Maandag 3 November 1919
34 e
gang
De Bast der zonde*
19
FEUILLETON.
MW Iff
Buitenland
Binnenland.
Uit da Provincie.
Uitgave van
de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGQ.
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LANGE VOR-STSÏRAAT 219.
(Telefoon No. 11).
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P. DHUIJ L. BURG.
Drukkers:
Oosterbaan Le Cointre, Goes.
De onthullingen.
Dé onthullingen van den Oostenrijk-
schen staatsman Gooss omtrent de aan
leiding tot den wereldoorlog hebben aan
miljoenen gemoederen in Europa kreten
van verbazing:, schrik en afschuw ontlokt.
Duidelijker dan ooit is gebleken hoe ge
wetenloos en karakterloos sommige di
plomaten de internationale staatkundige
verhoudingen hebben beheerscht, hoe voos
de diplomatie op het vasteland tot vóór
den oorlog was, en hoe dien schuldig
zij, met name in de iniddenstaten in hare
expansieiZ'ucht ©enerzijds, in hare arge
loosheid en domheid uitkwam. Europa
schijnt voor een deel geregeerd te zijn
geworden door middelmatige talenten, die
de vólkern aan den rand des ondergangs
hebben gevoerd, en miljoenen jongeman
nen in den dood gejaagd.
Een schade, nooit meer te herstellen
ee'n schande, nimmermeer uit te wis-
schen, hebben staatslieden als Berchtold
en Forgach over Oostenrijk en zijn bond-
genooten gebracht.
Een stroom van ellende, in geen jaren
te stuiten hebben een lichtzinnige diplo
matie en een eerzuchtig militairisme te
Berlijn over Duitschiand ep over geheel
Europa Ontketend.
Dat is de slotsom, die na het lezen
van 'tboiek van dr. Gooss, volgens wie
't gelezen hebben, overblijft.
In Oostenrijk was 'tAerenthal, die ja
renlang de uitbreidingspolitiek dreef, was
't Forgach. die als gezant in Roemenië
vervaïsching (van documenten) pleegde;
wa's 't Berchtold, die de eerste viool speel
de;, een oud versleten man als gezant te
Berlijn handhaafde, aan de politieke "ge
zanten vage lastgevingen zond en de bond-
gènooten door geheim doen verbitterde.
Het was, naar Het H and e l s 1> 1 a.d con
cludeert, zoo: wat de Oostenrijksche ge
zant te Rome moest verzwijgen, hoorde
de Italiaansche reigeering van den Duit-
schen geizanlj; en Berlijn werd soms door
Londen ingelicht omtrent Weemsche plan
nen. Spelen met vuur, dit was de in
druk.
Oostenrijk heeft Duitschiand om den
tuin geleid. En Duitschiand heeft schaap
achtig aan Oostenrijk volledige volmacht
gegeven. En Italië had bij dit alles, ook
dit blijkt uit dr. Gooss' onthullingen, voor
niets anders oog; dan om mee te dellen
van 'den buit, voor 't geval Servië ver
overd werd, namelijk dan ook wat van
Oostenrijk ter anderer zijde te mogen hm
matten Tij wijze van compensatie: voor
wat hoort wat
De staatkunde;, de regeerkunde, do
staatswijsheid, de eerlijkheid en bekwaam
heid der diplomatie van den laatster: tijd
't komt alles bij dez.e onthullingen in een
schaam;teJijk licht te staan.
Misschien blijkt Wilson bij d,it alles ten
slotte nog de grootste staatsman van zijn
tijd, en 'met Grey stellig de eerlijkste.
Waardebepaling.
Y a f ut a zegt men in onze heden-
el aag s che c our anten
Men duidt daardoor aan den koers
der vreemde muntspecie', En nu
heeft reeds maanden lam? mi toene
mende daling, vooral van "het papieren
ge'ld der oorlogvoerende mogendhe
den, onze zilverbons plaats.
Verlokt door de steeds lager wor
dende, prijzen ontstond een wilde spe
culatie, die de aandacht .trekt.
Als ge rondom de Amsterdams che
Beurs, Daim en Damrak komt, dan
ziét ge sjouwers met reclame-borden.
door
MARIE RURME3TE8,
24) o—
Ingrid kijkt Erik'onafgebroken aan. Zij
heeft, menig hoofdstuk al heel veel malen:
gehoord' maar 'f is juist alsof het in
zlijjn mond heel anders klinkt. Ligt dit
li zijn stem, of aan d'e geestdrift, welke
•altijd' door zijn woorden heenklink't? Of
waardoor komt het? Ziji weet liiet niet,
dlocli geeft er zich verder geen rekenschap
van.
En hoe. 'kom' het, dc: liiji heden dat
gedleeltc uit de ochrift, waar in slaaf
van de, roos van Saron, lezen moet? Ha
leest het met zooveel geestdrift, dat zijp
diepe welluidende stem de oude mevrouw
ook meer dan anders opvalt.
Met haar oude en toch n zoo: jong
gebleven oogen staart ziji voor zich ui».
Én vele gedachte en vermoed, komen
bij' haar op'.
>^3
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG1
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden fr. p. post f3.
Losse nummersf O.Of»
Prijs der Advertentië*:
14 regels f 0.80, iedere regel meer 20 at.
Verhoogd met een tijdelijken oorlogstoeafajg
van 20 pet.
3 maal wordt 2 maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaastW#.
Bewijsnummers 5 cënit.
meldende de prijzen van den dag,
Gansche oploop-en, waar de prijzen
van uipr tot uur genoteerd worden
trekken de aandacht.
Ook elders hoort men van specu
lanten die overladen zijn mei Marken
en Kronen.
De gewone waardie van de Duiitsche
Mark was 59 ct., d,e laatste maanden,
noteerde men van 913 ct. De Oos
tenrijksche Kroon zakte van 58 tot 3
cent.
Geen wonder, dat ijienigeen zucht
onder den last van wereldsch goed,
dat, als altijd, maar nu inzonderheid,
aan ebbe en. vloed onderhevig is.
!de K.
Beknopt overzicht.
De vorige week had to Berlijn het ver
hoor van den oud-rijkskanselier Von Beth-
mann Hollweg: plaats.
Een van de pijnlijkste tafreelen, die
de geschiedenis van het nieuwe Duitsch
iand tot dusver bracht.
Drie vragen waren den oud-rijkskanse
lier voorgelegd en het antwoord er op
is, blijkens de „Msh", in den ouden v.
Bethmann-geest gegeven, met uitvluchten
en het aanhalen-van-redenen. die iemand,
welke ze aanhoort, weifelend ja, ja doen
knikken, maar niet overtuigen.
Op de vraag, waarom de Duitsche po
litici tot het vredesaanbod van 12 De
cember waren overgegaan, terwijl men
toch wist, dat AVilson binnenkort met oen
vredes-voorstel komen ,zou, waarvan suc
ces viel te verwachten, werd geantwoord,
dat men in Duitschiand weinig heil ver
wachtte van Wilson, wiens land door nau
we handelsbetrekkingen reeds met de en
tente gebonden was, en die van de en
tente alles door de vingers .zag, wat hij
in Duitschiand afkeurde. Het Daitscjie vre
des-voorstel was reeds half November op
gesteld en kon dus geen invloed gehad
hebben op den stap van Wilson. En in
December was het 't beste oogenblik, om
met het vredesvoorstel voor den dag te
komen, daar men toen op het hoogte
punt stond van militair succes.
Belangrijker is thans het vraagstuk van
de levensmiddelen- en kolenvoonziening.
In Duitschiand ,zal ten behoeve van
de voorziening van het land met levens
middelen (aardappelen en,z.) en in verband
met het kolentekort het reizigersver voer
door de spoorwegen van 5 November af
gedurende 10 dagen worden stopgezet.
De .regeering in Berlijn heeft een laat
ste waarschuwing, gericht tot de Duit-
schers, die hardnekkig in de gelederen
van Bermondt-Awalof het bolsjewisme in
Rusland willen gaan bestrijden. Minister
Noske laat door een bijzondere politie
alle agenten, die nog manschappen aan
werven, oppakken en hun bureaux sluiten.
Men doet beter met te zorgen voor
een vlugge ontruiming van de Oost,zee-
provinciën en te vermijden, dat ook maar
de schijn gewekt wordt van middellijken
of onmid'dellijken steun van de West-
Russische regeering. Rusland kan alleen
door eigen kracht zijn politiek evenwicht
heroveren.Tiet denkbeeld, dat..men door-
steun te verleenen aan Koltsjak en Deni-
kin liet ouide Russische rijk ,zou kunnen
herstellen, berust op een kinderlijke dvva
ling van de politici uit het Oostzeege
bied.
Poging tot ontvoering.
De „Times" verneemt uit New-York,
dat de politie ©en samenzwering van vier
mannen ontdekt heeft, die ten deel had
den zoon van den bekenden Ford, Henry
Ford, oud 25 jaar, te ontvoeren. Het plan
was hem in de auto, die hem- voor
zijn kantoor wachtte, te bedwelmen en
vervolgens naar Mount Clemens, twintig
mijl van Detroit te brengen en daar in
bewaring te houden en een losgeld te
eischen van een ton-
Twee jaar geleden mislukte een der
gelijke poging om een kleinzoon van Ford
te ontvoeren.
Tsaar Ferdinand.
De „Obzor" le Zagreb (Agram) ver
neemt uit Boecharest:
Volgens ingekomen berichten heeft de
agrarische partij van Bulgarije aan den
Sobranje voorgesteld den gewezen tsaar
Ferdinand, benevens de gewezen minister
presidenten Radoslawof en Malinof ge
rechtelijk te vervolgen- Thans wordt hier
aan toegevoegd, dat de Bulgaarsche re
geering besloten heeft Duitschiand te ver
zoeken den ex-tsaar uit te leveren. V erder
stelt de partij voor de bezittingen van
den tsaar te confisceeren-
Korte berichten.
- De boenen in Beierfin hebben een
parig besloten geen levensmiddelen meer
te leveren aan steden, waar communisti
sche ongeregeldheden plaats hebben of op
touw gezet worden. Zoo noodig zullen
zij zelfs de volksweer hulp verleenen en
.tegen de oproerige steden optrekken.
- Ook te Augsburg is de gaslevering
gestaakt.
Sedert een paar dagen woeden in het
Schwarzwald sneeuwstormen. Op vele
plaatsen ligt de sneeuw 25 c.M. hoog.
De Pruisische regeering heeft den
dwang on: in den oorlog gewonde mili
tairen in dienstbetrekking te nemen, ver
scherpt. Werkgevers worden verplicht op
elk© 100 arbeiders een invalide militair
in dienst te nemen.
Gutierree is met een meerderheid
van ongeveer 50.000 stemmen tot presi
dent van Honduras verkozen.
De Braziliantisclie regeering heeft
w©er 16 anarchisten uit bet land laten
verwijderen.
Een acht-en-zeventigjarig Antwerpe
naar, die van Ostemde snaar Dover reisde,
werd aan boord zoo zeeziek, dat de ziekte
hem zijn leven kostte. De dokter consta
teerde: overleden aan hartzwakte als ge
volg van zeieziekte.
Een Amerikaansche weldoener heeft
100.000 dollar geschonken ten bate van
het herstel van de bibliotheek der hooge-
school te Leuven-
Te F»:o' te Janeiro vra -n nog 1340
Dniteche zee-oé. •teren en ma.rozen geïn
terneerd, welke nu in' .-rib rid ge te,ld zijn
Be mijn werkersstakting 1 n
de Ver. S'.aten is uitgebroken.
De staking hi het dooi' België, be-
zlette 'gebied' van DuitSchland is geëindigd.
De Ver. electrische tram wegmaat-
schappijen in Hongarije Lebben tijdens
het communisme een verlies van 97 mil
hooi. kronen geleden.
Du broodprrs wondt in Hongarije
met -Al helio". tot 2 "kronen verhoogd.
Friedrich Adler heeft op1 het soeiar
I listisch congres onthullingen gedaan over
een monarchistische beweging in Oos
tem ijk.
Bij! een ontploffing op een Japanscli
oorlogsschip' z'ijn 1 officier en 12 man
schappen gewond. Die keizer was getuige
van het ongeluk. Een torpedojager werd
dioor do hoojg opgaand© golven over
stroomd, tengevolge waarvan de kapitein
•gewond en: een commandant gedood1 werd.
In zijn gebed gedenkt de dominé dien
avond ook den eenzamen weduwnaar op
het eiland, en beveelt liem in Gods ge
nade aan. Maar Ingrid denkt sl< hts: .Een
flink karakter heeft hij toch niet, want I
dan weet men ziel} te beheerscht Zij
koestert een zekeren wrok tegen ha r neef
en bij tijden is dié zeer heftig.
Er was een lijk komen aanspoelen en
het zou dn de 'kleine daartoe beslomde
plek grond van he l kerkhof w. Tden be
graven. Do eenvoudige boute., kist,, welke
•5.te gemeente gaf, Mond onder den to
ren hel was het werk van den dood
graver om het lijk te kisten. D'at was
nu gebeurd' en do kist. was gesloten. Met
behulp van den tuinman, had Iwer de
kist naai het gedolven graf gebracht. Do-
miué Y lelöv kwam met Ingrid de pasto
rie u>! n ging naar de begraafplaats toe.
'De ruw Maartsche wind floot hen
om oc toen zij >:-d en wel buiten
wa. Ut iné dtuKle zijn baret wat
vaster op v.? stonde haren en h ja-; «3
meisje hoog het 'hkxrfd.
Maar ai te gaarne woonde 'rij zulle
con begrafenis eens hij. Zij ad' C de
«villen zien, en wat groen.i takk do
kist willen leggen. Maar dchad
slechts kort en ernstig op ver
zoek geantwoord: „Dat L ïiets voor u.
U vermoedt n'ct'in welk een staat van
ontbinding die i ren zich vaak reeds be
vind,'.. is zij e del ijk aanspoelen. Maar
als u graag bij de' begrafenis wil' zijn
daar heb ik niets tegen".
Met hun vieren stonden zij nu om
het geopende graf; do dominé, Ingrid,
Iwer, de doodgraver en Peter, de timmer-
man.
De plechtigheid was zeer kort. Ee.n
kort stukje uit. eten Bijbel, een hartelijk
gebed' voor den onbekenden d-onde. een
zegenbede cn ten slotte drie schoppen
vol aaide o~ de kist.
Belet zetti' zijn pet weer op en ging
verlegen groetend heen Ir/er begon het
graf verder dicht to scheppen er. Ingrid
legt! krans van klimopbladeren if zij
voor o. i -eeindë g» iruddet h ••en
anderen' .héuv"'! roeg' doz'e
I sites graf ogen.
Erik \V i »"flu bij de kerk op
het jongf je.
,,T« toch samen zijn en Li ei
dén ifi'd Ik x\ zei ;Mj vriendelijk, „zou
ik altaar wel kunnen laten zien.
Lu; de u immers gaarne?"
tij' blo te van genoegen. Iwer haalde!
den slcv air de Kerk en begaf zich
Wc, zuc n.vat zijn werk. Hij deed
Suiker.
De minister van landbouw maakt be
kend, dat met algehcele instemming van
de commissie van advies van het Rijks-
kantoor voor suiker voor de tweede reeks
van vier perioden van het eerste tijdvak
der rijkssuikerkaart, aanvangende den 3en
deizen' en alzoo eindigende den 30sten de-
izer, de |irijs van suiker eerste hand is
vastgesteld op f94 per 100 K.G.
D'e aflevering aan de winkeliers dooi
de grossiers behoort al.zoo te geschie
den tegen den prijs van f95.25 bij leve
ring van ten minste 100 K.G. en van
f95.75 hij levering van kleinere hoeveel
heden dan .100 K.G.
Aangezien hij den verkoop op bons de
prijs van 60 ct. per K.G. gehandhaafd!
blijft, vertegenwoordigen 400 bons van
de bovenbedoelde 4 perioden een waar
de van f39.75. De bons van deize 4 pe
rioden kunnen worden ingeleverd tot uiter
lijk 4 weken, na hel verstrijken van de
achtste periode, derhalve tot. Maandag' 29
December.
J o u r n a 1 i s ti e k.
Dr. K. Dijk te Den Haag (Zal mr. J. A.
de Wilde opvolgen, als hoofdredacteur van
de Nieuwe Haagsche Courant.
De heer De 'Wilde trekt zich wegens
drukke werkzaamheden terug.
De heer P. Brouwer, de hoofdredac
teur van het Fries ch Dagblad, zoo
leizen we in dit ons zus terorgaan, ligt
reeds geiruimen tijd krank te bed.
„Tot voor kort kon hij echter zijne ar
tikelen nog schrijven, .zoodat zijne krank
heid aan dein inhoud van het blad geen
schade deed.
Voor jankele dagen moest er eene nood
zakelijke operatie plaats hebben, en na
die operatie weid hij met zware koortsen
bevangen, tengevolge waarvan alle arbeid
moest wonden gestaakt.
Thans is de toestand wei iets gunstiger,
doordat de temperatuur geleidelijk daalt;
maar 'de patiënt is zeer verzwakt".
De Heere schenke on,zen collega volle
dig herstel, opdat, hij weldra zijn heer
lijke taak kan hervatten.
Allerlei.
Er komt binnenkort een commissie re
gelende den rechtstoestand der burgerlijke
Hiubtenareti.
De Werkloosheidsy'erzekeringsnoodwet
1919 treedt heden 3 Nov. in werking.
Zaterdagmiddag zouden ongeveer 70 in
fanteristen, behoorende tót het bewakings-
detacbeiment te Harderwijk, gedeserteerd
zijn.
De s< beijver Marccilus Emants zal zich
begin I 10 in Zwitserland vestigen-
Hel gemeentebestuur van Amsterdam
heeft aan het rijk gratis grond afgestaan
aan den v^ieg nam Zaandam voor een
voorloopige vliegtuigen
Het Kamerlid Treub is voor een dag
het op dezen kouden winderigen dag
niet met lust en liefde.
Mcn hoorde ia dc slille kerk niets dan
het tikken van de grooie klok, welke
.Toh-mnsen elkeln Zaterdag optrok. Zij hing
vlak tegenover den kansel aan èen pi
lau-'.
„Hier is Markward's bank", zeide de
dominé toen zij er voorbij liepen, „dat
weet u zeker wel".
Zij knikte en keek vluchtig naar bet
schip dat boven de deur als versiering
was aangebracht. Zij kende dat zoo goed,
elke mast, elk zeil. elke ra. Zij had
immers gedurende do lange .vinte- vonden
'air, zij hij de zieke z J, zooveel tijd ge-
ba-" om het. evenbeeld van dit schip dat
cmder ch lazen kast in de huiskamer
hij Mm w d stond, te bestudeeren.
V' m i. Me 'zij het. Ihioofd af en volgde
Li' u-u trappen van het altaar reeds
oplio
ji Itikh /erk was au mi van waar
de. laatste bad oe x kentner pas
vijf j'arti) lede >dert dien
tijd ker», J' m. i-iti f-» iiiet eerbied
naar lerwijl zij er vroeger achteloos langs
liepen
net eens ge.' redid: worden"
•,'lclö, een teugel vain de, uit
ui. ken bestaand schilderij tciug-
of tien naar Londen vertrokken tot bij
woning van 'een internationaal congres.
De commissie: voor de Economische po
litiek adviseert de regeering geen invoer
verboden te stellen.
C h r. M i li ta'iren Bond.
De Christelijke Militairen Bond voor
Oost- en West-Indië heeft gedurende den
oorlog in zijne tehuizen den arbeid onder
de militairen geregeld kunnen voortzetten
zonder genoodzaakt te zijn zijn vrienden,
telkens lastig te vallen om steun. Nu
komt zij echter te staan voor groote uit
gaven door het repatrieeren van den
huisvader van het tehuis te Buitenzorg,
het uitkeeren van wachtgeld gedurende
eer} jaar ei^ het uitzenden van een nieu
wen huisvader. Dit alles komt op een
extra uitgave van ongeveer f6000.
Hij verzoekt, beleefd den vrienden van
de Indisch© militairen om een bijdrage,
opdat het werk geregeld moge kunnen
voortgaan-
Het Bestuur van den Christelijken Mi
litairen Bond voor Oost- en West-lndië:
Ds. J. D. J. klenburg te Amsterdam, Voor
zitter; Jhr. Mr. A. F. de Savornin Lohman
Ir. te Amsterdam, Secretaris; Ds. M. A.
Rouwenliorst te Leersum, Penningmeester--
(Gaarne steunen wij dit verzoek. Red.)
Dn o 0'd: te Weene n.
.iter, zie in dit nummer de advertentie
van het Z. comité tot leniging van den
hood te Weenen. Maar dat niet alleen,
men late den inhoud tot z'n hart spreken
en men worde gedrongen spoedig jets
te geven voor medemenschen, die reeds
aan 't begin van den winter in den groot-
sten nood veïkeeren.
Album voor Ge de nkd algen.
De Levensverzekering Maatschappij
„Utrecht." geeft ©en schitterend ujti
gevoerd album voor Gedenkdagen uit, een
lioekske dat geëxploiteerd woirdt door do
firma R. Brugsma Azn. te Utrecht, did
25 pet. der bruto-opbrengst zal af staart
a,an het Centraal Genootschap vcnor Kin-»
dlerherstellings- en Vacantieikölo-nies-.
't Is een fraai in gebloemd linnen ge
bonden, typografisch uitmuntend verzorgd
album, dat het karakter van -een. recJaraie-
we-rk bijna geheel' mist en juist daardoor
wellicht volkom-en aan hleit doiel beant
woordt. 'Bij eiken datum komt een citaat
voor uit klassieke of andere wedden, Ne
derland, sclie zoow-cl hls Engejsohei, Duit
sche en Fraoscho.
Verschillende van die citaten hebben
betrekking op del dingen van -den dag. Zoo
herinnert een wo-orct van Schiller (Der
Rheinstrom ist worden zlu einem Poin»
slrom aan de overhandiging del- Vre
desvoorwaarden t :- Versailles 'op 7 Mei
j.l. Ter 'zijde »n. do citaten is- ruimte!
gelaten voor het aan(r-kenen van farni-
lie-jgedenkdagen
Wij twijfelen er niet aan of dit. smaak
vol uitgevoerde album z-al de belangstel
ling- genieten, welke samenstellers en uit-»
voerders verdienen.
De onlangs uit Oost-Indiöterug
gekeerde officier van -ge-zl. le. kil D. A.
Arends is te Vlissingen geplaatst aan
boord van Ilr. Ms. wachtschip: afdaal".
Middelburg. \'an 3—8 Nov. verkrijg-
haa: op bon 126 der kinderkaart eodü
pondi kindermeel.
slaande. „Men kan nauwelijks meer züen,
wat 't voor moet stellen, en al ik 't u
niet uitlegde, zoudt u cr zeker ook niet
achter komen, juffrouw And."',.'jen".
„W aarom nu gerestaureerd?" zeide zij'.
,,Ilet is toch van te vèe! vaarde om!
het met nieuwerwetseh*- middeltjes wat
op te lappen".
„Zeker", gaf hij toe. „En onze schil
ders zouden deze prachtige, kleuren ook
niet meer weten te vindien. Maar er be
staat een manier om die schilderijen van
het stof en liet vuil, dat er zich ii^
den loop der jaren op verzamelde te
b»'-\ rijden, sonde? ze daardoor in 'tmtost
te beschadigd Ik heb - ,-n. ".'gelijk ge
restaureerd -liaarstuk irt cc reric ge
zien, toen -»k v.vj"!oden (jaar bij mijn Vriend
logeerde. \kis duur en het, Eaelef
hltaar zou naai- de stad 'mo <-n wee-
den gebracht en dat is aoo omslachtig"-.
„En al is c'. t nu", viel zij Lrnit
leve.ndig in de rc-iu „daarom is 'ttocK
mogelijk. Ik moet n eerlijk zeggen, dut
'taltaai' zooals 'tnu is, mij" zeer 1»"" t'
laat. Maar als er nu eens mooie -cl i'v
rijen op waren, waar va- waarde oofc
'dfo-o-r leeken kon OKden t, was dat
wel ecu, .u. of/e.Tiiüjï, w.
5 (Wordt vervolgd!)