welke al
zijn doen en laten liad geleid- Zij was
blijde over hetgeen hij haar schreef. De
beknoptheid van Reimars huis had haar
nooit bevallen- Zij stelde zich voor, hoe
't nu zijn zou len dacht aan 't eiland
en zijne bewoners met die stille kalmte,
welke het haar gelukt was in al haar
Het antwoord aan de Entente.
De „Berliner Ztg." verneemt, dat het
antwoord, van de1 Duitsche regeering aan
de enlente, het volgende zal bevatten
De- Duitsche regeering is van meening,
dat het zwaartepunt valt op de eerste
nota., ito welke behandeld wondt de kwes
tie van hei tol zinken brengen van de
Duitsche vloot te Scapa Flow. Zij begroet
de meening van Giemenceau, die blijk
geeft, dat ook hij klaarheid wenscht om
trent lhc-t terugzenden der krijgsgevange
nen, hetgeen, naar het de Duitsche re-
geering voorkomt, thans alleen nog af
hankelijk is van hel overhandigen van.
bet ratificatieprotocol-
De Duitsche regeering laat haar eisch
tot het door een scheidsgerecht uitspraak
doen in de Scapa Flowkwestio vallen,
daar zij beseft, dat op inwilliging van
dezen eisch niet valt te rekenen.
Verder zal de Duitsche regeering er
op wijzen, dat het haar nog niet mogelijk
is het protocol te onderteekenen, wanneer
ten .opzichte van het afstaan van 400.0110
ton (lekwerken aan dezen eisch wordt
vastgehouden. De "Duitsche regeering is
z'eer sceptisch gezind ten opzichte van
latere wijzigingen. Het ligt in bei voor
nemen een lijst op te maken van de Duit
sche havenwerken, welke te Parijs door
deskundigen zal worden toegelicht.
Do Duitsche regeering is vol goeden
wil ,oin Lot Overeenstemming te komen'en
is bereid schadeloosstelling te geven,
welke echter niet den dood van hef eco
nomische leven in 'Duitschland tengevolge
mag hebben. Het schijnt haar toe, diat
het met eenigen goeden wil mogelijk 'Is,
binnen weinige dagen tot een oplossing
te komen.
Ten slotte zat de Duitsche regeering
in Parijs de vraag doen stellen, welke
uillegging gegeven moet wonden aan (je
mededeeling, dat de Vredestoestand na
het overleggen v<a,n hel ratific.atiep'roto-
co-1 zal leinigkeeren.
Korte berichten.
Te Parijs heerseht algemeen de op-
vatting, dat Ctemenoeau president van!
de Franse!:© republiek za! worden, wan,
neer hij dat wenscht.
In de haven van Antwerpen is de
arbeid op normale wijziei horvat.
Hoofddoel van Cleimieincen.u's bezloek
aan Londen is een gedachtenwissieiling
over de Oosbersche kwestie, met name
het lot. van Konstantinopol.
Volgens berichten uit Milaan hééft
de vOieieniging van Indust ieelen aldaar,
met ingang van Maandag 15 December
den 10 uren arbeidsdag weder ingevoerd'.
Men meldt uit Agram: Het ministerie
van oorlog te Belgrado maakt heleend,
dat liet geheide- eerste en vierde leger
korps zich in opmars-eb bevinden tegen
Dalmatië cn Albanië.
De politie te' Weenen heeft in den
Hofburg, het voormalige paleis van den
keizer, een speelbank' ontdekt, die daar
door een toonoelspealstor was opgericht.
-v In Engeland zal men ditmaal', zij
het dan met haast geen boter o-p het
brood, eens lextra Kerstmis vieren. De
denken te brengen. Er wachtte haar daar
een schoone taak, en daarop verheugde
zij zich.
Zij las Reimar's brief uit en. zocht in
de enveloppe naar het briefje van Sara-
Een geel stuk papier met scbeeve potlood-
lijmen haalde zij te voorschijn- Sara schreef
zeker hoogstens eens per jaar een brief-
„Ik heb liet mijnheer ook al gezegd
dat hij er niets tegen heeft. Ik bedoel
dat ik hier blijf als dienstbode- Ik hen
hier nu al acht. jaren bij mekaar, en kan
er niet aan denken om weg te moeten-
Als juffrouw Andersen 't goed vindt-
Dan hoeft hij nooit meer een meid te
zoeken zoo lang ik leef. Die zijn toch altijd
slordig en willen niet langer dan twee
jaren blijven- En het toon is mij goed.
Met groeten.
SARA MICHELSEN-
UW
Ingrid lachte toen ziiji dit had gelezen.
Maar 'twas toch ook wel pleizierg, want
het was haar volstrekt niet onverschillig
wie -baar daar in 't vervolg ter z,ijlde stond.
En Sara was verstandig; zij! zou zich
vanzelf in de veranderde omstandigheden
Weten ij© schikken. Want Ingrid wilde
niet slechts een moeder voor de klein
tjes zijn. maar ook do vrouw des huizes,
en alle werk do-en. Zij! wilde haar taak
zoo- volmaakt mogelijk volbrengen. Met
Gods hulp!
De deur werd geopend en Erik Winde-
löv trad binnen.
Zijn komst verraste haai" dermate, dat
meeste groote winkels te Londen sluiten
Woensdag 24, Donderdag 25, Vrijdag 26
en Zaterdag 27 D' -ce-mber.
Volgens berichten uit Reval hébben
de bolsjewiki plotseling hun offensief te
gen Narwa- hervat. Zij trokken de; Na.rowa
over, maar zijn met zware verliezen terug-!
geworpen.
De vredesconferentie zal een paar
dagen rust nemen uit hoofde, van Cle«
menceau's vertrek naar Londen ein Pi-
chon's ongesteldheid.
Te Londen is een telegram uit Port
Darwin ontvangen, dat kapitein Rosa
Smith aldaar met zijn Vickers Vimy ma-
chine is aangekomen, en dat alles aar»
boord wel is. Smith heeft dus den door
deAustralische reigeering uitgeloofden
prijs van 10.000 pond gewonnen.
Te Innsbruck hebben nieuwe uit
spattingen en hongeroproeren plaats ge
had. De Italianen verdeelden levensmid
delen. Ook in Hall-in hadden demonstra
ties plaats.
Te Wyzotschau nabij Praag he ft
een treinbotsing plaats gehad. 5 wagons
werden vernield. 50 personen werden ge
dood en 70 gewonde
Uit Washington wordt aan dei Chi
cago Tribune gemeld, dat de Amerikaan-
sche Senaat waarschijnlijk niet voor het
einde der Kcrstvaeanlie een besluit over
het Vredesverdrag zal nemen. Dit zal on
geveer 5 Januari zijn.
De arbeiders in de Fransche kolen
mijnen hebben besloten den 16 Februari
een algemeene staking te procJameeren.
als hun eischen tot verhooging der too
nen niet ingewilligd worden. De inwilli
ging hiervan zou een jaarlijksche ver
hooging van 21 millioen francs bete©-
konen.
Naar de „Soir" meldt, zijn de to-1
'bidders van talrijke kolenmijnen in fl|e
Rorinage en vim verscheiden© mijnen te
Charleroi in staking gegaan. Hun cascte
is loonsverhooging.
Bavid, de Engelsche onderstaats-1
secretaris van binnenlandse he -zaken, zieiide
in het Lagerhuis:
De regeering weet. dat sommige perso
nen propaganda maken voor afschaffing
van het parlement en de inrichting van
een Russisch sowjet stelsel- Sommi
gen maken van hun werkzaamheden
■geen geheim. Sommige propagandisten 'ziijii
van buitenlandschen oorsprong. In eern'
geval kwam dit geld voor' propagandai
uit het buitenland, in andere gevallen
bestaat verdenking -dat dit 'het geval waS'.
De sommen waren echter niet groot.
in 1920 zat in Zwitserland een We-
reldpostconfenentie gehouden worden,
waarop o.a. de kwestie van verhooging
van hot internationaal briiovenipori Behan
deld zal worden.
b'ij het spoorwegongeluk hij Ctela-
kovic op den lijn NysaPraag 'rijn 4
dooden, 45 zwaar en 57 licht geiwonden
vastgesteld. Het onderzoek heeft ge'eid
tot de arrestatie van den assistent Schali
er, dia ide voornaamste' schuld aan de
treinbotsing moet hebben. De minister
voor spoorwegen, Franke; zal heden in
de nationale vergadering te Praag ophel
dering over do catastrophe geven.
zij eerst werkelijk meende, daf zij: droom
de». Maar hij 'trad op haar toe, en stak'
haar zijn hand toe, en zij hoorde zijn
steunGoeden dag, Ingrid!"
Langzaam stond zij! van haar hardein
zetel op en vroeg op een toon, waarin
haar gjróóte verbazing doorklonk„Jij
hier? Waarom? Nu?"
„Door je laatsten brief, Ingrid!"
„En
„Om dat, wat je mijt'schreef, te ver
hinderen".
„Dat is niet meer mogelijk!"
Zij (rad ietwat achteruit. Op haar ge
laat was nog altijd niets dan verbazing
t© lezen.
„Ingrid; is het waar? Zul je over drie
weken Red mar Markward's vrouw zijn
„Ja 1 1
„Hoe kunt ge daf doen, Ingrid!"
Zijl zuchtte diep. Zij had niet gedacht
dat ook dit uur nog 'zioui moeiten doorstre
den woirdon. Als z|iji 't vermoed had, zou
'zou zij 'tontloopen hebben. Maar nu zag
zlij "t heun aan, dat hij met verkeerde
veronderstellingen kwam. En daarom ant
woordde zlij' rustig: „Zie ik er misschien
uit, ais een gelukkige bruid?"
Hij keek haar aan. Zij scheen hem
grooter toe dan vroeger, doch dat kwam
zeken." door haar rouw'kleading. Haar be
wegingen walen rustiger, en i. -ar heel©
optreden bezadigder dan vijf jaar vroe
ger. Maar van een stralend geluk ziag
hij niets.
(Slot volgt.