llddelburg
So
Zaterdag SI» November k
4e Jaargang
IS en ERF
wame Smid,
ïl
DË ZËKUW
TWEEDE BLAD.
Buitftipaftd.
BinwSand.
Eerste Blad.
kan de eischen
iderl. Rijksland-
tations geste d.
te pachten
inschrijving
)ij inschrijving
|a te koop^4
ikersjbediende,
link Werkmeisje.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
Staten Generaal.
U
lag
ndsche Biggen,
Koopmau, Oost
ig. 25 Nov. 1919:
jemeten 35 Roed.)
and ton.
-Souburg, naast de
Sine veld"; laatst in
rier.
^n vóór 12 Decem-
facht ten kantore
fRUVE te Middel
|e Olmenboomen,
hofstede van L.
femeldinge.
Imenboomen,
boomgaard aan den
lie boomen en 1
inboom,
boomgaard „Bos
te bekomen bij L.
Ie Wemeldinge, al-
lij vin gsbil jetten wor-
vóór of op 4 Decem-
beente Koudekerke
groot 82 Centiaren»
biljetten in te leve-
bp 1 December a.s.,
!an Notaris A. DE
liddelburg.
Dec. bij J. WISSE
krke.
KOOP: 3 I
i vosbles NI err ie-
Inde afstamming, bij
CKE te Grijpskerke
aangeboden
aansch Orgel met
Octaafs, Iü Registers,
bij Boekh. FANOY,
(>nrg-
[n bestp.-DrieHoek-
i xoo goed als nieuwe
lachelj bij J. BOONE,
:e.
femederij van C. DE
vegen bij Goes, wordt
later gevraagd Ij J
l van alle werkzaam-
vd of ongehuwd, en
de die zich verder wil
reide hoog loon, vast
Saksploeg te koop
lieu w tegen lagen prijs.
bh aan
gemengd bedrijf,
der letter P- aan het
Iblad te Goes.
Tl
Met Mei
ïnknecht of Hand"
taatid, die genegen is
J om te gaan, bij A.
Ileverskerke.
|Met Mei f i/1
1Handknecht
P. DE VISSER, Huis
ere.
tegen
Februari
l V
1 KERS, Mr. Bakker,
ITH, Laan v. Meerder
en Haag. vraagt zoo
jelijk
S. DE PACHTER,
Uitgave van
Naainl. Venn. LUCTOR ET EMERGO.
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau ie Goes:
iA'NGE VORSTSTRAAT 219
(Telefoon No. 11).
Bureau le Middelburg:
FIRMA F. P. BIIUIJ L. BURG.
Drukkers:
Oosterbaan Le Cointre, Goes.
Verdiend.
De sociaaldemocratische pers m
ons land en in het buitenland is ruot
best te spreken over den uitslag de
verkiezingen in Frankrijk voor de Ka-
VËRSCH1JNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden fr. p. post ^-TT
Losse nummersDJ/»
Prijs der Ad ver t en tië n:
1—4 regels f 0.80, iedere regel meer 20 et
Verhoogd met een tijdelijken ooriogstoeaiaf
van 20 pet.
3 maal wordt 2 maal berekend
Bij abonnement voordeelige voorwaarden
Bewijsnummers 5 cent.
degelijk hel tooneel zelve geldon. Hij' actit
het gevaarlijk dat de tooneelspelers weg
moeten zinken in de rollen van moor
denaars of wetlustigen- De vrouwelijke
•reinheid eri ischroom wordt aangetast uooi
de wijze waarop vrouwen zich op het
tooneel erloonen. Daarom meende spr.,
dat hiel beroep van tooneelspeler voor den.
Christen afgesneden is. Op 'Christelijk
beginsel zich grondend meent hij, 'lat
het subsidie niet moet worden verleend.
/o. .i> 1 wp-fis eiü OP1, d'at de
kwam Schaper redding beloven, door te
verzekeren, dat ook bij verwerping dei
motie eien 'deel der S. D'. A. P. toch
voor den poist ziou stemmen, gedachtig,
aanliever een half ei cnhierna
beter 1
De motie, wij zeiden, het reeds, wcru
hierop verworpen.
De daarop volgende stemming over den
memoiiepost liep op een staking van
stemmen uit. licit stond 33 tegen 33,
zloodat Woensdagmiddag opnieuw gestemd!
i -/n_l J» „./vrt««-.+.ATYim.o.HC
Reclames.
een
SHOUDSTER
M. DE JONGE, Mool-
Bge.
pa
AN
VRIJDAG 28 NOW 1919, No. 51.
Beknopt overzicht.
In De Ster een mooi© teekening.
1 Een wilde tijger met het gelaat vani
G'lemenceau sluipt over ©en hoogen, dik
ken muur, welke een aantal Duitsbhe
krijgsgevangenen insluit.
Er boven staat: Dei oude tijger en 'zijn
prooi.
Ziedaar den stand van het pijnlijk© en.
smartelijke geding tussohea Duitsohllaud
©n Frankrijk juist geteekenidl.
In zijn nota van 15 November beeft
Gfemtenceau op- d© maest-besJiste wijlziö
d© Vrijllatjiig van de gevapgjeniein gewei
gerd.
Iiij1 houdt zich aan de letter van liet
vierdralg, t
Van Duitsch© iajdiel komt men daartjei-
Igien op mjet ©en beroep op de .bedjoiftei,
op 29 Augustus door de entente; gedaan,
om de Duitsch© gevangenen dadelijk vrij
te llaten, hetgeen door Engeland en de
andere! geallieerden dan ook gedaan wast
De voorwaarden, 'door Frankrijk daarbij
gesteld, kolenleveranties en afwikke
ling van het geval Mannheim, waren;
vervuld. i
Van Fran'sche zijde beweert men, dat
Duitschland zijn verplichtingen piet is
nagekomen. En van Duitschen kant wordt
toet groot© overredingskracht betoogd, dat
alle verplichtingen wiel weraen nageko;-
men.
Het geldt hier ©en kwestie, waarhij
die „opvattingen" ©en beslissende rol
spelen.
De kwestie: gaat echter -ook .dieper.
Want betrof het alleen bet vrijlaten cler
.gevangenen, dan zou Duitschland wed naar
die faadgieiving van Frankrijk luisteren en
zoo gaiuw mogelijk dia laatste hinderpalen1
uit den welg ruimen, djei het in-werking-
tiiedien van het verdrag nog in den weg
Staan, 'zioodat de vrijlating der gevangen/en
automatisch zlou volgen.
Maar juist die laatste hinderpalen, daar
galat het om. Het zijn de eiscli der entente
tot uitlevering van 400.000 ton dokkeu
enz. en de ondeirteekeningl va)n het pro
tocol', waardoor d© niet.-ver vulde wapen
stilstandsvoorwaarden door Duitstohland
alsnog gewaarborgd wordieln.
,Van Fransche kijdri wit men del krijgst
uv OW»".O -
Velerlei kritiek heeft de minister moe
ten sanhooren.
Kleerekoper (s.d.) kern zich met ver
eenigen met dte conclusie van de Staats
commissie voor subsidieeringi .van de dra
matische kunst. De eenige eisch, die i. y
voor staatssteun mag worden gesteld, is
die van artisciteit. Eischen van zede
lijkheid, godsdienst of geza.g mogen niet
in aanmerking komen, volgens hem.
Jlij' diende mede namens Visser van
LJzeDdooii'n, Treub, vain Beresteijn, Rink
en van Rpvesteijn, een motie in, waar.n
wordt gezegd, dat verheffing van de dra
matische kunst mede door staatssteun
moet wonden bevorderd, doch dat die
steun alleen afhankelijk mag worden ge
steld van de kunstwaarde en met van
richting of strekking. Déze ke,derde even
wel met 35 tegen 27 stemmen.
Schouten (a.-r.) is tegen subsidieenng
omdat de smaak niet wordt verbeterd'
door verleening van steun aan drama
tisch© kunst; omdat de smaak wortelt
in de levensovertuiging. Bovendien mis,
de overheid de bevoegdheid om uit to
maken wat goed en wat slecht is-
Ook Van'de Laar (c. s.) had onover-
k( melijke bezwaren tegen het voorstelt
van den minister, bez!waren, welke wel
grivangienen vasthouden afe een pinideri
pand om van Duitschland d© zioo-sipoeldig-
mogelijko inwilliging van die eischen te
vterkirijigien. En van Duitsch©' zijd© zou
m!cn gr-a,ag natuurlijk eerst zeker zijn van
ide vrijlating der gevangenen, vooraleer
over d© hangende kwesties te gaan sprei-
ken. Men zóu dan m|e©r yrij uit kunnen
spreken.
Het (sl'ot zal wril' 'zijn, dat Duitschlanldi
feeheieJi toegeven moet.
Buigen, of harsfieln.
Een andleire keuze is er 'niet.
Korte berichten.
Bij een inval in het hoofdkwartier
van de vereaniging van Russische ar
beiders in New-York ,zijn groot© hoeveel
heden ontploffingsstoffen ©n chemicaliën
ontdekt, welke voor de fabricage van boni-
men gebruikt worden.
In de Laval-uaiversiteit te Montreal
heeft een geweldige brand gewoed. Het
in de Franse'h© stadswijk gelegen universi
teitsgebouw werd grootendeels vernield.
De schade woidt op 300.000 dollar ge
raamd. De studenten namen zelf aan het
blussdhinigiswerk deel, doch er viel niet
veel meer te redden. De kostbar© univer
siteitsbibliotheek bleef echter gespaard.
Omtrent d© oorzaak van den brand tast
men nog in h©t duister. Het vuur begon
met een reeks sterke ontploffingen, waar
van m©n den oorsprong nog niet heeft
kunnen achterhalen.
Om den 8-uiendag te kunnen' hand
haven, hebben de journalisten te Wezel
besloten de gemeenteraadsveigaderingen
niet langer dan 3 uur bij te wonen.
Het vredesverdrag, is door Bulgarije
geteefcenid. I
Door het ingrijpen van het Belgische
ministerie van arbeid schijnt de dreigende
staking, in de steenkolenmijnen, voorkomen
te zijn.
Op het stadhuis te Ostende zijn
gisteren verschillende schilderijen van
waarde gestolen, waaronder twee land
schappen van Hammon.
De „World" publiceert een interview
anet Foc;h, «fi© waarschuwde tijgen den
militairen geest in Duitschland. Hij was
van meening, dat dejze niet dood is, doch
weder zal opkomen. Foch stelt zicih voor
naar Amerika te komen, om te doen uit
komen, wat de Franse,hen zekere waar
borgen noemen. De veiligheid kan alleen1
verzekerd worden door de Rijnlinie. Hij
vroeg wat een volkenbond beteekent, wel-
(k© niet in staat is Frankrijk te beschermen.
De volkenbond is uitsluitend een groote
verwachting voor Amerikaanseha doelein
den.
Te Lyon en Marseille zijn tal van
Russische bolsjewisten gearresteerd.
zien geroepen u© samntong ---- -
naar goede kunst in goede bedding le
leiden voor zoover hij dit vermag, op
grond van zijn Christelijk beginsel, ten
bate van de geestelijke, intevlectueele, re-
ligieuse en ethische ontwikkeling vim ons
^Tegenover den heer Kleerekoper, die
alle kunst wil gesteund hebben dus
g,een toezicht! zcide de minister
te kunnen begrijpen, dat mannen als
Heyermans er tegen op zien, dat hun
geschriften door de RegeeringscontroLe
niet in die mate onder het volk zullen
komen. Doch men plaatse zich niet op
bet standpunt van het ideaal, maar op
dat van het compromis- Ook bij de open
bare leeszalen, bij de volksuniversiteit wa
ren cornmissiën van toezicht na de sub
sidie-toekenning en daartegen heeft men
zich niet verzet-
Het bleek wel een ernstig moment te
zijn toen 't op stemming zou aankomen-
Kreeg Kleerekoper zijn zin, dan bestond
er gevaar, dat enkele liberalen zich met
de rechtsche bezwaarden tegen den me-
moriepost zouden verklaren- Wenl de mo
tie verworpen, Troelstra verklaarde uit
uitdrukkelijk, dan zouden vele socialisten
dien post helpen verwerpen- „Gelukkig
D© l'evensmiddelentrein te
W'eenen.
De Berlijnsche berichtgever van het
Hbll. meldt
Omtrent hielt gebeurde met den Neder-
landschen trein met levensmiddelien te
•Weenm deel de Voss. Ztg. mede, dait
bij het .binnenkomen v&n dein trein aami
het N. Wl. station té Weenen het spoer-
wegpelrsontee}: trachtte drie wagens af te
koppelen en weg te voeren, hetgeen door
don Nederlandschen luitenant slechts met
de révolver in dei vuist kon wordlen belet!.
Allerlei.
Prin'si Hendrik is gisteren voor eenxge
dagen naar Hat Loo gegaan.
Troelstra, zal met 1 Jan. de functie
van hoofdredacteur van Het Volk aan
vaarden.
De heer van Volfcnhovem werd bij
zijn vertrek uit Bruskel beigiltigd m|et
liet grootkruis der Kroonorde.
Er is sprake van, dat de ktoad)i|a^
der Amsterdainsche burgerweesjes, halif
rood en half zwart, zial verdwijnen.
Die max. prijzten van verschillenctei pi-
roopen zijn ingetrokken.
Als wittebroodka,art vow hht 118dei
tijdvak, hetwelk loopt van 30 Novembler
tot en inrit 8 December a,.s., zal diemch
de Rijlcsbrooidkaart in die' oranje kleur
op lichtbruinen ondergrond. De bons de-
zier* kaart zullen evenwel reeds op. 29
November a.s. geldig zlijn.
De Reigeeringsbloem, bestemd voor de
bcsehuitbeireiding zal worden geleverd
voor f 36-60 per 100 K.g. of fabriek.
De periode voor dei distributie van;
Regrieringsbloem voor de beschuitberei-
ding zlal aanvangen op 27 Novembler 1919.
Roaenkrans'en, speellgoiederen, .pienboei-
llen, scheierkwasten, kwasten, borstels;
poetscrêmei, staaffijsten, valllend© onder
de uitvoerverboden van katoen in eiken
vorm, wol, varkenshaar, alle hout en
ijzer en staal, kunnen voortaan vrij ten
uitvoer worden aangeboden-
De Minister van Landbouw beeft be
sloten, met ingang' van 1 December a.s.,
tot nader© aankondiging, dispensatie te
vedrienen van het verbod van uitvoer
van bijienwas en met ingang' van 29 No
vember van het verbod van uitvoer van;
gaïalith-knoopen.
De rechtzaak tegen den ontrouwen
telegrafist J. L. L., komt 10 Dec. voor,
Mr. JYo-elstra, is als getuige opgeroepen.
In verband met de gewijzigde pakfcet-
posttarieven zullen er postzegels van 40
en 60 cent worden ingevoerd.
Het ligt in del bedoeling der Spoorweg
maatschappijen, om indiiein de kolenveff-
ahs
dien burgerlijken stand.
Die aanbeveling van directeuir-leeraar
der avondscholen bestaat uit ide boeren
J. H. KI aarenbeek, G. Wagen, voord© .en
J. A. Tavenieir, allen alhier.
Voorgesteld wordt in verband met d©
invoering van het zevende leer jaar aan
school j, waardoor dezie school een vol
ledige school voor uitgebreid lager onder
wijs is geworden en liet aantal leervak
ken uitgebreid met het vak m (beginse
len der D uitse be' taal) en vak p (begin
selen der wiskunde), wordt voorgesteld
de (desbetreffende verandering m daan
geest aan te vullen.
Bhr'g. en welth. stellen voor afwijzend
te belschikken op het adres der Geitenf
fokvereicniging „Ons Belang"' om subsidie.
Gesteund door de commissie van linaib-
tien stelten Bi. en W,. voor de afkoopsom
der tollen te« beleggen in obligaties der
5 pet. nationale schuld.
Overeenkomstig bet desbetreffend vcr-
zloelc stellen B-. en W. voor aan de1 ver-
eeniging Industrie- en Hudishoudscbool'
over 1919 eten extra subsidie te geven
van f 500, waaraan de commissiei van
finanticn wil toevo'égen de bepaling, a-
het rijk f1200 moet geven, hetgeen trom-
strekking 'zulks toelaat, met 1 Mei 1920
de treinen wederom met een snelheid
van 75 K.M. te vervoeren, om die bij
treinvertra'gihgen tot 90 K.M. pp te
voeren.
De Dommandant van de bier binnetn:-
geroopen Deensche kruiser „Va!kyrilen',
beeft gisterenmiddag een krans n-edergjd-
lrigd op het graf van Michieil Adriaans-
z'oon de Ruijter in die Nieuwe Kerk te
Amsterdam.
Tweede Kamer.
St. Nicolaasverlangens.
Leerzalen. Subsidie aan het
tooneel
De bespre-kin-gen van de l.o.-afdeeling
hebben weer allerlei verlangens doein
uiten.
't Gaat ook tegen St. Nioolaas eai al
licht geeft dat St. Nicolaas-verrassingen.
We; stippen een paar zaken aan; dan
ziet men tegplijk dat do minister zich
niet steeds een goedgeefschei „Sint" be
toonde.
Ossendorp vraagt verbooging, van de
vergoeding voor huisvesting van kweeke-
lingen tot f 600.
Minister De Visser merkt op, dat nog:
slechts eenige maanden geleden de ver
goeding van f360 op f500 is. gebracht.
BeUmer (a.-r.) bepleit positieverbetering
voor liet personeel der bijzondere kweek
scholen.
Van der Molen (a.-r.) wenscht de terug
werkende kracht over 1919 voor de nieu
we regeling van de salarissen van het'
personeel der bijzondere kweekscholen.
Van Wijnbergen (r.-k.) wil, dat voor
alle kweekelingen van bijzondere kweek
scholen, ook voor hen die in een inter
naat zijn, de vergoeding van f500 wordt
gegeven. I f j
De minister kan op het oog'enblik niet
aan de verlangens voldoen. Spr. zegt even
wel nader© overweging toe.
Abr. Staalman (c.-d.) betoogt, dat de
staat meer moet doen ter bevordering:
van de lichamelijk© ontwikkeling der jeugd.
Een commissi© van onderzoek moet on
derzoeken, welk stelsel voor ons- land
h©t beste is.
Otto (u.-l.) acht meer subsidies voor
instellingen) voor lichamelijike oefening}
noodig.
Ketelaar (v.-d.) is het eens met hen,
die meenen, dat één stelsel van lichame
lijke opvoeding, moet worden gekozen.
De minister zal het gansche vraagstuk
der lichamelijke opvoeding nader onder
de oogen zien.
Van der Molen vraagt meer subsidies
voor scholen van zwakzinnigen..
Van der Waanden (s.-d.) dringt aan
op steun voor dei .zoogenaamde nazorg.
De minister zegt den heer v. d. Molen
overweging toe. De nazorg behoort bij
Justitie.
Van meer belang was het debat over
de regeling van het leeszalen-subsidie en
het subsidie aan de Dramatische Kunst,
welke .zaken onder K. en W. vallen.
Bij. het eerste vraagstuk ging 't er om
of ten opzichte des leerzalen splitsing
in neutral© en „confessioneele" betracht
izou worden.
De minister echter zou elke splitsing
ten zeerste betreuren. Eenl dierge
lijke verandering van systeem1 zipu prin
cipieel en historisch onjuist wezen, be
toogde Z.Ex. Trouwens., men moest z.i.
niet, .zooals Zijlstra deed, de leeszalen
beschouwen als ©en instituut voor de
leiding der volksontwikkeling, maar als
©en gelegenheid daarvoor.
Nog: belangwekkender is de vraag of
de overheid de dramatische kunst behoort
t© steunen.
Hierover heeft alleen de heer Lohman
kunnen spreken. Doch geloof maar, dat
er nog wat los ,z,al komen. Want een
stemmigheid is er op dit punt nog lang
niet. Trouwens hoe zou dat kunnen waar
zoovele Christenen ook meer-ontwikkel-
den terecht bedenkingen koesteren te
gen de ontwikkeling van en door het
tooneel van heden.
Lohman bepleitte liet pro. Met jeug
dig vuur kwam hij! opi voor de drama
tische kunst. De meesten kennen haar
alleen bij geruchte zij kennen het too
neel niet, merkte Lohman op. en vellen
daarom een meerendeels onjuist oordeel.
Zij,, zijn öi" „principieel tegen", en daar
mee uit. Men vindt,, ,zoo zei.de hij, het
beroep van den tooneelspeler zoo slecht;
het is iz.oo gevaarlijk. Diat ontkende de
heer Lohman niet, maar, voegde hij er
aan toe, dit gevaar bestaat evenzeer bij
predikanten en kamerleden. De eerstelni
(zijn niet altijd in de hooge stemming,
die bij hun predikatie past, maar pree-
ken moeten ze, en loopen Kamerleden
niet vaak even groot gevaar een rol te
spelen als zekere staatslieden op het wa-
reldtooneel, den mond vol schoone en'
Igroote woorden, waar het hart koud bij
blijft?
Voor 'het overige achtte de heer Lqhl-
mlan de bevoegdheid der overheid! om
de kunst t© steunen, bulten geding. Maar
waarom dan de dramatische kunst niet?
Sléchte moet vaststaan, dat hlet goedlef
tooneel wordt gesteund. De overheid kan
geien vertooningen helpen in stand hou/-
den, die haar gezag ondermijnen of hief
ziedelijk gehalte des voliks bedreigen}
Zooals opgemerkt, het 'laatste woord
staan-.
Voorgesteld wordt aan den staat in
met)ruik af te staau den gemeentegrond,
waarop de trappen en den totegang! toit
den kolder van h>e.t hospitaal z'ijn aan
gebracht.
Ten slotte, wordt voorgesteld dien bur-
temeiester te machtigen namens de gief-
mieentei op te treden in een door den
Ziuid Nederlandschen Eierbond tegen de
gjermelcinbe. glevoerd wordende procedure
ovier volgens haar niet betaalde £2145
voor de levering van 30.000 eieren m
April 1917, waarvan J. Flips© en F.
Roos, 'die 'destijds met de distributie' van
eieren hellast waren verklaren, dat aij,
betaald zijn.
Ofschoon Vnen bijna December
srhriift is 'er in 'deze gemeente nog
gSj wStelooBbeid. A bleek ten
minst© deze Week. Een schipper uit
Friesland was 'met een lading turt
aangekomen. E-en winkelier van 'eten
der Walchersche 'dorpen kwam met l
boerenwagens oen bos belde hoeveel-
heid turf baten. De schipper kon ech-
ter geen "Werkvolk krijgen om to hel
pen lossen. Hij! bood zelfs eon dagloon
Gisterenavond vergaaerae m u**.-
keirskamer van het Schuttershof alhier
de Kiiug Walcheren van het Nederlandsen
Gyinnasliekveibond onder voorzitterschap
van den heer W. de Graaf, voorzitter
van het gewest Zeeland.
voorzitter deelde mede, dat net
hoofdbestuur binnenkort gratis knoopen'
als onderscbeadingstoeken voor de be
stuursleden der kringen en die der tech
nische commissies zal beschikbaar stellen-
De rekening van den penningmeester
was reeds nagezien en werd goedgekeurd',
keuid. Het verslag der T. G. werd voor
gelezen.
Tot voorzitter werd gekozen de heet
F. G Lemmers, met 11 stemmen tegen
8 op den heer Herman Snijders en 2
van onwaarde. -
Verder werden gekozen tot bestuurs
leden mejuffrouw Koene, en de heeren
Gildjes, Krijger, Bal, Muste en van Boo.
Tot leden der Technische Commissie
werden herkozen de heeren L. van der
Steen, A. van Dijk en A. G- Kieviet.
Tot commissaris van het gewestelijk
beistiutr word benoemd de heer Lemmers
en tot zijn plaatsvervanger de heer Bal.
