Ilonrferdag 6 November
3
w
Me
Jaargang
Jm
M Mk
ÊM Mf
Ractanm,
Buitentaniti.
Binnenland.
4
Uitgave van
0« Naainl. Venn. LUCTOR ET EMERGO.
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LANGE VORSTSTRAAT 219.
(Telefoon No. 11).
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P. DHU1J L. BURG.
Drukkers:
Dosterbaan L e Cointre, Goes.
"j
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
A bonnementspiijs:
Per 3 maanden fr. p. post f2.
Losse nummersf 0.05
Prijs der Advertentiën:
14. reeels f 0.80, iedere regel meer 20 ct.
Verhoogd met een trjdelrjkcn oorlogstoeslag
van 20 pet
3 maal wordt 2 maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden.
Bewijsnummers 5 cent.
uiJs-irwtV'+'-'i
:i<" nviv-wj3T«,«rv0 uK.nrm\*Mmxn*mTtea^raiKrrc!t*aHjam
wuMKVwynrx1* vti»^x-anr.*netnna:airA>.**ww»wxTMM. --,.r
Tegen de duurte.
Bij 't duurtedebat in de Tweede Ka
mer'beeft de heer Snoeck Henkemans
aanbevolen dat de gemeentebesturen
den verkoop van levensbehoeften ter
hand zouden nemen. Een wenk, waar
echter niemand op inging.
In den gemeenteraad van Den Haag
heeft evenwel deze zelfde spreker bet
in 't gemeentebestuur afgekeurd, dat 't
zich op den schoenenhandel ging toe
leggen om de prijzen te drukken.
In de beide gansch tegenovergestel
de uitspraken ligt een dualisme, het
welk te verklaren kan zijn uit een
later .opgedane ervaring, dat het par
ticulier initiatief reeds in staat gente
llen 1 s prijsregelend op, te jyeden.
Met name geldt dit van de coöpe
raties en vakvereenigingen.
Vandaar dat beide uitspraken ons
aantrekken. 1
Wij steunen gaarne elke poging om
de kunstmatige verhooging van prijzen
tegen te gaan. Wij' juichen ook too
elke poging om door gezarnenlijken
inkoop Ide prijzen naar omlaag te wer
ken.
Eerst dan, wanneer pogingen in
deze richting mislukken, of onze vak
ver eenigingen niet of niet mieer «bereid,
zijn tot aanpakken en volhouden, spre-
kéiï wij den wensch uit dat ide gemeen
tebesturen zich met handel en vakor-
fanisaties verstaan om maatregelen te
eramen ter verkrijging van goedkoop
schoeisel, levensmiddelen en huisraad.
De nood dringt.
De O.W,.'ers hebben geen gebrek;
idie kunnen 't betalen. Handelaars en
landbouwers, die goede jaren maak
ten, kunnen zich" gemakkelijk elke
meerdere uitgaaf getroosten. De werk-
liedenorganiisaties bobben ook geen
nood: zij verhoogen eenvoudig elke
drie of mieer maanden hunne foonei-
Sphen. *-
Maar onze kleine renteniers, onzie
va'stgesalarieerden, voorzoover hunne
patroons of besturen hen met een vol
komen ontoereikend loon laten voort
tobben, onze huismoeders in groote
gezinnen, onze kleine niet-kapi taai-
krachtige kooplieden, die alten krui
nen zich de weelde van nieuwe boven-
len onderkleederen, gordijnen, bedide-
goed, enz. van bun. week- of jaarloon
niet veroorloven. Er moet derhalve
raad geschaft, tot fnuiking van de
kunstmatige duurte, en tot voorziening
in de stijgend© behoeften van die ve
len, welke niet door het stellen van
steeds hoogere looneischen, zich al
het hierboven genoemde noodzakelijke
kunnen verzekeren.
October 1919.
„De Zeeuw" verbelt dag aan dag
■zijnen lezers wat er voorvalt op het
werel'dtooneel. lederen dag reist de
courant met u rond door alle landen
en langs vele zeeën. Maar juist die
dagelijksche berichten over gebeurte
nissen en belangen van zoo: verschil
lenden aard zijn weinig geschikt om
vastgehouden te worden of om zich
een heldere voorstelling te vormen
van de toestanden, die zich rondom
ons ontwikkelen. De dagelijksche ge
ls chiedschrijver beeft als 'tware te im-
pjroviseeren, hij die na hem koert,
en derhalve acliter de gebeurtenissen
staat, k,a,n organiseeren. Hij die er voor
Ëtaat, drukt, den toestand van het
©ogenblik uit, hij die er achter staat
kan oorzaak en 'gevolg met elkander
verbinden. t
Van de gelegenheid ons geboden
wenschen wij gebruik te maken om
maandelijks ljij wijze van repetitie een
pverzicht te geven van de gebeurtenis-
teen en indrukken van de afgeloopen
jmaana. We gaan die indrukken sa
menvatten in een Panorama.
De maand October is geëindigd en
we gaan dus vragenwat bracht
Wijnmaand ons en welk perspectief
opende ze voor de toekomst?
Wat bracht ons deze October-
maand
Allereerst een schrille, alles door
dringende kreet om brood. De kanon
nen zwijgen, de mijnen springen niet
meer, de duikbooten hebben hun
helschen arbeid gestaakt, van gasbom
men of andere schrikbare verdelgings-
Imiddelen hoort men niet meer. Anders
is de wereld, waarin we dit najaar
leven.
Maar nu krijscht een doordringende
kreet om voedsel gansch Europa door.
Die eene kreet is de echo' van hon
gersnood die niet meer dreigt, maar
aanwezig is. Twee wereldsteden, Pe
tersburg en Weenen, dreigen onder
te gaan en daarom klonk ons in de
afgeloopen maand de rauwe kreet in
de ooren: geef ons brood, of we ster
ven. Geef ons brood om onze hon
gerige magen te vullen, om de ver
zwakte kinderen nieuwe krachten te
geven, om stervende volken van den
ondergang te redden.
Na het kanon is thans de graan
korrel heerschende, en om dien mach
tig te worden zulten eerstdaags over
al comité's bij ons aankloppen.
Alter oog richtte zich in de afge
loopen maand naar Berlijn, waar men
in 't openbaar een onderzoek zou in
stellen naar- dé oorzaken waarom de
pogingen van Duitschland pui tot vre
de te komen in 1916 waren verijdeld.
Leidende personen zouden daar in 't
openbaar getuigen van wat er in het
verborgen was geschied. Die openbare
behandeling werd gedrukt door 'de
weinige omvangrijkheid van de plaats
van verhoor, en door de aanwezigheid
van een schilderij, voorstellende' Kei
zer Wilhelm! I rijdende over het slag
veld van Sedan'; .aanwezig© troepen
juichen en neigen met Franse!» vaan
dels ter aarde. Bittere herinnering op
die plaats. Maar meer nog werd deze
openbare zitting gedrukt door de ge
tuigenissen die men te hooren kreeg;
van de hoogst geplaatsten, de verant
woordelijken iiï de tragedie di© nu
achter ons ligt, miaar welker gevolgen,
wie weet hoe lang, zullen drukken.
Een Bernsdorff, een Graaf Czerni'n,
een Ludendorff, een Von Bethmann
Helweg waren daar getuigen eïi zij'
getuigden van valsche telegrammen en
van vervalschte vredesvoorwaarden.
Ach, wat een geknoei toch, wat een
gekonkel, wat een gpdraai. En dat
onder de machtigen der aarde, die
achter Ide schermen van het wereld-
tooneel een ijzingwekkende rol spe
len en alle verantwoordelijkheid voor
het verderf en dan dood van velen
schijnen te vergeten.
Vorsten-hoven 'en gezanten-paleizen
hebben van ouds een slechte reputa
tie, maar dat men in deze eeuw van
openbaarheid en democratie het gru
welijk spel met meuschenlevens" en
belangen nog; zolö schaamteloos (zou
durven speten, dat gaat boven het
begrip van nog; meer mil Koenen dan
van die welke slachtoffer werden van
deze misdaden.
lül I I1 t i 1 U 1 I l i I' 1 i
Zullen de bolsjewieken uit Peters-
burg moeten wijken en zal daarmee
de kracht van het militair schrikbe
wind in Rusland gebroken zijn, zoo
vraagde men zich omstreeks half Oc
tober af. Generaal Joedenitsj staat
daar met, weinig hulp van de gealli
eerden, voor de poorten en Trotsky,
■de militair© leider der Sovjet-repu
bliek, is binnen de arme, uitgehon
gerde stad. Eertijds een millioenen-
stad, »nu niet 400.000 geraamten. Eerst
scheen de kans tot inname door Joe
denitsj zeer gunstig, maar Trotsky
vatte 'de verdediging' der hoofdstad
met zooveel kracht en beleid aan, dat
van terugwijken van de bolsjewieken
nog geen sprake vyas en vooreerst
ook nog wel geen sprak© zal zijn.
De hoop is zeker voor dit jaar vervlo
gen dat Rusland weldra van het woes
te, vernietigende, revolutionaire be
wind zal verlost zijn.
1
En dan staarde de heele weïreld
gedurende de geheiele maand op de
onrustige beweging in het arbeiders
leven, dat zich niet alleen in Europa
maar misschien nog erger in Amerika
openbaart. Staking in de New-York-
sche haven, in de staainijverheid, drei
gende staking in de kolenmijnen, mis
schien straks gevolgd door staking op
de spoorwegen of "in den landbouw.
Amerika staat voor een industriee-
len chaos, seinde ©en correspondent
van de „Times".
'tls waarlijk niet te hopen, want
zoo'n chaos zjru van onberekenbare
gevolgen 'kunnen zijn voor Europa, dat
m den tegenwoordigen tijd meer dan
ooit van Amerika .afhankelijk is.
President Wilson, de idealist, heeft
van zijn ziekbed hij is gelukkig her
stellende', een beroep gedaan op werk
gevers en werknemers, om ©en drei
gende ramp nog te voorkomen. Een
mdustriëele conferentie werd bijeen-
feroepen, die de grondslagen 'zou heb-
en te leggen om overeenstemming
te verkrijgen tusschen Kapitaal en Ar
beid.
Drie groepen namen aan deze con
ferentie deelfabrikanten, arbeiders
en publiek. De vertegenwoordigers van
de productie betoonden zich stug en
ontoeschietelijk. Die vertegenwoordi
gers van het publiek en van den
arbeid meer toeschietelijk. Maar ten
slotte stuitte alles af óp de onver
zettelijkheid der industriëelen. Eerst
liepen de arbeiders weg en toen het
publiek, en alzoo zakte" de conferen
tie, waarop veler hoop was gebouwd,
ineen.
De Octobermiaand bracht ons een
nieuwen naam voor een groep men-
schen. De naam kwam uit Engeland iein
belooft, niet minder als zijn tegen
voeter, de O.W,.ers, in de toekomst
burgerrecht te verkrijgen. Die naam
is: nieuwe armen.
Én nu nóg een herinnering aan Oc
tober. Die maand herinnert ons de
Octohermaand van 1914, nu vijf ja
ren geleden. Toen scheen dag' aan
dag de zon aan den wolkenloozen he
mel en goot onverpoosd haar straten-
rijkdom over ons uit, toen bereikte de
thermometer jeen ongekende hoogte.
Nu volgde regenvlaag op regenvlaag
en brak de zon ternauwernood door (de
wolken. Mist en kwade buien deden
do temperatuur soms zeer 'laag dalen.
Toen, vijf jaren geleden, werd ons
land overstróómd door honderddui
zenden voor den vijandvluchtende
Belgen. Hartelijk, waardig en veelvul
dig hebben Koningin, regeering en in
woners deze vluchtelingen geherbergd
en gevoed. Dat onze zuidelijke buren
niet moede geworden zijn voor idie her
bergzaamheid te danken in de schoon
ste woorden en treffende daden, bleek,
behalve door pogingen tot berooving
van stukken van ons grondgebied. En
ook doordat men in deze nraand Oc
tober in de Vlaamsche stad Antwer
pen op aanplakbiljetten dit lezen kon
„Er wordt geknoeid en achter de
'Schermen gewerkt te Parijs en in Den
Haag. De commissie van 14 speelt in
de kaart der Hollanders. Die zelfde
Hollanders, die met zakken hoogstaan
de guldens onzte £itaid overstroomen,
onze beste huizen en eigendommen
voor den neus wegkapen, omdat wij,
nooidgedwongen door den Jagen Mar
ken-koers, moeben onderdoen. Diezelf
de Hollanders, die de moffen zoo lang
geholpen hebben tot ze zelf geen eten
meer hadden." Ziedaar pen dankm'a-
nifest van het dankbare België en een
onaangename herinnering voor ons.
'de K.
naren, die zij hevig toetakelden, het geld
afhandig tio maken, sprongen er mee in
de tuf en verdwenen.
In Dortmund' 'rijn d© vorige week
7 personen aan gasverstikking gestorven,
doordat bij het stopzetten van de gas-
levoiring in verschillende woningen ver-
zuimd' was do, gaskranen te sluiten, zoo- j
dat, toen rle levering hervat werd, het j
gas vlr'ij kon uitstroomen. In tal van i
andere gevallen konden de 'levensg'ees- j
ten nog opgewekt worden.
In Ahrweiler en omgeving hieerscht 1
een verschrikkelijke rupsenplaag. De vel- j
den zijn totaal kaal gegeten, van savoye
en witte kool zelfs is niets dan d© sten
gels over. Zelfs in de huizen wemelt
het ervan en kruipen zijl tegen de
muiren op.
Dinsdagavond heeft Lewis, de voorzl.
dor Amerikaansche mijlnwerkersoiganisa-
tk'i aangeboden toe te geven, indien de
regeering' eveneens haar genomen raaat-
De Zwarte Ster.
Er heeft te New-York een.
groote meeting van negers plaats
gehad. Er waren ongeveer zes dui
zend negers aanwezig. Aanleiding tot
de vergadering was het vertrek' van
het eerste schip der Black Star Line,
een 'scheepvaartmaatschappij, die ter
behartiging van de belangen der ne
gers is opgericht.
Mr. Marcus Garvey, de voorzitter
van de maatschappij ter opbeuring van
■de negers, leidde de vergadering. Hij
hield een toespraak, Mie verre van
vredelievend was400 millioen zwar
ten beginnen hun zwaarden te scher-
Sen voor den rassenstrijd, zoo zei-
e hij. En verder: Wanneer wij nu
nog eens vechten, dan zal het voor
ons zelf zijn en dan wordt het
de bloedigste oi'OxTog1, dien
de wereld ooit aanschouwd
heeft. Het zal een verschrikkelijke
dag zijn, wanneer de zwarte mam bet
zwaard trekt voor zijn eigen zaak!
Ik doe een beroep op de 400 millioen
negers, die hun bloed voor de bleekge-
zichten geofferd hebben om van Afrika
een negerrepubliek te maken.
Het volgende lied werd gezongen:
Als' Afrika vrij is en wij1 winnen onze
vrijheid,
Dan varen wij er 'heen met de Black
Star Line,
Want de negers, die weten het wel,
Dat God en Marcus Garvey
De steunpilaren zijn der Black Star
Line.
Korte berichten.
De Bjednota (Armoede), een te Mos
kou verschijnend blad, deelt mede, dat
de laatste zes maanden het aantal sterf
gevallen '40,000, het aantal geboorten
slechts 5000 hoeft bedragen.
Eon brutale 'diefstal heeft er te Havre
plaats gehad- Twee spoorweg-ambtenaren
vervoerden ©en som van honderdtwaalf-
duizend frank naar ©en bureau; zij wer
den op klaarlichten dag aangevallen door
vier bandieten, die in een auto aangesto
ven kwamen. Zij wisten de beide ambte-
legel inirekt.
Het Hamburger Fremdenblatt meldt
uit Washington.:'!)© leiders der mijnar
beiders Lebben aan de organisaties ver-
zocht d© staking op' to heffen. Zij heb-
hen de zekerheid gekregen, dat de regeer jj
'ring geneigd is te trachLen tot een, op- j
lossing Van het conflict te komen on-
middellijk na het opheffen der staking.
De sneltrein uit Palrijls is in bot- j
sing gekomen met de simplon-exp'rass.
20 personen gedood én ongeveer 80 ge-.
wond.
In verhand met de gebeurtenissen, j
in de Bailtisch© landen ziijin op- last van
Neskei in verschillende drukkerijen huis- i'
'z.oekingein gehouden, waarbij een groot
aantal muntbiljetten en postzegels in be^
siag werd genomen. Een aantal perso
nen is gearresteerd.
D© Fransche regeering hieeft het
initiatief genomen tot het doen van stap
pen hij Amerika om Fiume aan ttaliö
af: 'te 'slaan. Frankrijk zlou hierbij door
Engeland gesteund -worden.
Volgens een bericht uit Plymouth
is aldaar de lichte kruiser „Calliope"
met ernstige brandschade binhengeloopen.
Een veiligheidsklep' was gesprongen, het
vuur was naar de petroleumroservoirs'
orergesiagen. Een ontploffing kan wor
den voorkomen, doordat een officier in
dö machinekamer drong: en een klep
opende, soodat de munitie overstroomd
weird. D© schade is aanzienlijk.
De dezfer dagen uit het Louvre-
museuin gestolen gouden ketting is bijl
de politie gedeponeerd. Men is den dief
opi het spoor.
'Op; het Amerikaansche stoomschip
„Pensalcola", dat te 'Coirfc herstellingen
onderging, is door een aantal mannen
een overval gedaan. Waarschij'nlijik was
het [ban om wapenen te doen. D© tele
graaf- en telefoonlijnen werden doorge
sneden. Die waker, die aan boord was,
werd overmand en in de kombuis op
gesloten. Drie geweren werden medege
nomen.
Een conferentie van alle arbeiders
op Duilsch© werven, wa,ar zeeschepen
worden gebouwd, heeft zichi accoord ver
klaard. met de' nieuwe loon- en werkbe-
palingen. Deze bevatten onder ander© de
invoering yan het stukwerk en een werk
tijd van 48 uur pier week.
Zij zullen gelden van 23 September
1918 tot 31 Maart 1920.
D© socialisten in Zwitserland Zïjln
van plan 7 Nov., dien jaardag der Russi
sch© rooide revolutie, een 24 uren-staking
t© pMcritoeeren.
In Bohemen jheeft Ide1 sneeuw veel
schade aangericht aan suikerbieten- eö
a a.rd appeilenoogst.
Yon Bethman Hollweg zlweeg bij
het nieuwe verhoor over d'e toekomst
en hield zich! uitsluitend bezig met het
donkere verleden. Ook ditmaal brachten
dfa verklaringen van den oud-rijkskanselier
geen verbluffende onthullingen. Al was
Betiimann, volgens de bijzonderheden van
degenen, die de zitting bijwoonden, veel
beter in stemming dlan den vorigen keer,
toch bleven zijn verklaringen nog altijd
door denzelfden „geest" gekenmerkt, dio
van halfheid en tweeslachtigheid, waar
door heel Iziijjn bestuur dan ook werd
beheerscM.
Aan helt van radicale zijde te Ber
lijn uitgegeven palrool in een algemeen©
staking te treden wordt tot nu toe wei
nig gehoor geschonken.
Volgens den correspondent van de
„Echo de Paris" te. Washington is het
vredesverdrag definitief ve'roordeeld door
d© Senaat.
Iedere ssRgepuRe vrouw
diende dit te weten.
Zorgen en 0verwerking veroorzaken, del
meiestei zenuwachtigheid en nierkwalen bij
vrouwen.
Uitgeput voor de d'alg begint en 'te ver
moeid om dJe noodig© rust te genieten na
afloop van het werk dat is wat zlichi
iederein dag voordoet, als dei nieren aan
gedaan zijn.
Hoofdpijn, duizeligheid, rugpijn, urinieh
kwalen, bloedarmoede en vreemde pijnen',
die komen en gaan, rijn de eerst© aam
wijzingen van onzuiver bloed en vatbaar
heid voor urinezuur, tei wijten aan nier-
zwak te.
Om ge'zond te worden en d© gevarefn|
van rheumatiek, blaassteen, waterzucht,
pntstoken nieren en urineizuurvergiftigingl
1© vermijden, dient gij' onmiddellijk te be
ginnen met een eenvoudige; goed geregelde
voeding, frissche lucht en rust, en uwi
z'orgen en overworking ter zijde t© zetten1.
Foster's Rugpijn Nieren Pilten ziulUetK
uw herstel' bevorderen, want rij werken
,zlacht doch rechtstreeks op de nierenen'
blaas, alle nier-organiejn verzachtend en|
versterkend. Zelfs in gevorderd© gevallen
van nierziekte hadden Foster's Pillen opw-
imerkel'ijk succeis. Vrouwen zullen haar be
hulpzaam vinden op alle tijden van' nier-
of jiritneistoomissen. Me|n dient te ont
houden, dat Foster's Pillen hoegenaaimdl
niet op do ingeiwaniden werken, doch uit
sluitend, op d'e njer-organén.
De handteelcening' van James Polster op
de verpakking waarborgt del echthteidu
Foster's Rugpijin Nieren Pilleni rijn te
'Goeis verkrijgbaar bij d© Phiauw O04 te
Middelburg "bij fa. C. Schuit© Co.
f 1.75 per doo'S of f 10.p. zes doozen.
- ƒ42')
D'e geneesbeören hebben Haiase op
gegeven.
Hot Hongaaruch© spoorwegnet gaat
over in Engelsche Manden.
Nat. Bond' van B r a n d s t O' f f el n-
'Gommis si es.
Woensdagmiddag vergaderde in het Ge
bouw voor Kunsten en Wetenschappen tel
Utrecht dc Nait. Bond van Brandstoffenl-
cómmissies in Nederland, onder praesi-
dium van ter. P. E. Briët, t© Leiden,
Behandeld we'rd de regeling voor ver
koop' a,an den handel.
Daarna werd' door den voorzitter ter
sprake gebracht wat op den dag der
liquidatie moet gedaan worden met da
reserve of met het saldo der brand'-
stoffencornmissies.
Voorgesteld werd de volgend© con
clusie: dat de Bond er bij1 de Rijfc's-
kolendiisttibutie op* aandringen moet, dat
d© reserven bij de brandstoffencommissies
in ka;s zullen komen aan, die gemeenten,
dio de. commissies hebben gevormd, met
uitzondering van een klein percentage,
dat aan het R. K. D:. zal Worden af
gedragen, ter vergoeding aan de gemeen
ten, die een nadeelig saldo, van haar
bi andsto ffenc ommissie overne men-
Over déze conclusie werd gestemd,
met het gevolg, dat 25 vóór en 25 tegen!
stemden.
Aan d'e R. K. D:. zal worden medege
deeld, dat over deze kwestie de mee
ningen zeer verschillend waren.
Vervolgens werd' behandeld de regeling
„Uitkeerihg personeel bij liquidatie der
R. K D'."|. j
Over het algemeeu werd! biet wenschei-
lijik geacht een uitkeering aan h©t per
soneel te doen.
Allerlei.
Het trampersoneel te Rotterd'am heeft
d© directie weer een ultimatum gesteld.
Bij niet-inwilliging der e'ischen ga,at het
weer in staking.
Nal een bezoek van dien secr.-genieraal
ter. Kan, aan het kamp' te Harderwijk,
zal aan alle klachten tegemoet gekomen
worden.
Diooir d'e commissarissen der Eerste
R. K Levensverzekerings Maatschappij
te Nijteegen, is met ailgeteeene stemmen
besloten Mr. Pr. yap. Groenendael ont
slag te verleenen als commissaris dezer
maatschappijl.
De „Nation Beige" teijlst er op', diat
Frankrijk begonnen is met zijn kolen-
aanvoeii uit Duitschland. D© zendingen'
gaan niet over Antwerpen zegt het blad',
doch over Rotterdam. Men is daardoor
zeer teteurgsteld, daar Frankrijk 'in deze
aan België zulke stellige toezeggingen,
had' gedaan.
Die indiening van ©en wetsontwerp be-
