48
Dinsdag 35 November 1919
ü4e Jaargang
last der zonde,
FEUILLET0
Binnenland.
1% O
Ci
Uitgave van
■Se Naomi. Venn. LUCTOR ET EMERGO.
gevestigd "te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
;,ANGE VORSTSTRAAT 219
(Telefoon No. 11).
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P. DHUIJ L. BURG.
Drukkers:
Dostetbaan Le Clointre, Goes.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG,
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden fr. p. post f 1.^—
Losse nummers f 0.06
Prijs der Advertentie»:
14 regels f 0.80, iedere tregel meer 20 et.
.Verhoogd met een tijdelijken oorlogstoestaj
van 20 pet.
3 maal wordt 2 maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaanton
Bewijsnummers 5 cent.
Een uitvaart.
Het is een reu zen optocht geweest,
die be Aïtolsitendam met vaandels en
banieren die uitvaart heeft gevolgd
van dien „leider" dier vrije socialis
ten F. Doufela Nieuwenhuis.
Met eerbiedige stilte werden aange
hoord de sopojbere woorden van den
zang, waarihede, het gebruik getrouw,
ook deze socialist werd ten grave ge
bracht
Over zoden, over zerkten,
Klinkt otns isomiber vriendenlied,
Die hier rusten vau hun werken,
Sluiïn'ren voort en hooren 'tniet.
Makkers, die ons zilt ontvallen
In den mloeite vollen strijd,
Slwitmlert voort, wij volgen allen,
Eenmaal komt ook onze tijd.
Ook in de hal van het crematorium
Westerveld. waar de verbranding zou
plaats hebben, werden niet mlmder
sombere liederen gespeeld en gezon
gen. En een predikant, ds. Scher-
Imerhorn, droeg voor uit „De Opstan
delingen" van Henriëtte Holst het
fragment, aanvangende met den regel
„O mlakker en strijder, gij zult altijd
voortleven in ons hart."
Het H andel s b 1 ad gewaagt van
dichte drotolmien, hoog dragende hunne
vaandeliseen 'zee van rood, van „don
kerrood in den tint van ttilat Bor
deaux; vau purperrood als dat van
koningtulpen, van gloeiend rood,
Schaterend als glacliolusvlamnion. Het
(was) 'n mengeling van warme tinten,
o[mifloerst bijwijlen door wazig krip
of geflankeerd door een slip van laken
in rouwkleur."
Koninklijk schier, schilderachtig; en
toch, hoe troostloos 1 Alleen een vaar
wel! „Sluiimlert voort, wij volgen al
len". Niets van eeuwi gheidsl i cht.
Geen wederzien. Dood is dood
Hoe geheel anders spreekt de liefde,
welke de werktaleesteres is van 't Ge
loof. Indien daar een sülle in den
lande, in den Heere ontslapen, een
arimje naar de wereld wordt uitgedra
gen, en alles zwijgt, doch in de ziel
'sHollands woord weerklinkt: Wie in
Mij gelooft zal leven, al ware hij ook
gestorven, hoeveel heerlijker is zulk
een uitvaart.
De wereld werpt niets dan dooden
uit.; en z.ij geeft hun niets mee1.
Ook bij Dom'ela Nieuwenhuis' graf
ware Allard Piersons herinnering pas
send geweest:
i
Neen!, nimlmler was de Roem de moeite
waard van 't leven,
En ook van 't sterven niet, al
schikt mlen 't nog zoo opi.
ik ken 't allqoa] dier munt, zoo ruim
schoots uitgegeven
Z'iis 't halve zand niet waard van
éénen kerkhofschop.
De propaganda begonnen.
Mr. Troelstra heeft op 'tjubilé van
den A. N. D. R. de propaganda voor
de hersenschim] der socialisatie be
gonnen. Hij heeft onder mieer gezegd
„Het politieke ideel van den strijd
iis gestreden, de democratie is vero
verd; het economische deel wacht
thans; dat is de strijd voor de so
cialisatie."
Het toekotnlstbieeld van de „socia-
door
MARIE BURMESTER.
38)
langzaam kwamen de grijsaards hun
banken uit, op ben volgden degenen, die
„in de beste levensjaren" waren, daarna
kwamen de jongeren, en eindelijk de joing-
sten. Rij de vrouwen, die daarop volgden
gine het juist andersom. Zoo was van
oudsher het vaste gebruik.
Eir waren reeds twee tafels geweest.
Nu Kwam als eerste der volgende tafel
Reima;r Markward. Erik Windelöv zag
hem komen en vond bij zich zelf, dat hij
het hoofd wel iets minder hoog had kun
nen dragen. Hij zag wel de vele grijze
haren, welke het verdriet en niet do
jaren den drie en dertigjarigen man
moest hebben bezorgd, maar dat stemde
hom niets zachter. En al zweeg de waar
schuwende stem in zijn binnenste onder
hel uitdeelen van brood en wijn ook
geen oogenblik, toch was hij niet op
tocht gestemd'.
Het oogenblik was nu voorbij, en werd
gevoegd hij al het andere, dat niet meer
goed te maken is, gelijk zooveel, dat wij
hsatie", het nieuwe strijdmiddel is
door de leiders in de Tweede Kaimlor
gebeekietid. Helt is nog wat vaag. Gei-
lijk onze Schouten beeft aangetoond,
en door mr. Marc(haniL voelbaar is be
vestigd. rJ
Laat ons (gloed' opletten, op wat wijze
deze „schim)" zal worden leven inge-
blazen, hoe dit „bieeld" zal wordeln
aangekleed.
Op't oogenblik heeft echter ihehianb
er nog 'houvast aan.
Uitgestelde hoop.
De hoop, dat weldra door ratifica
tie-uitwisseling, dat wil zeggen, door
wederzijdsche overlegging van goed
keuring der vredesvoorwaarden de vre
destoestand z'n bes l ag z o u krijgen en de
eerste stap zou gezet zijn naar den
Volkenbond, is weer vervlogen.
De Amerikaansche Senaat sitak een
splaalc in het wiel, door het voorstel-
Lodge om] door een eenvoudig besluit
van den Senaat den oorlog mlell
Duitschland voor geëindigd te verkla
ren, naar een commissie te verwijzen.
Gaat dit voorstel door, dan heeft
Aimlerika zichzelf losgemaakt uit de
groote firmla die den Europeeschen
vrede beheerscht. Zoio zou de Vol
kenbond een zwaren steunpilaar ver
hezen. En aan den Volkenbond houdt
althans Engeland vast als een fox-je.
Engeland waagde bereids een po-
gang otm! Engeland te bebeeren. Wie
waant dat dit gauw in zijn werk zal
igaau, vergist zich ten eene'nmale om
trenit het karakter van den Amterikaaln.
Broeder Jonalhan luistert zelfs niet
naar John Buil, wanneer hij er geen
zin in heeft.
Intusschen, de vrede kan toch nog
komien, zij 'tdan zonder Amerika.
Slechts drie geassocieerden zijn er toe
noodig; en die zijn er, want Frankrijk
Engeland en Italië zijn er voor. Maar
een vrede zonder Amerika is al even
gevaarlijk als een vrede met Amerika,
maar welke te laat komen zou.
En dan, de verkiezingen m Amerika]
kunnen meevallen. Hitchcock en Lod
ge vertegenwoordigen de twee begin
selen tusscben welke de kiezers voor
het electoren-coinvent zullen hebben
;te beslissen.
De vaste lijn?
Het kabinet heeft toegezegd vermin
dering van eenige pusfen m de begroe
tingen van oorlog en marine.
De toeziegging" is geschied na die
protesten van socialistische en libe
rale zijde tegen de hooge eindcijfers'
dezer beide genoemde hoofdstukken.
Eén van beide: deze vermindering
is afgedwongen of zij is vrijwillig. In
Teerste geval mag gevraagd: waarom
met de lijn vastgehouden? In 'tlaat
ste gevalwaarom niet eerder, van
stonden aan die vermindering gier
daan?
Een van beide: iets kan of 'tkan
met. Wanneer in de stukken staat:
'tkan met, dat is 'tuiterste, en 'tis
noodzakelijk; dan past 'tniet, voor
welk gebrom ook, uit den weg te gaan.
Maai' kan 'twel, dan past 'tniet den
indruk te vestigen dat 'tniet kaïn, om
dan later bij1 wijze van marohandeere|n
er toch nog wat af te doen.
Het wekt wel eens den schijn alsof
de regeenng te zeer door vrees voor
niet wilden, maar waartoe de Booze ons
verleidde en bij de herinnering, waarvan
ons beier ik ontzaglijk lijdt.
Wat hielp het den dominé dat hij,
«|1 de dagen, welke op dien Zondag volg
den bij zich zelf herhaalde, dat, als die
ander nu binnen zlou treden, hij hem
met eerlijken blik de hand zou kunnen
reiken. Die zonde zijner gedachten, be
gaan in Gods huis en in Gods nabijheid
werd daarmede niet ongedaan gemaakt.
En moeilijk viel het hem om af lo
dalen van het dooi' hem zelf gekozen
hooge voetstuk, tot. de lage plaats, welke
Gods geest hem aanwees. Hoe bitter was
het cm tot zelfkennis te bekomenHij
had het jonge meisje kunnen vergeven,
omdat hij het liefhad. Dat was gemak
kelijk genoeg. „Dioen ook dte tollenaars
niet al zoo Maar de vrucht der liefde
tot zijne vijanden, welke men van zijn ge
loofsbrieven had willen plukken, was er
niet aan gevonden; Was dit geloof nu
eigenlijk waar?"
Den geheelen winter leed hij onder
deze gedachten, maar juist door die ver
ootmoediging begon hij beter te zien.
Toen dus in Februari een brief van
Ingrid kwam, was hij niet, evenals de
vorige ma,al reeds voordat hij hem ge
lezen had, bevooroordeeld.
Ingrid schreef:
het bolsjewisme 'zich dwingen laat de
vaste lijn te verlatten.
Het hebben van een^vaste lij!n is in
onlze ilagen op; ieder terrein in de
eerste plaats éen hoojgst geweuschte
maai tregel.
Niet al te vaak' mag een regieering
van dezen regel afwijken.
En zulks te minder, dewijl de roo.de
broeder olm deu hoeik gluurt, en bij
liederen stap; in zijn richting uitroepit
dat hij daarvoor weer eens gezorgd
heeft.
Eromtverzwakkiing ter een© zijde is
krachtverdubbeling, aan de zijde van
den tegenstander.
Montaubon en Montpellier.
Deze twee namjen, die de geschie
denis van den dag thans aan elkander
koppelt, doen ons denken aan het
Fransche protestantisme.
Frankrijk telde voor den oorlog 38
millioen inwoners, waarvan 96 pet.
tot de Roomsch-Katholiieke Kerk be
hoorden. Het kleine, aantal protestan
ten lis al de eeuwen door in groot
lijden. We hoeven slechts te herinne
ren aan den B ar the I eme u s-nacht, aan
de vervolgingen der zoogenaamde ker
ken in de woestijn, aan de Walden-
zen en zooveel meter. -Heden ten dage,
nu de bloedige vervolgingen met meer
geduld worden, is het leven van den
geloovigen Protestant in Frankrijk nog
steedis met allerlei bezwaren omringd.
ïn het land waar alle geloof als
clerical isme door toong© ven dein ©in
regeering wordt beschouwd, in hef va
derland van Voltaire en Viviani, bloeit
het godsdienstig element in het volks-
s leven maar weinig.
En nu de Evangelische Hoogeschool
van Montaubon zal vertrekken, gaat
uit het Protestantsche Fransche le
ven een Stuk geschiedenis heen, waar
aan. groote herinneringen waren ver
bonden. Montauban was sinds 1570
een centrum van het Calvinisme in
Frankrijk. Haar schoot was een bol
werk voor het geloof, gaf door mëni-
gen hoogleeraar en ïnenigein discipel
Slans en kracht aan den kleinen, zoo
ikwijls verdrukten kring
Naar Montpellier zal thans de
school verhuizen. Naar de schoon© en
groote hoofdstad van het departement
Bénault, aan de Middellandsche Zee
gelegen. Ook een centrum van Proles-
tantsch leven, nauw aan de Hugenoot-
ten van later tijd, vooral aan de ver
volgingen der Kerken in de Plyreneeën
verbonden.
Met de school te Montaubon zal
ook de in ons land zeer bekende Prof.
Doumergue, die den 75-jarigen leef
tijd bereikte, aftreden.
Deze welbekende, die thans in otls
land tijdelijk verblijf houdt, sprak de
zer dagen te Rotterdam over de
eenheid des geloofs die de Nederlarid-
sohe Geuzen met de Fransche Iluge-
nooten verbindt. de K.
zeventien jaar was. In het vijftigjarige
Sofia Andreq'ewna Tolstoi, f
Tolstoi's weduwe is dezer dagen op
vijf-en-zeventigjarigen leeftijd te Jas-
naja Poljana overleden. Sofia Andxe-
jewna werd .Tolstoi's vrouw toen zij
Jachtlust, 25 Februari.
Nu bloeien zeker in je tuin onder de
dennen de sneeuwklokjes. Een jaar ge
leden ging ik er vaak heen om zie te
plukken en ze d!a,n op het naaitafeltje
van mevrouw Brodersen te plaatsen. Als
ge 's avonds na het avondeten gingt lezen,
moest de lamp woirden opgestoken, hoewel
het buiten in 't geheel nog niet donker
was. Elr waren reeds katjes aan de wilge-
booinen. ach, wat was hiet toen toch
een heerlijke tijd
Heit zal nu bij ulieden wel juist zoo
zijn als toen. Ik loop hier ook gaarne
door de bosschen om de beekjes te hooren
kabbelen, maar mijn geheele hart ver
langt naar "t strand naar jou! Waar
om zou ik 'tloochenen?
Omdat men mij op 't kasteel zloo goed
kon gebruiken, heb ik het gevoel van
een bepaald levensdoel te bezitten, altijd
moeten missen. Mijn ouderlijk huis was
niet de plaats van waar uit alles uit
en in ging ik was veel te weinig thuis.
Als het anders geweest was, en ik thuis
zou zijn opgegroeid onder de hooge beu
ken, en als mijn moeder dat voor mij
had kunnen zijn, wat andere moeders
voor hun kinderen zijn en zij is zoo
rijk, mijn moeder ik geloof, dat ik dan
een goed flink mensch zlou zijn gewor-
ermnd gezin. Naast de hervormende,
ascetische en profetische gestalte
stond de gemalin, die voor alles de
aardsche noodzakelijkheid onder het
oog bleef zien. Men heeft het haar
vaak euvel geduid, dat zij terwijl
Tolstoi zijn werk als eigendom der
menschlreia schiep zorgvuldig over
zijn inkomen waakte. De Russen heb
ben voor deze praotische opvatting
gevoeld en t oen de revolutie door het
gouvernement Tula joeg, wisten de
landbezitters, die de buren van Tol
stoi's weduwe waren zijn voor
malige boeren ©en bewakingstroep
voor Jasnaja Poljana te verkrijgen.
Na Tolstoi's dood bleef zijn vrouw
op het landgoed leven, zij schreef haar
herinneringen en rangschikte de nage
laten brieven en manuscripten. Na on
verkwikkelijke processen werd er een
regeling getroffen, waarbij zij het toe-
zacht op Tolstoi's werken hield, ter
wijl de handschriften in een museum
te Moskou kwamen en de academie
van wetenschappen het recht tot plio-
tographische opname kreeg.
De dagboeken alleen werden nog
met gepubliceerd. Nu zullen zij, na
den dood van de viif-eu-zeventigjari
ge vrouw, eveneens net daglicht zien
en wellicht verneemt men zoo nog
eens Tolstoi's stem over de vrouw,
die hem eens alles was.
De kabinetscrisis in België.
BRUSSEL, 24 Nov. Delacroix is
vandaag reeds 'met de vorming van
een kabinet begonnen.
Naar wi] uit de beste bron verne
men, zou hij er reeds heden middag
in geslaagd zijn het nieuwe ministerie
samen te stellen.
Het nieuwe ministerie zal bevatten
5 Katholieken:
Delacroix, minister-president, (of fi
nanciën);
Pon liet, bïnnenlandsche zaken;
Jasper, economische zaken;
Renkin, spoorwegen;
Baron Ruzette, landbouw;
4 socialisten:
Vandervelde, justitie;
Destrée, onderwijs en schoone kun
sten;
A risee Ie, openbare werken;
Wauters, bevoorrading;
3 liberalen:
Hymans, buitenlands che zaken;
Masson, oorlog;
Franck, koloniën.
Zooals men ziet, zijn in dit kabinet
alle ministers van het vorige mini
sterie opgenomen met uitzondering van
De Broquevitle en Hermigmes, in wier
laats Pioullet en Destrée gekozen zijn.
erstgenoemde is in bet kabinet óp-
fenomen als vertegenwoordiger der
laamsche fractie. Delacroix stond
daar speciaal op.
Opmerkenswaardig is 'tfeit, dat Hy
mans weer en met denzeifden post
in dit ministerie is gekomen.
(Msb.)
Korte berichten.
De Vredesconferentie heeft de
Ploolsche republiek officieel erkend.
De Prins van Wales heeft een
krans gelegd op het graf van Roose
velt en is vertrokken naar Halifax.
den, inplaats van bet afgevallen, blad,
ziooals ik mij zelve nu vaak beschouw.
Nu voel ik mij bij de een zloowel als bij
den ander thuis en vreemd te gelijker tijd.
Ho© heerlijk vond ik het in de pasto
rie! Hoe spoedig was ik er thuis, Erik,
ik zlou je nooit schande hebben aange
daan, dat weet ik zeker!
Je raadgevingen hebben hiun nut ge
daan. Maar denk niet, dat ik mij niet
bezwaard voel door het kwaad, dat ik
Floiine heb aangedaan. Ach, ik weet nu,
dat datgene wat wij de dooden zijn schul
dig gebleven, tot het moeilijkste behoort
in ons leven, juist omdat wij 't nooit
meer goed kunnen maken!
Op d,at andere, dat laatste wat je
schreef, kan ik je nog niet antwoor
den, misschien zal ik dat nooit kunnen.
Je ambt, je beroep; je plicht is het nu
eenmaal dagelijks over deze dingen te
spreken, maar ik kan dit niet. Tracht
mij hierin te begrijpen. Donk niet, dat
de vermaning nutteloos is geweest. Ik zal
zeker niet moede worden het Licht te
zoeken, al hen ik dan ook nog altijd
in 't duister
Erik legde het velletje postpapier neer
en dacht langen tijd na over de laatste
woorden. Zij bevielen hem en de vrouw,
die zo geschreven had, behoefde niet be-
d'Annunzio beraamt expedities
naar Sebenico, Spalato en andere
plaatsen in Dalmatië.
Minister Wilson deed een bemid
delingsvoorstel ter bestrijding van de
mijnwerkersstaking, welk voorstel
door de mijnwerkers werd aangeno
men. i
Naar verluidt zal de nota der
entente aan de nieuwe Hongaarsc'he
regeenng twee punten bevatten: le.
erkenning der regeering; 2e. eene uit-
noodiging voor de vredesconferentie.
In de kwestie betreffende den
Woord op graaf Tisza is thans bekend
geworden, dat Jozef Pogany moet
worden aangezien als de aanstichter
van het booze plan. Pogany verklaar
de, dat Tisza uit den weg geruimd
Woest worden of dat anders ae door
de revolutie verkregen resultaten in
gevaar zouden worden gebracht.
Blijkens een bericht uit Helsmg-
fors kan het verbond der randstaten
Letland, Estland en Litauen als ge
sloten gelden. Zijn eerste zaak zal
het sluiten van vrede mlet de Sovjet-
Republiek zijn.
De Estlandsohe minister van buiten
lands©,he zaken heeft verklaard, dat hij
gegronde hoop heeft op een latere
aansluiting bij het verbond vain PloJen,
Oekraïne en 'Finland.
In Bulgarije zijn de laatste da
gen meer |dan 200 politieke personen
gearresteerd, wien 'men de schuld van
Bulgarije's deelneming aan den we
reldoorlog geeft. Onder hen zijn de
oude ministers van het kabinet Ra-
goslawof.
Geld verzloetddnairbeid. j
Ziendccoog vermindert de lust in eere
ambten. Betaald©, steeds hooger betaalde
arbeid wordt geëischt. Het lidmaatschap
onzer gemeenteraden opent al meer ei»
meer den weg tot een jacht naar geldj.
In de gemeenteraadsvergadering van
p. Vrijdag werd in Amsterdam het trac-
tement der wethouders verhoogd vai»
f6000f8000. Voor de lieden van dén?
Rotterdamschen gemeenteraad werd kos
teloos telefoongebruik, kosteloos tram- en
veerdienst opengesteld en bepaald dat
het presentiegeld voor oommissiën gelijk
zou zijn aan dat der raadsvergaderingen.
Een van d-e leden van den Amlster-
j damschen gemeenteraad stond Vrijdag
midden in de discussie op en verliet
onder den uitroep: ,.'tWordt mei hier te
smerig," do zlaal.
I Anderen zullen hunkeren om binnen
te gaan, want het geld verzoet niet al
leen den arbeid, maar ook het bijwo
nen van scheldpartijen, vooral voor lief
hebbers van standjes. de K.
Vliegmachine nedrgesto'rt.
Gistermiddag om circa half 5 stortte
1 een Rpm pfer-vliegtuig, bemand met Idle
j luitenants Land en v. Dijk, bij een oefen-
vlhcht te Soes torberg naar bene den. Beidie
i vliegeniers werden levenloos opgenomen.
IHet vliegtuig is totaal Verbrand.
Allerlei
De benoeming is aanstaande van prins
Albert do Ligne tot gOzlant van België
bij het Nederlandsche hof.
De Minister van Landbouw hleieft be-
I.—i. i.ii i i n i
vtoesd te zijn, dat ze niet begrepen ztou
worden. Ilare woorden: „Ik zal niet moe
de woiden", gaven hem een zekere hoop
op de vervulling van haren wenschl.
En ook wat dat andelre betreft zou zij
zeker wel gelijk hebben. Als men uit
het eigen tehuis overgeplant wordt in
een ander zionder dat men daar daln
weer geheel thuis raakt, dloet dat niemand
goed- Ja hier zou zij zich waar
lijk thuis hebben gevoeld!! Zij was ztoo
jong en zijn invloed op haar zoo groot.
Als dat één© maar niet gebeurd was,
waar hij heden, en nooit nog overheen,
kon komen.
Op dit eerste jaar volgden twee an
dere-, welke zonder veel ingrijpende ge
beurtenissen voorbij gingen. Tegen het
einde van het tweede jaar werd mevrouw
Andersen zoo ernstig ziek, dat noch haar
dochter, noch de dokter hoop hadden,
haar te mogen behouden. Dies te groo-
ter wais daardoor hun blijdschap toen
mevrouw Andersen toch herstelde.
Eeist wilde de dokter het zelve niet
geloovcn. Toen het reedis lang niet meer
noodig was, deed hij nog dagelijks den
venen tocht naar buiten. En op een
van die dagen vroeg hij de moeder om;
dei hand van de dochter.
(Wordt mretgj
