50 Donderdag 4 December 1919 84e «laargang Statsn-OensraaL FÊUlUETÖÏt. Oe last clef zonde» PANORAMA. Uitgave van He Naamh Vena. LUCTOR ET EMERGO. gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes LANGE VORSTSTRAAT 219 (Telefoon No. 11). Bureau te Middelburg: FIRMA F. P. DHUIJ L. BURG. Drukkers: Oosteirbaan Le Cointre, Goes. De Zeeuw VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs: Pelr 3 maanden fr. pi. post 2^ Losse nummers f O.T)» Prijs der Advertentiën: 14 'regels f 0.80, iedere pegel meer 20 et. Verhoogd met een tijdelrjken oorlogstoestag van 20 piet. 3 maal 'wordt 2 maal "berekend. Bij abonnement voordëelige voorwaarde#. Bewijsnummers 5 cent. Tweede Kamer. Landbouwbelangen. Subsi dié Kon. Ned. Landbouwco'mité. Stulbsidie dramatische kunst door Lobman gered. De ad- vocatenstand. Wij willen eerst nog een en ander aan stippen uit de Dinsdagavondvergadering, in welke „landbouw" aan de orde was- Over de mijnpolitiek zullen we niets zeggen lig de afd- Landbouw verzetten enkele leden zich tegen een post van f 6000 voor leen adviseur voor de Visscherij-aange legenheden. Het is noodig, dat er leiding komt, gaf Prof- Visser van IJzendoom toe, maar de main .die deze geven zal, moet niet wezen een adviseur. De Mi nister stond niet op den naam, als hij den man maar kreeg dien hij noodig heeft om de verlangde leiding te geven. De Kamer gaf den Minister den man en het geld. Een amendement-Rutgers c-s. om de aangevraagde subsidie van f7500 voor het Kon. Ned. Landbouw-comité te schrap pen, op grond 'dat dit comité in 1915 ien 1916 meer dan 6 ton verdiende aan varkens-uitvoer, lokte een verontwaardig- "de speech van den heer Van Rappard uit, die echter niet aantoonde dat het, bij de welgevuldheid zijner kas, het Rijks subsidie onmogelijk missen kan. De Minister was van gevoelen, dat het subsidie moest blijven gehandhaafd zoo lang de Regeering adviezen blijft vragen aan het comité- Wil men den bouw niet verbreken, dan moet het subsidie behou den blijven. Nu, die vergadering van gisteren. Besloten werd vandaag te, bieslissietn; ovter een verzioiek van Rraat om1 'vragien te mogen stelen oyer het ontstaan vani de staking van de Rotterdamschei Traan- ■wiegmaatschappij op de Z. H. en Zeeuw se he eilanden. C Aan die orde1 was daarop de stetalming over den memoriepost van Hoofdstuk 5, om een subsidie hei verlleenien aan de 'dramatische kunst. Dezlei post werd aangenomen met 42 >S'tel (ru gae n voor en 41 teigein. Tegen stemden de anti-revolt, chr.-hist. behalve de heer Lohman, de Communis ten en de Katholieken Kooien, v. Vuiu- ren, Kolkman, Arts, Reijmer, Swanfei, Bou- gafertis en vr. d. Bilt, de soc.-dëm. Du.ys, Albania, Troelstra, v. d. Tempel, v. d. W.aierden, Kteerekoper, Helsdingen, Rugga en Zadelhoff, benevens de 'heer A. P. Staal'man en v. d. Laar. Er waren dus tegenstemmers onder alle groepen. Van een gro.ote triomf kan eigenlijk piet ge sproten worden. Wij willen niu slechts den wensch uitspreken, dat slechts goede -ien edele kunst steun ontvauge. De begroeiing voor hoofdstuk 5A, on- dieTwijs, kunsten en wfetensc happien, werd hierna met twee stemmen, die der com munisten te'gen, aangenomen Voortgegaan werd met dei behandeling! van Jret wetsontwerp tot wijziging der Hoogfer Onderwijswet Zooals men weet, was del kweistie der Bevoegdheden en titels van den jurist nog aanhangig gebleven in eiem paiair iameq1- diem'enten (van Rutgers, Bioiumer enDres- seïhuys), waarnaast Kooien eiein nieuw amendement plaatste', bedoelende den ba- staanden toestand, waarbij juristen kun- wum—jggmaw—«vwcMrarrt—a— II m i wui-n door nen promo veere'n op „Stellingen" te hand haven Mr Kooien echter bleef ondanks alle protesten zijn amendement handhaven1, van meening, dat men idem stand van advocaat naar beneden haalt, indien men voor hem den doctorstitel' overbodig acht Rutgers, Beumer en DreBselhuys waren; het mtet dezlel opvattingen zoo' eens, dat. zie hun amlendeimieinten ten behoev® van het voorste I-Kooien introkken Geien won der dat zich bijna de gehPele Kamer daarvoor verklaarde; er zitten nu een maal' vel© juristen in onze Kamer. Met 71 tegen 8 stemmen werd het amende ment-Kooien aangenomen, hetgeen na bet verziet van den minister een nog al merk waardige beslissing mag heeten. E(r is nog lang en breed oveir idei finan- cië'ele voorwaarden gelsproken, uit welke besprekingen dei vrees voor concurrentie tusschen openbaar en bij'ziooder onderwijs bij enkele „vrijzinniger heeren telkens weer blefek. Een tweetal voorstellein van ©enige bte teehenis mogeh nog worden vermeld. Oud verkreeg die' toeizlegging dat zij, die voor Staatsinrichting werken en zich' nu den weg tot promotie zouden afgesloten zien alsnog in de> gelegenheid Izullen worden (gesteld hun studie tei bekronen. Hebzieifdei poogde. K. ter Laan te verkrijgen (voor de bezitters der moderne taalaoten Bj., 'die, nu de kans geopelad is om dr. in; fde raoiderne talfein te worden, zich zelf daarvan uitgesloten zien, omdat zij' geienl doctoraal examlen hebben gedaan. Juist op dezien grond bestreed de Minister dit demdteield, als VTeleimld aan de H. O.-wet. [Het 'ziou in de wet invwefen het nieuwe beginsel, dat ook ;z|ouiden kunnfem docto reeren 'zlij, idiei nog nooit «enig Academisch examen hebben afgelegd. Begint (men daaraan, dan mag' men, betoogde dei Mi nister, de bezitters; der aoten Kf IJ tot VI (hoogerie wiskupde) zieker niet Uitslui ten. Wanneer bet er eenmaal toe komt, f om 'de Bi-acte Academisch af tel neimeni, izial de zaak ier anders voor stajan; nu meende del Minister het amendement te moeten afwijizen. Zeeuwsche Stemman. IXCC. Als ik! lees, wat de gïoote pers ons brengt over de arbeidsoonferentie in de Vereen. Staten, dan kan ik de gedachte niet onderdrukken, dat men bezig, is Jachter de feiten aan te ioopien. Men praat er over den 8-urigen werkdag' en straks is hier bijna nie mand mieer, ,'diie langer' dan 480 mi nuten per dag' in fabriek en werkplaats toeft. Vrouwenarbeid de Ned. wetgever heeft ook "dit chapiter al lang bé- studeerd ien voor de practijk ingrij- pende maatregelen .getroffen, i Ongezonde arbeid onze duikeirs i worden sedert vele jaren door de wet j beschermd. Kinderarbeid is al tot het uiterste niet overdrijvenin elk geval tot .'geringe proporties teruggebracht. En zooi kan ik doorgaan. Staken? 'tIs waar, deze liefhebbe rij) is nog. aan de orde van dein dag, maar ook dit zal „verkeeren". 'k Lais ©en niet onvermakelijk, schoon treurig geval uit België. Tusschen dei .slechtst betaalde be- MARIE BURMESTER. 43) o- D© zieke leunde nu weer achterover, •en zeide nog slechts: „Maar het beste is toch nog wiel: een goede trouwe man, Ingrid!" „Ja, moeder, dat geloof ik graagI" f Nu begreep de moeder, waarom hare dochter niet wilde huwen. Wat zou dat kunnen zijn? Geheel onvoorwaardelijk be zat zij lngrid's Vertrouwen duS' toch niet De guiei ma,and Maart kwam en daar mede de tijd dat die oude en zlwakkje mengche'n sterven. Ook meivrouw Ander sen overleed in die maand en lugrid stond nu alleen op de wereld. Een neef van haar vader, de gemeentel ontvanger Andiersen uit Haideirslteben, en Reimar Markward waren de eenige fa milieleden van al' degenen, welke op dan begrafenisdag bij haar waren. De vrouw vanjeen boschwach'ter, welke de overlieden© in vroegere dagen veial vriendelijkheid had bewezien. deed in de keuten wat gedaan moest worden dienden der regeering, zoo. schreef het Belgische orgaan „De Schelde" be- hooren 'de boden, loopers, huisbewaar ders, enz. 'van bet gerechtshof. Die worden eigenlijk nog minder betaald dan kuis ch vrouwen. Van duurtetoeslag of vergoeding is voor die lieden geen sprake Ze .hebben dan ook, omdat geen „reklamaties" hielpen, Oen nieuw mid del toegepast: ze hebben geweigerd niet van te werken, dat middel is te banaal maar van hun loon te aanvaarden. Zoolang het niet verbe terd is. Intusschen gaan zij voort hun ambt gewetensvol te vervuilen. 1 't Middel is origineel. Daarom reeds verdient het te gelukken, onafgezien van het feit dat de loonen beneden peil zijn. Hierin ligt feeds dè profetie, dat het staken eerlang tot het verleden zal behooren. Erg gerust ben ik er anders niet op', als niet de geest der arbeiders anders wordt, als niet de Geeist Gods de arbeidsvreugde weer te voorschijn roept. Mien kan daar1 in Amerika mooi pra ten, idoich hier ontwikkelen z,ic|i de toe standen in filmtempo'. En in een rich ting', die hij afde voordeélen, wélke ze biedt, vooral met het oog op het lot van millioenen arbeiders, voor de geestelijke werkers, de arbeiders met het hoofd, bedenkelijk wordt. Een illustratie? Hier is er een. Een dagblad bevatte dezer dagen de volgende 'advertentie: „Een bekwaam 'timmerman vraagt voor .afleiding, hern passende bezig heden. Brieven, enz^ Een lezer 'schreef toen, dat het hem een lief 'ding waard was een bekwaam timmerman te 'zijn, die voor afleiding passende bezigheden zoekt. En hij vroeg of men zou denken dat er ge reflecteerd zou worden, als hij' de vo lende advertentie eens plaatste „Directeur ©ener Naamlooze Ven nootschap, vrij hebbende van 12 'u. 's nachts tot 9 u. v.m., zoekt bijver dienste (zware lichamelijke of geeste lijke arbeid niet uitgesloten) ten einde aan zijn belastingplichten te kunnen voldoen. Br. fr. 'letter Een kern vair waarheid in dit hu moristisch gestelde geval is gemakke lijk vast te stellen. De zegeningen van sociale hervormingen dalen echter niet alleen neer op' de timmerlieden Werkster: Ja, mevrouw, ik heb nog een dochtertje van 13 jaar. MevrouwKan (die mij' niet wat hel pen. Werkster: Neen mevrouw, die dient reeds. Mevrouw: O, j,a? Bij wie? Werkster: Bij juffr. Antje. Mevrouw: Juffr. Antje? Wie is dat? Werkster: Dat is de juf die het urinoir schoon houdt en mij'n doch tertje eet ien drinkt biefstuk en melk en heeft het er best, idus ik' doe ze er niet vandaan. MevrouwWat Werkster: Ja, mjevrouw, haar man vërdient f57.per week en zij' f 17. mtet duurtetoeslaghaar dochter gaat uit werkten en verdient 25 cent per uur plus volle kóst en Mevrouw gaat naar binnen De gemeente-ontvanger liep p-einztend in 'de kamer op en nie-eor. Reimar Mark ward zat stil bij het raam en Ingrild scheen het koud te hebben; 'zij za;t vliaifc bij de kachel'. Vrouw Jensen kw,ajni binnen met brood en koffie'. t „U moet. toch wat feiten, juffrouw", zieidiei zij. „'tW,as zieker koud op hat kerkhof ejn ik geloof dat u, heidien nog niets heibt gebruikt!" i Ingrid schonk 'de koffie in en vroeg de twee heeren of zij aan tafel wilderi komen. i „Hoe Haat gaat uw trein, oom'?" „Over .anderhalf u.ur, kind." Hij tastte toe ten liet het ziich goed smaken. „Het spijt mijl zoo dat het mot mijln wierk niet gaat, want ik zou gaarne nog eeD( 1 dag hij je zijn gebleven. Het verheugt me daarom zteier 'dat mijnheer Markwaxid tijd heelt tot morgen." f j Hij schoof zijn kopje nog elens biji, fetti nam nog een broodje. „Ik zou nu nog heel in 'tkort miet jie( walen bespreken, hoe alles nu gaan moet. Wij kunnien het dan later uitvoia!- rigier per .briief doen. Gij zijit nog !te jong om hier atleten te blijven wonen]. Daarom stollen mijn vrouw en ik jeivoior, voorloopig bij ons te komen en ons huis aj's je tehuis te bieiscbouwen." Ingrid legdei hare h,and op diiel vaiï baren oom en keieik hem dankbaar aan, „Dank u oom. Het is heel' hartelijk v,an u. Maar wat zlou ik dan moeten uitvoeren,?" Die heier Andersen had geen kinderen. „Nu„ daar vinden wij wel waf op. Je zioudt kunnen beginnen met wat rust en ontspanning te nfeinlein en dan hij keek baar even liefdevol aan en Iz'ag hoe jong en hoe miooi zlij was „wij hebben een .aardige kring van vrienden, misschieni, Zij glimlachte'. f „Zou het u wel' gelulckfen mij beizlotgd te krijgen diat bedoelt ui zieker, oom?" „Och ja,, waarom zou ik het niet zteig- gen. 'Of heleft dei faimiTi© van 1 kasteel soms iets getechiteviein,?" „Zij zijn kort geleden naar Men'tone gjegaan, Vanmorgfen heb ik pas- de/ eer- ste brieven van hen gekregen. Zij schre^ ven dat dit huis nu verder ook mijh tehuis zou zijn, en wat ik verder wenischte of begeerde^ moest ik hen maar Keggen 1" „Zoo zloo! Ja Zij waren altijd bij'zlonder hartelijk I" t „Zekeir, oom. Ik z,al hen schrijven dat ik gaarne van hun aanbod waf de wo ning betreft, voor een paar maanden ge bruik zal' maken. In dien tijd zal ik wat uitrusten en rustig alles regelen." „Wat ben je dan van plan, kind?" „Mag ik dat voorloopig' nog voor mij Zou men in Washington niet ach ter de feiten aan loopen Ik vraag maar KEEfeVVAN DER MEER. November 1919. Bij' al de zorgen en nooden, 'dj© ons omringen, in duren tijd en hon gersnood, beleefden we ditmaal No vember meer als Wintermaand, dan als Slachtmaand. Kuip 'en ton bleef in menige woning ledig1, ien de voorraad brandstof, zoo uiterst krap toegemeten, moest op, zorgwekkende wijze aangesproken worden. Sneeuw ©n vorst, donkerheid1 jen koude omringden ons dag op dag. November telt onder zijln dertig1 da gen één historische dag, uit den Ka tholieken tijd op: onzen tijd overgegaan. Het is de elf die dagi der maand, aan St. Maarten gewijd, in Zeeland nog steeds onderscheiden 'van andere da.- gen. Dan wisselt het dienstpersoneel op de hofsteden ien gaat naar de stad. Dan wend ioudtijds het werk pp! den akker gerekend iafgedaan te zijn, en dan werd het vee gestald. Maar deze elfde November ver- ras'tte iden landbouwer met een deel van den aardappeloogst nog in den grond, Met haast moest het laatste fruit geplukt worden. Suikerbieten en mangels moesten wachten tot betere tijden, en het vee had reeds den war men 'stal tot wijkplaats tegen idte onge wone koude. November was ditmaal een winter maand bij; uitnemendheid. November was ook een maand van herinneringen. Het was in November 1917 dat het meest autocratisch bestuurde rijk van Europa herschapen werd in een so cialistische republiek, waar nu sinds I twee jaren lang de kar der bolsjewie ken bet woord is1 van Lloyd Georgte i wondt getrokken door plundering j en terrorisme. Scheen het of in Octo- j ber het einde van dit schrikbewind I nabij was, in November won het roode j leger in kracht en beteekenis, en de- zelf de Engels che Minister, dien we zoo- even noemden, voorspelde het Engel- scbe Lagerhuis een langdurige en bloc- dig© strijd 'in Rusland. Het was in November 1918 dat heit Keizerrijk Duitschland ineen zonk en het Keizerrijk Oostenrijk meteen. D'e oudste vorstenhuizen van Europa ver loren kroon en troon, de Romanow's1, de Hohenzo'llem's -en de Habsburg's werden ballingen of werden om' het leven gebracht, en hun land viel de re publikeinen in handen. Het was "op den historiscben elfden November 1918, aan St. Martinus ge wijd, dat 's morgens elf uur de wa pen stilstand werd geiteekend', die een. eind maakte 'aan den grooten oorlog. Dat oo'genblik vierde Engeland op in drukwekkend© wijze, idoor op hoog be vel, alle leven, twee minuten lang te doen stilstaan. Indrukwekkend voorzeker. Denkt u het leven, alle leven op een druk uu|r, een ©ogenblik stilstaand. Geen spoortrein die dreunt., géén i auto of motorfiets die puft, geen zlelif houden, o-om? Ik zal hfet later zfeg- gen!" Toen dacht hij btelslist, 'dat zlij in stilte! verloofd was en stond goed geluimd op. „ZooiaiHs je wilt. En je weet hef nu, je bent ons altijd welkom. Maar get heel alleen kun je hier toch niet wonen, Diat daden moeder en ik ook niet'. Ziet 'u daar dat huisje naast den stalt'? Daar woont Jens. En zijn vrouw zlal! hier nu voortaan hehieden sl&pen!" „Zoo, dus dian is alles in ordlel en kan ik rustig vertrekken. Maar schrijf ons eens spoedig ©n wordt hier nu, maar niet melancholiek!" „Neen, oom, maakt u, izich maar niet beBorgd!" f Zij bracht Item to>t ,aan het hek eni keek hem na totdat hij om den hoek van d.en weg verdween. Daarna keerde zlij langzaam naar huia terug. Vrouw Jens kwam Ingrid tegemoet en deelde haar fluisterend mee, dat zlij in haar eigen huis even moeist kijken hoe 'ter mfeei 'stond. Zij, z,ou heiel' spoedig feragkfeierem. Dte oude, met ijzer beslap gen deiur viel 'dreunend aph ter h.aar in 'tslbt. In den heiginne vond Ingrid het pijtoc Hijk alleen jSe zlijn met den man, door wien zlij lrerinnerd werd aan alles wat het Delven haar aan lasten en veroofmoe- stoomboot die blaast, geen fabriek! 'die fluit, geen machine die gonst, geen. voertuig dat belt, geen paard dat trapt en geen mensohenmassa die zich be weegt. En dat in, de Engelsche milli- oenen-stedien, w,aar het moderne le ven met zooveel gedruisch allen om ringt Due stilstand moest voor 'n oqgenblik plechtig en indrukwekkend herinneren dat de vrede komt. Ach, ware het zooi Maar November was niet alleen een wintermaand, en een herinnermgs- maamd, maar ook een rcvolutie-maand en een maand van hongersnood. Niet alleen dat de verkiezingen in Frankrijk en Relgië ten Italië en Zwit- seilanid ons door het toenemenid1 aan tal socialistische vertegenwoordigers, kwamen herinneren, dat we voort gaan op den weg der revolutie. NieL alleen de scherpe strijd tusschen het roode en het witte leger in Rusland, maar ook de werkstakingen overal, zelfs in 't welvarende Noord-Amerika, brachten onrust en woelingen, ternau wernood door legermacht te bedwin gen. En De Zeeuw heeft ter gelegener tijd herhaaldelijk berichten gebracht van het lijden en den nood in Rusland', Oostenrijk en Hongarije', en waar niet? Brandpunten van dien nood zijn de steden aan de Newa en aan den Do- nau. En als die rampvolle tijdingen u niet hebben bereikt, dan zullen, zon der dat dit overzicht ze' behoeft (te herhalen, de collecten die omgaan in onze straten en de bussen die ,ons fepreseriteend worden, wel iedereen uidelijk maken, dat, onder mieenderen, de vro'olijkste hoofdstad van Europ'a thans gewonden is een stad van klagen en weenen. 1 fs ''t wonder, 'dat steimhien opgaan, nu lang gesmoord, die zeggende vo rige dagen wanen ons beter dan deze toen was er vrede in onze paleizen en welvaart in onze woningen, zich meer en "meer doen hooren. Dat men in Duitschland de stem: verheft voor de monarchie en voor den Keizer? Maar wie wensoht vorsten-eer of koninklijke hoogheid, als hem een zwaard aan 'een haar boven het hoofd hanglt? Zou bet de hedendaags che vorsten in Europa niet vergaan als Abimelech in de dagen van Israël's Richter en „De boomen gingen eens benen om -een Koning over zich te zalven, ;en zij zeiden tot den olijfboom1: Weest gij' koning over ons. Maar de olijfboonnen zeide tot henzoude ik mijn vettigheidl verlaten, die God en de menscheni in- mij prijzen, en zoude ik henen- gaan óm te zweven over die boomen Toen zeiden de boomen tot den vij- geboom: Kom gijl, wees Koning oven ons. Maar die vifgeboom zeide tot hen: Zou ik' 'mij'n zoetigheid en mijne goede vrucht verlaten, en koude ik benen- faan om te zweven over die boomen? 'oen zei-dien 'de boomen tot den wijn stok: Kom 'gijl, wees koning over ons. Maar de wijnstok' zeide tot hen: zou de ik mijn most verlaten, die God en menscnen vroolijfe maakt, en zoude ik hieniengaan om! te zweven over de boomen?" Zou Joiham's gelijkenis, ons be- gltlT'l II I III I I II I'll l'HH'l I IMI'll"II I <1— I k.'U.UBMJ.MOm'V««tm digingien gdbraicht baid. Maar het had dit goedla, 'dat zlij zich tegenover hem geenl geweld behoefdie aian te doen; want hij zou zelve weten, dat er geen brug te leggen was over datgene wat. scheidend tusschen hen stond, zelfs niet die van 'een aüedaagsch gesprek- Zelfs als hij heiden nog w;as vertrok ken, dan zou, hij nog niet eens tot aan' t strand iz'ijn igekomien. Moirgtem hefel in de vroegte zlou hij verfcrolcken en daar- medie ziou dan lue.t laatste verdwijhenj, .wat haar nog tastbaar aan het verteden kon herinneren. Zij voelde 'zlioh verlicht door idieztei gedachte, en leunde vermoeiii(l en uitgeput dooi* alle® wat dei laatste) diagen haar gebracht hadden, teigfen de leunin'g vian de canapé. Reimar stond plotseling op en gjnjg tegenover haar zitten. Zij zag aan Zijn geizidht dat hij oveir haar iets bijzonders', iets ,gewichtig|s te zleggen had. Zijn doup kerte! oogen schenen bijna zwart, en zlijn 'gehtetellei gelaat trill e. Zij deed haar best om zoo onverschil lig moge-lijk te schijnen, en aian, harec oogen dei meest vi&rbaasde uitdrukkinjg te geven, waiaitoe 'zij in staat was. Zij merkte zeer good met hoeveel moeite hij ziooht naar- woorden, maar kwam hem niet tejgeanoeit. i (Wordt vervolgd.^

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1919 | | pagina 1